„De Standenmaatschappij in
de Zierikzeesche Nieuwsbode"
STREEKNIEUWS
Goese operettevereniging
komt met „Banditenstreiche"
Mevo verloor voor derde maal
van Volharding III: 31-34
Teleurstellend verlies
voor de Delta Sport heren
Centrale training
komt voor de Zeeuwse schutters
J. van Damme in scriptie:
Nationale
Onderwijs
Tentoonstelling
nu het de industrie en de handel
slecht ging en de mechanisatie ve
le arbeidsplaatsen deed verdwijnen,
was er sprake van overbevolking.
Het aanmoedigen van de emigratie
werd als een mogelijke oplossing ge
zien:
opdat wy spoedig van eene
overbevolking der mindere klasse
verlost worden, wier aanwezen met
regt voor eenen naderenden winter
doet sidderen en beven!"
In het nummer van! 27 april 1846
werd het betreurd, dat enkel de nut
tige en in eigen onderhoud voorzien
de burgers naar Amerika vertrokken
tarwijl „de arme en berooide" bij
duizenden achterbleven.
Ander beeld
Een heel ander beeld kwam naar
voren van de werkende klasse en de
werkwilligen die buiten hun schuld
zonder éigen verdiensten waren. Met
(viii)
ZIERIKZEE, februari. In het nummer van 3 februari 1845 van
de Zierikzeesche Nieuwsbode werd een algemene typering van de min
dere stand gegeven: .die klasse der maatschappij, die door de ge
ringe verdiensten, door een talrijk huisgezin, ja, door beroving van werk,
niet alleen bekrompen leven, maar zelfs honger lijden; ja, van die klasse
van menschen, op wier verbleekt en vermagerd gelaat armoede en ge
brek te lezen staat
De arbeiders, dienstboden en
werklieden die ternauwernood ge
noeg verdienden om in leven te blij
ven, werden tot deze klasse gere
kend. De dienstboden waren er het
best aan toe, daar zy op verzorging
door hun „meesters" konden reke
nen.
Onder de werklieden werden uit
drukkelijk de ambaehtsknechten
verstaan en met de arbeiders wer
den zowel de landarbeiders als de
fabrieksarbeiders bedoeld.
Naast de „werkende klasse" wer
den ook de werklozen of bedeelden
als leden van de mindere klasse be
schouwd.
Het verschil tussen beide groepe
ringen was niet groot. Er waren im
mers veel arbeiders die onvoldoende
verdienden om in hun levensonder
houd te kunnen voorzien, zodat zij
ook onderstand ontvingen. Boven
dien was er een grote seizoenwerke
loosheid.
„Behocftigen"
Wel werd in de krant een duide
lijk onderscheid gemaakt tussen de
konstant bedeelden enerzijds en de
werkende klasse anderzijds.
Ter aanduiding van de twee groe
pen werden geen vaste benamingen
gebruikt.
Zo was er in het nummer van 29
oktober 1845 sprake van „behoéfti-
gen" en „minvermogenden", terwijl
in het nummer van 22 januari 1846
medegedeeld werd, .dat de Amster
damse armen onderverdeeld werden
in „volstrekt noodlijdenden" en „be-
hoeftigen".
„Bedelbrok"
Van de. konstant bedeelden kwam
in de Nieuwsbode een zeer negatief
beeld naar voren. Zij toonden zich
uitermate tevreden met de „bedel
brok" en waren lux en gevaarlijk. In
een artikel over de landverhuizing
werd gekonstateerd, dat het juist
niet de nutteloze landgenoten waren,
die emigreerden. „Want wie zijn het
die ons verlaten willen? De van ou
der tot ouder bedeelde?
De trage, die des zomers met den
hengel langs vlet en stroom rond
slentert, de zorg voor de voeding
zyns huisgezins, en des winters van
zichzelver er bij, aan den armenstaat
overlatende? Is 't het schuim onzer
bevolking dat in de achterbuurten
der steden voortleeft.
Zij zijn gereed om elk ongenoegen,
eiken oploop tot een oproer te ma
ken, verdrinkende wat zij ophalen,
overigens op de armenkas terende,
en een geslacht voortbi'engende,
welks luiheid en verwox-penheid in
gelijke mate als de talrijkheid toe
neemt? Geenszins."
Geen medelijden
Medelijden met de bedeelden werd
dan ook niet nodig geacht, temeer
daar zij slechts op middelen vlasten,
„om zonder arbeid en zonder bede
len, zich in het bezit te stellen van
het eigendom der meergegoeden". De
wetten ter wering van de bedelarij
dienden niet verzacht te worden.
Slechte ervaringen met bedelaars,
die eigenlijk geen onderstand nodig
hadden, gaven voedsel aan deze
overtuiging.
Emigratie
Dat de behoeftigen niet enkel als
een last, maar ook als een bedx-ei-
ging ervaren werden, bleek ook in
enkele axlikelen waarin aangedron
gen werd op het stimuleren van de
emigratie der hulpbehoevenden. In
dit verband werd gewezen op de
snelle bevolkingsgroei die zich voor
al bij de mindere volksklasse vooi"-
decd. In tijden van ekonomische
bloei was dat geen probleem, maar
de geringe lonen, waarop nog zoveel
mogelijk beknibbeld werd, konden
velen zich ternauwernood van vol
doende voedsel voorzien. Dikwijls
werd op de onrechtvaardigheid van
deze situatie gewezen.
Zelfs kan er by na van een ver
gaande begaanheid van de Nieuws
bode met de werkende klasse ge
sproken worden.
Bij de uitlatingen over de axmoede
van de mindere klasse werd er ook
op gewezen dat een financieel
krachtiger lagex'e stand - door be-
lastingvexdaging - een grotere kon-
sumptie ten gevolge zou hebben en
dat zou weer tot meer werkgelegen
heid leiden.
Tegenstelling
Misdragingen van de mingegoeden
werden grotendeels aan de armoede
toegeschi'even en op grond daarvan
vei'goelijkt. Wat de diefstallen betrof
wex'd op de schrille tegenstelling ge
wezen tussen de bestraffing van de
leden vani de lagere stand, die Voor
het kleinste vergrijp zwaar werden
gestraft en van de fatsoenlijke lie
den en ambtenaren, die vaak voor
veel ernstigere vergrijpen gepardon
neerd werden. Afgezien van enige
negatieve uitlatingen in de eerste
nummers van de Nieuwsbode, werd
er mild geoordeeld over de gedra
gingen van de werkende klasse.
Het gedeelte van de werkende
klasse dat werkloos was, diende ge
holpen te worden en bedeling was
daartoe niet het geëigende middel.
Werkverschaffing was een veel ge
schikter middel ter ondersteuning.
De uitgever van de Nieuwsbode gaf
zelf het goede voorbeeld door aan
werkzoekenden de mogclykhcid te
geven om tegen een sterk geredu
ceerd tarief advertenties in de krant
te plaatsen.
ZIERIKZEE
Kinderkarnaval
Disco „Sound Dilebo" organiseert
vrij dagmiddag 23 februari een kin
derkarnaval in het Hervormd Ver
enigingsgebouw voor kinderen van
af zes jaar. Ook oud ex-en zijn wel
kom. Aan def jeu'g^ zal een versrja-
pering wöpcjeh uitgedèéld en boveh-j
dien zijn er mooie prijzen te win
nen.
BRUINISSE
Toneelvereniging
„De Komedianten"
De toneelvereniging „De Kome
dianten" gaat ook optreden buiten
de eigen gemeente. De muziekver
eniging „Oosterlands Fanfare" heeft
„De Komedianten" gevraagd, mede
werking te verlenen aan de uitvoe
ring die gehouden wordt op 23 fe
bruari a.s. in het dorpshuis „De Oos
terhof" te Oosterland.
Evenals op de uitvoering van „Nu
met Hope" te Bruinisse die de uit
voering houdt op vrijdag 16 februari
a.s., zullen „De Komedianten" het
zelfde blijspel ten tonele brengen.
Dit komische blijspel genaamd: „Met
fantasten is 't oppassen geblazen",
zal de lachspieren weer wel in be
weging brengen. Het toneelgezel
schap staat onder leiding van me
vrouw v. d. Linde-Bezemer.
Benoeming
Met ingang van 15 maart a.s. is
benoemd tot hoofd-administratie
van de Rabobank „Oost-Duiveland",
de heer J. W. v. d. Berg te Helle-
voetsluis.
Geslaagd
Voor het examen ter verkrijging
van het diploma Ziekenverzorgster
slaagde onze dorpsgenote mej. E. H.
Geluk. Zuster Geluk kreeg haar op
leiding in het Verpleegtehuis „De
Samaritaan" te Sommelsdijk, waar
zij wex-kzaam is.
GOES. 15-2. Dc Gocsc Operette-
vereniging komt dit seizoen met een
komische opera in drie bedrijven:
„Banditenstreiche'' op muziek van
Franz van Suppé. Dc opera is op dc
zaterdagen 10 en 17 maart in Dc
Prins van Oranje in Goes tc bekij
ken en de voorverkoop van de plaat
sen is intussen al begonnen.
Met dit werk verlaat de operette
vereniging de platgetreden paden
van het gemiddelde oeuvre.
„Banditenstreiche" was oorspron-
kclijk een in zes taferelen spelende
echte operette. Om onduidelijke re
denen en niet in de laatste plaats
voor kontinuatie van auteursrechten
bij een nieuwe bewerking, bleef al
leen de ouverture, die een knaller
van formaat is, overeind.
Komische opera
Dc librettist Ludwig Bender ont
wierp een geheel nieuw scenario
naar een prozaïsch verhaal van Bou-
tonnier en August Peter Waldenmei
er herinstrumenteerde bekwaam de
muziek van Fx-anz von Suppé, waar
na het geheel werd samengevoegd
tot een komische opex-a in di-ie be
drijven.
In 1954 werd het werk in deze ver
sie opnieuw uitgegeven. De Goese
Operette Vereniging kreeg het in dc
vertaling van Jan de Beer uit Loon
op Zand, die het voor de Zuid Ne
derlandse Operette Spelers ook re
gisseerde. Hij heeft nu ook de regie
in Goes op zich genomen.
Eigen solisten
Dc Goese Operette Vereniging
hoeft voor dit werk de beschikking
over een aantal gastspelers.^ terwijl
de beide vrouwelijke hoofdrollen en
drie herenrollen door eigen leden
worden verzorgd. De uitvoerenden
zijn verder het koor van de Goese
Operette Vereniging met eigen or
kest. versterkt met leden van het
West Nederlands Symphonieoi-kcst
en dc Marinierskapel.
Hervormde Vrouwengroep
De Hervormde Vrouwengroep
„Helpt Elkander" vergaderde, on
der leiding van de presidente mevr.
B. de Waal-Jumelet. De avond werd
verzorgd door zuster De Jong Uit
Malawie (Afrika), die een dia-lezing
hield over haar werk als verpleeg
ster op een zendingspost.
Na opening op de gebruikelijke
wijze van de bijeenkomst, vertelde
zuster De Jong, dat he( land in-een
periodeyap twintig naar in ontwik-
keling góed-Is M)èruit>' gegaan, f
Uit het dia-verslag bleek hoe het
.20 jaar geleden was .en hoe door sa-
xnenwerkixig, liefde eh geduld maar
vooral ook financiële hulp van an
dere landen, waarbij ook Nedei-land,
vele dingen verbeterd zijn.
Na de pauze liet zuster. De Jong
zien, dat er wel veel verbeterd is,
maar dat er toch nog wel nood en
bij kinderen ondeiwoeding is. Daar
om is het nog steeds nodig, dat er
geholpen wordt. Men verondersteld
wel eens dat de gelden of goederen
niet aankomen, maar zij verzekerde,
dat zulks wel degelijk het geval is
en dat men daar erg dankbaar voor
is. Mevrouw De Waal bedankte zus
ter De Jong voor het gebodene en
overhandigde een gift namens de
vereniging. Tijdens het zingen van
Gezang 105 4 en 5 werd er nog ge-
kollekteerd voor het zendingswerk
in-Malawie. Mevrouw De Jonge be
sloot deze avond met dankgebed.
UTRECHT, 14-2. Van 4 tot en met
6 cn van 9 tot en met 11 april wordt
in dc Marijkchal van de Jaarbeurs
te Utrecht de Nationale Onderwijs
Tentoonstelling gehouden.
Daarin is een lezingenprogx*amma
opgenomen, waarvan de onderwer
pen een grote verspreiding vertonen,
overeenkomende met de gescha
keerdheid van het Nedex-landse on
derwijs, Gex'enommeerde sprekers
behandelen onder andere: integratie
kleuter/lagex'ondex'wijs; rekenwis-
kundconderwijs anno 1979; onder
wijskundige voorbereidingen van
aanstaande leraren; problemen rond
het management van scholen;
kunstzinnige vormen; begeleidings
plan voor leexdingcn in het buiten
gewoon onderwijs; beroepsonder-
wijs; open school.
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
EMMELOORD. Bij een verkeers
ongeval op de Stccnwijkerweg in dc
Noordoostpolder zijn twee mensen
om het leven gekomen. Dc personen
auto waarin zij reden slipte vermoe
delijk als gevolg van gladheid door
stuifsneeuw en kwam op dc andex-e
weghelft onder een mclkouto terecht.
DEN 1IAAG. In het derde kwar
taal van 1970 ontvingen 346.000 per
sonen een bijstandsuitkering. Dat
beeft het ministerie van economische
zaken vrijdag meegedeeld. Vergele
ken met het derde kwartaal 1977 be
tekent dat vierduizend mensen min
der die van dc bijstand leven.
DEN HAAG. Een brand, dinsdag
nacht in een zolderetagc aan de
Haagse Maasstraat, heeft het leven
gekost aan een 65-jarige bewoner
van het pand. R. Toth.
SPORT basketball
tafeltennis
Seniorenteams suksesvol
Maandagavond speelde het eerste
team in sportzaal „l)e YVerve" tegen
Westerzicht 3 uil Vlissingen. Voor
het dubbel namen de Kcrkwervena-
ïcn een 2-1 voorsprong door over
winningen van Appic Kroezemann
en Leen v. d. Wekken.
Het dubbelspel werd in de derde
game met 21-11 in het voordeel van
de thuisspelende klub beslist. Daar
na won Appie nog twee sets. Jan
Tieben en Leen v. d. Wekken won
nen elk nog één set zodat de wed-
stx*ijd met 7-3 gewonnen werd. Dit
ongeslagen Kerkwerfse team voert
thans de ranglijst aan in klas 3B.
Ook het tweede seniox*enteam
speelde een goede wedstrijd in klas
3A tegen Goes 3.
Kerkwerve keek eerst tegen een
2-1 achterstand aan. Dooxdat Henk
't Hart en Hérman Meerbeek bet
dubbelspel wonnen kwam de stand
op 2-2. Na dit dubbel wonnen Henk
't Hart, Herman Meerbeek en Buddy
Mathey al hun sets. Een niet ver
wachtte 8-2 ovex'winning was het re
sultaat. Maandag 19 februari treedt
Kerkwerve in Middelburg aan tegen
MZ 7. Het zal nu moeilijk worden
om ongeslagen te blijven. Diezelfde
avond speelt het tweede team thuis
tegen Marathon 1. Met een gelijkspel
zullen, de K.erkwérvénaren bijzonder
tevx*eden zijn.
MIKROKORFBAL
All Ready kan degradatie
nog ontlopen
Door een verdienstelijk gelijkspel
in de uitwedstrijd tegen de reserves
van Goód Luck heeft het 3e team
van All Ready nog altijd de kans om
de degradatie te ontlopen. De wed
strijd was nog maar enkele seconden
oud toen Good Luck al voorsprong
wist te nemen (1-0).
Met treffers in dc 8e en 9e minuut
kon Good Luck uitlopen tot 3-0 en
begon het er donker voor All Ready
uit le zien. De Zierikzeese ploeg
voelde er echter nog weinig voor om
zich al zo vroeg in de wedstrijd ge
wonnen te geven. In de 17e minuut
wist C.orrie Stoutjesdijk-Hilleman
een doorloopbal feilloos te benutten
(3-1) wat ook de ruststand werd.
Na-de rust zag Good Luck kans
om/ een straf worp te benutten en tol
4-1 uit te lopen. Nog in dezelfde mi
nuut zag Henk Vermeule zijn door
zetten belooxid xnet een treffer (4-2).
Bij All Ready werden Gabri de
Groot en Rinus v. d. Schelde gewis
seld voor Rinus Kloet en René de
Jager om dè aanval wat meer
kx-acht te geven. Deze opzet slaagde
volledig daar beide spelers de korf
wisten te doox'boren waarmee de
eindstand op 4-4 werd gebracht.
SCHAKEN
Voor de derde keer in dc Zeeuwse
basketball kompetitie, verloor Mevo
dr. streekderby tegen Volharding III
uit Goes. Deze wedstrijd die afgelo
pen zaterdagavond in dc sporthal
Onderdak gespeeld is heeft duidelijk
bewezen dat Mevo zich gauw laat be
ïnvloeden door pratende tegenstan
ders.
Ook al mede door het niet opko
men van dc scheidsrechtex's' (scheids
rechters werden in overeenstemming
aangewezen uit de beide teams) liep
de wedstrijd in dc laatste minuten
aardig uit dc hand.
Mevo die vanaf het begin het ge
hele spelritme bepaalde wist dan ook
de eerste helft met winst af te slui
ten van 18-15. Dc coach/trainer, Bob
Noomen die een uitstekende wed
strijd speelde en voox-al met af
standsschoten de tegenpartij regel
matig verx'aste, kon dan ook niet
voorkomen dat de tegenpartij de lei
ding kon overnemen.
Hoewel .tevens Tüitman cn Leo
Looy bij Mevo uitstekend vei'dedi-
gingswerk leverden, miste Mcvo-
speler Joost Manni regelmatig bij de
breakouts de scoringskansen. Mevo
moest*dun ook in de vier laatste mi
nuten tegen een achtex-stand opkij
ken van maar drie punten, met alle
kans om nog op gelijke hoogte te ko
men.
Incident
Bij een vreemd incident bleek dat,
de tijdwaarneèmster de tweemaal
twee minuten time-out niet volgens
de regels had gehanteerd, zodat de
wedstrijd onmiddellijk werd ge
staakt en Volharding III de beide
punten mee naar Goes mochten ne
men. De eindstand wex'd 31-34.
Zaterdagavond aanslaande speelt
hel Mevo-team weer een thuiswed
strijd voor de derde klasse heren
Zeeuwse basketball-kompetitie. Deze
wedstrijd zal gaan tegen No Goods II
uit Vlissingen en zal gespeeld wor
den in sporthal Ondex*dak om 18.30
uur. Gezien dat No Goods II onder
aan de ranglijst staat moet Mevo
toch in-staat wox'den geacht om deze
wedstrijd in winst om le zetten.
Tegen een ook niet best spelend
Volharding gingen de Delta Sport
heren zondag kansloos de boot in.
Volharding, dat Rinus Traas weer in
haar gelederen had, bezat in deze
speler en de Poolse ex-international
Bienek twee zeer schotvaardigc spe
lers. Vooral in de beginfase werd de
Delta Sport verdediging door Traas
gepasseerd met keiharde schoten.
De Delta Sport aanval wist hier
weinig tegenover te stellen, bij de
stand 6-0 wist Delta Sport eindelijk
tegen te scoren. Rinus Traas kreeg
toen mandekking van de 17-jai'ige
Bert de Vos, die hem toen uit de
wedstrijd speelde. Door slecht aan-
valsspel en een weinig agressieve
vei'dediging bleef Volharding de
baas over de veel te tamme Delta
Sport ploeg dat nu aardig in de
greep van het degradatiespook is ge
komen. De dames hebben het hoofd
in de schoot gelegd.
Degradatie
Door de fox-se 14-7 nederlaag le
gen Hontenisse is de degradatie-
naar de "afdeling nu een feit. Ook T
reservé hex-en-team zakte in de af
deling, .maar dit jeugdige team was
i-eeds bij voox-baat kansloos in de le
klasse.
In Oostbux'g bleef het ver met 23-
4 achter bij Operatie '71. Na de som
bere geluiden bij de senioren vielen
er bij de jeugd weer uitstekende re
sultaten te noteren. Coach Nel Ver-
hey behaalde met de meisjes adspi-
ranten een 10-7 zege op Hontenisse.
Door deze zege zijn deze dames
px-aktisch kampioen. Annelies v. d.
Goot en Hanneke Verhey verzorg
den de meeste treffers. Ook de
meisjes pupillen staan op de drem
pel van een kampioenschap, de
moeilijke uitwedstrijd tegen Honte
nisse werd nipt met 6-5 gewonnen.
De jongens adispranten stelden te
leur door een 18-16 nederlaag tegen
Hontenisse.
Huishoudelijke
kompetitie
s.v. „Zierikzee"
Maandag 12 februari j.l. werden in
de 22ste ronde van de huishoudelijke
kompetitie 15 partijen gespeeld. De
uitslagen:
J. A. J. Seeleman-C. G. Overweel-
V2-V2; R. v. d. Veken-J. C. van Ours
afgebr,; M. M. Kx-ijgex--J. A. J. v. d.
Made 1-0; H. Uil-J. J. v. d. Ende
afgebx-.; J. C. Hollandex--J. van Loon
afgebr.; J. Verkerk-A. J. Scheele
0-1; L. Oosse-P. Verploeg 1-0; P.
Wiebols-J. L. Bom afgebr.; O. Smil-
de-T. C. Visser, 1-0; J. M. C. Zwarts-
J. J. Hoogstfate 1-0; A. M. v. d. Wes
ten-P. Bouwens V2-V2; R. P. Hoger-
heijde-C. van Eldik 1-0; H. J. Vol
kers-P. C. v. d. Schee 1-0; A. C. H.
Koster-H. N. Brouwer 0-1; P. B. van
VelLhoven-A. Bil 0-1.
Grote concentratie bij het eerste
team van de dam'klub Zierikzee
tegen DOS uit. Bergen op Zoom. Het
was een belangrijke strijd voor de
Zierikzeese dammers, omdat zij bij
een overwinning vrijwel zeker zou
den zijn geweest van het kampioen
schap in de Zeeuwse hoofdklasse.
Helaas werd, enigszins verrassend,
verloren met 11-9.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
HANDBOOGSCHIETEN
GOES, 12-2. Er komt een centrale
training voor de Zeeuwse boogschut
ters. (Niét te verwarren met de wip-
schutters). Dat kon het distriktsbe-
stuixr aan de verenigingsafgevaar-
digden meedelen tijdens de jaarlijkse
algemene vergadering, die werd ge
houden in café „Dc Landbouw" in
Goes.
Hiermee gaat een lang gekoesterde
en vurige wens van de schutters 'in
vervulling. Wie in deze sport iets
presteren wil, kan absoluut niet zon
der deskundige training.
Het programma begint met het
vertonen van een instruktiefilm op
16 maart in cafe „De Landbouw" in
Goes, waar alle schutters worden
verwacht, maar waar ook iedere be
langstellende welkom is. Daaxma
volgt een maandelijkse trainings
avond in Vlissingen of Yerseke en.
bij voldoende belangstelling, ook in
Brouwershaven. De training wordt
gegeven door de bekende Belgische
trainer Teeuws.
De bondswedstrijden zullen dit
jaar gehouden woi'dexi op de nieuwe
schietbanen van „St. Sebastiaan"
Yerseke, de club die dit jaar een
px*achtige akkommodatic met 10 a 12
wedstrijdbanen bouwde.
Fitaround
Nieuw in het wedstrijdprogramma
is het provinciale kampioenschap Fi
taround, een wedstrijd van 4 x 36
pijlen op x*esp. 90-70-50 en 30 meter.
Dit is de internationale Round die
ook op de Olympische Spelen wordt
geschoten en die ook in Nedei'land
steeds meer veld wint.
In zijn jaarverslag kon de sekre-
taris melding maken van een goed
verlopen wedstrijdjaar 1978 waarin
de fitaster voor Piel de Jonge cn dc
plaats in de nationale jeugdselektie
voor Peter Acda, beiden van de Vlis-
singse vereniging „d'Eendracht".
Enkele wensen van het distrikts-
bestuur zijn een sterkerp groei van
het aantal schutters en meer aan
dacht van de nieuwsmedia voor de
handboogsport.
