Burgh op z'n mooist
Streekarchivariaat kampt
met ruimte- en tijdgebrek
Stijgend bezoekersaantal studiezaal
Als in Burgh de Nederlands Hervormde kerk wordt omringd door perebloe
sem, dan is dit dorpje eigenlijk op s'n mooist. De Betuwe in 't klein, 't voor
jaar ten voeten uit. We sullen nog vijf maanden moeten wachten totdat de
takken van deze fruitbomen zwaar zijn beladen met sappige peren. Eind
september vindt jaarlijks de openbare verkoping plaats van de peren. Een
evenement waar altijd weer belangstelling voor bestaat. Maar voorlopig
kunnen we nog genieten van de geurige bloesem, die ons alvast in een zo
merse stemming brengt.
ZIERIKZEE - Met voldoening wordt in het jaarverslag
over 1982 van het Streekarchivariaat Schouwen-Duive-
land en Sint Philipsland vastgesteld, dat steeds meer
personen de studiezaal weten te vinden en dat daardoor
de taaksteling van het streekarchivariaat inhoud wordt
gegeven. Anderzijds wordt opgemerkt, dat slechts met
de allergrootste moeite de talrijke uiteenlopende zaken
verricht konden worden, zonder dat daarin achterstand
optrad.
„Het toenemend bezoekersaantal
en de konstant stijgende vraag om in
lichtingen en medewerking op veler
lei terrein bracht hier en daar de in
ventarisatie van de archieven en ver
zamelingen en het nader toeganke
lijk maken van bronnen voor onder
zoek en raadpleging in het gedrang",
aldus het jaarverslag.
Verder wordt ingegaan op het feit,
dat de plannen tot realisering van
een archief gebouw voor het streek
archivariaat in Zierikzee voorshands
niet verder ontwikkeld zullen wor
den. Als gevolg hiervan beraden en
kele kolleges van b. en w. zich over
mogelijke andere oplossingen ter
bestrijding van ruimte- en akkom-
modatiegebrek van eigen archiefbe
waarplaatsen.
Per gemeente
In het jaarverslag wordt per deel
nemende gemeente nader ingegaan
op de werkzaamheden gedurende het
verslagjaar. Betreffende de gemeen
te Zierikzee wordt opgemerkt, dat
een groot deel van de archiefbezoe
kers zich bezig hield met nasporin
gen naar Zierikzeese families of on
derwerpen uit de Zierikzeese stads-
historie. In de afgelopen verslagperi
ode werd het archief van de Gemeen
telijke Gasfabriek overgebracht uit
één van de panden tegenover het
stadhuis naar de archiefbewaar
plaats. Tijd om selektie en ordening
van dit zeer door elkaar geraakte ar
chief ter hand te nemen was er tot
dusver niet. Ook de inventarisatie
van het archief van de stad Zierikzee
kon door tijdgebrek niet voortgezet
worden.
Door de Commandant van de
Brandweer werd wederom een aan
tal archiefstukken overgedragen
over de periode 1967-1980. Deze wer
den ingevoegd in het desbetreffende
archief.
In bewaring werd gegeven het ar
chief van de Landbouwvereniging
„Noordgouwe", 1874-1974. Een over
zicht van de inhoud van dit archeif
werd opgesteld. Geordend werd ook
het archief van hel Weduwen- en we
zenfonds van bakkers, molenaars,
grutters en makelaars te Zierikzee,
1898-1950. Verder werden de archie
ven aangevuld van de Lagere Techni
sche School te Zierikzee, de Soroppti-
mistclub Schouwen-Duiveland, de
Vereniging Stad en Lande, het Bur
gerweeshuis en van de Evangelisch-
Lutherse gemeente.
Neeltje Pater
Via notaris mr. W. H. Klaassen te
Zierikzee werd door de heer en me
vrouw Postma uit Rotterdam een
verzameling stukken aangeboden,
afkomstig van L. Janse Bz., die in de
tweede helft van de vorige eeuw een
uitgebreid onderzoek instelde naar
de fameuze nalatenschap van Neeltje
Pater. Deze rijke koopmansdochter
uit Broek overleed in Waterland in
1789 en liet ongeveer 7 miljoen gul
den na. Vele „verre neven en
nichten" deden hun aanspraken gei
den op de erfenis.
De heer L. Janse Bz. stelde een uit
voerig onderzoek in naar een tak, af
komstig van Schouwen-Duiveland,
meer in het bijzonder Zierikzee, die
verwant was aan die overleden
Neeltje Pater. Deze verzameling is,
volgens het jaarverslag, in het bij
zonder van belang omdat bij het sa
menstellen van diverse genealogiën
gebruik is gemaakt van thans verlo
ren gegane doop-, trouw- en begraaf-
boeken.
Handschriften
verzameling
De handschriftenverzameling
werd aangevuld door schenkingen en
stukken, aangetroffen bij de archie
ven en van partikuliere herkomst.
De historischetopografische atlas
werd verrijkt met een flink aantal
aanwinsten meest door schenking.
Ten behoeve van het dit jaar te ver
schijnen derde deel van de Zeeuwse
Encyclopedie werd door het streek
archivariaat de uitvoerige tekst ver
zorgd betreffende Zierikzee. Naar
aanleiding van een belangrijke aan
winst voor het stadhuismuseum
werd in het tijdschrift „Antiek" een
bijdrage geplaatst. Na archiefonder
zoek konden tal van interessante ge
gevens betreffende de verworven
zeldzame zilvere meekrapbeker
(1691) in genoemd artikel worden
verwerkt.
Ten behoeve van de herdruk van
„De Vroedschap van Zierikzee" sa
mengesteld door P. D. de Vos werd
een uitvoerige inleiding samen
gesteld.
Brouwershaven
In de gemeente Brouwershaven
werd in de tijdelijke archiefbewaar
plaats te Dreischor verder gegaan
met het ordenen van de archieven en
verzamelingen. Ten aanzien van de
archieven van de voormalige ge
meenten Dreischor en Zonnemaire
werden talrijke door elkaar geraakte
bestanddelen opnieuw geordend en
ingevoegd in de bestaande inventa
rissen.
In het archief van de Gemeente
Noordgouwe werd een tiental dos
siers aangetroffen behorende tot de
gemeente Wissenkerke. Deze dos
siers werden aan de betreffende ge
meente overgedragen.
Een aanvang werd gemaakt met de
inventarisatie van het archief van de
stad en gemeente Brouwershaven
vanaf 1811.
Een bijzondere aanwinst vormt een
kollektie van 21 tekeningen en kaar
ten, vervaardigd door W. H. Kam, in
hoofdzaak van de Hervormde Kerk
en pastorie te Dreischor, over de pe
riode 1855-1915.
Bruinisse
Inzake de plaatselijke museale
opstellingen in de gemeente Bruinis
se werden door het streekarchi
variaat adviezen uitgebracht, met
name ten aanzien van de meekrap-
kuituur. Tijdens het afgelopen jaar
werd het belangrijke archief van de
Geref. kerk te Bruinisse ter depone
ring in de gemeentelijke archiefbe
waarplaats overgedragen. Ten be
hoeve van het expositiepaneel in de
vestibule van het gemeentehuis wer
den adviezen verstrekt en suggesties
gedaan.
In de gemeente Duiveland werd de
inventarisatie van het archief van de
gemeente Ouwerkerk voortgezet. Be
gonnen werd met de aanleg van een
handschriftenverzameling.
Geschonken werd het archief van
de Chr. bewaarschool, later kleuter
school te Oosterland, 1901-1976, met
daarbij stukken betrekking hebbend
op het Daniel Johannes van Vessem-
fonds, 1902-1969 en het Hendrikse-
fonds, 1902-1960. Voorts werd overge
dragen het archief van de Algemene
Kleuterschool Nieuwerkerk, 1956-
1981. Hierbij bevond zich het archief
van het Plaatselijk Schoolmelkcomi-
té te Nieuwerkerk, 1963-1968. Indices
werden vervaardigd op de ingeko
men en afgegeven akten van identi
teit van Oosterland en Sirjansland,
1700-1794.
Middenschouwen
In Middenschouwen werd de inven
tarisatie van het archief van de Ge
meente Eikerzee voortgezet. Een
aantal bestanddelen uit dit archief
en uit dat van de Gemeente Kerkwer-
ve werd gerestaureerd en opnieuw
ingebonden. De archief bestanddelen
in de kluis van het voormalige ge
meentehuis te Kerkwerve werden ge
ordend. Evenals in enkele andere bij
het streekarchivariaat aangesloten
gemeenten is nu ook in Middenschou
wen een begin gemaakt met het op
nieuw opzetten van de aanwezige en
tot dusver bescheiden fotoverzame
ling. Een aantal foto's van verdwe
nen stolpboerderijen 1923-1954. be
hoort tot de aanwinsten, die uit
kasten en laden te voorschijn kwa
men.
Geïnventariseerd werd het archief-
je van het Feestcomité Geboorte
H.K.H. Prinses Juliana uit Eikerzee.
voor het gemeentelijk voorlichtings
blad „De Schouwse Koerier" ver
zorgde het streekarchivariaat weder
om een bijdrage ditmaal over een
herdenkingssteen van Kerkwerve in
de stadhuisgevel van Leeuwarden
(1953-1958).
De steen heeft betrekking op de
watersnoodramp en de bij die gele
genheid door de Friese hoofdstad ge
boden bijstand aan de voormalige ge
meente Kerkwerve.
Westerschouwen
In Westerschouwen werd ten be
hoeve van een tentoonstelling in het
kultureel centrum in de Weststraat te
Haamstede een expositie ontworpen,
gebaseerd op het thema „Van vijf tot
één", waarbij de totstandkoming
van de gemeente Westerschouwen in
1961 uit vijf kleine voormalige ge
meenten zoveel mogelijk werd gevi
sualiseerd. Voor het stichtings
bestuur van „Westerschouwen Kul
tureel", dat het kultureel centrum
beheert, zal de streekarchivaris als
adviseur optreden.
Door bemiddeling van gcmccntesc-
kretaris De Jonge kon als schenking
van mevrouw M. A. Mulock Houwer-
Thijsse te Haamstede een verzame
ling familiepapieren De Jonge Mu
lock Houwer worden verworven.
Van de Vereniging tot behoud van
Natuurmonumenten werd ontvangen
het archief van het landgoed slot
Haamstede. De heer W. P. de Vrieze
droeg enkele archiefstukken over be
trekking hebbende op hel Departe
ment Haamstede van de Maatschap
pij tot Nut van 't Algemeen. Het
streekarchivariaat attendeerde het
gemeentebestuur van Westerschou
wen op de veiling van een fraaie zil
veren plaque, betrekking hebbende
op de paardenmarkt in Burgh in
1718. Ondanks de moeite met archief
onderzoek aan dit onderwerp
besteed en de vergaande interesse
van het kollege, dat bereid was tot
een zeer reëel bod, mocht het niet
lukken, genoemd historiestuk voor
de gemeente te verwerven; de oogst
bleef beperkt tot een fraaie foto
afbeelding!