Nostalgische herinnering aan
de oogsttijd in vroeger jaren
Praten over
vestigingsplaatsen kerncentrales
Slachtoffer
„zoon van Sam"
Om de eenheid
van de Christelijke kerken
Vance
w Egypte
HOE GING HET EN HOE IS HET
MET HET ZIERIKZEESE ORGEL „NEPTUNES"
Oogstbegin op Sehouwen-Duiveland
Parkeerontheffing
voor invaliden
STREEKNIKIWS
Uit de wereld van het draaiorgel
KERKNIEUWS
SCHOUWEN.DUIVELAND. 1-8. Heel Schoiiwen-Dui-
velaiul wordt monienteel overheerst iloor de goud-gele
kleur van het rijpend graan. Hier en daar wat groen
getinte velden met aardappelen en bieten, en zelfs al
een stoppelveldje, zijnde de restanten van liet graszaad
dat al geconihined is en afgevoerd naar de veredelings-
zaken.
Het is niet altijd gemakkeljjK om vergelijkingen te maken, maar - mis
schien herinnert men het zich - vorig jaar 1 augustus was de oogst aan de
kant. De droge maanden van 1976 hadden het rijpingsproces zeer versneld
en binnen veertien dagen waren de gerst, zomer- en wintertarwe al opge
slagen in de silo's van de graanhandels, bijna zonder te drogen en dat was
vroeger wel eens anders.
Tarwe met 30 procent vocht moest
dan door de drogingsinstallaties om
het vochtgehalte terug" te brengen
naar 16 procent. En dat kost geld.
Nee. 1976 was, in dat opzicht een jaar
om nooit te vergeten.
Nu schrijven we 2 augustus en
voelen de herfst al naderen. Sommi
ge mensen hebben daar een soort
feeling voor en je kunt ze nog gelo
ven ook. Veel landbouwers hebben
de afgelopen weken meer naar de
regenmeter (die had je vroeger ook
niet!) gekeken dan naar de barome
ter. Deze laatste stond op goed weer
maar ondanks het hogedrukgebied
stroomden de millimeters regenwa
ter in de meters. Met een mistroostig
gezicht gooide de boer het ding leeg,
om het de andere dag weer te moe
ten doen. In de schuren staan de ge
heel gereviseerde combines klaar om
bij een paar opeenvolgende zonneda
gen. zich op het graan te storten en
dan gaat het hard. Traktoren en wa
gens zullen dan de wegen gaan be
rijden. geladen met gerst of tarwe
en als het weer dan een beetje mee
zit is binnen twee weken „dun oest"
aan de kant.
Geen „geschote tèrve"
Van .geschote tèrve", zoals dat
vroeger elk jaar bijna voorkwam is
tegenwoordig geen sprake meer.
Daar krijgt de korrel geen tijd voor.
Er is echter een tijd geweest dat de
opgezette „schoven" op het land
dropen van het water en dan ont
stond er al snel een groen waasje
van geschoten sprietjes aan de top
pen.
Het produkt was dan niet best,
maar toch werd het. na een paar
mooie dagen op de boerenwagens
geladen en naar de schuur gereden
waar de schoven graan keurig wer
den geborgen in „dun tas", of indien
er geen ruimte meer was aan grote
stapels of „klampen" gezet op „ut
stacpclof".
Zo legen de Kerstmis hoorde men
overal op het platteland het „zingen"
van de dorsmachine („doskasse).
Toon lager en hoger
Elk'- keer als er een schoof in de
machine verdween werd de toon la
ger om dan weer te verhogen tot een
nieuwe voorraad in het aanvoergat
werd geschoven. Achter de machine
stoof het verschrikkelijk en daar
werden zo'n vier jutezakken tegelijk
gevuld. De arbeiders draaiden de
zakken op een soort „transporteur"
met de hand op schouderhoogte en
dan werd de zak op de rug genomen
en naar een wachtende wagen ge
bracht.
Ais deze vol was, kwamen de
paarden en reden de vracht naar de
graanzolder (piezel). Wat een ontzag
kreeg men dan voor die arbeiders
die met een 80 kg graan op hun rug
een steile trap op moesten.
Het stro werd met de hand op bos
sen gebonden en op een klam gezel-
om later te dienen voor het ..straö-
en" van het vee in de stallen en voor
het afdekken der aardappels die dan
aan de „pit" lagen. Eerst stro er over
en dan een flinke laag grond en
mocht het hard gaan vriezen dan
ging er nog een laag „mis" uit de
.mispit" overheen.
De graanhandelaar
Dan kwam de graanhandelaar aan
de deur en werd men het eens dan
werd het graan weer opgezakt en
naar de verzamelplaats gereden soms
in de bedrijfsgebouwen van de ko
per, maar ook wel in het schip voor
verder vervoer. Voor de boer zelf
ging er dan om de zoveel weken een
zak tarwe naar de molenaar die het
door de windmolen liet malen.
De bakker dan, nam het meel in
ontvangst en elke week op het af-
rekenbriefje (de bakker kwam toen
nog aan huis) kon men zien hoeveel
meel er nog over was. „Nog genoeg
voor zoveel vierponders", stond
er dan op. Wat een vertrouwen had
men vroeger in elkaar!
En dan werd er opnieuw een stapel
graan gedorst om de voorraad weer
aan te vullen, net zo lang tot het op
was. Op zo'n stapel graan was hef;
soms geen pretje want hel wemelde
van de muizen en soms ratten. De
arbeiders die de schoven op de dors
machine gooiden hadden meestal
hun broekspijpen dicht gebonden om
kruipend onheil te voorkomen. Voor-
Inspraak te Zierikzee
ZIERIKZEE, 1-8. Dinsdagavond
16 augustus wordt in het Huis van
Nassau, Nobelstraat 2 tc Zierikzee
de tweede inspraakavond over de
vestigingsplaatsen van nieuwe
kerncentrales gehouden.
De bevolkingsinspraak gaat over
het door de regering uitgegeven
Aanvullend Structuurschema Elcc-
trldfel tvoorzienirig (ASEV). rn di
ze nota worden 12 mogelijke veslt-
ginsgplaatsen voor kerncentrales
aangewezen. Vijf daar» an liggen in
Exclusieve
lederen
geschenken en
bureaugarnituren
Zeeland te weten: Borssele, de Wes-
terschelde, oever lussen Bath en
Hocdekenskerkc, St.-PhiÜpsIand,
Tholen en Ossenisse.
Voordat de regering en de Tweede
Kamer de uiteindelijke beslissing
nemen over de ASEV nota kan dc
bevolking (tot uiterlijk 1 oktober
1977) zijn mening geven.
Inwoners van Schouwrn-Duive-
land maak van dc /c gelegenheid ge
bruik. Men hoeft echt geen „deskun
dige" te zijn.
CAA/Wt* CA"9
LENGKEEK LEDERWAREN ZIERIKZEE
DEN HAAG,1-8. Per 1 september
kunnen invaliden een parkeerkaart
aanvragen b(j hun gemeente, die
onder meer landelijke ontheffing
geeft van parkeerverboden, die door
borden worden aangeduid.
Door deze maatregelen van minis
ter Westerterp van verkeer en wa
terstaat treedt het tweede deel in
werking van een aantal wijzigingen
in het reglement verkeersregels en
verkeerstekens en het wegenver
keersreglement.
Op 1 juli j;l. werden de eerste wij
zigingen van kracht. Toen kregen
invaliden de vrijheid om met hun
invalidenvoertuig te rijdén op sloep,
straat of fietspad.
Minister Weslerterp streeft er met
deze maatregelen naar de invaliden
in het verkeer een grotere bewe
gingsvrijheid te geven, aldus zijn
ministerie dinsdag.
De nieuwe invaliden-parkeerkaart
wordt alleert afgegeven na een ge
neeskundig onderzoek, is strikt per
soonlijk en blijft twee jaar gfeldig.
Do parkeerkaart slaat dc invalide
loe maximaal twee uur zijn voertuig
Ie parkeren op plaatsen, waar bor
den een parkeerverbod aangeven
echter op voorwaarde, dat in de na
bijheid geen vrije parkeerplaats is,
waarvan de invalide gebruik zou
kunnen maken.
NEW VORK. 1-8. Stacy Moskovitz,
een 20-jarige New Yorkse, is maan
dagmiddag in een ziekenhuis overle
den als het zesde slachtoffer van dc
moordlustige psychopaat die zich
„Zoon van Satn" noemt.
Stacy en haar even oude vriend
Robert Violante werden zondag van
achteren neergeschoten toen zij in
hun auto wal zaten tc vrijen. De
„Zoon van Sam" heeft het speciaal
gemunt op vrijende stelletjes. Hij
heeft het afgelopen jaar. Stacy cn
haar vriend meegerekend, 13 men
en neergeknald van wie er zes zijn
overleden. In New York Wordt met
man en macht naar de gestoorde
moordenaar gc/.ocht.
GENEVE. 1-8. Dr. Lukus Vischer, hoofd van de afdeling Geloof en Kerk
orde van de Wereldraad van Kerken en groot voorstander van de eenheid
der kerken, heelt maandag op .de Jaarverguderjng van de wereldraad de
christenen opgeroepen te blij yep streven naar een verzoening tussen de drie
grote kerkelijke stromingen, de protestantse, de orthodoxe en de rooms-
kalliolicke.
Resten
van Timinitlt
TEL AV1V, i-«. Amerikaan-
en Israëlische oudheiükun- 0
0 digen hebben bij ffc'i Sjemesj, 0
0 liatveru'efie tussen Tel Arid en
Jeruzalem, overblijfselen ge-
Aan de Platte weg werd met de com
bine maandag al een eerste lapje
koren geoogst.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
al in „dun boom" zaten legio muize
nesten.
Die oude tijd, met een schuur vol
graan, hooi, beesten cn paarden cn
omlijst door het geknor van varkens
en buiten flinke najaarsbuicn, zal je
altijd bij blijven. Helaas het komt
hier bijna niet meer voor en al dat
oude werd verdrongen door de ge
mechaniseerde landbouw.
Advertentie
Visybcr bracht ver-lag uit van de
reuktic-- van rond 10b kerken en
kerkgemeenschappen op de voorstel-
/.U.Rlli'/.l.R
Hatfjeldjeugd pp bezoek
In gezelschap .van twee begelei
ders komt donderdag 1 augustus a.s.
een groep van 15 Engelse kinderen
u'jt de „,twjpning"-stad Hatfield voor
een valcanliebezock naar Zierikzee.
Dc Engelse jeugd blijft lot (jj.nsdag
16 augustus.
Rond half zeven wordt de groep'
hier verwacht. Op vrijdag 3 augus
tus vindt oen officiële ontvangst
plaats op het stadhuis, gevolgd door
een rondrit over 'Sehouwen-Duive
land.
In de loop der volgende dagen
worden bezoeken gebracht aan:
Middelburg en Veere. Amsterdam,
strand Wcsterschouwen, „De Ei'tc-
ling" en Zierikzee zelf. Op maandag
15 augustus vindt een „farewell-
party" plaats in het. P.V.-centrum
„De Lelie" in de Zuidhoek. Gepro
grammeerd zijn ook een boottocht
over de Oosterschelde en een barbe
cue-avond.
len over de eenheid van doop en
avondmaal en d<- wederzijdse ambt.--
erkenning. Hij liet weten dat o. een
grote mate van overeenstemming
bestaat over de doop cn het avond
maal. muur dat do wederzijdsi-
ambtserkenning nog op bezwaren
blijft sluiten. VLeber drong er bij
de rond 300 bij de Wereldraad aan
gesloten kerken en kerkgemeen
schappen op aan hei niet bij theo
logische diskussies te laten, maar
met alle krat hl le streven naar - en
verder gaande mar.iie-tatie van een
heid.
De Wereldraad heeft de kerken
voorstellen voorgelegd voor dc er
kenning van één enkele doop in ie
mands leven, hetzij een kinder- het
zij een voiwassendoop. Sommige
kerken, zo zei dr. Vischer na allooi)
van de bijeenkomst van maandag,
slaan terughoudend tegenover deze
voorstellen.
BROEKHUIZENVORST. Vrijdag
zal in Venlo op initiatief van Je
AMRO-bank de openbare verko
ping worden gehouden van Het reeds
meer dan twee maanden bezette
diepvries- 'en groente verwerkende
bedrijf Depex in Broekhuizenvorst
(Limburg). De 54 bezetters zullen tot
en met donderdag in het bedrijf
blijven.
ouden r<m dc stad Timnuth, 0
0 die omstreeks l'JU'J nu-r Chr. 0
t door brand werd ter woest. De 0
t lad wordt 'm 'net Rijbclboek f
t Jliehierc'i genoemd {firn son 0
f zou er een jonge leeuw uan 0
f st ukken hebbengescheurd. 0
0 0
ALEXANDRIE. 1-8. f)e Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken. jC'yrus Vance, is maandag op bet
vliegveld van Alxapdrië in Egypte
aangekomen voor een rondreis door
het Midden-Oosten ter voorbereiding
van een vredesconferentie die in Ge
neve gehouden moet worden. Vanen
die üe komende twee dagen in Alex
andria overleg zal plegen met presi
dent Sail at van Egypte, zei na aan
komst dat ale Arabische en Israëli
sche leiders .bereid zijn om in Gene
ve zonder voorwaarden vooraf te on
derhandelen".
De Amerikaanse regering, aldus
Vance, is tot deze conclusie gekomen
na gesprekken met de Arabische en
Israëlische leiders. Woensdag gaat
Vance naar Beiroet. Zjjn rondreis
door het Midden-Oosten zal 13 dagen
duren.
(I)
Op het Ilavenpl.ein in Zierikzee stond het draaiorgel dc Ncptunus in de
heldere zomermiddagzon, als een glanzend pronkjuweel van de straat. De
heer C. Rossen (opa Rossen) en oma hielden met Maarten, hun helper, dc
•nensen om het orgel, hun mansbakjes voor. Het ene boek na het andere ging
door het klavier tot het concert eindigde met de Odeonmars van CarcI Frei,
cenS magistrale mars, waarvan het machtige forto daverde tegen dc oude
gevels van het mooie stadje.
Met weemoed denken we terug aan
dit romantische tafereel. De heer
Rossen sr. is helaas niet meer maar
wat velen dachten n.l. dat de „Nep-
tunus", door zo lang uit het bedrijf
te zijn geweest, dc mist was inge
gaan, bleek onjuist. Na ruim ander
half jaar stil te hebben gestaan is
het orgel door de orgelbouwer Rein
v. d. Broek in Oosterhout, gerestau
reerd.
De „Neptunus" bleef in de familie
Rossen en wel bij Cees Rossen in
Middelharnis. Cees behoort als
kleinzoon tot de orgel-dynastie Bos
sen en oefent (evenals zijn grootva
der) ook het vak van slijper uit. De
Neptunus is te beluisteren op dc za
terdagen te Middelharnis en in het
zomerseizoen op woensdagen in Re-
nesse, op de toeristenmarkt.
Het leven van een mens gaat dik
wijls vergezeld van allerlei weder
waardigheden. 1-Iet leven van een
draaiorgel verloopt soms niet anders.
Zo ook is het gegaan met de Nep
tunus van „opa Rossen". Een groot
deel van diens leven is nauw ver
bonden met de geschiedenis van dit
mooie draaiorgel, waar deze sympa-
tieke en in Zierikzee zo bekende
man, jaren mee heeft gelopen.
„Opa Rossen" kwam in 1914 zich
in Zierikzee vestigen maar had
hiervoor al enige jaren in Schoon
hoven gewoond als slijper. Tevens
liep hij daar met een cilinderorgel.
Waarschijnlijk heeft hij daar zijn
vrouw ontmoet want deze was af
komstig uit Lopik.
Herman dc Man
Bij hel denken aan de Lopiker-
waard gingen onze gedachten uil
naar onze lievelingsschrijver Her
man de Man cn dachten we aan
diens romans, spelende in de buurt
schappen van deze streek. Waar
schijnlijk heeft Rossen met zijn
süjpkar of orgel vele plaatsen be
zocht. door Herman de Man in zijn
boeken beschreven. Als Rossen daar
was blijven wonen zou hij misschien
als figuur in een roman van Herman
de Man. nog een belangrijke rol ge
speeld kunnen hebben.
In liet echte leven is romantiek
een schaars artikel cn in dc dagen
dat hij in de omgeving van Schoon
hoven zijn kostje bij elkaar moest
scharrelen zal de romantiek er wel
bij ingeschoten zijn.
I)e werkelijkheid is dat het in die
dagen hard sappelen was om brood
op dc plank tc krijgen. Hel was im
mers dc tijd dat een daggelder hard
moest werken cn door de boer op
zaterdagavond vaak, met een grijp -
stuiver naar huis werd gestuurd.
Kom dan maar eens bij zulke armoc-
1/jers, met een draaiorgel aan de
deur. Hoogstens een half centje in je
mansbakje, waarvoor je dan nog
vriendelijk „dank je" moei zeggen.
En maar lellen s' avonds, allemaal
centen cn als er eens een verdwaal
de stuiver tussen zat was jc dag
goed. Ren dubbeltje was groot geld.
Goeie ouwe tijd kom nou.
In onze dagen zijn wc er achter
gekomen dat alleen de zon voor niks
opgaat en al het overige betaald
moet worden. Ook het werken met
een orgel of slijpkar.
Naar Zierikzee
In 1922 vinden we de heer Rossen
in Zierikzee, waar hij zich voorgoed
vestigde. Het slijpen ging op dezelf
de* voet verder, maar het cilinder
orgel was vervangen door een boek-
orgel, een 44 toets De Cap-orgel „Het
Molentje". Het ging met Rossen zo
als mét bijna alle andere orgelex
ploitanten: verschillende orgels
volgden elkaar op omdat, hel nieuwe
orgel alweer mooier was (of leek) als
het vorige en zo kwam na „Het Mo
lentje", een 89 toets De Cap (naam
onbekend). Daarna volgden nog en
kele De Cap-orgels elkaar op: De
Spreeuwkist (44 toets), dc Goliath. 1
(75 toets), dit orgel had een akkor-
deon. Het werd in 1944 door balda
digheid van dc bezetters zwaar be
schadigd en na de oorlog opnieuw
gebouwd, maar zonder akkordeon.
Inmiddels was Jan Rossen met ..De
Spreeuwenkist". in Schoonhoven zijn
brood gaan verdienen cn had daar
eveneens de slijperij ter hand geno
men. In dit vak had hij immers bij
zijn vader, dc opleiding genoten.
Terugkerend naar de heer Rossen
Sr. zien we dat deze in 1948 afscheid
had genomen van de DE Cap-orgels
en nu met een 58 toets Gavioli-orgel
de straat was opgegaan. Het orgel
heette De Mcrcurius en was door
wijlen Jaap Minning een bekende
Rotterdamse orgelbouwer, gerestau
reerd.
Men kan begrijpen dat hot steeds
weer aanschaffen van andere orgels,
een dure kwestie is. Dit valt echter
erg mee en zeker vóór de oorlog,
toen de overvloed van draaiorgels
ervoor zorgde dat de prijzen niet al
te zeer uit de hand liepen. Het was
toen mogelijk het oude orgel te ver
kopen en soms met een kleine bij-
belnjing in het bezit te komen van
een ander. Zo kwam in 1954 een or
gel in het bezit van oj Rossen. Het
was ook een Gaviolo en had even
eens 58 toetsen. De vorige eigenaar
was wijlen de bekoide orgeldraaier
Piet de Brum, uit Rotterdam-Zuid.
In 1953 met de waterramp had het
orgel lot aan de balg in het water
gestaan. Dat bleek gemakkelijk te
verhelpen.
Het nieuwe orgel had geen naam
(meer) en werd door de burgemees
ter van Zierikzee, gedoopt als Neptu
nus. Voor een orgel in deze stad. zo
dicht bij de zee-gelegen, zou geen
naam meer toepasselijk zijn ge
weest.
Ongeval
Tol 1969 ging hei goed met dé
Neptunus. Toen kwam de noodlot
tige avond d at het orgel, na ge
speeld te hebben op een camping in
Bruinisse, terugkeerde naar Zie
rikzee cn door een achtcroprijdende
auto. werd aangereden. Dc gevolgen
waren verschrikkelijk: de heer Ros
sen bleek ernstig gewond, ook zijn
vrouw werd gewond, evenals klein
zoon Tinus Gicskes. de huidige op
volger van zijn opa met liet draai
orgel Alanti; Maarten, de trouwe
helpen was licht gewond. Zelfs het
paard Nellie was gewond en moest
doör de veearts behandeld worden.
Een plaatje uit 1974. Hel orgel „Neptunus" nog in volle glorie-tijdens een der
Zfcrik-eesc Toerist endogen.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
