Hoe vies is de bodem
van fraai Zierikzee?
Stichting Renesse wil rol gaan spelen
bij inrichting Oosterscheldegebied
ELEKTRO
LIEVENSE
Expositie
Tussen de
in galerie
Havens
4
Dertigjarig bestaan wordt gevierd met feestavond
Feestavond
Bodemsaneringsprogramma 1984-1987
RENESSE - De Stichting Renesse bestaat dertig jaar.
De officiële jubileum-datum is 3 juni 1983, maar de
feestelijkheden worden heden-vrijdagavond in het
dorpshuis te Renesse gehouden. Alle relaties, erfpach
ters en huurders zijn voor de bijeenkomst uitgenodigd.
En dat zijn er langzamerhand heel wat. De Stichting Re
nesse heeft haar werkterrein in de loop der jaren aan
zienlijk uitgebreid, al zijn nog niet alle door de Stichting
aangekochte gronden in gebruik.
De Stichting bezit grond ten oosten
en ten westen van de Jan van Renes-
seweg, is eigenaar van het natuurge
bied de Vroonpias, heeft Oostenrijk
se woningen, kocht in 1964 dertien ha
grond aan de Rampweg, alles te Re
nesse, en kocht ook in 1964 zes ha
grond aan de Kloosterweg te
Haamstede.
Eind 1952 richtte de toenmalige ge
meente Renesse de Stichting op. De
heer C. Verton, beheerder, vertelt
dat de zaak pas in 1953 is gaan draai
en. Het doel van de Stichting was: de
rekreatieve ontwikkeling in Renesse
- toen nog in een pril stadium - te
beïnvloeden, stimuleren en regule
ren. De rekreatieve ontwikkeling
was in opkomst en de opvang voor de
toeristen stond nog lang niet op het
huidige peil. Daarin moest orde wor
den geschapen, ook in de ruimtelijke
indeling.
Erfpacht
De Stichting kocht in Renesse
grond van partikulieren aan, dat
bouwrijp werd gemaakt. Voor deze
gebieden, oostelijk en westelijk van
de Jan van Renesseweg, werd een in
delingplan gemaakt en de grond
werd in erfpacht uitgegeven. De
koopwoningen waren oorspronke
lijk bedoeld voor een rekreatieve
bestemming, in de loop van de zesti
ger jaren kregen de woningen ook
een permanente bestemming. Alles
ging uiteraard in nauw overleg met
de gemeente Renesse. In die eerste ja
ren bepaalde de aard van het gebouw
of het een rekreatieve of permanente
bestemming kreeg, tegenwoordig
beslist de gemeenteraad via bestem
mingsplannen over de bestemming.
Vroonpias
In 1958 kocht de Stichting wat nu
de Vroonpias is. Deze kuil ontstond
door afgraving van zand, dat werd
gebruikt voor de weg Serooskerke-
Zierikzee. Aavankelijk lag het in de
bedoeling dat de kuil omgebouwd
zou worden tot een openluchtzwem
band. Dat bleek niet haalbaar. Later
kwamen er ook plannen voor de
bouw van een hotel op tafel, maar
ook dat projekt is niet doorgegaan.
Toen zat de Stichting dus met een ter
rein in haar maag, dat geen geld op
zou leveren, maar wel geld had ge
kost. Na rijp beraad werd besloten er
Beheerder C. Verton van de Stichting Renesse is al sinds 1961 in dienst van de
Stichting. Aanvankelijk was hij belast met de financiële administratie, maar
sinds 1 januari 1980 is hij ook beheerder. Het pand aan het einde van de Jan
van Renesseweg staat er sinds 1963.
een natuurgebied van te maken, wel
ke door de Stichting wordt onder
houden. „Zie het maar als een bijdra
ge aan de gemeenschap. Achteraf ben
ik er best blij mee dat het uiteinde
lijk de Vroonpias is geworden. Het
kost geld, ja, maar het is wel goed
besteed", aldus de heer Verton.
Invloed
Volgens de beheerder is de Stich
ting Renesse opgericht als een tegen
hanger van een projektontwikke-
laar. De Stichting wilde de verwor
ven gronden niet uit handen geven,
maar wenste de bevoegdheden aan
zichzelf te houden. Dat is ook de re
den dat de gronden niet aan partiku
lieren werden verkocht, maar in er
fpacht werden uitgegeven. „Wij als
Stichting, willen zelf invloed kunnen
blijven uitoefenen op de terreinen.
Samen met Bouw- en Woningtoezicht
keuren wij een woning wel of niet
goed- Uiteindelijk hebben wij de
laatste stem in het kapittel. Het er-
fpachtrecht is een zakelijk recht met
gelijke rechten als een volle eige-
RENESSE - In het dorpshuis te
Renesse wordt heden-vrijdag
avond een feestavond gehouden
voor alle relaties, erfpachters en
huurders van de dertig jaar
bestaande Stichting Renesse. Van
19.30 - 20.00 uur worden de gasten
verwacht. Tijdens dat half uur
valt een optreden van de Green
River Band te beluisteren. Verder
treden op Diana Zaki, sopraan en
Henk Kreukniet, tenor met voor
de pauze een licht klassiek pro
gramma en na de pauze populaire
operette. Het fanfarekorps Luctor
et Emergo uit Renesse verzorgt
twee optredens. De zangeres Rei-
nata Heemskerk levert ook een
bijdrage. De presentatie en bege
leiding is in handen van Piet
Struijk.
naar. De Stichting is een privaatrech
telijk lichaam, dat zich veel grotere
bevoegdheden kan aanmeten dan
Bouw- en Woningtoezicht.
Via de erfpacht kan de Stichting
bepalingen vastleggen. Wij vinden
dat de gebieden landschappelijk aan
vaardbaar moeten blijven. Als ieder
een voor zichzelf gaat bouwen, krijg
je een rommeltje", vindt Verton.
Inkomsten
De Stichting draait op de in
komsten van de erfpachters en de
huurders van de Oostenrijkse wonin
gen. Per jaar betalen alle erfpachters
een bepaald bedrag aan de Stichting.
Eens in de twaalf jaar kan de canon
worden gewijzigd, op grond van
kostenstijgingen. De erfpachtove
reenkomst met de Stichting duurt
ongeveer 75 jaar, berekend naar de
levensduur van een woning.
Na de watersnoodramp van 1953
zijn er aan Renesse vijftig Oosten
rijkse woningen geschonken, welke
werden neergezet op grond van de
Stichting. Die gronden waren be
doeld om in erfpacht uit te geven,
maar dat plan vond geen doorgang.
De woningen werden eigendom van
de Stichting en de bewoners betalen
huur.
Van de inkomsten worden de
lasten van de Stichting betaald, zoals
de rente en aflossing van de aange
kochte gronden en de kosten van aan
leg van wegen, riolering, water, gas
en elektra.
In 1961 vond de gemeentelijke her
indeling plaats, waarbij de-gemeente
Renesse opging in de gemeente
Westerschouwen. Het werkgebied
van de Stichting Renesse breidde
zich toen uit over de hele gemeente
Westerschouwen. Op 1 januari 1980
verkocht de gemeente nog 76 Oosten
rijkse woningen aan de Stichting.
In 1964 werd dertien ha grond aan
de Rampweg te Renesse gekocht.
„Dat wilden we inrichten als kam
peerterrein voor gehandikapten,
kort-verblijf-toerisme en seizoen
plaatsen, dat laatste met name voor
de financiële kant van de zaak. Maar
daarvoor is wel de medewerking van
de gemeente nodig. Voor dat gebied
moet nog steeds een bestem
mingsplan worden gemaakt, maar
nu is het weer wachten op de
vaststelling van de struktuurschets.
De Stichting zit er bij wijze van spre
ken dag en nacht achteraan. Aan het
einde van de zestiger jaren zijn al
plannen voor dat gebied gemaakt.
Gedeputeerde Staten van Zeeland
wees toen een plan af, wegens het
ontbreken van een goed riole
ringsplan. Daarna zijn er enkele
streekplannen gekomen, ook zonder
sukses. Nu is het een ambtelijk
treurspel. Na de vaststelling van de
struktuurschets kunnen we van start
gaan", aldus beheerder Verton.
De Stichting Renesse denkt ook'
aan de toekomst. „De Stichting wil
meer en op welk terrein dat zich zal
gaan inspelen is afhankelijk van de
omstandigheden. Maar als na de af
sluiting van de Oosterscheldewerken
bepaalde delen van de gemeente
Westerschouwen op rekreatief ter
rein moeten worden ingericht, dan
kan de Stichting daarin een rol gaan
spelen. De Stichting is in elk geval
bereid de exploitatie op zich te ne
men en meer zeg ik niet", besluit de
heer C. Verton.
ZIERIKZEE - Hoe vies is de bodem van Zierikzee? Hoe
staat het met het terrein van de oude gasfabriek? Is er
vervuiling gekonstateerd op het terrein van schroot- en
metaalhandel Groenleer in de Gravenstraat? Is er iets
schadelijks gevonden in de grond van een voormalig
garage- en tectyleerbedrijf aan de Hoge Molenstraat?
Zijn er zorgwekkende berichten over de toestand van de
grond van het inmiddels verplaatste transportbedrijf
Van der Wekken in de Rozemarijnstraat?
Enerzijds lijkt het niet zo zinnig te doen alsof het hele
maal mis zou zijn met de Zierikzeese bodem. „Lekker-
kerkse toestanden" lijken niet te kunnen voorkomen.
Anderzijds lijkt het ook niet verstandig te doen alsof er
op „het land waar het leven goed is" nooit iets schade
lijks is terecht gekomen.
spreiding in de kosten te bewerkstel
ligen.
Onderzoeken naar bodemvervui
ling kunnen derhalve worden toege
juicht. Niet om de bevolking te ver
ontrusten, maar om duidelijk vast te
stellen of op diverse plaatsen sprake
is van verontreiniging, welke stoffen
er in de grond zijn terechtgekomen
en op welke wijze er iets gedaan kan
worden om de situatie van de ver
vuilde grond te verbeteren.
Het terrein van de oude gasfabriek
aan de Scheepstimmerdijk in Zierik
zee vormt één van de gebieden, die
een nadere aanpak vereisen.
Uit het inmiddels afgeronde oriën
terend onderzoek blijkt, dat de grond
sterk verontreinigd is met cyanide,
fenolen, benzeen en polycyclische
aromaten. Het grondwater is sterk
verontreinigd met cyanide, fenolpn,
dromaten, polycyclische aromaten
en trichloorethyleen.
Sanering gewenst
Volgens de provincie zijn de reeds
gekonstateerde verontreinigingen
zodanig, dat een sanering is gewenst.
Op dit terrein van de oude gasfa
briek is, zoals bekend, het bedrijf
Holland Emulsion, fabriek voor
emulgatoren gevestigd. Het betreft
hier een dochter-onderneming van de
Koninklijke Zeelandia. Mede omdat
de eigenaar van het terrein om de no
dige spoed heeft gevraagd, is deze lo-
katie voor een saneringsonderzoek
opgenomen in het door de provincie
opgestelde programma voor 1984. Dit
onderzoek richt zich op het opstellen
van een saneringsplan. In het onder
zoek worden onder andere een aantal
alternatieven beschouwd.
De kosten worden voorlopig ge
raamd op 125.000,— (inkl. b.t.w.).
Een sanering van het terrein kan -
volgens de plannen van de provincie -
in het saneringsprogramma voor
1985 worden opgenomen. Van boven
genoemd bedrag zal 100.000,—
ten laste komen van de gemeente Zie
rikzee.
Het gemeentebestuur sprak eerder
dit jaar haar bezorgheid uit over de
financiële konsekwenties van het bo
demsaneringsplan. Mede op advies
van de kommissie publieke werken
werd aangedrongen op een gefaseer
de uitvoering van het bodemsane
ringsprogramma. Dit om ook een
Rozemarijnstraat
en Gravenstraat
Oriënterende onderzoeken op de
terreinen in de Rozemarijnstraat
(Van der Wekken) en in de Gra
venstraat (Groenleer) wezen uit, dat
op beide lokaties een nader onder
zoek noodzakelijk is.
Op het terrein aan de Rozema
rijnstraat is het grondwater matig
tot ernstig vevuild met koper en lood
en licht verontreinigd met olie en
lood. Verder zijn extraheerbare
chloorverbindingen, aromatische
koolwaterstoffen en tri- en tetrach-
loorethyleen aangetroffen.
Het terrein van schroot- en metaal-
handel Groen}$er aan de Gra
venstraat heeft een oppervlakte van
circa 6000 m2. In de nabijheid bevin
den zich woningen met groentetui
nen. Mede op verzoek van de gemeen
te werd door de provincie aan het bu
reau Witteveen en Bos opdracht gege
ven een oriënterend onderzoek te
verrichten.
Uit de resultaten van dit onder
zoek blijkt, dat de grond plaatselijk
sterk met zware metalen is veron
treinigd. Dit geld met name voor ar
seen en zink. Het grondwater is eve
neens verontreinigd met zware meta
len, in het bijzonder met lood. Daar
naast was het grondwater verontrei
nigd met olie en tetrachloorethyleen.
Gezien de gekonstateerde verontrei
niging en de situering van het terrein
wordt in het saneringsprogramma
een nader onderzoek voorgesteld. Dit
onderzoek dient vooral de omvang en
verspreiding van zowel de grond- als
grondwaterverontreiniging vast te
stellen. De kosten van het nader on
derzoek worden voorlopig geraamd
op f 75.000,-.
Hogere urgentie
Volgens het ontwerp-bodemsane-
ringsprogramma 1984-1987 stond het
nader onderzoek op de lokatie Roze-
marijnstraat aanvankelijk gepland
in 1984, terwijl een dergelijk onder
zoek op de lokatie Gravenstraat pas
in 1985 zal plaatsvinden. In overleg
met gedeputeerde J. P. Boersma en
in een schrijven d.d. 4 augustus wees
de gemeente Zierikzee op het feit dat
de Gravenstraat een grotere urgentie
heeft dan het terrein aan de Rozema
rijnstraat. In dit verband werd ver
zocht het nader onderzoek op de lo
katie Gravenstraat reeds in 1984 te
laten plaatsvinden en het terrein Ro
zemarijnstraat pas in 1985 aan een
nader onderzoek te onderwerpen.
Gedeputeerde Staten gaan akkoord
met dit verzoek van de gemeente Zie
rikzee.
Op het terrein aan de Hoge Mo
lenstraat, met een oppervlakte van
circa 5000 m2, waren voorheen enkele
bedrijven gevestigd, waaronder een
aannemer, een garage en een tecty
leerbedrijf.
Zoals bekend werden begin dit jaar
de gebouwen gesloopt en werd be
gonnen met de bouw voor het nieuwe
bejaardentehuis. Om zekerheid te
krijgen of het terrein verontreinigd
is verrichtte raadgevend ingenieurs
bureau Witteveen en Bos, in op
dracht van de gemeente, een oriënte
rend onderzoek.
Uit de resultaten blijkt, dat in een
hoek van het terrein het grondwater
matig is verontreinigd met cadmium
en lood.
Aangezien niet bekend is waardoor
de gekonstateerde verontreiniging
kan zijn veroorzaakt, werd gezien de
situering, een beperkt nader onder
zoek in het bodemsaneringsprogram
ma opgenomen. Dit onderzoek richt
zich op de omvang van de verontrei
niging en op een mogelijk opsporen
van de bron. De kosten van het be
perkt onderzoek worden voorlopig
geraamd op 25.000,— (inkl. b.t.w.).
Ook in Burgh-Haamstede
Een oriënterend onderzoek naar
bodemverontreiniging heeft inmid
dels ook plaatsgevonden in de ge
meente Westerschouwen. Dit betreft
het terrein aan de Zandweg in Burgh-
Haamstede waar transportbedrijf
Rademaker is gevestigd. Dit bedrijf
zal in het kader van het „programma
sanering milieuhinderlijke bedrij
ven in de woonomgeving" worden
verplaatst. Op het vrijgekomen ter
rein zullen woningen worden ge
bouwd. Op verzoek van de gemeente
was deze lokatie voor een oriënte
rend onderzoek opgenomen in het
programma van 1982.
In april werd, in opdracht van de
gemeente, door Witteveen en Bos
gestart met het onderzoek.
Uit de resultaten blijkt, dat de
grond plaatselijk met olie is veron
treinigd. Het grondwater is eveneens
met olie verontreinigd. Gezien de
bouwplannen en de gekonstateerde
vervuiling wordt de uitvoering van
een nader onderzoek gepland in 1984.
Het nader onderzoek zal gericht
zijn op de omvang en verspreiding
van de verontreinigingen. Daarnaast
zal in dit onderzoek aandacht wor
den besteed aan mogelijke sane
ringsmaatregelen. De kosten van
zo'n onderzoek worden voorlopig ge
raamd op 60.000,— (inkl. b.t.w.).
Een eventuele sanering kan dan in
1985 plaatsvinden. Uitgangspunt bij
de sanering is het opheffen c.q. terug
dringen van de verontreiniging, of de
gevolgen daarvan tot een akseptabel
niveau. De wijze waarop wordt gesa
neerd, wordt mede bepaald aan de
hand van een eventueel saneringson
derzoek.
In geheel Zeeland
In geheel Zeeland zijn tot nu toe on
geveer zeventig plaatsen bekend
waar een verontreiniging is ge
konstateerd of waar reden tot ver
denking is. Vijftig van deze plaatsen
zijn opgenomen in het
bodemsanerings-programma 1984-
1987.
Van dit jaar af moet de provincie
elk jaar zo'n programma opstellen,
waarin de plaatsen worden aangewe
zen, waar de bodem zo verontreinigd
is (of dreigt te worden verontreinigd)
dat er ernstig gevaar bestaat voor de
volksgezondheid of het milieu. De In-
terimwet Bodemsanering die op 15
april 1983 geheel in werking is getre
den, verplicht de provincies hiertoe.
In 1981, 1982 en 1983 zijn al eerder
soortgelijke saneringsprogramma's
opgesteld.
De terreinen, waar in het kader
van deze programma's onderzoek
werd gestart, vormen de basis van
het programma 1984-1987. In de ko
mende jaren zal het programma wor
den aangevuld met de plaatsen, waar
op grond van de resultaten van ver
kennend onderzoek, blijkt dat ver
volgonderzoek nodig is.
Advertentie
Aanleg
Elektr.- en waterinstallaties
Verkoop
en reparaties
Elektrische apparaten
Radio-apparatuur
Televisie - Video - enz.
Europese
margarinebelasting
op komst
BRUSSEL - De EG-kommissie in
Brussel wil dat er met ingang van 1
januari van het nieuwe jaar een spe
ciale belasting geheven gaat worden
op plantaardige oliën en dierlijke
vetten. De kommissie, die haar plan
nen donderdag in Brussel bekendge
maakt heeft, denkt aan een bedrag
van 7,5 Europese rekeneenheden (on
geveer negentien gulden) per hon
derd kilogram. De kommissie heeft
het al jaren lang over zo'n speciale
belasting. Omdat de produktie en de
konsumptie van margarine daardoor
getroffen wordt, heeft Nederland
steeds getracht die boot af te houden.
ZIERIKZEE - In galerie „Tussen de Havens" in de
Visstraat in Zierikzee is tot en met 2 oktober een exposi
tie ingericht van werken van Bea Cordes uit Amsterdam
en Gabriela Leliveld uit Westenschouwen. Het is voor
beiden de eerste officiële tentoonstelling en wat dat be
treft zijn ze erg nieuwsgierig naar de reakties van het pu
bliek.
Gabriela werd geboren in Polen.
Haar voor ons moeilijk uit te spre
ken achternaam Krawczvk bevestigt
dat nog eens. Na het beëindigen van
een zesjarige opleiding aan de
kunstakademie vatte ze het plan op
te gaan reizen. Eerste reisdoel was
Amsterdam. „Verder ben ik ook niet
gekomen", vertelt Gabriela. „In Ne
derland ontmoette ik mijn huidige
man en in verband met zijn werk
voor Dosbóuw zijn we in Westen-
schouwen gaan wonen".
Oosterschelde
De Oosterscheldewerken boeiden
haar meteen dermate, dat het haar
inspiratie gaf om vier grote olieverf
schilderijen te maken met de
thema's: Mytilus, Jan Heymans, Car-
dium en Oosterschelde.
Heel anders van karakter zijn de
potloodtekeningen die betrekking
hebben op Schouwen-Duiveland zo
als de vuurtoren en de duinen bij
Haamstede of de Ring van Burgh.
Australië
Bea Cordes, geboren in Deventer,
verhuisde op tweejarige leeftijd naar
Australië. Daar volgde zij een oplei
ding aan de East Sydney Technical
College. Inmiddels woont ze sinds
1976 weer in Nederland Sinds kort
heeft ze haar parttime baan opge
zegd, zodat ze nu ai haar tijd aan het
schilderen kan besteden. Haar schil
derijen zijn bijzonder kleurrijk.
Bea Cordes heeft in Tussen de Ha
vens twintig werken tentoongesteld.
De galerie is geopend donderdag van
13.00-21.00 uur, vrijdag van
13.00-17.00 uur en zaterdag van 10.00-
17.00 uur.
Gabriëla Leliveld bij één van haar werken, geënt op het thema Oosterscheldewerken
