Toeneming zware metalen
en microverontreiniging
in Waddenzee
I
Bedrijfsuitkomsten landbouw
overwegend teleurstellend
stukken
berichten
Antibiotica ook van nut
bij bestrijding kanker
ERIC DE NOORMAN
Beroeps
opleiding
integreren
in verplichte
opleiding
tot 18 jaar
Meer dan 100.000 Nederlanders
bezoeken regelmatig sauna
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - EXTRA
Jachthaven
Bruinisse
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 6 december 1983 Nr. 23435
7
DEN HAAG - De toeneming van de gehalten aan PCB
en andere organisatische microverontreiniging in de
Waddenzee baart zorgen. Ook de gehalten aan zware me
talen zoals kwik en cadmium geven reden tot onge
rustheid. Het fosfaatgehalte van het water is weliswaar
toegenomen, maar heeft niet geleid tot toeneming van de
hoeveelheid algen. Dit blijkt uit de nota „de waterkwa
liteit van de Waddenzee 1971-1981" van het Rijkstinsti-
tuut voor zuivering van afvalwater (RIZA).
De verwerkte gegevens zijn af
komstig uit een routine-onderzoek
dat sinds een tiental jaren wordt ge
daan. De laatste jaren worden ook
bodemslib en organismen in het wa
ter onderzocht. Doel is de ontwikke
ling van verspreiding en verloop in
de tijd van verschillende stoffen in
de Waddenzee te volgen.
De aanwezigheid van microveront
reinigingen in de Waddenzee worden
door het RIZA als een zorgpunt aan
gemerkt. Vergeleken met ongeveer
vijftig jaar geleden is het kwik- en
cadmiumgehalte verveelvoudigd.
Het gehalte aan metalen als lood,
zink en koper is mindere snel toege
nomen. Het kwikgehalte van het wa
ter in de Waddenzee is hoger dan el
ders langs de Nederlandse kust. Dat
geldt ook, zo heeft het onderzoek uit
gewezen, voor het kwikgehalte in de
lever van de bot. Het heeft nog niet
geleid tot overschrijding van de
gestelde kwaliteitsnorm voor kon-
sumptie.
Schelpdieren
Hier staat tegenover dat het kwik
gehalte in schelpdieren en de slijm-
vis puitaal in de periode 1974-1980 is
afgenomen. Een samenhang met de
kwiklozingen in het Rijnstroom- en
andere gebieden lijkt voor de hand te
liggen.
De gehalten van gechloreerde kool
waterstoffen (PCB, Aldrin, HCB,
DDT) in de schelpdieren zijn duide
lijk verhoogd in vergelijking met die
in de centrale Noordzee. Ook deze
blijven echter nog ver beneden kon-
sumptienormen, aldus het RIZA.
Over de betekenis van de gemeten
gehalten is nog weinig bekend.
Effekten worden eerst en vooral
merkbaar bij dieren aan het eind van
de voedselketen, zoals vogels en zee
honden. Onderzoek hiernaar blijft
grote prioriteit houden.
Waterkwaliteit in de Waddenzee is
het resultaat van een groot aantal
faktoren.
Lozing vanaf het land, indirekt
door de rivieren via de noordwaarts
gerichte kuststroom en door fysi
sche, chemische en biologische pro
cessen in de Waddenzee zelf. De di-
rekte lozingen zijn beperkt tot een
verhoging van de zogenoemde nu-
trientgehalten (voedingsmiddelen)
en de bacteriele verontreinigingen
bij lozingspunten (Den Helder, Har-
lingen en in de Lauwers). Invloed
van het IJsselmeer is slecht meet
baar, doordat de waterkwaliteiten
onderling nauwelijks verschillen.
De invloed van de grote rivieren
(Rijn en Maas) is volgens het RIZA
aanmerkelijk. Toeneming van het
fosfaatgehalte is aan de rivieren toe
te schrijven. Toeneming van de be
schikbare voedingsmiddelen leidde
niet tot algenvermeerdering, iets wat
in zoet water wel het geval is.
LEI: Onderlinge verschillen zijn soms erg groot
DEN HAAG - De Nederlandse akkerbouwers en melk
veehouders zien hun inkomen dit jaar (boekjaar 83/84) in
het algemeen drastisch teruglopen, in sommige gevallen
zelfs halveren. De onderlinge verschillen zijn echter
groot. In de glastuinbouw zal het verlies vermoedelijk
lager uitvallen dan in 1982. Dit blijkt uit de binnenkort
door het Landbouw-ekonomisch Instituut te publiceren
prognoses van bedrijfsuitkomsten over het lopende
boekjaar (mei '83-april '84) en ramingen over het verloop
in '83.
De bedrijfsuitkomsten in de land
bouw tonen volgens het LEI overwe
gend een teleurstellend beeld. Dat is
het gevolg van de extreme weers
omstandigheden voor- de melkvee
houderij en de akkerbouw en van de
ongunstige prijsverhoudingen in de
intensive veehouderij. Het natte
voorjaar en de droge zomer hebben
geleid tot lage kilogram-opbrengsten
van akkerbouwgewassen en een on
gunstige verhouding tussen melkgift
en voederaankopen per koe. Voor de
melkveehouderij en de akkerbouw
in de veenkoloniën heeft dit ver
strekkende gevolgen voor het be
drijfsresultaat, omdat op deze prij
zen geen kompensatie plaatsvindt
door hoge opbrengstprijzen. Voor
een aantal belangrijke produkten op
de klei-akkerbouw is er wel sprake
van kompensatie, omdat deze pro
dukten op de vrije markt worden af
gezet.
Door de langdurige regenval in het
voorjaar en de daaropvolgende
droogte in de zomer hebben de melk
veehouders grote problemen gehad
met de ruwvoedervoorziening. Om
de koeien voldoende melk te laten
geven moest de dieren veel extra
krachtvoer worden verstrekt. Het
LEI verwacht dat de produktie-
kosten in de melkveehouderij stijgen
met acht procent (vier procent min
der produktic en vier procent hogere
produktiekosten). De opbrengstprij
zen schat het LEI twee procent hoger.
Dat heeft tot gevolg dat het bedrijfs
resultaat per koe ongeveer 350 gul
den achteruitgaat. Per ondernemer
daalt de arbeidsopbrengst op de gro
te bedrijven gemiddeld zo'n twintig
duizend gulden.
Akkerbouw
In de akkerbouw worden de
kilogram-opbrengsten per hektare
gemiddeld 20 procent lager geschat,
met grote verschillen per gebied.
Voor de zogenoemde vrije produkten
(konsumptieaardappelen, poot-
aardappelen en uien) kan de lagere
opbrengst door een hogere prijs wor
den gekompenseerd, ook al omdat de
oogst in andere landen als gevolg van
de weersomstandigheden eveneens is
achtergebleven bij vorig seizoen.
Op de grotere akkerbouwbedrij
ven in het centraal en zuidwestelijk
kleigebied wordt een stijging van de
arbeidsopbrengst per ondernemer
verwacht van gemiddeld 40.000 gul
den tot 105.000 a 110.000 gulden.
In het noordelijk kleigebied heeft
de oogst flinke schade opgelopen on
danks hogere opbrengstprijzen voor
ziet het LEI een daling van het be
drijfsresultaat van 60.000 gulden
naar 40.000 gulden gemiddeld. In de
veenkoloniën, waar geen vrije pro
dukten worden geteeld, zal de daling
15.000 gulden bedragen en de
arbeidsopbrengst per ondernemers
op 25.000 gulden gemiddeld uitko
men.
Voor de varkenshouderij voorziet
het LEI een sterke achteruitgang van
de bedrijfsuitkomsten. Deze sektor
kampt met teruglopende opbrengst
prijzen en stijgende voerkosten. Het
verwacht dat in de leghen- en de
slachtkuikenhouderij vrijwel geen
gulden overblijft om de ingezette ar
beid te belonen.
Glastuinbouw
Voor de glastuinbouw verwacht
het LEI een gemiddeld verlies van
32.000 gulden per bedrijf, dat is zes
procent van de totale bedrijfskosten.
Ten opzichte van vorig jaar (min tien
procent) is dat een verbetering, maar
het niveau van '80 en 81 (min vier) is
niet bereikt. De glastuinbouwbedrij
ven (groente, bloemen en potplanten)
zagen de opbrengsten gemiddeld per
bedrijf met elf procent toenemen en
de kosten met zeven procent procent.
Een belangrijk deel van die kostën-
stijging is het gevolg van de hogere
aardgasprijs. De daling van de rente
heeft geleid tot een beperking van de
kostenstijging. Het gemiddeld on
dernemersinkomen in de glastuin
bouw stijgt naar verwachting van
31.800 gulden vorig jaar naar 47.100
dit jaar.
AMSTERDAM - Ruim 110.000 Ne
derlanders of ongeveer 0,8 procent
van de bevolking bezoekt regelmatig
een saunabad. Ons land telt naar
schatting 400 bedrijven, die de ex
ploitatie van een sauna als hoofdak-
tiviteit hebben. De helft hiervan is
aangesloten bij de Nederlandse Sau
na Vereniging (NSV).
Dit is maandag meegedeeld op een
bijeenkomst in Amsterdam ter gele
genheid van de vakbeurs Sauna en
DEN HAAG - Kees van der Ven is
uitgeroepen tot motorsportman van
het jaar 1983. De lezers van het maga
zine Moto 73 gaven de meeste stem
men aan crosser Van der Ven (5931).
ALKMAAR - Op 73-jarige leeftijd
is maandagavond Lesley Talbot in
een ziekenhuis in Alkmaar overle
den. De Brit was meer dan veertig
jaar in Nederland werkzaam als trai
ner bij RCH, Be Quick, AZ '67, Hera
cles en Eindhoven. Zijn grootste be
kendheid echter verwierf hij als trai
ner van DWS. Met die Amsterdamse
klub vierde hij in de zestiger jaren
met spelers als Israel, Jongbloed,
Flinkevleugel en Geurtsen suksessen
in de Europese bekertoernooien.
NIJKERK - De leerplicht dient te
worden verlengd tot 18 jaar. De be
roepsopleiding moet worden geïnte
greerd in de totale opleiding. Hier
voor heeft ir. H. Vredeling, lid van de
voortgangskommissie voor het in
dustriebeleid, de kommissie-Wagner,
maandag gepleit bij de opening van
de open dagen van de Vereniging
voor Elektrotechnisch Vakonderwijs
(VEV) in Nijkerk.
Met een leerplicht tot 16 jaar zijn
wij volgens Vredeling zo'n beetje de
Chinezen van Europa. In alle landen
om ons heen geldt een leerplicht tot
18 jaar. Daarbij sluit de vakoplei
ding aan op een algemene basis
opleiding. Bij ons moet de vakoplei
ding konkurreren met het direkt in
loondienst gaan. En dat is een onzali
ge zaak, aldus Vredeling.
Hij konstateerde verder, dat de
vakopleiding een gedeelde verant
woordelijkheid is van de overheid,
scholen maar vooral ook het be
drijfsleven. ,,Dit laatste is in Neder
land wat nieuw, in Nederland blijft
de industrie achter."
De voortgezette basisopleiding
achtte Vredeling als voorportaal van
de vakopleiding een uiterst verbrok
kelde zaak. Die is aan ingrijpende
wijzigingen toe, willen we niet in de
problemen raken. „Zodra de kon-
junktuur wat aantrekt, zullen wij te
maken krijgen met een enorm gebrek
aan goede vaklui, terwijl er op dit
moment hele groepen jongeren werk
loos zijn, die op geen enkele wijze een
opleiding krijgen". Hij voegde er aan
toe, dat dit een verschrikkelijke
Vorm van kapitaalvernietiging is.
Fitness, die van 6 tot en met 8 decem
ber onder auspiciën van de NSV in
het RAI-komplex in de hoofdstad
wordt gehouden. In de Zuidhal tonen
ongeveer 70 firma's onder meer
fitness-apparatuur, sauna's, zwem
baden, voeding en bruinings- en trai-
ningsapparatuur.
De totale bestedingen bij saunabe-
drijven bedroegen vorig jaar naar
schatting 100 miljoen gulden. Vol
gens de NSV vormen in ons land ge
zelligheid en ontspanning de voor
naamste motieven om een sauna te
bezoeken. Dit in tegenstelling tot bij
voorbeeld West-Duitsland, waar blij
kens een onderzoek gezondheid en li
chaamsverzorging voorop staan.
Om de week verschijnt een Zierikzeesche Nieuwsbode - Extra op
Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland, in een totaaloplaag van
ruim 25.000 exemplaren.
De verschijningsdata in 1984 zijn:
zijn:
14
december
28 decern bei-
zijn:
11
januari
li juli
25
jannuari
25 juli
8
februari
8 augustus
22
februari
22 augustus
7
maart
5 september
21
maart
19 september
4
april
3 oktober
18
april
17 oktober
2
mei
31 oktober
16
mei
14 november
30
mei
28 november
13
juni
12 december
27
juni
Voor ADVERTENTIES kunt u kontakl opnemen met de heer J. van
Loon, drukkerij Lakennian Ochtman B.V., Jannewekken 11, Zierik-
zee. Telefoon (01110) 6551; telefoon privé (01119) 1660.
Voor REDAKT1EZAKEN: Redaktie Zierikzeesche Nieuwsbode, Janne
wekken 11, Zierikzee. Telefoon (01110) 6551.
(Voor redaktiezaken Goeree-Overflakkee buiten kantooruren: 01874-
1518).
aardappelen, los verladen af bedrijf,
per 100 kg, exklusief b.t.w.
Klei-aardappelen: Bintje 35-50 mm
36,00 - 37,00; Bintje 50 mm op
waarts 60,00 - 61,00 (voor frites
60,50 - 62,00); Bintje 35-55 mm op
waarts 44,00 - 45,00; Eigenheimer
35 mm opwaarts in zakken 79,00 -
83,00.
Zandaardappelen: Bintje 35-50 mm
31,50 - 34,00; Bintje 50 mm op
waarts 55,00 - 56,00.
Exportaarappelen: Bintje klei 45
mm opwaarts in zakken 52,50 -
53,00.
Voeraardappelen 8,00 - 11,00.
Stemming was rustig.
Veemarkt Leiden
LEIDEN, 5-12. Aanvoer totaal
1392. Slachtrunderen 1049, schapen
en lammeren 343.
Prijzen per kg: Stieren le 8,65 -
9,50, 2e 8,00 - 8,55; vaarzen le
7,90 - 8,95, 2e 6,60 - 7,80; koeien
le 7,85 - 8,90, 2e 6,85 - 7,75, 3e
6,15 - 6,80; worstkoeien 5,55 -
6,65; dikbillen extra kwaliteit
9,50 - 13,50.
Prijzen per stuk: Schapen 202 -
255; lammeren 205 - 265.
Overzicht: slachtrunderen: handel
redelijk, en prijzen hoger; schapen en
lammeren: handel vlot, en prijzen ho
ger.
Paardenmarkt Utrecht
UTRECHT, 5-12. Op de paarden
markt in Utrecht zijn maandag 230
dieren aangevoerd.
De noteringen waren als volgt:
Luxe paarden 2800 - 3800; werk
paarden 2000 - 3100; oude paarden
1700 - 2400; 3-jarige paarden
1500 - 2500; 2-jarige paarden
1300 - 2250; veulens 375 - 1300;
hitten 600 - 1425; pony's 200 -
825.
Prijzen per kg geslacht gewicht:
Oude slaehtpaarden 4,40 - 6,25;
jonge slaehtpaarden 5,60 - 7,00.
De handel was voor paarden.matig,
pony's slecht.
Aard appel beurs Rotterdam
ROTTERDAM, 5-12. Consumptie-
Acmaea, 5-12 300 west-noord-west Fi-
nisterre naar Curacao
Acteon, 6-12 te Assab
Nedlloyd Amersfoort, 5-12 450 oost
Galapagos eil. naar Chimbot
Nedlloyd Dejima, 5-12 100 zuid-oost
Messina naar Fos sur Mer
Nedlloyd Delft, 6-12 te Rotterdam
Nedlloyd Tasman, 5-12 te Suez
Onoba, 5-12 580 oost-zuid-oost Boston
naar New York
Vitrea, 5-12 250 noord Azoren naar
New York
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar H.I. Ambacht:
D. Dekker te Dirksland.
Bedankt voor Oudshoorn-Ridder-
veld: drs. A. D. H.-Huysman te Pur-
merend.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen naar Nieuwerkerk
a.d. IJssel (half-time): R. W. Scholten
te Linschoten (in ged. dienst).
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Aangenomen naar Gramsbergen:
M. H. de Boer te Heerde-Wapenveld,
die bedankte voor Utrecht-noord
west.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Bedankt voor Hilversum-oost: H.
de Graaf te 's-Gravenzande.
Gereformeerde Gemeenten
Beroepen te Clifton (USA), Hamil
ton (Canada), Rock Valley (USA), St.
Catharines (Canada) en te Unionville
(Canada): J. J. van Eckeveld te Zeist;
te Gouda: J. W. Verweij te Ridder
kerk.
Bedankt voor Gorinchem: D. Hak
kenberg te Lisse.
De redactie behoudt zich het recht voor ingekomen
stukken in te korten. Plaatsing betekent niet dat de
inhoud door de redactie wordt onderschreven. Inge
zonden stukken zijn buiten verantwoordelijkheid van
Je redactie en uitsluitend voor rekening van de brief
schrijver, waarvan naam en adres bij de redactie
bekend moeten zijn.
Na het lezen van het raadsverslag
in uw blad d.d. 5 december jl., heb ik
behoefte het een en ander recht te zet
ten m.b.t. de verkoop van de jacht
haven aan de w.s.v. ,,Bru".
Volgens burgemeester T. C. Hek
man heeft het gesprek met Duiven-
dijk niets opgeleverd. Dat heeft in
derdaad niets opgeleverd, maar dat
kon ook niet want het kollege is niet
met de beloofde cijfers op tafel geko
men zoals dat de raad beloofd is de
vorige raadsvergadering.
Tijdens dat gesprek is alleen de
gebr. Van Duivendijk herhaaldelijk
gewezen op de morele plicht die de
gemeente heeft ten opzichte van de
watersportvereniging „Bru", en dat
wij niet in aanmerking komen deze
haven te kopen, voor geen enkele
prijs.
Wij zijn ons terdege bewust van de
morele plicht die de gemeente heeft
ten opzichte van deze vereniging,
"maar hoe ver strekt die eigenlijk,
vragen wij ons af.
De leden van deze vereniging heb
ben door zelf werkzaamheden deze
haven aanzienlijk verbeterd en uit
gebreid, maar de financiële middelen
daarvoor (aanschaf materialen enz.)
zijn opgebracht uit de opbrengst van
de haven. Gaat de morele plicht van
de gemeente nu zover dat deze haven
voor een „zacht prijsje" (Schot z'n
woorden) wordt overgedragen aan
deze vereniging, en daarbij nogeens
Bruse gegadigde uit te sluiten?
De uitlatingen van de heer H.
Schot bevreemden ons ook zeer, te
weten dat hij dat balletje in 1982 aan
het rollen heeft gebracht. Het was de
heer Schot die de gebr. Van Duiven-
dijk kwam tippen over de op handen
zijnde onderhandelingen tot verkoop
van de jachthaven aan de w.s.v.
„Bru". Op zijn aandringen werd de
eerste brief door ons geschreven,
waar is nu de morele plicht van de
heer Schot?
Tot slot willen wij nog recht zetten
dat wij helemaal niet uit zijn om deze
jachthaven voor een zacht prijsje te
kopen zoals de heer Schot dat zegt,
maar zelfs voor een redelijke prijs is
hij voor ons niet te koop.
Met dank aan de redaktie voor de
plaatsing.
D. van Duivendijk
Deestraat 31
Bruinisse
GRONINGEN - Geneesmiddelen tegen bateriele infekties (antibiotica)
blijken ook van nut bij de bestrijding van kanker. Een onderzoek aan de
Rijksuniversiteit in Groningen heeft uitgewezen dat de levenskansen van
kankerpatiënten, die met een antibioticum zijn behandeld, aanmerkelijk
stijgen. Mevrouw J. van den Bogert die vrijdag promoveert tot doctor in de
wiskunde en natuurwetenschappen aan de Groningse Universiteit, beschrijft
In haar proefschrift de resultaten van een onderzoek naar de bruikbaarheid
van teracyclines, een bepaald soort antibioticum bij de behandeling van
kanker. De stof blijkt de energiehuishouding van tumorcellen zodanig te
verstoren, dat de kwaadaardige cel als het ware in elkaar stort en de
celwoekering tot stilstand komt
De ring van Honoria
De promovenda heeft ontdekt dat
het antibioticum doxycycline in staat is
tumoren bij ratten geheel te laten ver
dwijnen. Klinisch onderzoek heeft
aangetoond dat een combinatie van
een behandeling met het antibioticum
en bijvoorbeeld bestraling de levens
kansen van patiënten met een keeltu-
mor duidelijk doet toenemen.
Uit het onderzoek is verder naar
voren gekomen dat de witte bloed
lichaampjes ten dele gevoelig zijn voor
het antibioticum, maar zij worden niet
in ernstige mate in hun afweerfunktie
aangetast Ook voor de cellen van de
darmwand heeft het geneesmiddel
enig nadelig effekt, maar de cellen
blijken over een enorme reservekapa-
citeit te beschikken. Van den Bogert
komt dan ook tot de konklusie dat het
antibioticum nauwelijks bijwerkingen
heeft De afdeling fysiologische che
mie van de Universiteit, waar de na
tuurkundige werkt, krygt van het Ko
ningin Wilhelmina Fonds een subsidie
om het onderzoek, waaraan al vier jaar
is gewerkt te vervolgen.
31 Eric fluit verbaasd tussen de tanden, „de
zuster van de Romeinse keizer die een geheim
beroep doet op Attilla om hulp, wat heeft dat
nu te betekenen", mompelt hij.
Gondalf weet het evenijn, „maar", zegt de
ze, „enkele van onze Frankische gasten zijn in
Ravenna geweest, zij kennen de toestanden be
ter en kunnen ons misschien meer vertellen."
Op aandringen van Eric, zendt Gondalf, bij
het naderen van de burcht, enkele krijgers
vooruit om de bewoners over Padmonds terug
keer in te lichten en voor een waardige ont
vangst le zorgen.
Zo gebeurt het dan. dat wanneer Padmond
enkele dagen later aan het hoofd van de stoet
op de poort toerijdt, hij verwelkomt wordt
door bazuingeschal en hem tot zijn verrassing
alle eerbetoon wordt bewezen. Dit helpt de ee
nogige prins over zijn schroom heen. Het eerst
begeeeft hij zich naar de groep Franken.
„Dappere Galdor". wendt hij zich tot een
van hen, „nooit zal ik vergeten dal gij hel was.
die mij hielp ontkomen en dat, terwijl ik
steeds meende, dat gij meer Merwig gezind
was dan mij." De edelman maakt een buiging.
„Men kan zich vergissen", mompelt hij be
scheiden terugtredende. Glimlnehtend heeft
Eric toegekeken, maar nu komt er een peinzen
de uitdrukking op zijn gezicht, ongemerkt
geeft hij Gondalf een wenk.
„Was het wel zo'n goede daad, om Padmond
te laten ontsnappen, beste Gondalf", mompelt
hij. wanneer ze alleen zijn. „Het is gelukkig
goed afgelopen, maar dat had anders kunnen
gaan. En wie bewees Galdor een dienst Pad
mond? De Franken? Evenmin. De enige die er
werkelijk profijt van zou hebben gehad - al
thans de eerste tijd - is Aëtius."
„Ge bedoelt stoot Gondalf fronzend
uit.
„Ik weet niet", prevelt de Noorman, „maar
laten we op onze hoede blijven
t
/i
