„Het Zeepe",
uniek natuurgebied
Zinvolle bescherming blijft geboden
VEERTIG JAAR GELEDEN VIERDE ZIERIKZEE
INTENS HET KONINKLIJK BRUILOFTSFEEST
7ir.RlKZFrsr.nF. NIEUWSBODE vraa»* so decomi»'!' 1977 Nr. 22231
Kenner van het Zeepe bij uitstek, de heer J. P. C. Boot, neemt een kijkje
in het unieke natuurgebied.
Vroeger moet dit gebied erg moerassig geweest zyn. Ouderen in Burgh en
Haamstede weten nog te vertellen dat zo rond de eeuwwisseling getracht
werd door het graven van slootjes en greppels het vlakke middengedeelte
tot bouwland te maken. In de twintiger jaren werd zelfs op bescheiden
schaal een proef genomen met vruchtbomen.
Deze ongetwijfeld dappere pogin
gen moesten echter worden opgege
ven omdat men de sterk variërende
waterstand niet in de hand had; door
de ingesloten ligging was afvoer van
overtollig water niet mogelijk. Er
ontstond toen een mat van allerlei
duingrassen. De kwaliteit van deze
grassen was niet te vergelijken met
het Schouxvse weidegras. Maar in tij
den van veevoederschaarste vormde
het duingras toch nog een welkome
aanvulling, zodat hier en daar ge
deelten werden gehooid en de rest
beweid.
Deze interessante bijzonderheden
vormen nog maar een fraktie van de
hoeveelheid kennis die de aan de
rand van „Het Zeepe" wonende heer
J. P. C. Boot, oud-voorzitter van de
Vogelwacht Schouwen-Duiveland, in
de loop der jaren over dit voof na
tuurliefhebbers en -beschermers zo
uiterst aantrekkelijke gebied heeft
weten te vergaren.
De heer Boot kan gerust een „Zee-
pe-deskundige" worden genoemd: hij
weet vrijwel „alles" van het gebied
en ijvert altijd zeer voor een goede
toepassing van „de spelregels" voor
het 'behoud van de planten-, vogel
en insektenwereld, die - zeer naar
zijn zin uiteraard - tot de dag van
vandaag gelukkig niet al te veel ge
leden heeft van de „ontsluiting" van
het gebied voor het publiek.
Inventarisatie
Begrijpelijk overigens dat de heer
Boot in een gesprekje dat wij tegen
het jaareinde met hem over „Het
Zeepe" mochten hebben, aandringt
op een nieuwe inventarisatie van de
in het gebied broedende vogels. Als
bestuurslid van de Vogelwacht ver
richtte hij in de zestiger jaren, met
andere aktieve leden, een onderzoek
naar do vogelstand in „Het Zeepe".
Vele malen wees hij in lezingen en
puibliikaties in het Vcgelwaehtor-
gaan op het belang van het voor de
vogels zo paradijselijke landschap.
De gegevens werden nauwgezet ge
registreerd en de uitkomsten wezen
aan dat niet minder dan 72 verschil
lende soorten broedvogels werden
waargenomen, die het (omstreeks
1960) brachten tot 777 broedgevallen.
Van de meest algemene soorten wer
den de schattingen aan de voorzich
tige kant gehouden.
De cyfers toonden opnieuw aan dat
bescherming van „Het Zeepe" op zijn
minst „zinvol" kan worden genoemd,
maar daarbij komt nog dat veel vo
gels - die niet in het gebied broeden
- er een fou rageermogelijkheid vin
den.
Van deze laatste soorten - niet
minder dan vijftig verschillende -
kunnen bijvoorbeeld genoemd wor
den de wintertaling, de waterral,
gierzwaluw, zwarte mees, kramsvo
gel, koperwiek en vele anderen
Voorschriften
Natuurvorser en -beschermer de heer
Boot kan het wel waarderen dat veel
natuurvrienden tegenwoordig kun
nen genieten van het fraaie natuur
gebied; iedereen die zich in het bezit
stelt van een wandelkaart - verkrijg
baar o.m. bij de Vogel- en Natuur-
wacht - heeft immers vrij toegang
tot „Het Zeepe".
Maar, tekent de oud-VoIgelwacht-
voorzitter hierby aan, de kontrole op
de gedragingen van de mensen zou
eigenlijk beter geregeld en meer ver
scherpt moeten worden, vooral in het
zuidelijk gedeelte.
Er zou meer op toegezien moeten
worden dat de natuur door onoplet
tende bezoekers geen schade toege
bracht wordt en wellicht ook zou
BURGH - Globaal genomen omsloten door de Bos-
wachterij West erscliou wen en de A. v. d. We ij de weg,
het vliegveld Haamstede (aan de noordkant) en de
bossen van slot Haamstede in oostelijke richting, be
vindt zich het prachtige duingebied „Het Zeepe", on
geveer 300 hectare binnen-duingehied, eigendom van
B.V. Landgoed Slot Haamstede.
moeten worden aangemaand het be
zoek wat te matigen. De huidige voor
schriften helpen te weinig en zijn ze
ker in de broedtijd onvoldoende. „Ik
zou ook graag zien dat de mensen
wat beter voorbereid zouden worden
op het waardevolle van de natuur in
deze omgeving, voordat zij op het ge
bied intrekken", aldus de heer Boot,
die het vooral niet erg voorzien heeft
op „piknikkers en zonnebaders".
„Tal van vogels, zoals b.v. de wulp,
zyn erg gevoelig voor rekreatiezoe-
kende mensen. In 1965 werden in het
gebied nog zeven wulpen geteld; de
laatste jaren echter heeft geen enkele
wulp zich meer laten zien".
Deze achteruitgang is overigens
mede een gevolg van de sterk toe
nemende zeemeeuwenpopulatie en de
wateronttrekking. Want tot zijn spijt
konstateert de heer Boot dat er tij
dens warme zomers „vrijwel geen
groen sprietje meer in de duinen te
vinden is".
Er is meer dat aanleiding geeft tot
enige zorg bij vogel- en natuurwach-
ters: in „Het Zeepe" vormen twee
oude oorlogsbunkers steeds weer een
„uitdaging" voor jongelui. Het ver
toeven in of om de bunkers kan nog
altijd gevaar opleveren. Het is na
melijk vrijwel zeker dat bij de bun
kers nog tal van „blindgangers" in
de grond en bedolven onder duin
zand aanwezig zijn. Deze zomer nog
werd een niet ontplofte granaat ge
vonden.
Mensen en vogels
Voor een meer positief geluid in „Het
Zeepe" zorgt het zwartkopje; dit vo
geltje weet het aantrekkelijke gebied
meer en meer te vinden. De kuif-
eend, vroeger nooit te zien in deze
omgeving, vertoont zich er nu regel
matig, maar het aantal bergeenden
neemt verder af. Uit het gebied zijn
geheel verdwenen de bruine en grau
we kiekendief. Het aantal zilver
meeuwen neemt bijzonder toe, zo
zeer zelfs dat het naar de mening
van de heer Boot zeker raadzaam is
verdere uitbreiding tegen te gaan.
De oeverzwaluw vertoont zich nog
slechts hoogst zelden. Onwetendheid
kan heel wat schade aanrichten, dat
hebben de oeverzwaluwen van „Het
Zeepe" moeten ondervinden. Een
groep schoolkinderen verjoeg een
kleine kolonie (zes exemplaren) defi
nitief uit het gebied, door het - zon
der te weten - spelenderwijs intrap
pen van de (in de grond aangebrach
te) nesten.
Onmerkelijk is ook dat juist in het
méést door de mens belopen gedeelte,
de zuidelijke buitenstrook, de vogels
verdwijnen. De heer Boot herinnert
zich nog goed dat hier vroeger ge
broed werd door scholeksters, kievi
ten en tureluurs, vogels die zich nu
van het gebied hebben afgewend,
naar het lijkt voor altijd
Voorjaar
Funest voor een ongestoorde voorbe
reiding op het broedseizoen is „ge
loop" van mensen in het voorjaar.
De vogels zijn dan druk bezig hun
territorium uit te zetten, maar om
dat het dan nog te koud is voor het
strand, wordt er juist in die tijd nog
al gewandeld in het kwetsbare vo-
gelgebied. In de zomer trekken de
meeste mensen weer naar de zee,
maar dan is het soms voor veel vo
gels te laat, aldus de heer Boot, die
in het verleden al talloze malen als
vooi'zitter van de Vogelwacht - in
1962 volgde hij als zodanig de heer
Van Zanten Kolf op - het belang van
„Het Zeepe" als natuurgebied heeft
verdedigd.
Een grote variatie in de flora en
fauna van het unieke gebied zorgt er
voor dat „Het Zeepe" a!s een erg be
langrijk natuurgebied kan worden
aangemerkt; een hoog waarderings
cijfer heeft het ook toegemeten ge
kregen door entomologen van naam.
De natuurlijke rijkdom wordt wel
heel duidelijk geïllustreerd door de
niet minder dan vijfhonderd vlinder
soorten die er voorkomen, waaronder
erg zeldzame. In „Het Zeepe" onder
scheidt zich verder een bijzondere
mierensoort: een vorm van de rode
bosmier. Volken van de rode bos
mier maken onderling kontakt, het
geen bij andere soorten mieren on
gekend is.
„Centauer"- plukkers
In vroeger jaren werd door oude
mannen uit Burgh in het duingebied
gezocht naar het „centauer"-plantje
- Lat.: Centauriunv mi nu« - dat ge
droogd werd en betekenis had als
koortswerend middel. De Burghse
„cenlauer'-plukkers brachten de ge
droogde plantjes te voet naar Zie-
rikzee en daar werd dit „duizend-
gulden-kruid" dan in de plaatselijke
Ongerepte natuur in hel Zeepe.
(Foto's: Zierikzeesche Nieuwsbode)
apotheek geruild voor stukken zeep.
En met die zeep gingen de mannen
- in de tijd van de eerste wereld
oorlog vooral - dan de boer op
De heer Boot vertelt dit oude ver
haal als een aardig voorbeeld van
planten die werden weggehaald uit
een nog ongerept gebied. Het Cen-
tauriumplantje is er nog altijd, maar
gaat ook door verdroging meer en
meer zijn „biotoop" missen. „De flora
van „Het Zeepe" is trouwens toch
wat minder rijk bedeeld dan vroeger
er verdwenen heel wat orchideeën-
soorten".
Mede dank zijn de niet aflatende
inzet van mensen als de heer Boot
en andere natuurbeschermers, is „Het
Zeepe", ondanks de ontsluiting voor
het publiek (enige jaren geleden), nog
steeds een uniek gebied. Een „reser
vaat" is het nooit geworden, maar
vast staat wel dat er weinig werke
lijk grote gevaren te duchten zijn.
Het gebied staat daarvoor immers
(te) zeer in de belangstelling van de
natuurbeschermers. Zij zullen zeker
niet nalaten alarm te slaan als er ge
vaar van enige omvang zou dreigen.
De heeer Boot zal in dat geval ze
ker niet de laatste zyn, want hij is
tenslotte een bekende natuurvriend
van dé wat oudere en gedegen stem
pel: opgegroeid met de natuur, met
de grauwe klauwier nog nestelend
vlakby zijn huis
opgewekte tonen van dit korps werd
vervolgens naar het raadhuis ge
marcheerd, aldus meldt de Nieuws
bode van die dagen.
Duizenden bezochten in 1937 de
grote padvinderejamboree te Voge-
lensan-g waar ook de Zierikzeese
padvinders hun tenten hadden op
geslagen.
Het gebouw van het Waterschap
Schouwen-Duiveland aan de Oude
Haven werd door de toenmalige
Commissaris der Koningin plechtig
in gebruik gestold.
Zierikzee vierde het feest intens
mee. „Nog nimmer was de oude stad
aan de Schelde zo mooi versierd",
aldus schryft dc Zierikzeesche
Nieuwsbode in een jaaroverzicht
veertig jaar geleden.
De feestelijkheden te Zierikzee
bestonden onder andere uit een wij-
dingsdienst, een sprookjesoptocht en
fakkelstoet, en een groots vuurwerk.
Al op 9 januari werd in de Concert-
zal de film van de koninklijke brui
loft voor een groot publiek vertoond.
Het feest werd ingeleid met een
door de burgemeester gelost eerste
schot uit het op het Kraanplein op
gestelde „Bernhardkanon". Een aan
tal leden van de buurtvereniging „De
Venkel" voerde in oud-Sohouwse
dracht in de muziektent een bóeren-
carré uit. De bejaarden weiden niet
vergeten: zij werden in autobussen
en partikuliere auto's door de fees
tende stad rond gereden. „Helpt El
kander" zorgde voor vreugdevuren
in oud-Hollandse trant aan de over
zijde van de Nieuwe Haven, waar
tientallen teertonnen „in evenzovele
toortsen werden veranderd". Een
hoogtepunt van het feest was de
optocht „sprookjeswereld", gevolgd
door een allegorische optocht.
De eerste maanden van 1937 ken
merkten zich door een betrekkelijke
rust. Maar naarmate de verkiezingen
zich aankondigden 'kwam er meer
aktie. In Zierikzee kwamen sprekers
te kust en te keur om de kiezers op
te wekken; over ihet algemeen waren
de vergaderingen rustig. De Nuts-
spaarbank bereikte een mijlpaal,
namelijk de opening van het nieuwe
gebouw aan het Havenpark, op 9
april.
De jaarlijkse „wapenschouw" van
de ZLM vond in 1937 plaats op 7 en
8 juli. Op de eerste dag vonden de
Vergaderingen en een rijtoer plaats,
op de laatste dag de tentoonstelling
op een terrein bij het Sas. Burge
meester jhr. mr. J. J. Sohuurbeque
Bocije ontving met het dagelijks be
stuur van de gemeente de leden van
het Z.L.M.-hoofdbestuur in het
stadhuis. De algemene ledenverga
dering vond plaats in de Concert
zaal.
Op 12 juli bedankte de heer P. M.
Panny als wethouder van Zierikzee,
om het ambt van gemeentebouw-
meester te aanvaarden.
Vliegfeest
Voor de Zeeuwse Luchtlijn was
dinsdag de 20ste juli een bijzondere
dag: op het vliegveld te Haamstede
landde de 25.000ste pasagier. Het
was mevrouw Kersten-Bartelink uit
Eindhoven die door burgemeester
Röell en namens de KLM door de
heer Van den Broek werd toege
sproken. De 25.000ste arriveerde met
de PH-AKR „De Rietvink", een
Douglas DC II, bestuurd door gezag
voerder Nomen.
„Nachtlicht der Zee"
In het jaaroverzicht van 1937
wordt verder herinnerd aan het feit
dat het in dat jaar op 7 september
honderd jaar geleden was dat dc
eerste steen werd gelegd van het
„nachtlicht der zee" in de duinen
van Haamstede. Het vuurtorenlicht
werd namelijk voor het eerst ont
stoken op 25 maart 1840.
Na langdurige dienstvervulling
kreeg Kerkwerve's burgemeester C.
J. Boogerd eervol ontslag; op 15
september werd hij opgevolgd dooi
de heer W. Baas, die door de bcvol-
Prinses Juliana en Prins Bomhard tra<
Zoals overal in het land werd ook in
gevierd.
en op 7 januari 1937 in het huwelijk,
deze regio het feest uitbundig mee-
(Foto: Gemeentearchief Zierikzee)
ZIERIKZEE, december. Veertig jaar geleden werd het
nieuwe jaar 1937 ingezet met jubeltonen ter ere van
Hollands bruidspaar, want op de zevende januari van
dat jaar vond in Den Haag de huwelijksvoltrekking
plaats van prinses Juliana en prins Bernhard.
king met een echt feest werd inge
haald. De nieuwe burgemeester werd
bij de grens van de gemeente opge
wacht door een ruiterstoet. Op een
over de weg gespannen doek siond
„Welkom in Kevkwerve". Bij het
dorp stond hetmuziekgezelschap
„Con Amore" opgesteld. Onder de
