In Zeeland rijden de bussen
weer, maar verrassingsakties
worden landelijk voorbereid
ZWN-direkteur Deïst weigert
protesterende buschauffeurs
pertinent te woord te staan
J. Deïst: „Voor zo'n
demonstratie ga ik me
niet te kijk zetten"
Spijkenisse en Rozenburg- staken door
4
ZIERIKZEE - Op Schouwen-Duiveland - en op de overige Zeeuwse eilanden - rijden
de Z.W.N.-bussen weer. De reizigers doen er echter goed aan voorbereid te zijn op ver
rassingsakties van de buschauffeurs, die zich nog steeds fel verzetten tegen het experi
ment met de taxibus op de lijn Hulst-Lamswaarde in Zeeuws-Vlaanderen. „Aktie -
Weg met de Taxi", was de leus, die woensdagmiddag werd gescandeerd in Zierikzee
tijdens een demonstratieve optocht door ongeveer honderdveertig leden van de Ver-
voersbond F.N.V. In het gehele gebied van de Vervoersmaatschappij Zuid-West-
Nederland kwam woensdag het openbaar vervoer niet op de weg. Tijdens de bijeen
komst in Zierikzee zou besloten worden hoe de aktie tegen de taxibus, die volgens de
Vervoersbond F.N.V. 250 arbeidsplaatsen in gevaar brengt, verder gevoerd zou moe
ten worden.
Vice-voorzitter Piet Kloosterman van de Vervoersbond FNV richt het woord tot de uktievoerde
ZIERIKZEE - De heer J. Deist, direkteur van de ZWN, lichtte vijftien
minuten na het beëindigen van de protestbijeenkomst voor het ZWN-
kantoor toe waarom hij niet naar buiten was gekomen. ,,Ik heb alles
wel gehoord, maar het deed me weinig. Daar ben ik echt te realistisch
voor. Ze hebben me genoeg beziggehouden om 's avonds rustig te gaan
slapen. Wat er hier vanmiddag heeft plaatsgevonden vind ik overdre
ven. Zo'n protestbijeenkomst organiseren, terwijl het verlies aan werk
gelegenheid nog helemaal niet aan de orde is. Ik ben uiteraard bereid
tot overleg met de FNV, maar voor zo'n demonstratie ga ik me niet te
kijk zetten. Het is gewoon beschamend wat er allemaal gebeurt.
Ze bedrijven een verdraaid slechte zaak door niet te rijden en ik hoop
van harte dat het vervoer morgen (donderdag) weer gewoon voor de
passagiers toegankelijk is. Ik hoop dat ze weer gaan rijden. We moeten
niet nu praten, maar pas over zes maanden, als de proef achter de rug is.
Eerder heeft het geen zin," aldus Deïst. Het stilleggen van het openbaar
vervoer in Zuid-West-Nederland, met uitzondering van Noord- en Zuid-
Beveland, heeft onder meer tot gevolg dat de dagelijkse ritten vanaf de
damaanzet naar het werkeiland Neeltje Jans geen doorgang vonden.
„De mensen komen van heinde en verre om het werkeiland te bekijken
en dan rijden er geen bussen. We slaan een enorm figuur en dat zonder
noodzaak. Het is gewoon beschamend," vond de direkteur.
Ongeveer 140 kaderleden FNV protesteerden in Zierikzee
ZIERIKZEE - Op het Havenplein in Zierikzee verza
melden zich woensdagmiddag ongeveer honderdveertig
kaderleden van de Vervoersbond FNV voor een protest
mars door Zierikzee. Zij wilden daarmee hun ongenoe
gen laten blijken over het inzetten van een taxibus op de
lijn Hulst-Lamswaarde in Zeeuws-Vlaanderen met
een proeftijd van zes maanden. De FNV is van mening
dat deze taxiproef in den lande waarschijnlijk tot een
verlies van 250 arbeidsplaatsen zal leiden. Twintig mi
nuten later dan gepland vertrok de stoet voor een mars
door de straten van Zierikzee. Voorop reed de geluidswa-
gen, bestuurd door Chris Hollestelle en achter de micro
foon nam Rebecca Pijperman plaats. Geregeld trachtte
zij middels krachtige uitspraken de bevolking voor zich
te winnen.
„Wees solidair. Hun strijd is onze strijd. Luctor et
Emergo zegt men hier. Ik worstel en kom boven. Steun
onze buschauffeurs, die hier vechten voor hun ar
beidsplaatsen. Wij vechten voor goed openbaar vervoer.
Wij vragen uw solidariteit en uw steun voor de buschauf
feurs", aldus Rebecca Pijperman van het FNV.
Die besluiten vielen, na de mani
festatie voor het Z.W.N.-station, tij
dens een vakbondsbijeenkomst in
het Hervormd Verenigingsgebouw.
„We kunnen maar één vraag stellen
en daarop maar één antwoord geven:
Wat doen we?.... We gaan door?", al
dus aktiekoördinator Dick Ketting.
Het doel van de inmiddels drie dagen
durende stakingsaktie, die maandag
in Zeeuws-Vlaanderen begon, was
nog niet bereikt: de taxibus tussen
Hulst-Lamswaarde reed nog steeds
en derhalve werd besloten door te
gaan met de aktie, zij het op de
Zeeuwse eilanden in een andere
vorm dan tot nu toe werd gevoerd.
De bussen zouden weer gaan rij
den, maar zolang het taxibus-experi
ment niet wordt stopgezet, zullen
van tijd tot tijd verrassingsakties
worden uitgevoerd. Die akties zullen
zich niet alleen beperken tot het ge
bied van de Z.W.N.de C.A.O.-raad
van de Vervoersbond F.N.V. bereidt
een aktieplan voor om dergelijke"
prikakties bij alle streekvervoeron-
dernemingen in den lande te laten
uitvoeren. Volgens de Vervoersbond
zouden namelijk tachtig onrendabele
buslijnen in het gehele land in aan
merking komen voor vervanging
door een taxibus, vandaar dat het
F.N.V. het Z.W.N.-experiment ook
heeft aangegrepen om landelijk ak
tie te gaan voeren. Woensdagmiddag
in Zierikzee waren vakbondsleden
van vrijwel alle streekvervoerson-
dernemingen aanwezig en toonden
hun bereidheid aan de verrassings
akties deel te nemen.
Staking op
Voorne en Putten
Op het Zuid-Hollandse eiland
Voorne en Putten rijden de bussen
voorlopig helemaal niet. De aktiebe-
reidheid bij de vestigingen Spijke
nisse en Rozenburg blijkt bijzonder
groot. Hier blijken vooral de uitla
tingen van Z.W.N.-direkteur J. Deïst
betreffende de prioriteit van de reizi
gers boven de werkgelegenheid da
nig in het verkeerde keelgat te zijn
geschoten. Distriktsbestuurder Dilia
van der Heem wees er bovendien op,
dat de Z.W.N. met stakingen op Voor
ne en Putten op één der gevoeligste
punten wordt getroffen.
Zij was er van overtuigd, dat het
invoeren van het taxi-experiment op
Zeeuws-Vlaanderen een „slimme
zet" van Deist" was, omdat het in dit
gebied vrij moeilijk aktie voeren is.
Des te meer waardering had zij
voor de stakers van het eerste uur in
de vestigingen Axel en Draaibrug,
die - ondanks de volgens haar subtie
le intimidatie van de Z.W.N.-direk
teur - hadden stand gehouden. Ver
der toonde zij zich verheugd over de
geslaagde stakingsaktie in het gehele
Z.W.N.-gebied, omdat het ook in de
C.N.V.-bolwerken Numansdorp en
Strijen gelukt was het openbaar ver
voer van de weg te houden. Dilia van
der Heem benadrukte, dat het resul
taat van drie dagen staken niet verlo
ren mag gaan en was van mening, dat
de leden van de Vervoersbond F.N.V.
derhalve niets anders konden doen
dan doorgaan in hun strijd tegen de
taxi.
Deïst doelwit
Voorafgaand aan de vergadering in
het Verenigingsgebouw vond, zoals
gezegd, een protestbijeenkomst
plaats voor het hoofdkantoor van de
Z.W.N., waar direkteur J. Deïst bij
velen het doelwit van woede bleek.
„Hoe is het mogelijk dat een direk
teur anno 1983 de werkgelegenheid
van zijn werknemers verkwanseld
voor één simpele taxi", vroeg aktie
koördinator Ketting zich af. Hij liet
weten, dat de strijd van de Vervoers
bond F.N.V. tegen de privatisering
binnen het streekvervoer nog niet is
afgelopen. Anderzijds gaf hij te ken
nen wel te willen praten over het in
zetten van kleinere materialen op on
rendabele lijnen, zolang die kleinere
bussen dan maar door eigen mensen
bemand zullen worden met behoud
van de eigen C.A.O. Ketting bena
drukte, dat het hier een zaak voor het
gehele streekvervoer in het land be
trof en drong erop aan de strijd uit te
breiden. „Wij staan naast u", liet hij
de buschauffeurs weten.
Nieuwe naam
Tot slot van zijn betoog tooide Ket
ting de Streekvervoermaatschappij
Zuid-West-Nederland met een nieu
we naam: „Taxicentrale Zuid-West-
Nederland". Het Z.W.N.-kantoorper
soneel, dat de gebeurtenissen op het
plein vanachter de ruiten volgde,
kreeg van de aktievoerenden toege-
joeld: „Blijf daar niet zo lullig staan,
sluit je bij ons aan". Andere meer lu
dieke dan doordachte kreten, die uit
de van emoties verwrongen kelen
omhoog kwamen, waren: „Mevrouw
Smit-Kroes.... Mis Poes" en „Ikke,
ikke, ikke, laat Neelie maar verrek
ken".
„De Vervoersbond is nijdig; we
zeggen nee tegen het experiment van
de minister, tegen het experiment
van de E.S.O. en tegen het experi
ment van de Z.W.N. en we zeggen nee
tegen de afbraak van het openbaar
vervoer", liet vice-voorzitter van de
vervoersbond Piet Kloosterman we
ten.
Hij lichtte toe, dat de Vervoers
bond zich inzet voor een rechtvaardi
ger inzet en zich derhalve sterk
maakt voor: werkgelegenheid, goed
arbeidsvoorwaarden, goede arbeids
omstandigheden en voor een gelij
ke, fundamentele zeggenschap voor
de faktoren kapitaal en arbeid.
Kloosterman achtte het verwerpe
lijk, dat in het experiment met de
taxibus mensen tegen elkaar worden
uitgespeeld: de Z.W.N.-buschauf
feurs, tegen de taxichauffeurs in
dienst van de partikuliere onderne
ming, die vaak nog op voor-oorlogse
arbeidsvoorwaarden werken.
Tegen beleid in
Hij drong erop aan bij de leden sa
men te getuigen, dat men tegen dit
experiment is, omdat het indruist te
gen het beleid van de Vervoersbond,
omdat het volgens de vice-voorzitter,
een rechtstreekse bedreiging voor de
werkgelegenheid vormt. Het open
baar vervoer is volgens Kloosterman
niet domweg een aktiviteit om geld
mee te verdienen, maar heeft boven
dien een maatschappelijk rende
ment.
„Door de staking verandert er iets
in de mensen en als de mensen veran
deren verandert er iets in de maat
schappij", hield hij zijn gehoor ver
der voor.
Zich tot het publiek richtend drong
hij aan op steun en begrip van deze
zijde. „Laat uw lagere overheid ook
weten, dat u niet aan uw openbaar
vervoer wil laten peuteren. Als u de
chauffeurs nu steunt, zullen ze u niet
van de winter in de kou en gladheid
laten staan". Kloosterman besloot
zijn betoog met het overhandigen
van een estafettestokje aan een
F.N.V.-kaderlid van de N.Z.H., als
symbool, dat de aktie tegen de taxi
landelijk uitgebreid moet worden.
Buurtbus bedreigd
Op Schouwen-Duiveland was men
tijdens deze algehele stakigsdag niet
overal verstoken van openbaar ver
voer. De buurtbus reed en mensen uit
Sirjansland, Ouwerkerk en Kerk-
werve konden dus wel naar het be
zoekuur in het Zweedse Rode Kruis
Ziekenhuis of konden wel hun bood
schappen in Zierikzee doen. De aan
komst van de buurtbus woensdag
middag op het Havenplein moet voor
de aktievoerende buschauffeurs
blijkbaar zo'n doorn in het oog zijn
geweest, dat ze buurtbus-chauffeur
Meerman bedreigden met het ingooi
en van de.ruiten van de bus. In over
leg met mevrouw Kuin-de Haan,
voorzitter van het buurtbuskomité
werd besloten de buurtbus geen risi-
ko te laten lopen: het busje werd
gestald en de laatste ritten van deze
dag werden met een partikuliere au
to afgelegd.
Voor aanvang van de protestmars
werden aan de kaderleden protest
borden uitgedeeld met de tektst:
„Wij gaan door. Vervoersbond
FNV". Het duurde allemaal wat lan
ger dan gepland, omdat er nog geen
stakers uit Spijkenisse aanwezig wa
ren. „En zonder hen kunnen we toch
niet gaan lopen", vond Dilia van der
Heem van het FNV.
Onder grote belangstelling vertrok
de stoet dan toch eindelijk om tien
voor half drie. Achter de geluidswa
gen liepen enkele mensen met span
doeken. De ene vermeldde „Vooraan
in vakbondstrijd in streekvervoer"
en de andere had als tekt „Taxi
centrale Zuid-West-Nederland".
Daarachter groepeerden zich de sta
kers met de protestborden, gevolgd
door de resterende kaderleden. Na
een rondje over het Havenplein en
het Havenpark ging het via de Mol
naar de Meelstraat, de St. Lie-
vensmonstertoren, de d'Aillystraat,
de Verrenieuwstraat, de Korte No-
belstraat en de Nobelpoort om uit
eindelijk bij het kantoor van de ZWN
aan de Grachtweg stil te houden.
Afgang
Adjudant J. Hoekman van de
Rijkspolitiegroep Schouwen-Duive
land vertelde dat voor de protest
mars een vergunning was aange
vraagd voor vijfhonderd man. Dins
dagavond werd dat aantal al gehal
veerd en volgens Hoekman waren er
bij de demonstratie zelfs niet meer
dan 140 mensen.
Reakties van omstanders waren
negatief. Kreten als „Wat een verto
ning, dit stelt toch niets voor" en
„Wat een afgang, zo weinig mensen",
klonken van vele kanten. Een bus
chauffeur uit Middelburg was er ook
niet over te spreken. „Een schande is
het, zo'n geringe opkomst. Ik had er
veel meer verwacht. Ze zijn niet eens
allemaal in uniform. Je kan hele
maal niet zien, wie er buschauffeur is
en wie niet".
Tijdens de mars werd de stemming
wat grimmiger en eenmaal bij het
ZWN-kantoor aangekomen waren de
kaderleden bijna niet meer stil te
krijgen. Opgejut door door de ge
luidswagen brulden de stakers „Hup
kom op, er tegenaan. Aktie, aktie,
weg met de taxi".
Tevreden
Een buschauffeur uit den lande
vond de opkomst goed. „Welnee, het
aantal stakers, dat zich hier heeft
verzameld valt helemaal niet tegen
Zeker niet als je je bedenkt dat het
vakantietijd is".
Diezelfde mening deelde Rebecca
Pijperman: „We hadden er wel 200 a
300 verwacht, maar hier zijn we te
vreden mee. De mensen, die er zijn,
weten waarom ze er zijn en dat is het
belangrijkste", dacht ze. Dilia van
der Heem was ook duidelijk in haar
sas met de gang van zaken. „Je moet
niet vergeten dat bij de verschillende
vestigingen ook een aantal mensen
staken. Dit experiment is bij de ZWN
begonnen, maar heeft wel gevolgen
voor de werkgelegenheid in de hele
bedrijfstak.
Vertegenwoordigers van andere
bedrijven zijn in Zierikzee aanwezig
om te ondersteunen. Als de taxi niet
verdwijnt uit Zeeuws-Vlaanderen
dan volgen er verdere besprekingen.
Vandaag is het begin van bredere ak
ties in het streekvervoer", sprak ze
dreigend. „We hebben gekozen voor
een staking en niet voor gratis open
baar vervoer, omdat een meederheid
van de FNV daar voor is".
„Waar is Deïst?"
Tijdens de toespraken van de vice-
voorzitter van het FNV en de lande
lijk coördinator van de stakingsaktie
lieten de kaderleden ook nog ver
schillende malen luidkeels hun af
wijzing van het standpunt van de mi
nister van Verkeer en Waterstaat,
mevrouw N. Smit-Kroes, blijken.
„Ikke, ikke, Neelie Smit-Kroes
kan stikke", was het parool, gevolgd
door „Geen geouwehoer met het
openbaar vervoer". Toen duidelijk
werd dat de direkteur van de ZWN,
de heer J. Deïst, niet van plan was
om naar buiten te komen riep heel de
menigte „Waar is Deïst? Waar is
Deïst?" Ook dit „vriendelijke" ver
zoek kon de heer Deïst niet vermur
wen en de deur van het kantoor bleef
gesloten.
Na de toespraken besloten enkele
kaderleden de voordeur te versieren
met de spandoek „Taxicentrale
ZWN", die zij met plakband en stic
kers bevestigden. Om hun daad extra
kracht bij te zetten namen de kader
leden met de protestborden op de
stoep plaats, zich daarmee uiterst de
monstratief opstellend voor de foto
graferende pers. De personeelsleden
van de ZWN, die uit de ramen hingen,
kregen het verzoek hun baas naar
buiten te sturen. Toen dat niet ge
beurde vertrok het gezelschap rich
ting Verenigingsgebouw, waar werd
vergaderd over de te nemen verdere
stappen.
De Buurtbus werd door de aktievoerders op het Havenplein bedreigd, waar
door de bus voor de rest van de dag werd gestald en werd vervangen door par
tikuliere uuto's.
Omdat ZWN-direkteur J. Deïst weigerde om de aktievoerders te woord te staan, besloten deze de ingang van het ZWN-
gebouw maar ,,af te plakkenDaarna vormden zij gezamenlijk een levende barrikade.
i
t
