Meningen lopen uiteen over
rekreatieve ontwikkelingen
Vertegenwoordigers bevolking
gaven visie op ontwikkeling
Diskussie in boswachterij Westerschouwen
Werkbezoek
prinselijk paar
STREEKNIEUWS
Koninklijk werkbezoek aan Dreischor
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Donderdag 11 mei 1978 Nr. 22300
3
HAAMSTEDE, 10-5. Rekreatieve ontwikkelingen moe
ten nauwlettend in liet oog gehouden worden. Tot die
konklusie kwam woensdagmiddag, in de romantische
Boswachterij van Haamstede, het gezelschap dat, sa
men met prinses Beatrix en prins Claus, een gesprek
had over de problematiek die de rekreatie met zich
meebrengt.
Dat de opvattingen daarover voor
al tussen de provincie en de gemeente
Westerschouwen op sommige punten
nogal uiteenlopen, bleek ook nu weer.
Ook de gemeente Zierikzee, bij monde
van burgemeester Th. H. de Meester,
blijkt niet zo gelukkig met de voor
zichtigheid die wordt gehanteerd.
Westerschouwen pleit - zoals bekend
- voor een afbouw van de al be
staande plannen. Zierikzee wil graag
enige watersportontwikkeling bij de
haven De Val op gang brengen.
Stroomversnelling
Het onderwerp werd woensdag
middag ingeleid door gedeputeerde
A. L. van Geesbergen, die ook als
gespreksleider fungeerde. De Delta
werken, zo betoogde hij, brachten
voor Zeeland een stroomversnelling
in het rekreatiegebeuren; naar ve
ler mening te stormachtig, volgens
anderen niet stormachtig genoeg.
In 1961 had Zeeland zo bijvoorbeeld
400.000 overnachtingen, in 1968
1.350.000 en op dit moment al meer
dan twee miljoen toeristische over
nachtingen. De ver blij fsrekreatie is
te meten; de dagrekreatie niet en
daarover ontbreken dus ook de ver
gelijkende cijfers. „Het gaat er nu
om welke richting we op Schou-
wen-Duiveland uitgaan. Worden we
de speeltuin van Nederland of ge
ven we de leefbaarheid voor de
eigen bevolking prioriteit?"
In dat verband, zo benadrukte hij,
gaat het niet alleen om de eigen be
volking, maar ook om de toekomsti
ge inwoners waarvoor ruimte geres-
veerd moet worden. De rekreatie
brengt ekonomische belangen met
zich mee, maar er zijn ook andere
belangen die de leefbaarheid bepa
len.
„Tussen dc belangen van de eigen
bevolking en die van elders slaat
het duelisme van rekreatie en na
tuur. In hoeverre moet de natuur
tegen de rekreatie in bescherming
genomen worden?" zo vroeg hij
zich af.
Pijlers
De gedeputeerde herinnerde er
aan dat aanvankelijk de Zeeuwen
een sterke uitbreiding van de re
kreatie voor ogen stond. „Het toeris
me wordt niet voor niets een van de
pijlers van de ckonomie genoemd.
Sindsdien is er echter een kentering
gekomen in het denken van zowel
de bevolking als de overheid".
Met nadruk onderstreepte hij niet
van het standpunt „Zeeland voor de
Zeeuwen" te willen uitgaan, omdat
duizenden van elders in de Zeeuws-
se ruimte rekreëren.
Samenvattend konkludeerde hij
dat een deel van de beschikbare
ruimte daarom voor rekreanten
moet worden gereserveerd, maar
Maagd
Burgemeester C. Slabbe-
koorn zorgde tijdens de bij
eenkomst in de Boswachterij
in Haamstede 'voor een la
chertje.
„We zijn als bewoners trots
op onze kernen", zo zei hg,
„als op een mooie jonge
maagd. We willen met liefde
rekreanten ontvangen, maar
we willen haar graag maagd
houden." Waarop burgemees
ter Baerends opmerkte, dat
op latere leeftijd ook een
maagd niet gegarandeerd
mooi blijft
dat andere gebieden moeten worden
bewaard voor de eigen bevolking.
„Daarbij moeten we dan de waarde
van de natuurgebieden in de gaten
houden".
Kunstwerk
Tekenend voor de kentering in
het denken noemde hij de Greve-
lingenschets, die in eerste opzet een
prioriteit aan de rekreatie bood en
door de veranderde inzichten in de
nieuwste versie de nadruk op de
natuurbelangen in het Grevelingen-
gebied legt.
Een tweede voorbeeld is de voor
genomen aanwijzing van de Kop
van Schouwen als natuurgebied ook
al heeft de procedure waarmee dat
is gebeurd, veel ergernis gewekt.
Ook de toekomst van de ontwikke
ling van de Oosterschelde is veel
zeggend.
„Dit peperdure kunstwerk wordt
gebouwd ten behoeve van het be
houd van de natuurwaarde. Daar
naast moeten echter ook visserij en
rekreatie aan hun trekken komen".
Uitbreiding seizoen
Voor prins Claus was deze inlei
ding reden om te vragen op welke
manier de kwalitatieve verbetering
van het rekreatiegebied en de uit
breiding van het seizoen een middel
kunnen zijn om de schaarse ruimte
zo goed mogelijk te benutten.
De heer M. P. Moelker die na
mens de rekreatie-ondernemers,
middenstand en horeca bij deze bij
eenkomst aanwezig was, zei van
mening te zijn, dat de uitbreiding
van het seizoen heel goed mogelijk
is door het spreiden van de vakan
ties. Het sociale rendement van de
kampcerplaatsen zou beter uit te
buiten zijn, wanneer de vakantiepe
riode over tien weken uitgespreid
kan worden. Dit zou in samenspraak
met de Oosterburen geregeld moe
ten worden omdat die een grote
druk op de kustgebieden uitoefenen.
„Dc drang van dc ondernemers
om vaste standplaatsen tc verhuren,
zou dan ook minder zijn. Het is beter
om het zo te regelen, dan bestem-
mingsplanmatig".
Druk
Do heer H. J. van Zuijlcn, die de
VVV's vertegenwoordigde, pleitte
voor een totaal uitgewerkt rekrea-
tieplan van c.r.m. waarin ook tege
moet wordt gekomen aan de be
hoefte van met name de jongere re-
kreant. „We houden hen dan af
van andere dingen met name van
de aantasting van de natuur."
De heer Van Geesbergen wees
erop, dat al jarenlang van provin
ciale zijde wordt gestudeerd op een
mogelijkheid om de vakanties te
spreiden.
Ds. L. de Wit bleek duidelijk niet
zo gelukkig met het idee om het
vakantie-seizoen te verlengen.
„Wanneer dat betekent, dat het
minder druk wordt wat aantal men
sen betreft, is het uitstekend. Maar
als het een verlenging van dc uiterst
drukke periode inhoudt, zou dat
ontzettend zijn. Hij wees erop dat
do huidige zes weken topdrukte een
In Westerschouwen was burge
meester H. P. Everwijn gastheer
voor het prinselijk paar. Links op
de foto de kommissaris van de ko
ningin dr. C. Boertien. Ook bij de
boswachterij waren weer heel wat
belangstellenden.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
geweldige inspanning betekenen
voor heel wat mensen. „De morele
en geestelijke druk daarvan moet
niet onderschat worden".
Spreiding
De heer W. J. Geleijnse bleek als
afgevaardigde van de middenstand
die visie niet te delen. „Wij zijn
voor het bevorderen van de rekrea
tie. Stilstand betekent achteruit
gang".
De heer Van Geesbergen wees
hem erop dat het bedrijfsleven niet
benadeeld wordt door het stoppen
van de rekreatieve groei. „Dat is
ten behoeve van de vakantieganger
nodig. Een doorgaan van de rekrea
tieve groei zou een vermindering
van de aantrekkelijkheid van het
gebied betekenen." Overigens vroeg
hij zich af of er nu al geen sprake
is van enige spreiding.
Afbouw
De heer li. P. Everwijn, burgemees
ter van Westerschouwen, wees op de
kontroverse tussen provincie en ge
meente voor wat betreft de afbouw
van het aantal slaapplaatsen. Pro
vincie en gemeente zijn het er wel
over eens dat 60.000 het maximum is,
maar er bestaat wel verschil van in
zicht over het tempo waarin afge
bouwd mag worden. Hij zei in
dat verband dat de nota Westhoek
heel wat meer mogelijkheden biedt
dan het ontwerp voor de herziening
van het streekplan. „Hoe kun je nu
in twee jaar een visie veranderen en
daar dan je beleid op richten?" vroeg
hij zich af. Hij zei van mening te zijn
dat plannen, waarover al sinds 1970
wordt gepraat, niet ineens uitgeslo
ten kunnen zijn.
Pi'inses Beatrix wilde hierna weten
wat de afbouw van die plannen in-'
houdt, waai'op de heer Everwijn ver
duidelijkte dat de gemeente Wester
schouwen de marge van. tienduizend
slaapplaatsen, die nu nog geldt, voor
een deel wil besteden voor voorzie
ningen, zoals ten behoeve van dc
waftèrsport cn voor het ovei'igc om
de bestaande plannen te realiseren.
Gedeputeerde mr. P. Boersma ver
dedigde hiex-na het provincie-stand
punt. Het resterende aantal slaap
plaatsen .- zo meende hij - is nodig
om de kwaliteit van de bestaande
voorzieningen té kunnen verbeteren.
„Laten we dat eerst doen, vóór we
nieuwe plannen bekijken".
„Kop"
Prinses Beatrix vroeg zich hiérna
verder nog af wat de aanduiding „bè-
schermd natuurgebied" in zal gaan
hóuden voor de Kop van Schouwen.
De heer Boersma verduidelijkte dat
een aantal zaken, die volgens het be
stemmingsplan wel ontwikkeld kon
den worden, nu niet meer mogen.
„Het zal een gelukkige zaak zyn
wanxieer erm nu zegt: ga die réchten
afkopen. Dan wordt het serieus be
keken; anders wordt alleen de bur-
gér maar gèpcst. Dc provincie zou
erg gelukkig zijn ook met een royaal
afkoopbcleid voor gronden in dit na
tuurgebied".
Watersport
Burgemeester Th. H. de Meester
van Zierikzee bracht hierna het on-
derwex'p „rekreatie te water" aan de
orde. „Schouwen-Duiveland is vol,
maar het water rond Schoxiwen-
Duiveland nog. niet. In het Ooste-
scheldegebied kunnen nog tiéndui
zenden rekreëren. Crm remt die ont
wikkeling echter af onder invloed
van de milieugroepen. Studies heb
ben aangetoond dat de ver
ontreiniging van 'het water door de
rekreatie, een te verwaarlozen fak-
tor is. Daarom zouden we die ont
wikkelingen op gang moeten bren
gen. Er is behoefte aan en de moge
lijkheden, zijn er. Ik vind het betreu
renswaardig dat dit nog niet kan.
Wc hebben hier een taak voor heel
Nederland".
De lieer Van Geesbergen wees hem
ex'op dat, hoewel de provincie dat be
lang onderkent, men toch ook in de
stuurgroep Oosterschelde de gx*oot-
ste voorzichtigheid wil betrachten,
ook al omdat dc* afsluiting van deze
zee-arm zo pepex-duur is geweest.
De heer W. Goeman (Landbouw
schap) gaf hierna de mening van
landbouwzijde. In die kringen is men
het eens met het standpunt dat de
rekreatie een halt moet worden toe
geroepen, al hoewel hij de kombina-
tie landbouw en rekreatie een geluk
kige zaak vond.
Dc heer Van Geesbergen kon hem
gerust stellen; grootschalige projek-
ten moeten wachten op een eindvisie
op dit gebied.
Dc heer F. Jansen wees hierna, na
mens waterschap en Natuur- en Vo
gelwacht, op het belang van het be
houd van dc kwaliteit van het ge
bied, ook in het belang van de re
kreatie.
Verrassing
Spontaan reagerende kin
deren tussen de enthousiaste
bewoners zorgden woensdag
middag voor een verrassing.
Bij het vertrek van het prin
selijk paar uit Haamstede
overhandigden ze prinses
Beatrix boeketjes bloemen,
tekeningen en een kadootje.
Overigens bleek het prinse
lijk paar ook erg te genieten
van de muzikale hulde die
door de „Witte van Haemste-
de" werd gebracht.
ZIERIKZEE
Werkzaamheden Zeelandbrug
Op de Zeelandbrug moet het ver-
keer rekening houden met werk
zaamheden. Afwisselend wordt hét
verkeer over één rijbaan geleid. Er
geldt een inhaalverbod en een maxi
mumsnelheid tot 50 km/uur. Er wordt
allé dagen gewerkt met uitzondering,
van de zondagen. De werkzaamheden
duren tot 31 mei en worden na half
augustus voortgezet.
Solistenconcours
Op het zaterdag jl. gehouden so
listenconcours te Brielle behaalde het
kwartet Cor Struyk, Hans Groot-
jans, Kees Hillebrand en Kees van
Geesbergen, leden van de Kon.
Harmonie Kunst en Eer in de 2e af
deling K.N.F. een eerste prijs met
48 punten.
Uitgevoerd werd het werk Six of
Daimonds van Th. van Campen.
Iljj merkte op dat uit dc Rand
stad dc laatste jaren een vrU sterke
stroom naar Schouwen-Duiveland is
gevloeid, hetgeen niet tot ernstige
problemen heeft geleid.
In de nota wordt enerzijds een ge
leidelijke ombuiging bepleit, terwijl
uit de cijfers juist een abrupte ont
wikkeling valt te konstateren. Het
zou kunnen rijn dat de ontwikkeling
van hét denken over de ondex*werpe-
lijke zaken, te weinig tot uiting is
gekomen in de nota Bewoningspa-
troon. Ir. Adi-iaansens gaf wel toe,
dat de middenstandszaken te weinig
in de nota naar voren zijn gekomen,
maar - zo vond hij - men mag de
relatie met de rekreatie niet over
trekken, want 's wintei*s zit men toch
weer zonder voorzieningen. Bij voor
spoedig verloop in de toeristenmaan
den, kunnen zaken 's winters soms
wel worden gesloten.
Pendel
Wat te bereiken valt aan goeds
door extra import, staat in de nota,
maar die import moet afgemeten
worden naar de - niet wenselijke -
lange afstandspendel. Voor- en na
delen moeten tegenover elkaar wor
den afgewogen. Behoud open ruimte
en ontwikkeling kleine kernen, be
hoeft niet met elkaar in strijd te zijn,
maar de nota is - in het algemeen -
tegen vestiging zonder ekonomische
binding. Een ontwikkeling uitge
smeerd tot 1985, kon hij moeilijk als
abrupt kwalificeren. De druk is snel
toegenomen de laatste jaren, maar
het beleid is gericht op geleidelijk
heid.
Vergrijzing
De heer J. H. Stoutjesdijk, direk-
teur van de Federatie Maatschappe
lijke Dienstverlening Noord-Zeeland,
wees op de vergrijzing van de be
volking in de kleine kernen. Die ver
ouderde bevolking blijft verstoken
van eerstelijns-voorzieningen, omdat
de federatie daar geen mensen voor
heeft (personeelsstop). Gedeputeerde
mr. J. P. Boersma, keerde zich tegen
de uitdrxxkking „bevriezen van ker
nen". Daar is nooit over gerept.
Nodig zyn een specifiek welzyns-
bcleid en een jeugdbeleid, waarvoor
(ook) dc gemeenten geld moeten four
neren.
In dit verband wees gedeputeerde
A. L. van Geesbergen op de idee van
„proeftuinen", op het gebied van
welzijnszorg, waarvan Schouwen-
Duiveland er een wordt. Hiervoor
wordt f 1 miljoen uitgetrokken en
een aparte kx-acht mag worden aan
getrokken.
Prinses Beatrix „wat gebeurt als
het geld op is?". Gedeputeerde Van
Geesbergen: „De minister zal het tot
een zaak van landelijk beleid moeten
maken".
W erkgelegenheitl
Over de werkgelegenheid maakte
de heer Dokman enkele'opmerkin-
gen, die o.m. verwees naar de ko
mende werkgelegenheid '(1200 a 1500
man) voor de Oosterscheldedam-
sluiting.
DREISCHOR, 10-5. Laat men plaats en zaal buiten
beschouwing, dan was de woensdag gehouden ont
vangst in bet dorpshuis te Dreischor van prinses Bea
trix en prins Claus, kongruent aan het eerder in de
morgen aan Ouwerkerk gebrachte bezoek. Ook het on
derwerp in heide plaaten was eender: de Nota Bewo-
ningspatroon.
Inleider was hier ir. Th. M. Adri-
aansens, direkteur Provinciale Pla
nologische Dienst voor Zeeland, die
het thema vrijheid van wonen aan
sneed. Er is een diskussie gaande in
hoever cr op dit punt beperkingen
kunnen en mogen worden opgelegd.
Het geheel moet gezien worden tegen
de achtergrond van dc eisen der
plaatsclyke bevolking. De grootte
van dc plaats (kleine kernen) is daar-
by niet eens zo relevant.
De plaatselijke bevolking in de
kernen zou de geschakeex-de pi-oble-
matiek aan de orde moeten stellen.
Daarbij gaat het om de ideale om
vang van een kern en een ideaal
pakket voorzieningen, „maar men
weet dat is er niet".
Dc allemoodzakclUkstc voorzienin
gen zyn bekend: basisschool, winkels,
openbaar vervoer, kleuterschool.
Men heeft gezegd: „bouw huizen
en het pi'obleem is opgelost", maar
duidelijk is geworden, dat men daar
mee alleen er niet komt. De diepere
oorzaak van de achteruitgang steekt
in de snel zich wijzigende maat
schappelijke struktuur (grotere wel
vaart, kleine gezinnen e.d.).
Scholen
Voor wat de scholen in kleine ker
nen betreft, zijn de ideeën van de
onderwijs-Innovatiekommissie eon
handreiking, waarbij gedacht wordt
aan 2-klassige scholen met minimaal
25 leei'lingen. In het algemeen zal het
moeten gaan om een ge-integreerd
beleid, dat gedragen wordt door
overheid en bevolking.
De natuurlijke groei van dc kleine
krrnen is gering: groei moei dus ko
men van migratie, waar echter door
gebrek aan werkgelegenheid, een
langc-afstandspcndcl aan vastzit.
In deze streek zijn vijf kernen met
meer dan 1500 inwonex*s en negen
kernen met minder dan 1000. Het
gaat dex-halve om een proces van
zorgvuldig verdelen; gewerkt wordt
.met kleine getallen over een groot
aantal kernen,
Kauipwinkcls
In het kader van de diskussie wees
de heer M. J. Krijnse Locker op de
korrelatie tussen voorzieningen t.b.v.
de x-ekreatie en die voor de eigen be
volking. Hij geloofde dat - b.v. bij
juiste situering van kampwinkels -
de bevolking van kleine kernen een
graantje mee kan pikken. Hij vond
ter zake van de middenstand, geen
visie neergelegd in de Nota Bewo-
ningspatroon, daarbij wijzend op de
50 procent van de regio-werkvoorzie
ning t.b.v. de rekreatie. Drs P. Vis
had nogal moeite met de nota.
De heer J. Coumou waarschuwde
met klem tegen verlies van diensten
cn instellingen en bepleitte vestiging
van diensten.
Hij had b.v. angst voor verplaat
sing van het waterschap, na even
tuele verdex-e concentratie van wa
terschappen in Zeelaxxd. Wat de klei
ne kernen betreft pleitte hij vooral
voor kleine aanzetten, waar bij be
woning op zich onbelangrijk is, want
de afstanden in de regio spelen geen
rol.
Mevrouw E. L. Littooy-den Hol
lander wees op de ongemakken, die
de rekreatie ook met zich brengt
voor de autochtone bevolking, zulks
in vex-band met uitbreiding van het
loeristenseizoen. Opgemerkt werd
dat het gaat om seizoensverlegging
binnen bepaalde grotere concentra
ties (bungalowparken), waarvan geen
ovexiast uitgaat. Dx*s Vis tenslotte
bepleitte renovatie van bestaande
woningen in de kleine kernen, plus
toewijzing van tweede woningen.
In Dreischor bij het Dorpshuis stond
ook heel wat publiek ie wachten
om een glimpje op tc vangen, van
prinses Beatrix en prins Claus. Hier
verlaat de prinses naast burgemees
ter C. Slabbekoorn het Dorphuis na
een bespreking waarin de bevolking
een visie kon geven op dc nota be-
woningspatroon.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
