Zeeuwse admiraal werd
op grootse wijze herdacht
DE RUYTERFEEST OP SCHOUWEN-DUIVELAND
23 MAART 1907:
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Donderdag 30 december 1082 Nr. 23243
29
In een blauwgeruite kiel,
draaide hij aan 't grote wiel,
de ganse dag-ag-ag,
maar Miehieltje jongenshart
leed ondraaglijk veel smart,
ach-ach-ach.
Als matroosje vlug en net,
heeft hij voet aan boord gezet.
Dat hoorde zo, naar Oost-Indië en naar de West,
jongens, jongens, dat gaat opperbest,
hajo-hajo-hajo.
Daar staat Hollands admiraal,
nu een man van vuur en staal,
de schrik der zee.
'f is een Ruijter naar zijn aard,
glorierijk zit hij te paard,
hoezee-hoezee-hoezee.
Wie kent niet dit bekende liedje uit zijn schooljaren?
De held erin is onze beroemdste admiraal, Michiel Adri-
aanszoon de Ruijter. Michiel werd in 1607 in Vlissingen
geboren als zoon van een bierdrager. Hij begon zijn loop
baan op zee bij de koopvaardij. Hij werd al snel
kapitein-eigenaar van een schip. In 1641 deed hij dienst
als tijdelijk schout-bij-nacht bij een expeditie naar Por
tugal.
In 1652 trad De Ruijter definitief in Onmiddellijk daarna werd hij belast
dienst bij de vloot van de Republiek met het commando over de gehele
der Zeven Verenigde Nederlanden. Nederlandse vloot. Hij voerde het be-
In 1665 werd hij luitenant-admiraal. vel tijdens alle grote zeeslagen.
In juni 1667 maakte De Ruijter met
zijn schepen de beroemde tocht naar
Chatham. De Nederlandse vloot voer
de Theems op waarbij onder andere
het Engelse admiraalschip The Royal
Charles werd buitgemaakt. Door dit
wapenfeit heeft de naam van De
Ruijter nog altijd een bekende klank
in Engeland.
Beroemde woorden
In 1676 werd Michiel met een veel
te kleine vloot naar de Middellandse
zee gestuurd om daar met Spaanse
schepen de Fransen te bevechten. De
Ruijter sprak tegen zijn superieuren
de beroemd geworden woorden: ,,De
Heeren hebben mij niet te verzoeken,
maar te gebieden en al wierdt mij be-
voolen 's Landts vlagh op één enkel
schip te voeren, ik zou daarmee t'zee
gaan en daar de Heeren Staaten hun
ne vlagh betrouwen, zal ik mijn lee-
ven waagen."
Na een eerste onbeslist gebleven
treffen werden de schepen gerepa
reerd in Napels. Daar verleende de
Spaanse onderkoning gratie, op
voorspraak van De Ruijter, aan 26
Hongaarse predikanten, die als roei
ers op de Spaanse galeien dienden.
Overwinning
Nadat de schepen weer zeewaardig
waren gemaakt volgde een nieuw
treffen tegen de Franse vloot. De
Spanjaarden hielden zich lafhartig
ter zijde. Tijdens deze slag bij Etna
werd de admiraal echter door een ka
nonskogel aan zijn linkervoet getrof
fen. Hij viel op het dek van flinke
hoogte. Zeven dagen later, op 29 april
1676, overleed De Ruijter en werd be
graven in de Nieuwe Kerk te Amster
dam.
Op zijn graf, dat nog altijd te zien
is, schreef men: „Hij was een man,
die niet uit beroemde voorvaderen
gesproten, alles alleen aan God en
zijn dapperheid te danken had
Hij was de schrik des onmetelijk
Oceaans."
Dit jaar werd te Vlissingen de
375ste geboortedag van De Ruijter
met enkele plechtigheden herdacht.
Op de boulevard kijkt Michiel in
bronzen vorm nog altijd uit over de
Scheldemond.
In 1907 was het 300 jaar geleden dat
Michiel Adriaanszoon de Ruijter
werd geboren. Men besloot dat in dit
feit niet onopgemerkt voorbij mocht
worden gegaan. In het navolgende
willen we nagaan hoe Schouwen-
Duiveland - 75 jaar geleden - dit De
Ruijterfeest vierde.
De Commissaris der Koningin in Zeeland, Mr. Dijckmeester, schreef aan alle ge
meentebesturen dat als herdenkingsdag 23 maart 1907 was vastgesteld. De Minister
van Binnenlandse Zaken had verklaard dat aan die dag een nationele betekenis moest
worden toegekend en dat de kinderen 'een vakantiedag kregen.
Voor de ingang van de Zuidstraat
(het groentje) te Ouwerkerk werd dit
plaatje gemaakt tijdens het ..De Ruy-
terfeest in 1907". Er werden spelle
tjes gedaan door jong en oud. Aan de
schoolkinderen werd een herden
kingsplaat uitgereikt. Rechts van
dorpsveldwachter J. P. Boot (op de
rug gezien) het feestcomitee met hoge
hoed. V.l.n.r.: Af. Slager. Af. Willemse
(fungeerde vaak als violist ter
opluistering van f eestavondjes), J.
Hage, Adrie Romeyn, C. J. Bakker
(hoofd van de school). C. Hoogerland,
J. W. Romeyn en Job Romeyn. Links
op de voorgrond Adrie Olree (jonge
tje met meisjeskleren, gebruikelijk
in die tijd). Jacob Olree. met muts
Krina Jonker-Boogerd, Marina Jon
ker. Koos Lukus, Maria Olree (met
lange muts) kijkt in de kinderwagen.
Jan Kramer (man met grote zijden
pet). Joh. van Kooten (later postbo
de), Toon Olree (met pet), naast de
kinderen Kees Kuyper (grootvader
van wethouder C. P. Kuyper), Job v.
d. Have (man met sik en bolhoed).
(Overgenomen uit „Duiveland zoals
het was - Uitgeverij Steen
gracht te Zierikzee.)
De feestelijkheden begonnen reeds
op vrijdag 22 maart. In Kerkwerve
werden de kinderen 's middags ge
trakteerd op chocolade en koek. Ter
afwisseling werden toepasselijke
liedjes gezongen. Ieder kind kreeg
een portret van de grote held op kar
ton, een boekje met zijn levensge
schiedenis en een sinaasappel.
„De kleinen gingen zeer voldaan
huiswaarts".
In Looperskapelle kregen de
schoolkinderen op zaterdagmorgen
boekjes en platen van Michiel. In El-
lemeet tverd de jeugd getrakteerd op
chocolademelk en krentenbrood. Elk
kind kreeg ook hier een plaat met de
beeltenis van „den grooten zeeheld".
In Renesse maakte het muziekge
zelschap Luctor et Emergo 's avonds
een rondgang door het dorp. Het ge
meentebestuur zorgde voor een groot
schilderij van de zeeheld, dat een
plaats kreeg in de school.
Van diverse huizen in Zierikzee
hing op zaterdag 23 maart de vlag
uit. In de Concertzaal werd een kin
dercantate opgevoerd met De Ruijter
als onderwerp. De tekst was van W.
H. Hasselbach, met muziek van A.
Lysen. Beiden waren leraar aan de
Rijkskweekschool in Middelburg.
De cantate werd opgevoerd door 80
kinderen onder leiding van S. Klim
merboom op 22 en 23 maart. De uit
voering slaagde uitstekend. De Con
certzaal „die weder veel te klein en
te ongerieflijk bleek te zijn" was
fraai versierd. Echtereen portret van
de admiraal ontbrak.
In Bruinisse waren een paar vlag
gen uitgestoken en 's avonds ging Nu
met Hope door het dorp. In Nieuwer-
kerk had de gemeenteraad besloten
geen feest te organiseren.
De schoolkinderen van Noordgou-
we kregen een boekje over De Ruij
ter en enige „versnaperingen". Er
werden' liedjes gezongen en het on
derwijzend personeel vertelde span
nende verhalen over de heldendaden
van de admiraal.
Ouwerkerk
Het grootste feest werd in Ouwer
kerk gevierd. Burgemeester B. G.
van der Have stond op het punt zijn
ambt neer te leggen en besloot uit ei
gen zak de feestelijkheden te finan
cieren. Op 20 maart liet hij een uit
voerige publikatie aanplakken. De
burgemeester maakte melding van
de grote verdiensten van De Ruijter:
„Nederlanders, als er ooit iemand
aanspraak mag maken op de dank
baarheid van het nageslacht, dan is
het die groote en toch zoo eenvoudige
held Burgemeester Van der Ha
ve vervolgde:daar kom ik voor
den goeden naam van ons dorpje met
het beleefde verzoek om op dien dag
de vlag uit te hangen als waar
deering voor hetgeen wij allen ver
schuldigd zijn aan den man, die on
danks het ontzag dat hij had, nooit
vloekte, wiens hardste woord tegen
de matrozen was: kerels, zoodat de
gansche vloot hem lief had, als een
Bestevaar".
Op zaterdag, do 23ste maart, was
Ouwerkerk gehuld in een vlaggetooi.
Er stond een erepoort voor de be
waarschool en één voor de lagere
school, de laatste met een portret van
Michiel.
Om tien uur gingen de kinderen
„met glunderende gezichten, gewa
pend met een kopje" naar school,
„want van meester vernamen zij, dat
het feest zal zijn. Verbaasd zijn ze
dan ook wanneer zij de versierde
school binnentreden."
De burgemeester trakteerde op
chocolademelk en honing. Om elf uur
kwamen de burgemeester, de
raadsleden, de gemeentesecretaris en
de ontvanger naar de school. De bur
gemeester vertelde daar over de hel
dendaden van De Ruijter. Meester
Bakker, het hoofd van de school,
sprak een dankwoord aan het adres
van burgemeester Van der Have.
Er vond een rondgang door het
dorp plaats, voorafgegaan door een
boot versierd met groen en vlaggen
waarin twee matrozen. De kleintjes
hieven aan: Lang leve de burge
meester!
's Avonds werd de boot weer te
voorschijn gehaald en verlicht met
lampions. „Een hossende, dansende
en het leven wonderschoon vindende
menigte vierde pret tot laat in de
avond." Of men toen ook nog aan ad
miraal De Ruijter dacht, vermeldt
het verslag in de Zierikzeesche
Nieuwsbode niet
Schouwen-Duivcland had zijn De
Ruijter-hcrdcnking achter dc rug.
Wie bij boekhandelaar R. W. J. Ocht-
man voor 20 cent een De Ruijter-spel
had gekocht kon met zijn kinderen
nog wat namijmcren over die 23ste
maart 1907
H Uil
adjunct-streekarchivaris
