Reumakuur in Boedapest deed
mevrouw G. van Dam veel goed
Nieuwe witlofrooier in gebruik
Zierikzeese was in Hongarije
op kosten van het Zilveren Kruis
Nederlandse V.N.-
soldaat gewond
„Van beitel
tot vulpen
INGEZONDEN STUKKEN
Telefooncel nodig
voor Noordwelle
Werkgroep Kind
en ziekenhuis
Schouwen-Duiveland
Bureau voor
Rechtshulp
in Zeeland gaat
voorlichting geven
4
ZIERIKZEE, 21-10. Drie weken geleden kwamen 52
Nederlandse reuma-patiënten terug van een reuma-kuur
in Boedapest, die zij ondergingen op kosten van het Zil
veren Kruis. Onder hen bevond zich mevrouw G. van
Dam-de Jong uit Zierikzee. „Een lot uit de loterij",
noemt zij dankbaar het feit, dat zij tot die uitverkorenen
behoorde. Drie weken lang mocht deze groep in Honga
rije profiteren van de therapieën, die zijn opgebouwd
rond het heilzame mineraalhoudende bronwater op Mar-
gereteneiland, middenin de Donau tussen Boeda en Pest.
Haar dankaarheid is begrijpelijk, want de badkuW heeft haar veel goed ge
daan. Nadien voelt zij zich een stuk beter en lang niet zo moe meer als tevoren.
Bovendien heeft zij nu veel minder pijn.
In Boedapest wordt weinig of niet gefietst, vandaar dat mevrouw Van Dam
opzien baarde met fietstochtjes door het prachtige openbare park bij het ho
tel. Een reisgenoot fietste als therapie, mevrouw Van Dam vergezelde hem.
Mevrouw Van Dam is, ondanks
haar reuma, doortastend en ener
giek. In haar huisgezin worden de
konsekwenties, die haar ziekte on
vermijdelijk met zich meebrengt,
aanvaard als normale zaken. Wan
neer zij bijvoorbeeld met glazen en
een fles limonade binnenkomt,
draait een van de kinderen er als
vanzelfsprekend de dop af. Daar
wordt niet eens over gepraat, dat
hoort?er*nu eenmaal bij.' - -
Moeffljkëi1 wordt het bij minder
voorkomende zèken. Soms kan-zij in-1
eens de aardappels niet afgieten, of 's
ochtends haar kleding niet dichtkno
pen. Maar in de dertien jaar dat zij
reuma heeft, heeft zij geleerd en van
zichzelf geëist daar niet te veel bij
stil te staan.
Steun
Zij kan dat, mèt de steun die haar
man en kinderen haar geven, dèt zegt
zij er onmiddellijk bij.
Heel erg belangrijk vindt zij daar
bij, dat een reuma-patiënt (al kost
dat vaak moeite) in beweging blijft
en altijd afleiding blijft zoeken.
Door haar sterke karakter (een
konklusie van haar echtgenoot) is zij
daar zelf toe in staat.
Pedicure
Iemand die weinig van reuma weet
en haar niet kent is dan ook niet
voorbereid op een eerste bezoek bij
mevrouw Van Dam. Aan het huis aan
de Krammerstraat hangt een bordje
„Pedicure", dat blijkt te slaan op de
reuma-patiënte zelf. Ze doet open in
een witte jas, want ze is even bezig
met een klant.
Mevrouw Van Dam is 38 jaar en
ziet er goed en uitstekend verzorgd
uit. „Mijn man hamert daar altijd
op", vertelt ze, „en het is ook belang
rijk voor jezelf. Buitenstaanders
kunnen soms niet geloven, dat ik
reuma-patiënte ben". Maar omdat
dit gesprek nu eenmaal over reuma
en haar kuur in Boedapest gaat, laat
ze de uiterlijke kentenen zien: opge
zette vingers en dikke voeten.
Arthritis
Mevrouw Van Dam is een arthritis-
patiënt, zij heeft reuma aan gewrich
ten door het hele lichaam, hoofdzake
lijk aan handen, nek, schouders en
voeten. De ontstekingen komen
Steeds weer op. Soms is de linker
hand erg, dan weer de rechter, dat
wisselt.
De stijfheid slaat vooral toe na stil
zitten of liggen, zoals we allemaal
wel eens hebben "als we na een uur in
dezelfde houding weer overeind wil
len. Bij een reuma-patiënt is dat ze
ker drie keer zo erg. 's Ochtends kan
ze soms de trap niet af. Na een uurtje
warmlopen gaat het beter. In bewe
ging blijven
Vandaar ook, dat ze naar de pedi-
curenschool in Goes ging, uitgaande
van de Landelijke Organisatie Voet
verzorging (LOV). Zo kon "ze thuis
tóch werk eft, bezig frKjvëft.01' -
Acupunctuur
De kursus leverde voorts het enor
me pluspunt op, dat ze in kontakt
kwam met dokter Zwartelee uit 's-
Heerenhoek, die in Goes doceert over
acupunctuur.
Zij ging bij hem in behandeling en
dat had gunstig resultaat, samen met
de medicijnen die zij gebruikt. Zij be
gon met drie maal per week acupunc
tuur, nu gaat zij nog eenmaal per
maand.
's Middags was het echter iedere
dag van 2 tot 4 uur verplicht rusten.
En dat hadden de patiënten hard no
dig. Na het eerste onderzoek door
Hongaarse doktoren, op de dag na
aankomst, werd voor ieder een ver
schillende therapie voorgeschreven.
Daarbij werd gebruik gemaakt van
warmwaterbaden, massage en onder
watermassage, heilgymnastiek, elec-
trotherapie en modderpaden. Het ge
neeskrachtige mineraalhoudende
bronwater komt met een tempera
tuur van 70° boven de grond en
wordt in Hotel Thermal naar vijf ba
den gevoerd, waarvan de tempera-
tuut verschilt van 28 tot 40°.
Mevrouw G. van Dam-de
Jong uit Zierikzee is een van
de 52 reuma-patiënten die in
september op kosten van het
Zilveren Kruis een badkuur in
Boedapest mochten onder
gaan.
Er is een tijd geweest, dat ze
bijna niet kon lopen, maar ze
bleef vechten, „In beweging
blijven, afleiding zoeken", is
haar devies.
Over haar instelling en over
de reumakuur in Hongarije
vertelt dit interview.
Mevrouw G. van Dam-de Jong uit
Zierikzee.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
Een klein bad voor onderwatermas
sage, waarvan ook mevrouw Van
Dam op voorschrift gebruik maakte.
Dokter Zwartelee maakte ook het
medisch verslag op, dat het hoofd
bestuur van het Zilveren Kruis (in
Noord wijk) nodig had voor de uitver
kiezing naar Boedapest. Mevrouw
Van Dam was enorm verrast, toen zij
na het bezoekje van een arts van het
Zilveren Kruis tot de 52 personen be
hoorde, die naar Hongarije mochten.
Er waren 500 meldingen voor binnen
gekomen
Prima organisatie
Over de organisatie naar en in Boe
dapest heeft zij niets dan lof. Er was
o.a. een hoofdverpleegkundige bij
als begeleidster. Omringd door hulp
voelde de groep zich beschermd en
verzorgd. Het moderne kurhotel
Thermal was comfortabel en van-
daaruit was regelrecht telefonisch
kontakt met thuis mogelijk, hetgeen
eveneens geruststellend was.
In een verslagje, dat zij maakte
voor de LOV, schreef mevrouw Van
Dam: „De behandelingen waren zeer
intensief" en van „we zijn fijn 3 we
ken met vakantie" was beslist geen
sprake".
Dat wil echter niet zeggen, dat zij
niet genoot van de afleiding die de
patiënten werd geboden. Er werden
gezellige avonden gehouden en het
Hongaarse reisbureau IBUSZ orga
niseerde uitstapjes op de zondagen,
de enige vrije dagen. Mevrouw Van
Dam zag Boedapest in de zon, bij een
temperatuur van gemiddeld 30°. Ook
het landklimaat was voor de reuma
patiënten erg prettig.
Het bleek dus, dat de afleiding, die
mevrouw Van Dam zelf al nastreef
de, ook hier bij deze medische behan
delingen werd doorgevoerd.
Al na een week kuren waren er
merkbare resultaten en na drie we
ken kwamen alle patiënten zichtbaar
fitter en met minder klachten weer
terug op Schiphol.
„De winter door"
Hoelang zullen ze van de kuur pro
fiteren?
Mevrouw Van Dam hoopt dat dit
een jaar zal zijn. Maar ze is al tevre
den, wanneer zij daardoor de winter-
maanden (vochtig en koud) goed
doorkomt. Dat is voor reuma-
patiënten al heel wat. „We betaalden
nu maar 2,50 gulden aan de reis mee,
maar ik zou het er voor over hebben
een derde bij te dragen, als ik weer
zou mogen gaan. De kuur is duur:
4500 gulden per persoon".
In het gezin Van Dam is er al over
gesproken om de vakanties in te stel
len op een dergelijke kuur door een
bestemming te kiezen in de omge
ving van een kuuroord, bijvoorbeeld
in Oostenrijk.
In november is er in Noordwijk een
reünie van de groep reumapatiënten,
die in Boedapest zijn geweest. Me
vrouw Van Dam verheugt zich op het
weerzien, want de onderlinge ver
standhouding was uitstekend.
Renessenaar
Onder de deelnemers (o.a. veel za
kenlieden, een dominee, een kapper,
een professor) was ook de heer B. de
Ruiter, campinghouder uit Renesse,
die na een val last van zijn heup bleef
houden. „We kenden elkaar van ta
feltennissen", vertelt mevrouw Van
Dam, en we hebben elkaar dagelijks
gesproken, hoewel we door onze ver
schillende therapieën niet in dezelfde
groep ingedeeld waren".
Kontakt belangrijk
Maar vanzelfsprekend kwamen ze
alle 52 dikwijls bij elkaar en het
voordeel vond ze, dat er ook wel eens
een grapje over reuma kon worden
gemaakt. Je had het immers alle
maal. Het moreel bleef goed. Erva
ringen uitwisselen is belangrijk, ook
dat kan helpen.
Op Schouwen-Duiveland mankeert
het aan kontakt tussen reumapatiën
ten, daar zou eigenlijk eens wat aan
moeten gedaan, bepeinst ze aan het
eind van het gesprek. Wie weet, komt
het daar nog wel eens van
DEN HAAG, 21-10. De Nederland
se VN-soldaat Bart Hogeveen (19) uit
Den Ham (Groningen) is woensdag in
Libanon door een schot in de buik
vrij ernstig gewond geraakt, een de
fensiewoordvoerder heeft dit meege
deeld.
Dat gebeurde nabij de havenplaats
Sidon (zo'n veertig kilometer ten
noorde van de Unifilzone) toen Hoge
veen als bijrijder op een takelauto in
een convooi op weg was naar Beiroet.
De takelwagen werd door een onbe
kende met een mitrailleur beschoten.
De gewonde dienstplichtig militair is
direkt naar een n^bij gelegen zieken
huis gebracht, waar hij is geope
reerd. Hij verkeert buiten levensge
vaar.
„Flitsen"
uit het buitenland
WASHINGTON. Het reeële bruto
nationaal produkt (BNP) van de Ver
enigde Staten is in het derde kwar
taal van dit jaar op jaarbasis met 0,6
procent afgenomen, zo heeft het
Amerikaanse ministerie van handel
bekendgemaakt.
NEW YORK. De algemene verga
dering van de Verenigde Naties heeft
haar vierde debat over de kwestie-
Cambodja in twee jaar beëindigd en
met grote meerderheid de terugtrek
king van de Vietnamese troepen uit
Cambodja geëist.
BRUSSEL. De Europese Commis
sie, het dagelijks bestuur van de EG,
wil een nieuw systeem voor de bere
kening van luchtvaarttarieven voor
internationale vluchten binnen de
gemeenschap gaan uitwerken.
CHAROEM. Soedan heeft woens
dag instemming betuigd met een be
lofte die Libië zou hebben gedaan
zijn troepen terug te trekken uit de
gebieden die grenzen aan Soedan en
Egypte.
SANTÉ CLARA (Mexico). Zeventien
mensen zijn woensdag gedood en twin
tig anderen zijn gewond bij een explo
sie in een chemisch laboratorium in
Santa Clara. Drieduizend mensen zijn
ge-evacueerd om brandweerlieden in
staat te stellen hun werk te doen.
TEL AVIV. Egyptische, Israëlische
en Amerikaanse deskundigen zijn in
Tel Zviv aangekomen, waar vandaag
(donderdag) een nieuwe, waarschijn
lijk een week durende, onderhande
lingsronde begint over autonomie
voor de Palestijnen in de door Israël
bezette gebieden.
PARIJS-LONDEN. Drie Europese
landen, Frankrijk, Groot-Brittannië
en Italië, overwegen deel te nemen
aan de te vormen internationale vre
desmacht sie in de Sinaï gestatio
neerd zal worden. Met het oog op de
Israëlische terugtrekking uit de Si
naï.
MADRID. De leider van de Spaan
se socialisten, Felipe Gonzalez, heeft
zijn landgenoten gevraagd met be
leid en met verantwoordelijkheids
besef de nog jonge demokratie van
Spanje te bewaren en sterk te ma
ken.
MARSEILLE. De Franse rechter
Pierre Michel, die gespecialiseerd
was in de vervolging van drugsmok
kelaars in Frankrijk en Italië, is
woensdag in Marseille door twee
mannen op een motorfiets doodge
schoten.
PANAMA-STAD. Panama heeft
besloten de viering van onafhanke
lijkheidsdag op 3 november niet door
te laten gaan wegens twee epide
mieën waardoor meer dan de helft
van de bevolking ziek zou zijn gewor
den.
WASHINGTON. Het aantal celiba-
taire Amerikanen is in de jaren ze
ventig op indrukwekkende wijze toe
genomen. Volgens het Amerikaanse
bureau voor de statistiek in Washing
ton is het aantal één-persoonshuis
houdens tussen 1970 en 1980 gestegen
met 64 procent en zijn er nu
17.800.000.
TILBURG, 21-10. Burgemeester drs.
H. Letschert van Tilburg heeft woens
dagmiddag het eerste exemplaar van
het Boek „Van beitel tot vulpen" in
ontvangst genomen. Dit boek behan
delt de geschiedenis van het schrift
van het allereerste ontstaan tot aan de
dag van vandaag. Aansluitend werd in
het schrift- en schrijfmachinemuseum -
in Tilburg een expositie geopend over
hetzelfde onderwerp. Die tentoonstel V
ling dsmog te zien tot 18 december.
OOSTERLAND, 21-10. Dat de mechanisatie in de landbouw niet stil staat is
algemeen bekend. Zo ook in de witlofteelt, een op ons schiereiland snel uit
breidende teelt. Door het bedrijf van Jaap Schoof werd één dezer dagen een
nieuwe rooimachine aangeschaft naast de reeds bestaande. De nieuwe rooier
is ook weer van het merk AMAC, en dus in principe een zeifrijdende aardap
pelrooier hoewel het steeds meer een specifieke witlof rooier mag heten.
59
De feiten liegen er niet om: het tele
foonverkeer tussen de mensen is zeer
frekwent. „Ontelbare" malen, zeg
maar, zodat onze Tante Pos, wellicht
iets zal overhouderi aan de vele tele
fonades; geldt dat aangewend wordt
voor nuttige doeleinden. Nieuwig
heid op telefoongebied is het appa
raat met drukschijf, die anders
werkt dan de ouderwetse draaitoets.
Er zijn intussen ook al telefoons van
allerlei soorten, vormen en kleuren.
Dat valt onder het hoofd: konsumen-
tenbehartiging. Men kan telefoon en
snoer uitzoeken, „passend bij eigen
persoonlijkheid".
In bijna elk dorp en elke stad
plaatst de P.T.T. glazen hokje met
het opschrift in blauw. „Telefoon".
Helaas moet ik schrijven: „in bijna
ieder dorp". Niet bijvoorbeeld in het
dorp Noordwelle. Daar moet men - in
voorkomende gevallen - aanbellen
bij wildvreemden, om telefonische
gastvrijheid te vragen. In een beetje
dorp dat zal duidelijk zijn - hoort een
openbare telefoon, zo goed als
(Noordwelle): een dorpshuis, een
school, een bushalte en een brieven
bus, temeer gelet op een stijgend aan
tal inwoners. Er moet summa sum-
maran dus (snel) worden gezorgd, dat
er op Noordwelle een telefooncel
komt. Dat zal toch niet onmogelijk
zijn?
J. en VAN E
Voorop de vooras is het nieuwste
model hakselaar gebouwd, zodat de
witlof in één werkgang gekopt en ge
rooid wordt. De wortels worden op
genomen via zgn. trilbeitels, die er
voor zorgen dat de grond rond de
wortels wat los gaat zitten. Op de
hoogte van de rooimat komt elke rij
witlofwortels tussen twee zeer snel
draaiende reinigingsrollen, aange
dreven door hydromotoren. De ver
dere zeefbanden zijn aangepast aan
de witlof wortelen. Zo ligt er achter
een vierkante mazenband, die ervoor
zorgt dat de kluiten die er eventueel
nog inzitten toch nog op het land ach
terblijven. De twee achterste zeef
banden worden schoon gehouden
door nylon borstels.
Voorraadbunker
De wagenafvoerband is door de
AMAC fabrikant, de fa. De Jonge uit
's-Heerenhoek, verlaagd waardoor
een voorraadbunker ontstond. Dit is
vooral bij het opzetten van de wend
akkers (maar ook bij het wisselen
van de wagens) erg gemakkelijk, om
dat er dan doorgerooid kan worden,
want deze band is onafhankelijk van
de rooimachine te bedienen.
Om ook onder slechtere omstandig
heden te kunnen rooien is de machine
van achter voorzien van drie wielen;
aangedreven door zgn. „trelleboy"
banden van ongeveer 60 cm, breed
onder de rooier en een steunwiel voor
stabiliteit.
Dit laatste wiel is hydraulisch in-
en uitschuifbaar. In werkomstandig
heden kan hij 2,25 m uit het hart van
de machine geschoven worden. Bij de
teelt zoals die op het bedrijf van de
heer Schoof plaats vindt bevindt zich
daar nl. weer een rijpad. De machine
wordt geheel aangedreven door hy-
dro(olie)motoren, en de pompen hier
voor worden weer aangedreven door
een 6 cylinder Turbo-motor van het
merk Same.
Afmetingen
Dat deze machine tot de grotere in
de regio behoort blijkt uit de afme
tingen: lengte ruim 12 meter, breedte
De Werkgroep Kind en Ziekenhuis
„Schouwen-Duiveland", die deel uit-
maakt van de Stichting Kind en Zie
kenhui?'',jde1 BéVelahdeftjV zal jziëh
den met liét'Wëiifji^ykn rhet kind
voor, tijdens en na een ziekenhuis op
name.
De werkgroep richt zich voorname
lijk op het ziekenhuis in Zierikzee en
er vindt regelmatig overleg plaats
tussen de direktie van het ziekenhuis
en de werkgroep.
D.m.v. voorlichtingsavonden op
scholen probeert de werkgroep ou
ders duidelijk te maken, dat een zie
kenhuisopname een ingrijpende en
angstaanjagende gebeurtenis voor
een kind kan zijn. Op deze avonden
wordt een diaserie vertoond, die op
genomen is op kinderafdeling in het
ziekenhuis in Goes.
Daarna wordt er met elkaar ge
praat, hoe we een ziekenhuisopname
zo min mogelijk bedreigend voor een
kind kunnen maken. De diaserie
wordt op aanvraag vertoond. Men
sen, die belangstelling hebben aktief
met de werkgroep mee te doen of vra
gen hebben kunnen kontakt opne
men met: r
CO BY VERTON
Willem Alexanderstraat 8
tel.: 01115-2356
(Ingezonden)
In Middelburg is sinds enige tijd
een Bureau voor Rechtshulp ge
vestigd en wel aan de Loskade 35-37.
Het Bureau houdt sinds september
1981 ook spreekuur in Goes en wel ie
dere maandagochtend van 10.00 -
12.00 uur aan de van der Spie-
3,35 m en hoogte 3,70 m. Ook zijn ge
wicht van 8500 kg mag er zijn. Door
de aanschaf van deze rooier beschikt
de heer Schoof op dit moment dus
over twee zeifrijdende rooiers, de
nieuwe voor het vlakveld, en de
reeds bestaande, die ingezet wordt in
de ruggen teelt.
gelstraat 4. Waarom is er een Bureau
voor Rechtshulp?
De maatschappij heeft zich de
laatste jaren erg snel ontwikkeld.
Daardoor zijn er ook vele regels en
wetten gekomen die vaak moeilijk te
begrijpen zijn. De kans dat u daar
mee in aanraking komt is ook veel
groter geworden. Gelukkig leven we
in een tijd waarin we niet alles wat
er om ons heen of met ons gebeurt
klakkeloos aanvaarden. Wij willen
precies weten waar wij aan toe zijn
en hebben daarvoor informatie no
dig. Daarvoor kunt u bij ons terecht.
Deze hulp en informatie worden gra
tis door ons verstrekt.
Met name de rechts- en wetswin-
kels, die in de loop van de jaren
zestig overal in het land zijn opge
richt, worden beschouwd als de mo
tor achter deze ontwikkeling. Zij
maakten duidelijk dat er in Neder
land nog wel een en ander aan de
rechtshulp viel te verbeteren. Er
bleek met name een grote behoefte
aan adressen, die gemakklijk toegan
kelijk zijn om juridisch advies te
winnen.
Tegen die achtergrond werd rechts
hulp langzamerhand gezien als een
sociaal goed, waarvoor de overheid
moet zorgen. Dit heeft geresulteerd
in de oprichting van bureaus voor
rechtshulp in elk arrondissement.
De hoofdvestiging van het bureau
voor rechtshulp bevindt zich in Mid
delburg, Loskade 35-37, tel. (01180)
37120. Wekelijks worden daar vier
spreekuren gehouden. De taak van
het bureau strekt zich echter uit over
het gehele arrondissement Middel
burg d.w.z. de gehele provincie Zee
land.
Waarmee kunnen wij u helpen?
Welke vragen kunnen zich in het
dagelijks leven zoal voordoen?
U werkt en u dreigt ontslag te
krijgen.
U wilt een huis huren en u be
grijpt de kleine lettertjes van de
huurovereenkomst niet goed.
U wilt een uitkering hebben.
Waar moet u zijn en wat moet u doen?
Waar moet u op letten als u iets
koopt?
u bent im aanraking gekomen
'■met justitie. Wat nu? 1
Kortom, alle hulp en informatie op
juridisch gebied wordt door ons gra
tis gegeven.
Gratis rechtsbijstand
In sommige gevallen zal een advies
niet voldoende zijn, maar zult u
bijstand nodig hebben van een advo
caat of deurwaarder. Meestal zal de
overheid de kosten, die hieraan ver
bonden zijn, geheel of gedeeltelijk
voor haar rekening nemen. Om dit te
kunnen bepalen heeft u een verkla
ring betreffende uw financiële
toestand nodig (het „Bewijs van On
vermogen"). Zo'n verklaring is ver
krijgbaar bij het gemeentehuis in uw
woonplaats. Aan de hand van deze
gegevens kan bepaald worden of u in
aanmerking komt voor gratis rechts
bijstand. Meestal is dat zo.
Sinds we geopend zijn is ons onder
andere gebleken dat veel ellende
vaak voorkomen had kunnen wor
den indien men beter geïnformeerd
was geweest. We stellen ons voor om
hierin verbetering te brengen via het
regelmatig publiceren van voorlich
tingsartikelen in deze krant onder dé
rubriek „Rechtshulp". Mocht u op
een artikel willen reageren of hebt u
vragen over de onderwerpen, dan
bent u altijd welkom op het spree
kuur.
De spreekuurtijden zijn: Goes, van
der Spiegelstraat 4, maandagmorgen
10.00 - 12.00 uur, voor juridisch ad
vies en toevoeging van raadslieden.
Middelburg, Loskade 35-57, tel.
(01180) 37120: maandagmiddag 13.30 -
15.30 uur, dinsdagmorgen 10.00 -
12.00 uur, donderdagmorgen 10.00 -
12.00 uur, donderdagavond 19.00 -
21.00 uur: voor juridisch advies en
toevoeging van raadslieden.
Korrespondentieadres: postbus
451, 4330 AL Middelburg.
KERKWERVE. Een foto van Kerkwerve, in de „koetsjestijd" (men ziet een exemplaar op de achtergrond). De foto is
verstuurd op het eind van de dertiger jaren, maar het beeld kan wat ouder zijn, getuige de nog aanwezige elektrici-
teitspaal.
