TRIESTE BALANS: 1835 DODEN DUIZENDEN KOEIEN EN PAARDEN VERDRONKEN 150.000 HA VRUCHTBAAR LAND OVERSTROOMD 22 SCHOUWEN-DUIVELAND -Dertig jaar na de waters noodramp is Schouwen-Duiveland nog steeds niet op timaal beschermd tegen de onuitputtelijke kracht van de zee. Na het onmenselijke leed, teweeggebracht door de stormnacht van zaterdag 31 januari op zon dag 1 februari 1953, zei het Nederlandse volk: „Dit mag nooit meer gebeuren". Het beneden de zeespiegel gelegen deel van Nederland moest veilig worden voor haar bewoners. De afsluiting van de Oosterschelde vormt de laatste fase in een gigantisch waterbouw kundig werk: het Deltaplan. Over enkele jaren zal ook deze zeearm in toom kunnen worden gehouden. Bij dreigend gevaar kunnen de schuiven worden neergelaten en zijn Schouwen-Duiveland en een ge deelte van de provincie Zeeland behoed tegen een her haling van 1953. Pas dan zijn de Zeeuwen eindelijk veilig Hieronder volgt een historisch overzicht van de watersnoodramp op Schouwen-Duiveland. WATERSNOODRAMP i Terwijl Schouwen-Duiveland zich nog in de herstelfa se van de Tweede Wereldoorlog bevond, werd het Zeeuwse eiland in de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari 1953 opnieuw getroffen door een ramp. Deze keer niet veroorzaakt door de mens, maar door een nauwelijks te bestrijden krachtbron: de natuur. Spring tij en een zeer harde Noordwestenstorm zwiepten het zeewater op tot ernorme hoogten. De golven beukten op de dijken, die al snel voor de overmacht moesten bezwij ken De bewoners waren van te voren op de hoogte gesteld van de extra hoge waterstand. Er waren wel enkele maatregelen getroffen en de dijken werden bewaakt, maar niemand had kunnen vermoeden dat het zo drama tisch zou worden Het bulderen van het water, het gieren van de wind en het huilen van de sirene en het luiden van de klokken haalden de bewoners van Schouwen-Duiveland uit hun slaap. Voor sommigen was het toen al te laat Een kwartier voordat de sirene loeide, brak de muur bij het monu ment aan het Kraanplein te Zierikzee door en het water werd door de harde wind de straten in gedreven Vlak daarna begaven de vloedplanken bij de Hoofdpoortstraat het. Plaveisel en stoepen sloegen weg door de grote kracht van het zeewater en huizen stortten in Bij Den Ossc te Dreischor. Burghsluis en in Duiveland bij Ste- venssluis tot aan de Staert bij Sir- jansland braken de dijken door. Viervijfde deel van Schouwen- Duiveland kwam onder water te staan. In Zierikzee bleef alleen de kom droog. De Westhoek kwam er door haar hoge ligging nog het beste af. Het water uit de ondergelopen Burgh- en Westlandpolder bereikte de buitenste huizen van Burgh, maar verder kwam het niet Velen hebben hier het gevaar nog tijdig kunnen on derkennen De sloten liepen vol en daaruit trokken de bewoners de kon- klusic dat het mis zou gaan. De toestand in Duiveland was dan ook veel ernstiger dan in Schouwen In Haamstede werd een noodziekenhuis ingericht, waarin oen groot aantal vluchtelingen uit Noordwellc. Eiker zee, Ellemcet en Serooskerke bijeen kwam Een apart probleem vormde het vee. De dieren bevonden zich nog op de boerderijen. Veel vee was op 5 febru ari in veiligheid gebracht, maar de ronddrijvende kadavers boden een zeer treurige aanblik. De direkteur van de Keuringsdienst van Waren te Goes vestigde de aandacht van de be volking op de gevaren, die verbon den waren aan het gebruik van le vensmiddelen, die korte of lange tijd geheel of gedeeltelijk onder water stonden. Doordat dit water in aanra king was geweest met mest, af valstoffen en cadavers was het met ziektekiemen besmet. Er volgden nog meer raadgevingen voor de burgerij. De mensen werd dringend op het hart gedrukt de grootst mogelijke zuinigheid in acht te nemen met het drinkwater. Regen water diende voor gebruik te worden gekookt. Indien dit niet mogelijk was moesten de mensen het regenwa ter filtreren door een doek. Als een goede zuiveringsmethode voor water werd het volgende aange raden: ,,In een emmer water doet men drie theelepeltjes bleekwater, die goed door het water worden ge roerd. Het mengsel dient men een half uur te laten staan. Na dit half uur moet het water nog een lichte chloorsmaak hebben. Is dit niet het geval, dan moet nog een half theele peltje worden toegevoegd. Deze re medie is absoluut onschadelijk voor de gezondheidmeldde een extra bulletin van de Zierikzeesche Nieuwsbode. De burgemeester van Zierikzee, jhr. mr. J. Schuurbeque Boeije, deel de mee dat tegen hamsteren en plun deren ten strengste zou worden opge treden. „Het is noodzakelijk dat nie mand afwacht tot hij een opdracht krijgt Door de hele gemeente ligt werk in overvloed. Men pakke aan, want alleen door een gezamenlijke krachtsinspanning kan Schouwen- Duiveland en het overstroomde Ne derland nog worden gered," zei de burgemeester. Buitenwereld De ernst van de situatie op Schou wen-Duiveland werd in eerste in stantie niet doorzien. Dat kon ook niet, want het kontakt met de buiten wereld liet heel lang op zich wachten. Het eerste kontakt betrof een oproep van de kustwacht van Westenschou- wen. Gemeld werd dat de dijken op verschillende plaatsen waren door gebroken en dat de toestand zeer kri tiek was. Daarna kwam dc hulpverlening snel op gang. Op donderdag 5 februari waren al 15.000 mensen van Schouwen-Duiveland geëvacueerd. Van onschatbare waarde zijn dc men sen geweest, die met bootjes en vlet ten dc huizen langs gingen om de vaak op het dak zittende slachtoffers te redden. Veel van deze slachtoffers waren er door de vele ontberingen en de koude slecht aan toe. Zij hadden uren, soms dagen, in drijfnatte kle ding in de buitenlucht doorgebracht. Voor velen kwam dc geboden hulp niet meer op tijd Het droge deel van Nederland was gealarmeerd om hulp te bieden aan de getroffen gebieden In verscheide ne extra ANP-uitzendingen werd een indrukwekkend beeld gegeven van de hulpverleningskapaciteit. De om roepverenigingen stelden f 46.000,— beschikbaar voor het Nederlandse Rampenfonds. Op de bevolking van Nederland werd een beroep gedaan geld te storten op een speciaal giro nummer. De ministerraad kwam maandag 2 februari bijeen om de toestand te bespreken en nood maatregelen te treffen. Ook het buitenland bood hulp. Vliegtuigen van de omringende lan den verleenden goede medewerking. Ze vlogen over de onder water gelo pen gebieden en gaven de boten aan wijzingen waar nog mensen op de boerderijen op redding wachtten. De plaats Zeeland in .de Ameri kaanse staat Michigan heeft aan de Amerikaanse regering verzocht het quotum voor emigranten te verho gen. De Canadese minister voor emi gratie deelde mee dat aan emigran ten speciale hulp zou worden gebo den bij de eventuele overtocht. Aan gezinnen uit de noodgebieden werd subsidie voor de overtocht verleend. Amerikanen en Engelsen haalden in Duiveland vele mensen uit de bomen en van de daken van de huizen. Ame rikaanse, Britse, Belgische en Franse troepen verleenden op grote schaal hulp. Wenen bood aan kinderen uit de noodgebieden op te nemen. Rode Kruis Met een kleine ploeg mensen heeft het Rode kruis, onder leiding van dr. Van Hoorn, buitengewoon werk ver richt. De lokalen in het Leger des Heils, het Burger Weeshuis, de Chr. ULO school en de Chr. Ger. Kerk dienden als opvangcentra. In de ver warmde vertrekken konden de natte en zieke mensen op verhaal komen. Het moeilijkste van het Rode Kruiswerk vormde het bergen van de lijken, die in de overstroomde huizen lagen. Zieken en gewonden werden naar de in de haven aankomende bo ten vervoerd. De kolonne heeft ook vele mensen uit het Gouwe Veer, Nieuwerkerk, Capelle en Oosterland kunnen redden. Schouwen-Duiveland kreeg bezoek van de minister van Verkeer en Wa terstaat, de heer Algera. Koningin Juliana maakte dinsdag 3 februari per vliegtuig een tocht over de drie getroffen provincies (Zeeland, Zuid- Holland en Noord-Brabant). Woens dag dc vierde maakte prins Bernhard een rondvlucht. Op woensdag 11 fe bruari bracht dc koningin een bezoek aan Zierikzee. In gezelschap van bur gemeester jhr. inr. J. Schuurbeque Boeije reed zij in een auto naar het stadhuis, waar zij zich op dc hoogte stelde van dc situatie. Voor haar ver trek onderhield dc Koningin zich met de nabestaanden van de slachtoffers. Op het Sas stapte zij in een helikop ter en maakte een rondvlucht over het rampgebied. Het bezoek van de Koningin heeft op Schouwen-Duive land veel indruk gemaakt. Het mede leven van het Vorstenhuis deed veel goed. Ondanks de geweldige morele dreun die de Zeeuwen te verwerken kregen, was de wilskracht om er bo venop te komen misschien wel ster ker dan ooit. Ln de editie van de Zie rikzeesche Nieuwsbode van dinsdag 17 februari 1953 verscheen op de voorpagina het volgende gedicht: ,,Ons eiland zal niet ondergaan. Wij blijven er voor vechten, Hoe fel de stormvloed ons mag slaan. Wij laten ons niet knechten, Al staat het water nog zo hoog. Straks malen wij de polders droog. Der Zeeuwen kracht zal blijken Uit de herstelde dijken. Al zijn we allen arm, berooid. De wilskracht is gebleven. En die is sterker dan ooit; Zij zal ons nooit begeven. Wij heffen fier omhoog de kop En werpen nieuwe dijken op. De Zeeuw zal niet versagen Zijn lot manmoedig dragen Langzaam maar zeker, namen de herstelwerkzaamheden op Schou wen-Duiveland toe. Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat hield toezicht op het dichtmaken van de buitendijken, welk werk door diverse aannemers- kombinaties werd uitgevoerd. De grootste moeilijkheid betrof het naderen van de gaten in de dijken, door de zeer sterke stroom die langs de kust stond. Dc plaatselijke ar beidskrachten werden geholpen bij het verzekeren van de binnendijken, die onder beheer stonden van de waterschaps- of polderbesturen, ln de beginperiode van de herstelwerk zaamheden was het tekort aan ar beidskrachten een nadelige faktor, maar na betere huisvesting voor dc mannen vermeerderde het aantal be schikbare werkmannen. Midden in Zierikzee werden barakken neerge zet, waarin 250 mannen onderdak vonden. Een van de barakken werd geschonken door prinses Wilhelnri- na. Bij Burghsluis werd een zinkstuk aangebracht om verder uitslijpen van de geul te voorkomen. De dijk breuk bij de Schelphoek baarde de grootste zorgen. De zee sloeg een bres van ongeveer 260 meter, met een diepte aan de binnenkant van onge veer 25 meter. Rond hel gat w*erd een dijk gelegd. Op 2 maart waren de volgende ga ten en doorbraken gedicht: het gat bij de oude sluis van de polder Klein Bettewaerde (noord-oostelijke hoek), zodat de verbinding tussen Zierikzee en Brouwershaven mogelijk bleef; dc doorbraak ln de Oosthavendijk van Brouwershaven; het gat in de inlaag- dijk (ten noorden van Bootsinlaag); de oude Schouwse dijk was verhoogd en versterkt met zakken zand van de sluis Zonnemaire tot Brouwershaven en het gat in de dijk tussen de polder Groot Sint Jacobs Om de Provincia le weg tussen Burgh-Haamstede en Zierikzee watervrij te houden werd aan de zuidoostzijde een dam van zandzakken gelegd. Corridor De eerste weken na de ramp was

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1982 | | pagina 22