Wenselijke ontwikkelingen
langs de Oosterscheldekust
bij gebied Westerschouwen
FINALE-TOERNOOI NL
OP VIER BILJARTS
DE ONDERGANG VAN DE ZEILKLIPPER
„JANNA ADRIANA" TE BLRGHSLLIS
Nota „Stad en Landschap"
STREEKNIEUWS
Uit het oorlogsjaar 1940
G. Monster
P. W. Bodbijl
25 47 5 0-532
16 47 2 0.340
WESTERSCHOUWEN, 10-10. In opdracht van het kol
lege van b. en w. van de gemeente Westerschouwen heeft
het adviesbureau voor ruimtelijke ordening en vormge
ving Stad en Landschap een nota uitgebracht over de
„wenselijke ontwikkelingen langs de Oosterschelde
kust". Bij de inventarisatie van de huidige situatie is be
trokken de buiten- en binnendijkse kusstrook van de
Oosterschelde vanaf de Westenschouwense inlaag tot en
met de Weevers- en Flauwersinlaag.
Voor wat betreft de buitendijkse
gebieden kan gesteld worden dat de
natuur- en visserijfunkties overheer
sen.
De natuurfunktie o.a. in de vorm
van de vele bodemdieren en visserij-
funktie door middel van palingfui
ken en kreeften- en mosselkweekper-
celen.
De rekreatiefunktie is zeer be
perkt: wat zwemmen hier en daar
alsmede sport visserij en watersport.
Het ligt in de bedoeling de werkha-
ven damaanzet Schouwen na gereed
komen van de stormvloedkering op
te heffen. De haven Burghsluis fun
geert als handelshaven en op kleine
schaal als jachthaven.
Het gebied van de werkhaven
Schelphoek en omgeving heeft even
eens hoofdzakelijk een natuur- en
visserijfunktie; veel soorten bodem
dieren enerzijds en palingfuiken en
weervisserij anderzijds. De funktie
van deze werkhaven is tijdelijk in
het kader van de Oosterscheldewer-
ken. Binnendijks overheersen de
natuur- en agrarische funkties (inla
gen en landbouwgronden). Dagre-
kreatie vindt plaats in het natuurge
bied Schelphoek.
Verder is uit rekreatief oogpunt de
route over de dijk erg aantrekkelijk
door zijn afwisselend karakter:
Oosterschelde met werken aan de
stormvloedkering aan de ene kant en
natuurgebieden en open agrarisch ge
bied aan de andere kant.
Het bouwland staat enigszins on
der druk van niet-agrarische aktivi-
teiten.
Ontwikkelingen
De mogelijke toekomstige ontwik
kelingen:
a. Dijkvakken. De dijkvakken bie
den weinig mogelijkheden voor re-
kreatie op grote schaal. Bovendien
zijn de aanwezige natuur-en visserij-
funkties zo waardevol dat deze ge
handhaafd dienen te blijven.
Op dit moment valt nog weinig te
zeggen over de ontwikkelingen in de
Oosterschelde als gevolg van de
stormvloedkering. Hoewel het getij-
deverschil wat minder zal worden
moet er, nabij de kering, rekening ge
houden worden met hogere stroom-
snelheden.
Of zwemmen langs de dijkvakken
nabij de stormvloedkering nog ver
antwoord is, valt nu niet te beoorde
len.
b. Haven damaanzet Schouwen.Hoe-
wel het in de bedoeling ligt deze ha
ven na gereedkomen van de storm
vloedkering op te ruimen, is toch ge
keken naar een mogelijke nieuwe
funktie. Ook al is de damaanzet lan
ger geworden moet de haven toch als
te gevaarlijk voor de pleziervaart
worden gekwalificeerd. Deze haven
zou echter wel gereserveerd kunnen
worden voor een oesternursery of
visteeltbedrijf.
c. Haven Burghsluis. De haven biedt,
na het vertrek van Rijkswaterstaat,
de mogelijkheid voor enige verdere
uitbreiding van de jachthavenkapa-
citeit.
Op het huidige havenplateau (kan
toren) is dan ruimte voldoende voor
specifieke akkomodaties als bijv.
een restaurant.
Ten aanzien van de toekomstige
ontwikkelingen kunnen er drie mo
gelijkheden worden geschetst: 1.
jachthaven zonder aanvullende voor
zieningen; 2. jachthaven met restau
rant op havenplateau; 3. jachthaven
met restaurant en verblijfsakkomo-
datie in fyet nabij gelegen poldertje.
Welke keuze er ook gemaakt wordt,
er zullen zekerheden moeten worden
ingebouwd dat de handelsfunktie
niet wordt beknot.
d. Werkhaven Schelphoek en omge
ving. Voor dit gebied zijn er legio mo
gelijkheden die onderling nogal ver
schillen. Dat verschil kan zitten in de
funktie, maar ook in de schaal die
aan zo'n funktie wordt toegerekend,
'wat dat betreft zijn er o.a. de drie
volgende keuzes denkbaar (onder
,,a" wordt steeds de mogelijkheid
voor de haven en onder „b" voor het
slikkengebied weergegeven):
1. a. oesternursery en/of visteelt
bedrijf (reservering); b. deels natuur-
en visserijfunktie, deels kleinschali
ge dagrekreatie; 2. a. passantenha
ven; b. deels natuur- en visserijfunk
tie, deels dagrekreatie van regionale
betekenis; 3. a. jachthaven met vaste
ligplaatsen en passanten en verblijls-
akkomodatie op werkterrein; b.
deels natuur- en visserijfunktie,
deels dagrekreatie van boven regio
nale betekenis.
e. Binnendijkse gebieden. Gezien de
natuurwetenschappelijke waarden
van de inlagen dienen de huidige
funkties hier zonder meer gehand
haafd te worden.
Bescherming tegen toenemende re-
kreatieve druk verdient aanbeve
ling. Ook het open agrarische gebied
verdient bescherming tegen verdere
aantasting.
Campings, rekreatiewoningen e.d.
zijn daar ongewenst, maar ook ande
re vormen van bebouwing (o.a. land
huizen) zullen moeten worden voor
komen. Het natuurgebied Schelp
hoek moet zijn huidige funktie be
houden.
Beleidskeuze
Bij het maken van een beleidskeu
ze zullen onzekerheden ten aanzien
van de ontwikkelingen in het Ooster-
scheldegebied als gevolg van de aan
leg van de stormvloedkering en de
kompartimenteringsdammen be
trokken moeten worden.
a. Ontwikkeling havens. Omdat de
haven damaanzet Schouwen niet ge
schikt is voor de pleziervaart levert
het reserveren er van voor oesternur
sery en/of visteeltbedrijf geen pro
bleem op. Eerst omstreeks 1990 zal
over de mogelijkheid daartoe enige
duidelijkheid ontstaan.
De haven Burghsluis kent reeds
enige jachthavenontwikkeling. Na
gereedkomen van de Oosterschelde-
werken ligt een uitbreiding hiervan
voor de hand.
Op het havenplateau kan te zijner
tijd een restaurant verschijnen met
eventueel enige hotelkamers of ap
partementen. Verblijfsakkomodatie
in het „poldertje" wordt zonder meer
afgewezen.
Voor de werkhaven Schelphoek
waren drie mogelijkheden aangege-
b. Ontwikkeling dagrekreatie. Het
Schelphoekgebied (buitendijks)
biedt hiervoor enorme mogelijkhe
den, o.a. in kombinatie met het bin
nendijkse natuurgebied.
Mede om de druk op de binnen- en
buitendijkse natuurgebieden niet te
groot te laten worden, wordt gekozen
voor een kleinschalige ontwikkeling
aan de oostkant van het slikkenge
bied. De dagrekreatie moet op de al
lereerste plaats gericht zijn op de ei
gen inwoners en de rekreanten uit de
regio.
Samenvatting'
Samenvattehd komt het adviesbu
reau van Stad en Landschap in haar
nota tot de volgende konklusie:
Werkhaven damaanzet Schouwen:
reserveren t.b.v. oesternursery en/of
visteeltbedrijf.
Burghsluis: uitbreiding jachtha
ven; restaurant; geen verblijfsakko
modatie in „poldertje"; handhaven
handelsfunktie.
Schelphoek: Gefaseerde ontwikke
ling van: jachthaven met vaste lig
plaatsen en passantenplaatsen; ver
blijfsakkomodatie op werkplateau;
dagrekreatie van regionale beteke
nis.
In de maandagavond a.s. te houden
raadsvergadering gaat de raad van
Westerschouwen zich over de nota
uitspreken.
Advertentie
De reservering ten behoeve van een'
oesternursery en/of visteeltbedrijf is
geprojekteerd in de haven damaan
zet ;Schou wen.
Gezien de potentiële mogelijkhe
den van het Schelphoek-gebied lijkt
de ontwikkeling van een jachthaven
met vaste ligplaatsen en passanten
voor de hand te liggen, in kombinatie
met verblijfsakkomodatie op het ha
venplateau.
Gekozen is voor een gefaseerde
ontwikkeling van deze rekreatievor-
Havenplein 6
Zierikzee
Het adres voor
Goede reparaties aan uw
uurwerken, gouden- of zilveren
sieraden!
Met een half jaar garantie op
reparatiefouten!
Eigen ateliers met eigen
graveerinrichting
sinds 1825
Tweede klasse driebanden
Na deze drie ronden is er geen en
kele deelnemer meer zonder ver-
liespunten en ook geen deelnemer
meer ongeslagen.
Na de resultaten op deze eerste
avond kan gesteld worden, dat alle
deelnemers nog aanspraken kunnen
maken op de kampioenstitel en dat
er nog met een mogelijkheid valt te
voorspellen wie van hen zondagmid
dag de finale-partij gaat spelen.
Doordat B. Bergman op het laatste
Wim Hanse klopte in de langste
partij op deze avond, 75 beurten Jaap
den Haan met twee caramboles ver
schil.
25 75 3 0.333
23 75 3 0.307
W. Hanse
J. den Haan
Nico van der Graaf ging van start
met een ruime overwinning op Johan
Everaers, waarbij hij in 45 beurten
de 25 caramboles vol maakte.
N.v.d. Graaf 25 45 3 0.555
J.C. Everaers 12 45 2 0.267
Barry Berrevoets en Adrie Berre-
voets gaven elkaar bijzonder weinig
toe. In 70 beurten wist Barry de par
tij met 2 caramboles verschil in zijn
voordeel te beslissen.
H. Berrevoets
A. Berrevoets
25 70 3 0.357
23 70 2 0.328
Derde ronde
In de 3e ronde kreeg Nico van der
Graaf in zijn partij tegen Wim Hanse
zijn eerste nederlaag te inkasseren.
Hanse maakte in 65 beurten de 25 ca
ramboles vol waarbij Van der Graaf
op 21 bleef staan.
W. Hanse 25 65 2 0.384
N.v.d.Graaf 21 65 3 0.323
Jaap den Haan proefde in het tref
fen met Paul Bodbijl voor het eerst
het zoet van de overwinning, in een
goed gespeelde partij welke hij in 43
beurten uitmaakte.
J. den Haan 25 39 9 0.581
P.W. Bodbijl 18 43 2 0.418
Gerrit Monster scoorde in zijn par
tij tegen Adrie Berrevoets een fraaie
serie van 9 caramboles. Met deze be
langrijke ruggesteun wist hij de par
tij in 39 beurten in zijn voordeel te
beslissen.
Tweede ronde
In de 2e ronde liet Nico van der
Graaf in zijn partij tegen Jaap den
Haan zijn tweede overwinning note
ren.
G. Monster
A. Berrevoets
25 39 9 0.641
17 39 5 0.435
N. v. d. Graaf
J. den Haan
Johan Everaers liet in de partij te
gen Barry Berrevoets zijn tweede
overwinning op deze openingsavond
noteren.
25 50 4 0.500
11 50 2 0.220
J. C. Everaers
H. Berrevoets
25 64 3 0.390
15 64 2 0.234
Johan Everaers en Gerrit Monster
zorgden in de partij tegen elkaar
voor volop spanning. Na een nek-
aan-nek-race wist Everaers de partij
met één carambole verschil in zijn
voordeel te beslechten.
J. C. Everaers
G. Monster
25 71 2 0.352
24 71 4 0.338
Kampioenschappen
1980
p.v. Duiveland
Fond Hok: 1. Joh. Jumelet 813 pun
ten; 2. A. S. de Koning 632 punten; 3.
komb. IJzelenberg 602 punten; 4. P.
Otte 561 punten; 5. A. J. IJzelenberg
495 punten.
Jong Hok: 1. komb. IJzelenberg
1263 punten; 2. komb. Dane-Dooge
984 punten; 3. A. Hagestein 982 pun
ten; 4. H. P. van Noorden 927 punten;
5. J. W. v. d. Werf 921 punten.
Fond duif: 1. Joh. Jumelet, 359657,
388 punten; 2. Joh. Jumelet, 359656,
290 punten; 3. P. Otte, 1089334, 266
punten; 4. P. Otte, 1089340, 245 pun-
Spanning was er ook in ruime mate
aanwezig in de partij tussen Adrie
Berrevoets en Wim Hanse. Invaller
Berrevoets wist in 66 beurten de 25
caramboles vol te maken waarbij
Hanse op 24 caramboles bleef staan.
A. Berrevoets 25 66 2 0.379
W. Hanse 24 66 3 0.364
Paul Bodbijl herstelde zich iri de par
tij tegen Barry Berrevoets fraai van
de openingsnederlaag tegen Monster.
In maar 39 beurten wist hij de partij
in zijn voordeel te beslissen.
P.W.Bodbijl 25 39 4 0.641
H. Berrevoets 16 39 2 0.410
De stand:
G. Monster, DOS, Nieuwerkerk74 157 4
N. v. d. Graaf, Onder Vrienden, Burgh71 160 4
W. Hanse, Bommenede, Zonemaire74 206 4
J. C'. Everaers, B.V. Renesse62 180 4
P. W. Bodbijl, DOS, Nieuwerkerjc59 129 2
A. Berrevoets, VOG, Zierikzee65 175 2
J. den Haan, B.V. Renesse59 168 2
H. Berrevoets, O KK, Nieuwerkerk56 173 2
9 0.641 0.471
4 0.555 0.443
0.384 0.359
0.390 0.344
0.641 0.457
0.435 0.371
0.581 0.351
0.410 0.323
Heden (vrijdagavond) zullen er weer 3 ronden worden gespeeld, waarna
zondagmiddag de finale partijen zullen plaats vinden.
ten; 5. Joh. Jumelet, 359650, 208 pun
ten.
Jong duif: 1. komb. IJzelenberg,
616391, 433 punten; "2. komb. IJzelen-
berg, 616401, 432 punten; 3. komb. IJ
zelenberg, 616387; 403 punten; 4.
komb. Dane-Dooge, 548696, 370 pun
ten; 5. C. van Dijke, 615285, 312 pun
ten.
Kompetitie
damklub Zierikzee
Afgelopen vrijdagavond werden er
enkele partijen gespeelcj voor de on
derlinge kompetitie van de damvere
niging Zierikzee.
C. Boot won van D. de Weerd, al
bood deze goed tegenstand. C. v. d.
Wielen en M. v. d. Wielen remiseer
den, na een partij waarin positiespel
hoofdzaak was. A. Saman verkreeg
positioneel voordeel tegen S. Douw
en won in het eindspel door een kom
binatie.
In de ranglijst leidt S. Douw met 5
punten, gevolgd door A. Saman en C.
M. v. d. Velde elk met 4 punten.
Bij de jeugd won J. Theuns van C.
Schot en versloeg W. v. 't Veer J.
Rombouts na een spannend duel.
Gehandikapten
gaan sporten
in „Onderdak"
Zaterdag 18 oktober wordt in de
sporthal Onderdak te Zierikzee een
sportdag voor gehandicapten gehou
den.
Het komité „Sportdag Gehandi
capten Zeeland" organiseert deze
dag een aantal sportaktiviteiten zo
als zwemmen, rolstoelbasketbal en
zit volleybal.
Deze dag wordt om 9.30 uur geo
pend in het restaurant van de spor
thal en zal worden afgesloten met
een zitvolleybalwedstrijd, die om
18.15 uur eindigt.
HAAMSTEDE
Voor klaverjassen
ander kengetal
Klaverjassers, die vrijdagavond
willen gaan kaarten bij de klaverjas-
klub „Het Grote Zwijn" te Burgh-
Haamstede, kunnen bellen naar de
sekretaresse mevr. J. Koning-
Vermeulen, tel. 01115-1637. (Niet
01110, zoals wij donderdag abusieve
lijk meldden).
HILVERSUM. Het staat nog steeds
niet vast of voetbalminnend Neder
land zaterdagavond de vriendschap
pelijke interland Nederland-West-
Duitsland op de buis kan volgen
SCHOUWEN-DUIVELAND, oktober. Het was vijf
maanden geleden dat de Duitse „Blitzkrieg" over ons
land trok. In het dagelijkse leven in Schouwen probeer
de men, ondanks de aanwezigheid van een Duitse bezet
ting, nog zoveel mogelijk de draad van vóór de 10e mei
weer verder op te nemen.
Maar als men 's avonds of 's nachts de lichtflitsen zag en het gedreun hoorde
van ontploffende bommen en afweergeschut als de „Tommy's" Rotterdam of
Vlissingen bombardeerden, of in eigen omgeving het vliegveld Haamstede
werd aangevallen, moest men maar al te goed beseffen dat het oorlog was.
extra voorzichtig te zijn in verband
met het mijnengevaar.
De volgende dag, 18 oktober, ging
de 176 ton metende klipper onder
zeil. Doordat de wind oostelijk was
moest er, om de Oosterschelde
stroomopwaarts op te varen, gela-
veerd worden. -
Dit betekende dat het vaarwater
(Hammen) over ongeveer de volle
breedte zigzag doorkruist moest wor
den. Dit werd het schip noodlottig.
Want aan de zuidzijde lag de onzicht
bare magnetisch mijn. Juist op de
plaats waar het schip, na de eerste
streek, overstag zou gaan. Na de ex
plosie, onder het achterschip, begon
de klipper snel te zinken. Er was nog
geen kilometer gevaren.
ZIERIKZEE. Recentelijk pu
bliceerden wij over de gebeur
tenissen in de regio, tijdens de
meidagen van 1940. Ditmaal
(van een speciale medewerker)
een verhaal eveneens uit 1940
over „De ondergang van de
Janna Adriana".
De finalisten: v.l.n.r. W. Hanse, J. den Haan, A. Berrevoets, G. Monster, P. W.
Bodbijl, H. Berrevoets, N. v. d. Graaf en J. C. Everaers.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
RENESSE, 9-10. Donderdagavond werd in de biljart
zaal van de De Country Club te Renesse een aanvang ge
maakt met het finale-toernooi 2e klasse driebanden van
het distrikt Schouwen-D'uiveland van de KNBB. Voor
Schouwen-Duiveland was er in dit toernooi een primeur,
er kon n.l. op vier biljarts worden gespeeld, waardoor
het op deze avond mogelijk was niet minder dan drie
ronden af te werken.
moment verstek liet gaan werd zijn
plaat ingenomen door A, Berrevoets
van de biljartvereniging VOG uit
Zierikzee.
Eerste ronde
In de le ronde begon Gerrit
Monster met een duidelijke overwin
ning op zijn klubgenoot Paul Bod
bijl.
Vroeger stonden of zaten op het
vredige haventje Burghsluis aan de
Oosterschelde de oude schippers da
gelijks uit te kijken naar de scheep
vaart „benee 't óöd" stroomaf
waarts van het havenhoofd van Zie
rikzee). Vooral de komst van „den
beurtman" de beurtschipper) met
de „metor" (het motorschip „Zeelan-
dia"), die, zo bar en boos kon het
weer niet zijn, er altijd door kwam,
trok steeds veel bekijks.
De mannen bleven uitkijken, ook
toen de oorlog was uitgebroken. Nu
waren het vooral de in het vaarwater
drijvende mijnen die hun aandacht
vroegen. Deze vormden een dodelijk
gevaar voor de scheepvaart. Zij ge
raakten wel eens los van de mijnen
velden in de Noordzee. Eens kwamen
er zes tegelijk aandrijven
Nog erger was het gesteld met de
zgn. magnetische mijnen, die in die
tijd wel door Engelse vliegtuigen in
het vaarwater werden gedropt. Deze
gingen nl. onder water en waren dus
onzichtbaar. Wanneer er dap een
vaartuig overheen voer met voldoen
de aantrekkende metalen massa (b.v.
een klipperschip) ontplofte het helse
apparaat met alle gevolgen van dien.
Klipper te Burghsluis
Op 17 oktober lag in de haven van
Burghsluis de klipper „Janna Adria
na". De thuishaven van het schip
was Vianen (bij Ouwerkerk). Schip
pers waren de drie gebroeders Van
den Berge uit Bruinisse. Het schip
werd geladen met tarwe van de firma
gebr. Landegent. De bestemming
was Wormerveer.
Tijdens het laden ontmoetten de
Van den Berges de beurtschipper M.
J. Landegent (van de eerder genoem
de „Zeelandia"). Landegent, die di
kwijls bij duisternis voer, kreeg van
hen de goede raad daarbij toch wel
Reddingswerk
Het reddingswerk kwam vlug op
gang. Op de haven van Burghsluis
had men de ramp zien gebeuren en
werd dadelijk de reddingboot „Prin
ses Juliana", schipper Jaap v. d.
Klooster, startklaar gemaakt. Men
slaagde erin Dies v. d. Berge, die zich
aan de nog boven water uitstekende
mast had weten vast te houden, aan
boord te nemen. Hij was ongedeerd
gebleven doordat hij, bij het door de
wind gaan, naar voren was gelopen
om de fok te bedienen.
Zijn beide broers. Kees en Adriaan,
die zich achterop het schip bevonden,
waren door de explosie weggeslin
gerd. Kees leefde nog toen hij door de
reddingboot werd opgevist. Door een
Duitse militaire auto werd hij naar
het ziekenhuis te Noordgouwe ge
bracht, maar heeft slechts een half
uur meer geleefd.
Ook twee mosselvaartuigen, die
niet ver van de plaats van de ramp op
hun percelen bij de „Pupe" (een in
ham van de Roggenplaat, ongeveer
tegenover de Plompetoren) aan het
werk waren, kwamen snel te hulp.
Het waren de TH 60 (uit Tholen) met
bemanning schipper Kegge en Anton
Baaij (thans havenmeester te
Tholen), die het lijk van Adriaan op
visten, en de HON 2 (uit Hontenisse)
met schipper Ivens.
Wijlen schipper W. van Wagenin-
gen te Bruinisse, zwager van de ge
broeders Van den Berge, uit wiens
mededelingen dit relaas destijds gro
tendeels kon worden samengesteld,
was een paar dagen na de beschreven
scheepsram mede aanwezig bij het
duiken naar het wrak. Enkele waar
devolle zaken konden toen nog uit de
roef van het schip worden geborgen.
Pogingen om het schip te lichten zijn
er nooit ondernomen.
Nog lang in die toen volgende
eerste oorlogswinter bleef de top van
de mast boven water uitsteken.
Wrakboei
Nadien heeft tot in 1978 een groen
wrakboei met de naam „Janna", niet
ver van de plaats waar nu de rode ton
H 18 ligt, herinnerend aan de onder
gang van dit mooie zeilschip.
Een oud (en nog vredig) plaatje van de „Janna Adriana
