Verschijnselen herinneren aan de krisisjaren dertig Akkerbouw tevreden over het afgelopen oogstjaar Nieuw sportpark Zierikzee krijgt groen licht van GS COÖPERATIES ZIJN EKONOMISCH VERLENGSTUK BOERENBEDRIJF Cebeco-voorzitter J. van Iwaarden: Land- en tuinbouw vergaderde in Pleintheater Aquadelta Dr. G. J. ter Woorst: Landbouwvergadering Haamstede ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 14 december 15)82 Nr. 23234 BRUINISSE - „Er is in ons land reeds enkele jaren sprake van een recessie in de ekonomische ontwikke ling. Was de recessie aanvankelijk licht te noemen, de achteruitgang nam echter grotere vormen aan. Thans is de situatie zo, dat deze ontwikkeling met het woord cri sis wordt aangeduid". Dit stelde de voorzitter van Cebeco-Zuidwest, de heer J. van Iwaarden op de druk be zochte algemene ledenvergadering van de land- en tuin- bouwcoöperaties vrijdagmiddag in het Pleintheater van Aquadelta in Bruinisse. Cebeco-voorzitter J. van Iwaarden: ,,Geen reden voor pessimisme (Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode) „Niet alleen het woord, maar ook de verschijnselen roepen herinneringen op aan de dertiger jaren". Een ongekende werkloosheid, sterk dalende rende menten in de bedrijven, noodzakelijke saneringen in de publieke- en partiku- liere sektor, en talloze bedrijfssluitingen noemde de heer Van Iwaarden de merktekenen van die krisis. „Daarmee is echter niet alles ge zegd daar ook de verhoudingen tus sen de verschillende landen onder spanning staan. Soortgelijke vragen die binnen onze volks-gemeenschap leven met betrekkking tot verdeling van offers, doen opgeld de Europese Gemeenschap en voorts tussen de Ge meenschap en de Verenigde Staten", aldus de voorzitter in zijn inleiding. „Boven de onderhandelingstafels hangt als een donkere wolk een slui merend konfükt tussen de E.E.G. en de V.S. Als die wolk zich ontlaadt in een handelsoorlog en een subsidie wedloop, krijgt met name de Neder landse agri-export het moeilijk te verduren", was de mening van de Cebeco-voorzitter. Vijftig jaar geleden - zo leert de ge schiedenis - heeft een Nederlands staatsman in Genève een dreigende handelsoorlog trachten te bezweren met de woorden: „De wijzer van de wereldklok staat op vijf minuten vóór middernacht". Vorige week liet de oud-president van de Nederlandse Bank, dr. J. Zijlstra. een ernstige waarschuwing horen met de woorden: „Een terug val in protectionisme zou de jaren dertig volledig doen herleven en er zal daarom van de regeringen veel wijsheid worden gevraagd om deze ramp te voorkomen". „Velen van ons kennen de les van de jaren dertig (evenals vele andere lessen) door overlevering", zei Van Iwaarden, „waarbij men kan hopen dat een praktijkles ons in de jaren tachtig bespaard mag blijven. Men zal zich echter moeten realiseren dat de herverdeling van lasten ook de werkers in de land- en tuinbouw niet onberoerd zal laten". Evenredig verdeeld „Terecht kan opgemerkt worden, dat deze sektor in de vrije jaren van hoogkonjuktuur niet in evenredige mate gedeeld heeft in de welvaart en dat derhalve deze sektor zal moeten worden ontzien. Er zal krachtig moe ten worden bepleit, dat deze oer Ne derlandse welvaartsbron zonder ave rij door de krisis moet worden ge loosd", aldus Van Iwaarden. Bij de beschouwingen zal men steeds moeten bedenken, dat ver schillende van de belangrijkste land bouwgewassen slechts lonend zijn „politieke prijzen", waarvan de nare konsekwentie is, dat de politiek zich derhalve ook met het produktie- volume bemoeit, en dat is de keerzij de van de medaille. De tarwe-telers hebben zich kun nen verheugen in uitstekende op brengsten en in goede prijzen waar bij zij intussen weten, dat het pro bleem van de afzet thans het pro bleem is van hun eerste-hands-koper, waaronder hun eigen coöperatie. De coöperatie Cebeco-Zuidwest heeft tot dusverrè geen betere koper kunnen vinden, dan het V.I.B. (voed- selinkoopbureau), dit houdt in, dat die tarwe niet is verwerkt, maar mede-marktbepalend is, per saldo immers: onverkocht. Dit V.I.B. was - krachtens Brussel se verordening - alleen in september en oktober in de markt en is sinds dien in de wachtkamer geplaatst. Voor hoelang weet niemand, maar het tekent wel de situatie, die ook wat de ingezaaide graangewassen be treft, niet rooskleurig lijkt. De kri- sissituatie levert soms ook lastenver lichting op met als voorbeeld de meststoffenprijzen. Lastenverlichting Door wegvallende koopkrachtige vraag kwamen er overschotten op de markt waarop een felle konkurren- tieslag volgde, die een aanzienlijke prijsdaling tengevolge had. „De daardoor verkregen lastenver lichting wordt gaarne geakcepteerd maar laat men daarbij echter wel be denken dat dit soort lastenverlich ting uit krisisverschijnselen, geen permanent karakter draagt", waar schuwde de voorzitter. „Op langer-zicht slaat deze ontwik keling om in prijsverhogingen, na melijk op het moment dat het produkt-volume is aangepast aan de verminderde vraag en het moment dat de fabrikanten elkaar de hand reiken. Voor de direktie is het uite raard de taak om in te spelen op, zo wel incidentele als strukturele ont wikkelingen op de aankoopmarkt". De leden hebben in het afgelopen seizoen ervaren dat het bestuur zijn fiat gaf aan bijsturen van de prijzen met terugwerkende kracht waarbij weer eens duidelijke bleek wat coö- peren inhoudt. Pessimisme Van Iwaarden vond het verhaal dat hij tot dusver had gehouden zeker niet opwekkend maar hij was van mening om niet om de huidige feiten heen te kunnen, wat echter niet in houdt, dat men zich door pessimisme moeten laten gelden. In dit verband wees hij nog op een uitspraak van dr. Zijlstra: „dat er geen enkele reden is op grond waar van de wereldekonomie in de komen de tien a twintig jaar slecht zou moe ten zijn, maar dat eerst de euvelen die ons in de narigheid hebben ge bracht, moeten worden overwonnen". De Cebeco-voorzitter dacht niet dat men de strijd daartegen zonder schrammen zal doorkomen. „Eén ervan, die ons land in de na righeid bracht, is het verspillen van tijd en energie in eindeloos gepraat! Iedereen heeft een hekel aan „inleve ren", ik ook zei de voorzitter", maar Wij leveren niets in als wij mee werken aan het streven naar ver hoogde efficiency in onze bedrijven. .wij leveren niets in als wij de bestellingen zo tijdig mogelijk plaat sen, zodat die met de minste kosten tijdig kunnen worden uitgevoerd. .wij leveren niets in als wij on ze vertrouwensorders tijdig opgeven, waardoor een zorgvuldige voorraad- houding wordt bevorderd. wij leveren niets in als wij meewerken aan beperking van het assortiment meststoffen. „Als wij allemaal eens beginnen met wat eenvoudig is en kan, dan ko men we al een heel eind", zei Van Iwaarden. „Wij mogen ons verheu gen dat Cebeco-Zuidwest een krach tige organisatie is. In staat om - als verlengstuk van het boerenbedrijf - een antwoord te geven op nieuwe uit dagingen". Hij wees hierbij o.m. op de aardap pelorganisatie die hij een kompli- ment bracht voor de versterkte posi tie die zij dit jaar heeft weten te be reiken. Aktuele problemen die om een oplossing vragen, zijn: de veevoeder- voorziening en de afzet van uien. Een strukturele oplossing voor de wee- voedervoorziening in het werkge bied zal in het begin van 1983 worden bereikt. De weg daarheen is gemar keerd door twee richtingwijzers, te weten C.L.O.-vier van uitstekende kwaliteit en een konkurrerende prijs. Omtrent de uienafzet zal men even eens begin 1983 definitieve voorstel len doen. Uitgangspunt is de nieuwe vormen van afzet, waaronder de mo gelijkheid van „pooling" zonder langjarige binding. De voorzitter kon tot slot medede len, dat de positie op het gebied van meststoffen en gewasbescherming zodanig is dat het prijssysteem een waarborg is tegen onvoorziene marktfluaties, waaraan een behoed zaam en gekoördineerd inkoopbeleid ten grondslag ligt. Na het openingswoord door de voorzitter kwam een aantal huishou delijke zaken aan de orde. Winst 1,6 miljoen Overgegaan werd tot vaststelling van de balans per 30 juni 1982 en de bijbehorende winst- en verliesreke ning over het boekjaar 1981/1982, sluitend met een winst van 1.611.000,-, alsmede van de balans per 30 september 1982 en de bijbeho rende winst- en verliesrekening. Bij de bestuursverkiezing werden de twee periodiek aftredende bestuursleden de heren J. M. Geluk te Noordgouwe en J. C. Kooijman te St. Annaland herkozen. De drie peri odiek aftredende leden van de raad van kommissarissen de heren Ph. van den Hoek te St. Pliilipsland, J. Kodde te Biggekerke en K. C. Lage- weg te Hellevoetsluis werden herbe noemd. Kollege doorbreekt langlopende kroonprocedure ZIERIKZEE - De kogel is door de kerk. Het lang ver langend tegemoet geziene nieuwe Zierikzeese sportpark gaat er komen. Gedeputeerde Staten van Zeeland heb ben een pad geëffend om te komen tot een spoedige start van het sportpark, dat al een fikse periode de aktieve sportbeoefenaren van Zierikzee bezighoudt. Het provin ciaal kollege heeft de door de omwonenden aanhangig gemaakte langlopende kroonprocedure doorbroken. Het gaf daartoe een verklaring van geen bezwaar af. Tijdens de begrotingsbeschouwin gen hadden alle Zierikzeese raads- frakties met uitzondering van de tweehoofdige fraktie van de Refor matorische Unie, aangedrongen op een spoedige in gangzetting van de aanleg van de sportvelden. „Vele honderden aktieve sportbeoefenaren staan vol ongeduld te trappelen om eindelijk eens iets te zien gebeuren", was het standpunt van CDA, VVD en PvdA. Veel bijval Tijdens de raadsvergadering van maandagavond deelde burgemeester Th. H. de Meester de positieve beslis sing van het GS-koIIege mee. Hij oogstte met deze kennisgeving veel bijval van voornoemde drie raadsfrakties. Alleen de Reformato rische Unie-fraktie, bestaande uit de heren W. F. Sprengelmeijer en K. T. de Jonge ontving de tijding met min der hosannah. Zij toonde zich steeds voorstander van de bij de Kroon ge deponeerde bezwaren. Tijdens de be- grotingsraad had de fraktie nog eens onderstreept, dat het nieuwe kom- plex er tegen de zin van de RU komt. Tijdens de raadsvergadering van maadagavond stelde het kollege van b. en w. voor de kapitaallasten ad 96.234,75 over de niet gebruikte kredieten met betrekking tot het nieuwe sportpark toe te voegen aan de reserve „Aanleg nieuw sportpark". Hierdoor zal genoemde reserve oplopen tot bijna vier ton. SLEEN - De 37-jarige P. H. Beugel uit Nieuwe Weerdinge is maandag morgen omstreeks half tien om het leven gekomen door een verkeerson geluk op Rijksweg 34 bij Holsloot (gemeente Sleen). BRUINISSE - „Het zijn van een „ekonomisch verleng stuk" van het boerenbedrijf, betekent dat een landbouw coöperatie niet kan bestaan zonder de verbinding met de daarachter staande aktiviteiten van de boeren", aldus de heer dr. G. J. ter Woorst, directeur van de Nationale Coöperatieve Raad, op de algemene ledenvergadering van Cebeco Zuidwest vrijdagmiddag in Bruinisse. Zijn inleiding had als onderwerp Hoe ligt de coöperatieve in de markt?". Op voorhand zei Ter Woorst niet met kant en klare oplos singen te komen, zelfs niet met een afgeronde mening. Hij wilde slechts een aantal analyses geven van de problemen waarmee de coöperatie in de neergaande ekonomie te maken krijgt. De inleider citeerde uitvoering oud minister van financiëen Van der Stee, die namens de regering het positieve handelssaldo van de agrarische export ad r 13,6 miljoen, voor een belangrijk deel toeschreef aan de rol die de coöpe raties hiertoe spélen. „Coöperatief Ne derland mag blij zijn met deze uits- spraak van de minister en dus de rege ring, omdat zij in het openbaar heeft willen erkennen dat de coöperatie onderneming fundamenteel afwijkt van de niet-coöperatieve onderneming en derhalve ook in de wetgeving een bijzondere behandeling behoeft", al dus Ter Woorst Uitbetalen Een coöperatieve onderneming (net als een niet-coöperatieve onderne ming) aan de leden niet meer uitbeta len dan de produkten van diezelfde leden op de markten hebben opge bracht Boeren en tuinders krijgen in deze jaren op hun eigen bedrijf de gevolgen gepresenteerd van een stag nerende en terug lopende ekonomie. Als effekt daarvan gaat men zich-ook ten opzichte van de coopperaties-zake- lijker opstellen en daarnaar handelen. „Of wij het betreuren of niet", zei dr. Ter Woorst de slogan „ieder voor zich en God voor ons alleen" wordt steeds meer realiteit Nu kunnen wij wel met zijn allen verkondigen dat wij „soli dair" moet zijn met elkaar, maar zo'n appèl zal slechts een beperkte weer klank vinden". Door arbeidsverdeling en speciali satie zijn de bedrijven duidelijk in grootte uit elkaar gegroeid. Ander zijds zijn de afzetren aankoopmark- ten en daarmede de konkurentiesi- tuaties veranderd. Door het optreden van land en tuin- bouwcoöperaties is de konkurentie verscherpt en zijn de handelsmarges versmald. De landbouwcoöperatie heeft daarmede een grote aanwezig- heidswaarde en een dito uitstralings- effekt omdat ze een van diezelfde boeren „afhankelijke" onderneming is, die haar diensten in principe tegen „kostende prijzen" aan de leden ver leent Spanningen Met name in een teruglopende eko nomie, terwijl de handels- en verwer kingsmarges kleiner worden en de boerenbedrijven in grootte en soort uit elkaar groeien, heeft men te maken met het optreden van zekeren span ningen, met „centrifugaal krachten" binnen de landbouwcoöperatie. Spanningen tussen enerzijds de kollektiviteit van leden en de daaruit voortfloeiende konsukwenties, ander- zijdes de soms onder ekonomische druk staande afzonderlijke leden. Die stituatie wordt nog verscherpt omdat vaak zelfstandige onderne mingen, die in financiële moeilijkhe den verkeren of dreigen te komen, bereid zijn-zij het veelal tijdelijk en in afwachting van herstel-tegen va riabele kosten en zelfs dumpprijzen aan de leden te leveren. In de praktijk ziet men dan ook dat sommige leden daarvan gebruik ma ken. „Men dient echter wel te beseffen dat men daarmede de langere termijn uit het oog verliest, terwijl men de onderling aangegane verplichtingen op de andere leden afschuift", aldus de directeur. 10 miljoen leden In de Europese Gemeenschap zijn meer dan 10 miljoen boeren lid van een landbouwcoöperatie. Het betreft ongeveer 40.000 landbouwcoöpera ties, die samen 550.000 werknemers in dienst hebben en een gezamelijke omzet bereiken van 60 miljard Euro pese rekeneenheden. Dr. Ter Woorst stelde vast, dat de marktaandelen van de land- en tuin- bouwcoöperaties er niet om liegen en dat ze zich-een enkele uitzondering daargelaten-in een stijgende lijn be vinden, ondanks de soms kritische ge luiden welke men over de grote coöpe raties hoort „Mede dank zijn onze coöperaties hebben wij een goede marktstruk- tuur weten te bereiken, om de pro dukten van boer en tuinder bij de konsument te brengen" besloot in leider zijn betoog. BURGH-HAAMSTEDE - „Een terugblik werpend op 1982 kunnen we wat de akkerbouw betreft tevreden zijn in zijn totaliteit. Hoewel de prijzen gelijk bleven, stegen de kosten echter gewoon door, maar door de gunstige weersomstandigheden konden de gewassen tot een re- kord kg opbrengst stijgen". Dit zei vrijdagavond de voorzitter van de landbouwvereniging „Concordia et Confidentie" de heer W. J. de Vrieze op de in café restaurant „Zeelust" te Westenschouwen gehouden alge mene ledenvergadering. De pijlers van de akkerbouw: tar we. aardappels en suikerbieten kwa men door de gunstige weersomstan digheden goed uit de bus, wat 1982 tot een plezierig jaar maakte om op terug te zien. Van de kouden winter maanden was februari erg droog met te Burgh een gemeten neerslag van 14 mm wat ver heneden het gemiddelde van omstreeks 50 mm bleef. De maanden maart en april zaten voor wat de neerslag betreft, ook be neden het gemiddelde waardoor de struktuur van het zaaibed hierdoor firima was De temperatuur bleef aag. zelfs uitzonderlijk toen in de eerste week van april een aanvang werd gemaakt met het zaaien van de bieten en het poten van de aardappe len. Voor de veehouderij was daar door weinig weidegras beschikbaar. Fas half april steeg de temperatuur tot normale waarden. De neerslag bleef ook in mei beneden het gemid delde, met zelfs 100 mm minder dan het vorige jaar. maar de prima tem peratuur deed wonderen. Hierna volgde een prachtige zomer, met een hete droge periode in juni. Graanoogst De graszaadoogst was vroeg, de graanoogst viel door de droogte en warmte in de eerste- en tweede week van augustus. Ook de erwten kwa men eerder tot oogst-rijpte dan nor maal, terwijl de aardappeloogst in september een vlot verloop had. In oktober zat het wat het weer betreft voor het eerst wat tegen bij het zaai en van de wintertarwe en het rooien van de bieten. Veel tarwe is dan ook nog in no vember gezaaid, zij het onder niet al te gunstige omstandigheden met een neerslag van 180 mm, ruim vier keer zoveel dan het gemiddelde. De tem peratuur bleef zeer hoog, november zelfs met 2 graden hoven het gemid delde waardoor het een van de warmste novemhermaanden van de ze eeuw Is gaan behoren. Hoewel 1982 voor de akkerbouw een gunstig jaar was moet hierbij volgens de heer De Vrieze worden ge memoreerd, dat voor de kleinere be drijven waar de grove groenteteelt belangrijk is, de zaak momenteel ge woon slecht is te noemen. De prei, spruiten, uien, witlof en winterpeen zijn praktisch waardeloos. Voor de fruitteelt geldt, dat de prij zen van appels en peren momenteel ook veel te laag zijn Ook de melk veehouderij en de pluimveeteelt kwam er slecht vanaf. Pas in het ko mende voorjaar zal men weten hoe de prijzen van de aardappels en uien de finitief uit de bus zullen komen. Export De voorzitter van C et C stond er ook even bij stil, dat de boerenstand het ieder jaar toch maar presteert om de export van de agrarische produk ten te doen groeien. Hij noemde het een fenomeen, dat het mogelijk is door middel van de techniek en de chemische bestrijdingsmiddelen zo veel meer te kunnen produceren. Als men alleen een blik op Schou- wen-Duiveland werpt dan ziet men dat in nauwelijks een tijdsverloop van 20 jaar de helft van de boeren is verdwenen. Was dit aantal in 1963 nog 1400 dit is nu gereduceerd tot 650. Ook van de melkveehouders bleven er slechts 50 over, zij het met een ge lijk aantal koeien. Dit alles houdt in, dat de psychi sche druk op de mensen die dit alles moeten presteren veel groter is ge worden. De voorzitter was de mening toegedaan, dat het partikulicr initai- atief eens beter gewaardeerd zou moeten worden dan thans het geval is. De extra inspanningen welke nu worden geleverd worden nu gestraft door ons belastingsysteem, een van de oorzaken waardoor het zwartgcld- circuit is ontstaan. „De resultaten van de agrarische produktle in de Oostbloklanden spreken boekdelen over staatsbe moeienissen in een landbouwbedrijf", aldus de heer De Vrieze, die er op liet volgen dat dit ten ene male tot mislukking is ge doemd Niet het slechte weer maar de on geïnteresseerdheid van de boeren en de enorme bureaukrat ie remmen daar alles af". Hij sprak de hoop uit. dat de NATO dit alles buiten onze grenzen zal weten te houden daar het in vrijheid te kunnen leven een groot goed is, iets waar op deze dag precies 38 jaar na 10 december 1944, vooral door de jeugd nog eens aan gedacht moet worden. Handelsoorlog De heer De Vrieze sloot zijn ope ningswoord af, met erop te wijzen dat men met een eensgezind westen, men verschoond kan blijven van een handelsoorlog tussen de bondgeno ten die in vele opzichten (vooral eko nomisch) ons de das zal omdoen. Bij het behandelen van een aantal algemene zaken was de voorzitter van mening, dat de landbouw, ten aanzien van het struktuurplan, niet tegen het uitbreiden van de kampeer terreinen (voor het uitdunnen van de campings) kon zijn. Een uitstekend gebied hiervoor vond hij gelegen tus sen de Hoge- en Lagezoom. Met do vergadering was hij tevens van mening, dat het vliegtuig- sproeien niet beknot moet worden. Ten aanzien van het bestrijden van het pcrc-vuur werd het betreurd, dat het geld voor het bestrijden hiervan hij de overheid op is. Door een aantal leden werd opgemerkt, dat de na tuurterreinen, waar er weinig of niets aan wordt gedaan, een ernstige hron van al het k waad Is, H aar moge lijk werd er bij de leden op aange drongen ook zelf de hstrijding ter hand te nemen waarbij nog werd op gemerkt dat niet alleen de meidoorn een der veroorzakers van het pere- vuur is. Door een aantal leden werd verder de aandacht gevestigd op de grote over last welke de duiven veroorzaken waardoor o.m. de percelen met erw ten bijzonder door worden ge teisterd. Het bestuur zegde toe hier door middel van een schrijven nog eens bij de overheid de aandacht op dit pro bleem te vestigen. De vergadering kon zijn Instemming betuigen aan het door de heer P. J. Landegent ge nomen initiatief om bij de molen te Haamstede te komen tot het realise ren van een klein landbouwmuseum. Studiereis Door het echtpaar Van Maurik te Nieuwcrkerk werden vervolgens een aantal dia's vertoond van hun agrari sche studiereis naar Rusland van 15- tot 26 juli in 1981, waarbij o.m. een bezoek werd gebracht aan de steden Leningrad, Moskou en Zagorsk. Bij deze studiereis kwam de heer Van Maurik tot de konklusic. dat hel agrarisch gebeuren in Rusland nog ongeveer zo'n 30-janr achter ligt bij dat in Nederland. In de omgeving van Leningrad werd een bezoek ge bracht aan een staatsbedrijf (een kol choz). Opvallend was het, dat de werk zaamheden voor het belangrijkste deel wordt gedaan door vrouwen op deze bedrijven. Verder was het opge vallen, dat er altijd meer werd gepro duceerd dan er was gepland, iels wat op grote borden op ieder bedrijf werd vermeld. De heer Van Maurik vond bij zijn bezoek de gewone bevolking bijzon der gastvrij. De vrees dat men er niet zou mogen fotograferen, zoals ten on rechte wel eens wordt gesteld, bleek geheel ongegrond te zijn terwijl men ook in de bewegingsvrijheid niet werd belemmerd.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1982 | | pagina 5