JAAROVERZICHT VAN
DE BOUWNIJVERHEID
DR. C. M. VAN HOORN SCHREEF UITVOERIG
OVER „HISTORISCHE ARTSEN'
Twee emancipatiewerksters
voor provincie Zeeland
Si LENING 13BO
Kroniek van het land van de Zeemeermin
OMNIA
SERIO
Jaarvergadering Nederlandse Bond
Plattelandsvrouwen afd. Noordwelle
1980
STAAT DER NEDERLANDEN
Visseizoen
4
r"
SCHOUWEN-DUIVELAND. In de jongste uitgave van
de Ver. Stad en Lande van Schouwen-Duiveland: „Kro
niek van het land van de zeemeermin", schrijft dr. C. M.
van Hoorn te Zierikzee over het onderwerp: „Enige be
langrijke figuren uit de geschiedenis van de geneeskun
de in Zeeland, in het bijzonder te Zierikzee".
In zijn inleiding staat de auteur stil bij de medische wereld in vroeger tijden
en wijst o.m. op het bestaan en de betekenis van de gasthuizen, waarin ook
wel gewonde soldaten werden opgenomen. Dit blijkt althans uit de rekenin
gen van het Zierikzeese gasthuis in de 17e eeuw.
Levinus Lemnius
Een medische ingreep bij uitstek
tot in de 18e en zelfs 19e eeuw, was de
toepassing van bloedzuigers bij
plaatselijke ontstekingen. -
De beroemde geneesheer Levinus
Lemnius noemde de geneeskunde:
„ars maxime plausibilis", de meest
prijzenswaardige kunst. Uiteraard
schrijft dr. Van Hoorn uitvoerig over
Lemnius. Destijds was zijn proef
schrift aan deze 16e eeuwse genees
kundige gewijd.
Jason Pratensis
In Zierikzee is verder nog belang
rijk geweest de arts Jason Pratensis
(1486-1558). Behalve arts in deze stad,
was hij lijfarts op het kasteel San-
denburg bij Veere. Pratensis woonde
te Zierikzee in een straat, waarvan
de naam thans onbekend is: de
„Vrouw Bolckwijfstraete", oostelijk
van het zuidelijk deel van de Wevers-
hoek. In Veere was nog belangrijk de
arts Johan Wouters.
Opvattingen
dokter Lemnius
Andermaal maakt dr. Van Hoorn
aantekeningen bij de opvattingen
van dokter Lemnius. Bij ernstige
ziekten, als pest, hondsdolheid en
Engels zweetziekte raadde hij (toch
nog) aderlating aan, maar van de ver
meende invloed van de sterren op de
mens moest hij van het aderlaten
niet veel hebben. De toestand van,de
zieke was doorslaggevend.
Hij woonde in de St. Antho-
niestraat (nu Manhuisstraat), Levi-
nua Lemnius had een zoon Willem,
die ook nog enige tijd te Zierikzee
heeft gepraktiseerd.
Nieuwe inzichten verspreidde later
de Zeeuw Johannes Walaeus uit Kou-
dekerke en van enige betekenis wa
ren ook Cornelius Bruynvisch en Jo
hannes Hayman, geboren te Zierik
zee.
Onder de leerlingen van Boer-
haave, bevond zich de Zierikzeese
arts dr. Job Baster. Baster gaf vele
medische en biologische publikaties
in de verhandelingen van vier weten-
jïchappelijke genootschappen en
voerde een uitgebreide korrespon-
dentie. Talrijke bijzonderheden over
Baster in het onderwerpelijke arti
kel w.o. de introdukte van de Chine
se goudvis in de tuin van
„Zonnehof", als eerste in Europa.
Zijn boekenschat omvatte 3000
banden en hij kreeg door zijn biolo
gisch werk, wereldfaam.
Als Zeeuwse medici worden verder
nog genoemd: de familie De Wind in
Middelburg, Wouter van Doeveren
(Philipine), Cornells Plevier, Abra
ham Jacob's, Graewen en vele ande
ren. In de 19e eeuw zijn er nog Hen
drik Goemans uit Dreischor en Joost
van de Baan. In de 17e eeuw kende
Brouwershaven Hobius van der
Vorm.
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
AMSTERDAM. In een kamer in
een hotel aan de Prins Hendrikkade
te Amsterdam heeft de politie don
derdagmiddag het lijk gevonden van
de 31-jarige Duitser K. V. uit Wup-
pertal. De man is vermoedelijk over
leden ten gevolge van heroïnege
bruik.
DEN HAAG. Brandstofbesparing
is een van de belangrijke doelstelling
van het kabinet. Dat blijkt uit ant
woorden van minister Tuijnman van
verkeer en waterstaat op schriftelijk
vragen uit de Tweede Kamer naar
aanleiding van zijn begroting.
SCHIPHOL. De financieel-ekono-
mische situatie van de Nederlandse
Antillen is uiterst beroerd. Dit Cari
bische eilandengebied is praktisch
failliet. Minister Van der Stee van
Antilliaanse zaken heeft dit donder
dag meegedeeld na aankomst uit Wil
lemstad op Schiphol.
Met inleiding en kommentaar van
dr. A. de Vin zijn enkele dialekt-
schetsen opgenomen, respektievelijk
van „Joös van Jaone", P. D. de Vos
en „Wullum uut Bru". Dr. P. C. J.
van Dael tenslotte schrijft uitvoerig
over: „De grafkapel voor de Am
bachtsheren van Dreischor"
DEN BOSCH. De Stichting Mensen
in Nood in Den Bosch heeft besloten
honderdduizen gulden ter beschik
king te stellen voor de hulpverlening
aan Afghaanse vluchtelingen in Pa
kistan. De stichting start eveneens
een inzameling voor verdere hulp
verlening aan 400.000 uit hun land ge
vluchte Afghanen.
Vrijwillige
gijzelaar
OBERILIN, OHIO 16-1. De Ameri
kaanse disc jockey" Scott Miller be
schouwt zich als de 51ste Amerikaan
se gijzelaar (met de 50 in de Ameri
kaanse ambassade in Teheran).
Om het lot van de Amerikanen in
Iran te onderstrepen heeft Miller
zichzelf opgesloten in een radiostu
dio in Oberlin in Ohio, waar hij pas
uit zal komen wanneer de gijzelaard
in Teheran in vrijheid worden
gesteld.
De disc jockey zit nu 38 dagen in de
studio, 35 dagen minder dan de 5 0 in
Iran.
De 26-jarige Miller probeer dé
Spartaanse leefwijze van de Ameri
kanen in Teheran zoveel mogelijk na
te doen. Hij is gedurende drie uur per
dag geboeid, slaapt op de vloer en
ontspant zich niet. Hij heeft geen an
dere kleren aangetrokken, geen dou
ches genomen en zijn vrouw - met wie
hij sinds een jaar getrouwd is - gezien
noch gesproken sinds hij zijn aktie
begon.
RENESSE, 10-1. Woensdagavond
hield de Nederlandse Bond van Plat
telandsvrouwen afdeling Noordwel
le en omstreken haar jaarvergade
ring in restaurant Rietnisse te Renes-
se. De bijeenkomst werd geopend
door de presidente mevrouw R.
Gilijamse-Meijer, die de 60 aanwezi
gen verwelkomde en zich verheugd
toonde over de goede belangstelling
voor de vergadering.
De tweede secretaresse mevrouw
L. C. Lokker-v. d. Zande las de notu
len en het jaarverslag voor en de pen-
Aanvraag „Overleg":
MIDDELBURG, 18-1. Het (provinciaal) Overleg aanvraag emancipatie
werkster, waarin vertegenwoordigers (sters) van het georganiseerde en het
nieuwe vróuwenwerk zitting hebben, heeft besloten de staatssekretaris van
CRM te verzoeken om twee emancipatiewerksters met ieder een halve week
taak. Tijdens een vergadering van het Overleg, werd hierop aangedrongen,
omdat het emancipatiewerk in diverse vrouwengroepen een duidelijk ver
schillend karakter kan hebben.
Nadat de staatssekretaris me
vrouw J. G. Kraayeveld-Wouters
twee subsidieverzoeken (aanvragen
voor een emancipatiewerkster door
de Zeeuwse Vrouwenraad het vor
mingscentrum Van Eeghenhuis) had
afgewezen, heeft zij aan Zeeland, ge
zien de bijzondere situatie in deze
provincie, bij wijze van uitzondering
een apart experiment emancipatie
werkster toegewezen, op voorwaar
de dat een verzoek daartoe door een
zo breed mogelijk overleg zou wor
den ingediend. Die bijzondere situa
tie betreft het feit, dat Zeeland in
vergelijking tot andere provincies
een achterstand heeft op het gebied
van het emancipatiewerk.
Breed overleg
In het Overleg hebben zitting ver-
tegenwoordigers(sters) van de
Zeeuwse Culturele Raad, prov. VOS-
werkgroep Zeeland, Prov. bureau
Landelijk kontakt, CRM-Zeeland,
Zeeuwse Volksuniversiteit, Zeeuwse
Vrouwenraad, vormingscentrum
Van Eeghenhuis, Provinciale Griffie,
Rooie Vrouwen, Stichtingvrouwen
huizen, Katholieke organisaties,
Plattelandsvrouwen, „Kom uit je
huis" en vrouwencafé's uit Goes,
Vlissingen, Middelburg en Zierikzee
(Truus Nieuwenhuyse en Ria Meinte-
ma).
„Blijf van m'n Lijf" Zeeland haak
te af op principiële gronden. „De
aanstelling van een emancipatie
werkster en de oprichting van een
vrouwen-emancipatiebureau past
namelijk niet in de ideeën, die deze
stichting heeft over het feminiseren
van de maatschappij", zo liet Anne
ke Tom (vroeger Vrouwencafé Zie
rikzee) namens „Blijf van m'n Lijf"
weten. De deelnemers aan het over
leg betreuren het afhaken van deze
stichting.
Advertentie
J t MAIMTIENQRA
bedrag
koers
rente
aflossing
inschrijving
storting
prospectus
open bedrag
de koers wordt na de inschrijving op 22 januari 1980
vastgesteld volgens het tendersysteem
jaarlijks op 1 maart
in 10 jaarlijkse termijnen van 1 maart 1986 af
uitsluitend tegen een koers van 100% en lager (bij een lagere
koers dan 100% wordt het effectief rendement hoger dan 9V2%)
de inschrijving vindt plaats op 22 januari a.s. van 9 tot 15 uur
via banken en cöTnmissionairs
3 maart 1980
kosteloos bij banken en commissionairs
ningmeesteresse mevrouw J. de Wit-
Dorreman gaf toelichting hij het fi
nancieel verslag. Daarna kregen alle
aanwezigen een overzicht van wat er
zoal in de vereniging leeft door ver
slagen van de twee gymgroepen, de
bowling groep, de leeskring, het
koortje, de hand werkgroep, de agra
rische commissie en het „Potje Lief
en Leed". Een der leden van de ver
schillende groepjes vertelde in een
„vijf minuten praatje" wat erbinnen
de betreffende groep allemaal wordt
gedaan.
Bestuursverkiezing
Bij de bestuursverkiezing werd
mevrouw J. de Wit-Dorreman herko
zen, voor de dames L. C. Lokker-v. d.
Zande en E. Vervloet-Visser, die reg
lementair niet herkiesbaar waren,
werden gekozen de dames v. d. Hoek-
Sturm en Alsema-Pelgrim. Vervol
gens werd met een attentie en woor
den van dank door de presidente af
scheid genomen van de scheidende
bestuursleden.
Na de pauze werd het programma
verzorgd door de heer S. Berrevoets
uit Goes, die voor grote vrolijkheid
zorgde met zijn declamaties in ge
mengd Zeeuws dialect.
HAAMSTEDE. Misschien rijden (en
lopen) we er doorgaans weer te snel
voorbij, maar ,,deze aardige rij huis
jes" in de Noordstraat te Haamstede,
is een oogje waard.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
PAPENDAL. Twee en veertig lan
den hebben zich met 2000 deelnemers
ingeschreven voor de Olympische
Spelen voor gehandikapten, die dit
jaar in de tweede helft van juni in
Nederland worden gehouden.
De lammergier
DEN HAAG, 17-1. Het we-
reldnatuurfonds WNFNeder
land heeft 15.000 gulden ter be
schikking gesteld van het fok-
programma lammer gier".
Deze roofvogel, die nog slechts
voorkomt in de Pyreneeën en
in Griekenland is reeds uit
gestorven in Zwitserland en in
Oostenrijk. In de Wassenaarse
dierentuin zal de komende ja
ren dankzij de financiële bij
drage een fokprogramma wor
den opgezet, zodat de be
schermde roofvogel weer in de
Alpenlanden kan worden uit
gezet.
In Westerschouwen
Eén jaar
Het experiment emancipatie
werkster zou een jaar duren, maar
het Overleg verzoekt dé staatssecre
taris nu reeds de mogelijkheid van
een korte verlenging van dë rijksbij
drage in de kosten van het experi
ment te overwegen.
In een voorgesprek over de rijks
subsidie werd door het ministerie
een koppeling gelegd tussen de
emancipatiewerkster en het
vrouwen-emancipatiebureau. Daar
echter in het voorjaar 1980 een uitge
breide inspraak over het vrouwene
mancipatiebureau in deze provincie
zal plaatsvinden, wil het Overleg
zich op dit moment nog op geen enke
le wijze bij voorbaat binden aan een
dergelijk bureau.
Dit zou dus eventueel ook konse-
kwenties hebben voor de tijdsduur
van het experiment. Het Overleg
vraagt de staatssekretaris op korte
termijn te willen mededelen of met
het experiment gestart kan worden.
WESTERSCHOUWEN, 18-1. Uit het jaaroverzicht ten aanzien van de bouw
nijverheid van de gemeente Westerschouwen blijkt, dat er op 1 janauari 1979
42 woningen in uitvoering war^n: 29 ongesubsidieerde, 12 woningwetwonin
gen en 1 premiewoning.
In de loop van 1979 werd met de
bouw van 45 woningen begonnen: 35
ongesubsidieerde en 10 premiewo
ningen, terwijl er 49 gereed kwamen.
Per 1 januari zijn er dus 38 wonin
gen in uitvoering t.w.: 28 ongesubsi
dieerde en 10 premiewoningen.'
Voorts zijn er per 1 januari 1980
voor 46 woningen bouwvergunnin
gen van kracht. Met de daadwerkelij
ke bouw hiervan was per 1 januari
j.l. nog niet begonnen.
In 1979 werden er 6 woningen aan
de woningvoorraad onttrokken: 3
door sloop en 3 door bestemmings
wijzigingen, terwijl er 7 werden toe
gevoegd door woningverbetering
van zomerhuisjes.
De administratief berekende wo
ningvoorraad bedroeg per 1 januari
1978 2209 woningen, dat jaar kwa
men er 41 bij en gingen er 11 af.
Per 1 januari 1979 was dus de wo
ningvoorraad 2239 woningen, waar
er 56 bijkwamen en 6 woningen af
gingen.
De woningvoorraad per 1 januari
1980 bedroeg 2289 woningen, waarin
naar schatting 600 zogenaamde twee
de woningen zijn begrepen.
WENEN. Een tweetal opvallende
kapsels voor het komende carnaval,
een ontwerp van een kapper in de
Oostenrijkse hoofdstad Wenen.
DEN HAAG, 18-1. Het visseizoen
1980/1981 voor de gewone hengel
gaat op 31 mei open. Het vissen met
een speciale hengel is pas vanaf 1 juli
toegestaan. Minister Van der stee
van landbouw en visserij heeft dit
bepaald, aldus heeft zijn ministerie
vrijdag meegedeeld.
Sportvissers zullen op de eerste
dag van het nieuwe visseizoen ook
nog hun „oude" visakten en bijdra-
gebewijzen moeten kunnen tonen, zo
deelt het ministerie verder mee, om
dat het huidige seizoen tot 1 juni
loopt.
Meteoriet
begin tertiair
AMSTERDAM, 16-1. Ongeveer 65
miljoen jaar geleden sloeg ergens op
onze aarde een meteoriet van 10 tot
15 kilometer doorsnee met een gigan
tische klap te pletter. De kolos ver
pulverde door de inslag en wierp
36.000 kubieke kilometer van zijn ei
gen stof de lucht in. Voldoende voor
een totale, wereldomspannende zons
verduistering van vier tot vijfjaar in
welke periode veel leven op aarde,
onder meer de dinosaurus stierf. De
inslag luidde tevens het begin van
een nieuw tijdperk in, het tertiair.
Dit is de konklusie die de Amster
damse geoloog drs. J. Smit heeft ge
trokken na vijf jaar onderzoek,
waarop hij in september aan de uni
versiteit van Amsterdam tevens
hoopt te promoveren tot doctor in de
geologie. Volgens Smit is het allang
bekend dat een enorme catastrofe in
die periode verantwoordelijk moet
zijn geweest voor ingrijpende veran
deringen op aarde. Maar bij het zoe
ken naar wat er nu precies is ge
beurd, is men tot dusver nooit verder
gekomen dan gissingen.
Smit zal de theorie in zijn proef
schrift met bewijzen staven.
