DE GEURIGE BOON ROLDE NIET
OP WIELTJES EUROPA BINNEN
Scherpe tijden
van Simon Blom en Rini van Dijke
op lange afstand
BRUSE BOYS IN DE FINALE
VOOR DE SCHOUWEN-DUIVELAND TROFEE
ERIC DE NOORMAN
5
Aantekening bij de koffie
VERDIEN JE EIGEN ZAKGELD
bezorger te ELLEMEET
Het was heus niet op wieltjes dat de koffie Europa
binnenrolde. Meer dan honderd jaren waren nodig om
de penetrante geuren van de bruine drank over ons
kontinenl te verspreiden. En eer het zover was! Wan
trouwen en argwaan waren sterker dan het aroma van
het weinig transparante vocht.
Associaties met de zwarte bakermat van de Abbessijnse provincie Kaffa
en met smoezelige Arabieren en weinig kieskeurige Turken die allen een rol
speelden in de koffie-historie, zullen daar wel niet vreemd aan zijn geweest.
Er was inderdaad een zekere moed voor nodig zo'n mysterieuze drank te
slikken.
Nadat er ontdekt was dat de-'koffie-
boon opwekkende elementen in zich
borg waren er in de 15e eeuw in Cai
ro enkele koffiehuizen geopend. Hier
bleek wel belangstelling voor te be
staan. Van alle kanten kwam men
opdagen om de nieuwe drank te pro
beren. Vandaar werd de koffie over
gebracht naar noordelijker streken.
Het zijn vooral de Arabieren geweest
die dit voor hun rekening hebben
genomen. In enkele tientallen jaren
waren heel Noord-Afrika en het
Midden-Oosten gewonnen voor het
bruine vocht. Het duurde echter nog
tientallen jaren alvorens de geur van
de koffie door de nauwe poort van
Europa binnendrong. Het was eerst
in Constantinopel dat de donker
kleurige. bonen op Europese bodem
ingang vonden.
Als medicijn
Intussen had een Italiaanse arts
de koffie ontdekt toen hij een reis
maakte door Noord-Afrika. De me
dicijnman had echter weinig ver
trouwen in de drank en al schreef hij
er bij z'n terugkeer over, hij dacht
de de drank alleen als medicijn en
niet als genotmiddel dienst zou kun
nen doen.
Weer later leerde de Nederlandse
koopman Pieter van den Broecke de
geurige drank kennen toen hij in
Aden aan wal ging tijdens een reis
naar Indië. Deze pientere koopman
zag wel wat in de koffie, want door
zijn toedoen werden de donkerbruine
bonen al heel spoedig in ons land
verhandeld. Voorlopig echter gingen
de bonen naar de kruidenwinkel om
vermalen te worden voor de genees
kunde
Hoewel men dus belangstelling had
voor de koffiebonen als handelsarti
kel was het ons land niet dat er een
drank van maakte.
Die eer was voor Engeland wegge
legd, want in 1662 werd in Londeu
de eerste „Virginia-Koffec-Housc"
geopend. Hier werd de koffie tot
volksdrank uilgeroepen en de reaktie
was gunstig.
De zaken liepen zo best dat na eni
ge tijd de koffiehuizen als paddestoe
len. uit de grond oprezen. Ze werden
al spoedig beschouwd als een sa
menkomst voor Jan-Publiek, waar
naast het bruine vocht ook dc dagé-
lijkse gebeurlijkheden over de lippen
gingen. Het gevolg was dat er hier
en daar opstootjes ontstonden toen
Karei I het raadzaam vond om in
1675 alle koffiehuizen als „plaatsen
van samenzwering" te doen sluiten.
Lodewijk XIV
Drie jaar voordat de i koffieslijte-
rijen in Engeland werden verboden
waren in Mai'seille enkele koffiehui
zen geopend. Dit was geschied op
initiatief van Lodewijk XIV, die vol
gens verschillende schrijvers erg veel
van koffie hield. Dank zij de koning
vond de drank in Frankrijk spoedig
veel belangstelling. Parijs kreeg kof
fie te proeven toen de Armeniër Ha-
ronthionu, die later Pascal werd ge
noemd, een koïfietent ging exploite
ren, die hij spoedig in een koffiehuis
veranderde.
Inmiddels was ook Midden-Euro
pa voor de kpffie gewonnen. De Tur
ken hadden de drank via de Balkan-
landen naar Oostenrijk gebracht. Bij
hun overhaaste aftocht hadden ze in
Wenen hun koffiezakken achtergela
ten, waaraan de Weners het te dan
ken hadden dat ook zij reeds vroeg
kennis konden maken met het bruine
geurige vocht.
Tegenstand
In ons land ging het de koffie in
tussen nog altijd niet voor de wind.
Van de zijde van de geneesheren en
de bierbrouwers was er tegenstand
genoeg als het ging om de koffie-als-
drank. Ze konden echter niet verhin
deren dat in 1680 het eerste koffie
huis in Den Haag werd geopend. Dat
ging niet bepaald van „een leien
dakje". Er moest heel ,wat gedaan
worden eer het zover was.-
Vooral Justus van Effen bezong in
z'n „Hollandse Spectator" in alle
toonaarden de lof van de koffie, zeer
tot genoegen van Amsterdams burge
meester Nicolaas Witsen, een van de
voornaamste figuren van dc Oost-
Indische Compagnie.
De compagne had er belang bij dat
,er koffie werd gedronken en het
kwam zover dat de „Heren Zéven-
tien" de Haagse arts Cornelis Bonte
koe opdracht gaven een onderzoek in
te stellen naar de betekenis van de
drank.
Wij zoeken een stevige knaap van een jaar of
zeventien, in bezit van fiets of bromfiets, als
Sollicitaties: schriftelijk, mondeling of telefonisch aan het
kantoor van de Zierikzeesche Nieuwsbode (t.a.v. de heer
J. v. Loon, Jannewekken 11, Zërikzee. Telef. (01110) 2255.
na kantoortijd (01119) 660.
Het resultaat was dat er in 1679
een „Cort Tractaat van de Kragten
ende 't goede gebruijck van de Cof-
fi" verscheen.... waarmee dan de
geurige drank tot volksdrank werd
geproklameerd, zodat we thans dag
in, dag uit genieten van ons „heerlijk
kopje koffie"; al moeten we er steeds
meer geld voor betalen. Maar wat is
„veel geld" in deze tijd?
KERKNIEUWS
Hervormde Gemeente Zierikzee
Zondagmorgen 19 juni a.s. wordt
in de Gasthuiskerk een jeugddienst
gehouden. Voorganger is ds. L. de
Wit. Het thema zal zijn „Geloven is
leuk". Medewerking wordt verleend
door kornetbespeler Rinus de Looze.
Iedereen is van harte welkom.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Kapelle (Zld.): -J. G.
Barnhoorn, Haulerwijk.
Bedankt voor Oud-Avereest-Balk-
brug: A. G. van der Linden, Koude
kerk aan de Rijn.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen naar Alkmaar (t.b.v.
de Reformatorische Wijkgemeente
Huiswaard): R. Kiers, Dronten (Oos
telij k-Flevoland)'.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Zuidwolde: M. A. de
Niet, kand., Groningen; te Blija/
Hol werd en te Vrouwenpolder: H.
Jagersma, kand.. Dalfsen; te Drach
ten 3e predikantsplaats: M. H. Slig-
gers, Alkmaar en Broek op Lange-
dijk.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Buiten Verband
Beroepen te Zoeter meer: L. F. Sa
wyer, kand., Kampen; te Deventer
en te Dronten/Langeslag: J. Plantin-
ga, kand, Hallum.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Aan de Theologische Hogeschool
te Apeldoorn zijn geslaagd voor het
kandidaatasexamen theologie en be
roepbaar verklaard: B. van de Berg,
Muldersdreef 634 te Apeldoorn; C. J.
v. d. Boogert, Fauststraat 220 te
Apeldoorn; M. Oppenhuizen, Loo-
laan 83 te Apeldoorn; D. Visser, De
Grote Pekken 572 te Veenendaal.
Dc Eierveilingen.
BARNEVELD, 16-6. Coüp. Veluwse
Eierveiling. Aanvoer 5.977.914 stuks
(volgens veilinglijst 966.780 stuks).
Stemming: redelijk.
Prijzen per 100 stuks: Eieren van
50 gram f 10,56; 55 gram f 11,81; 60
gram f 14,01 en 65 gram f 15,58-
f 16,31.
Eiervieling. Aanvoer 1.303.005
stuks. Stemming: redelijk.
Prijzen per 1Ö0 stuks: Eieren van
51-52 gram f 10,42-f 10,68; 56-57
gram f 12,09-f 12.15; 61-62 gram
f 13,61 -f 14,35; 66-67 gram f 16,49.
Eiermarkt. Aanvoer ca. 1.450.000
stuks. Handel, kalm.
Eieren van 48-54 gram 1' 10,00-
f 11,75 per 100 stuks, kg-prijs f 2,08-
f 2,18; 57-61 gram f 12,60-f 14,20 per
100 stuks, kg-prijs f 2,21-f 2,33 én
64-67 gram f 15,40-f 16,50 per 100
stuks, kg-prijs f 2,41-f 2,46.
twee weken voorwaardelijk en acht
tien maanden ontzegging van de rij
bevoegdheid. De man had niet eens
een advokaat bij zich. Toen hij de
zaal binnenkwam keek men naar
deze man alsof het een geestverschij
ning was. Praktisch is het onmoge
lijk iets dergelijks te overleven. Vol
gens deskundigen is dc kans om een
dergelijk alcoholgebruik te overle
ven uitermate gering.
u
ONDERWIJS
RECHTSZAKEN
Met alcoholrecord
voor de rechter
ARNHEM, 16-6. Een nieuw tve-
reldrekord op alcoholisch gebied is
door 'n Nijmeegse dansleraar geves
tigd. Deze 34-jarige man reed op de
elfde van de elfde vorig jaar tijdens
het spitsuur met een alcoholpromil
lage van 4,45 dwars door de drukke
stad.
Tot nu toe het. hoogst alcohoige-
mfddelde dat door het gerechtelijk
laboratorium werd vastgesteld. De
dansleraar stond donderdagmiddag
voor het rijden onder invloed terecht
bij de Arnhemse politierechter, mvr.
mr. A. Heiwig. Hij werd conform de
eis van de officier van justitie mr. F.
H. Boerwinkel veroordeeld tot vier
weken gevangenisstraf, waarvan
MARKTBERICHTEN
Paardenmarkt Den Bosch
DEN BOSCH, 16-6. 'Aanvoer 322
stuks.
Prijzen per stuk: Luxe paarden
f 1650-f 3400; voljarige f 1385-f 1990;
2-jarige (trekpaard) f 1650-f 2050;
2-jarige, luxe (merries) f 1475-f 2250;
2-jarige, luxe (hengsten) f .1425-
f 1875: jaarlingen, luxe (merries)
f 950-f 1500; jaarlingen, luxe (heng
sten) f 67.5-f 900: jaarlingen (trek
paard) f 1150—f 1475; hitten f 750-
f 1175; Shetlandse ponnies (ruins)
f 225-f 350; Shetlandse ponnies
(mérries) f 325-f 700.
Prijzen per kg: Jonge slachtpaar-
den f 4,50-f 5,20; oude slachtpaarden
f 4,05-f 5,15.
Handel: redelijk.
Rijksscholengemeenschap „Professor
Zeeman" Zierikzee
Geslaagden eindexamen Atheneum
Zierikzee:Johan Bin; Niels van-
Leeuwen; Peter van der Mark; Wibe
Ploeg; Aad Rotte; Peter Sanderse;
Albert-Jan van der Stel; Han Steu-
tel; Marja Vink; Kees van der Wek
ken; Jacomien Zuidweg.
Bruinisse: Adriaan van den Berge;
Kees van den Berge; Adrie van Dui-
vendijke; Ronic Weijenberg.
Oosterland: Jack van der Werf.
Nieuwerkerk: Henk Cats; Elly
Schiettekatte; Rokus Visser.
Sirjansland: Wijnand Oostwoud-
Wij denes.
Noordgouwe: Anton Viergever.
Schuddebeurs: Anna Braber.
Scharendijke: Leo de Bakker.
Renesse: Helle van der Roest; Ma
rian Vos.
Haamstede: Angelique Boel; Jan
Willem van der Heul.
Burgh: Steef Groenleer.
Ellemeet: Leo Dalebout.
Brouwershaven: Niels Hanse.
Kerkwerve: Wilvid Meerdink; Leo
Root.
Aantal kandidaten: 35; Geslaagd: 32;
Afgewezen 3.
Geslaagden eindexamen HAVO
Zierikzee: Marieke Asma; Corine
Bijl; John Dielemah: Jan Kees van
der Doe; Anita van den Dries; Qui-
rien van Dijke; Berend Kooiman;
Sjoukjc Koster; Ingeborg van Leeu
wen; Milly Lems; Ad van Liere; Wil
ly van dér Post; Joke de Raad; An-
nemiéké Rentier; Jóke Schiettekat
te; Wim Schraver; Léen Bij de Vaa-
te; Harry Varel; Joyce Weber; Theo
van der Weele.
Bruinisse: Els Bal; Conny Dekker;
Ada Kik.
Oosterland: Jacob Bal; Wilma Bol
le; Waldo Bominaar; Mario Schef-
fers; Edith Veldhuizen.
Nieuwerkerk: Jaap Rentier; Joop
Wandel.
Sirjansland: Janny Joziasse.
Ouwerkerk: Arthur Kramer; Car-
la Vijverberg.
Zohnemaire: Bert van Ast; Jos
Buis; Kees de Munnik.
Dreischor: Janny Goudzwaard.
Noordgouwe: Erna van der Wek
ken.
Jan Willem van' Kuilenburg; Dick
van Sluis.
Ellemeet: 'Riet van den Hoek.
Renesse: Petra Brons; Karin van
der Roest; Stella van Zanten.
Haamstede: Maike Brink; Irene
Fokker; Kees Polderman.
Aantal kandidaten: 58; Geslaagd: 48;
Herexamen: 4; Afgewezen: 6.
Pupillen-toernooi
„Zierikzee"
Zaterdag a.s. organiseert de voet
balvereniging Zierikzee op het sport
park Bannink een toernooi voor D-,
E- en F-pupillen. Bij de D-pupillen
zal hieraan worden deelgenomen
door Brouwershaven, Kloetinge, Me-
vo, Renesse en Zierikzee. Bij de E-
pupillen zijn dit Bruse Boys, Kloetin
ge, Mevo, SKNWK en Zierikzee en
bij de F-pupillen Bruse Boys, Kloe
tinge, Mevo. SKNWK en Zierikzee.
De wedstrijden bij de D- en E-pupil-
len vangen aan te 11.00 uur en zullen
te 16.30 uur zijn beëindigd.
Voor de F-pupillen is de aanvang
bepaald op 13.00 uur en zal te 18.30
uur zijn afgesloten.
De duur van de wedstrijden, er
wordt een halve kompetitie gespeeld,
is vastgesteld op 2 x 10 minuten.
Jeugd-toernooi SNWK
Door dc sportvereniging SKNWK
tc Nieuwerkerk zal zaterdag 18 juni
a.s. een voetbaltoernooi voor B- en
C junioren en D- en E pupillen wor
den georganiseerd.
Bij de B junioren zal aan het toer
nooi worden deelgenomen door Dui-
veland BI. WIK BI, ZSC BI en
SKNWK BI, bij de C junioren zijn
de deelnemende elftallen Bruse Boys
CI, Duiveland Cl. Zierikzee Cl en
SKNWK Cl.
Bij de D pupillen zijn dit Duive
land Dl, WIK Dl, ZSC Dl en
SKNWK Dl en bij de E pupillen ZSC
EI. Duiveland EI. Zierikzee EI en
SKNWK EI.
Het toernooi voor de C junioren en
de E pupillen zal worden gespeeld
van 9.00 uur tot 11.30 uur waarna
rond 12.00 uur de prijsuitreiking zal
plaatsvinden.
De toernooien voor de B junioren
en D pupillen zal des middags wor
den afgewerkt van 13.00 uur tot
16.00 uur, waarna omstreeks 16.15
uur de prijsuitreiking zal plaats vin
den. Bij de junioren is de duur van
de wedstrijden vastgesteld op 2 x
12.5 min. en bij de pupillen op 2 x 10
minuten.
DUIVENSPORT
P. V. Gevleugelde Vrienden
Uitslag van de wedvlucht vanuit
Bcaumetz voor oude duiven op 12
juni. Gelost om 7.30 uur. Aantal dui
ven in concours 264. Aankomst eer
ste prijsduif 10.05 (1151 m/m). Aan
komst laatste prijsduif 10.18 (1068
m/m).
M. Gieskes 1. 11; A. C. Stoutjes-
dijk 2, 26, 38, 42; W. Blom en zn. 3,
5. 8. 9, 13, 19, 29, 31. 32, 33, 34, 45,
46, 47, 49, 57. 58; H. Merle en zn. 4,
6. 10, 17, 23, 44. 48; Van der Linde-
Bakker 7, 18: Gieskes-Lokker 12, 15,
60, 62; Noordijk-Hoek 14, 28, 37, 52;
Schiettekatte-Stoutjesdiik 16, 25, 30,
35, 40, 50, 61, 63; C. M. Verwesl 20,
51, 53; J. Kaaysteker 21; Foleus-
Westenbrugge 22, 59, 66; A. Stoutjes-
dijk en zn. 24, 39, 65; J. J. de Jonge
27; A. Romijn 36, 43, 55; J. Dekker en
zn. 41; W. Pankow 54; L. Fonteine
56; P. Kou wen berg 64.
Afgelopen weck werden door de Delta Sport atleten scherpe lyden gelo
pen op de langere loopnummers. Woensdagavond liep Simon Blom in Roo
sendaal de 10 kilometer in 32.32 ,min„ een tyd waarmee hy het klubrekord
van Martien Moermond van 35.35.9 met maar liefst ruim 3 minuten verbe
terde.
Voor de Westhoekse atleet, die
momenteel in blakende vorm is, be
tekende deze prachtige verbetering
het zevende klubrekord van dit voor
hem het eerste baanseizoen.
Hans van Elzelingen liet op. de
zelfde afstand 36.27 min. afrrukken.
Evenals voor Simon was dit voor
hem z'n eerste 10 kilometer op de
baan.
Donderdagavond in Goes ging het
ook hard. Rini van Dijke, die zich in
hét afgelopen weekend door Simon
Blom het 1500 meter rekord afgepakt
zag, liep in Goes een nog niet ver
wachte scherpe tijd van 8.56 min. op
de 3000 meter. Hiermee verbeterde
hij z'n eigen klubrekord van 9.15.4
min. Met deze prima tijd eindigde
Rini als 5e na bekende Zeeuwse lo
pers Breel, Antheunisse de Bart en
Bras. Simon Blom met 10 km nog in
z'n benen, liep 9.22.6 min. Verder
werd er nog gesprint door Ad Fluijt
(12 sec. op de 100 m) door Kees Ver
kerk (12.4 sec. op de 100 m en 24.7
sec. op de 200 meter) en door Her
man Padmos, die de 100 m liep in
12.4 sec. en de 200 m in 24.9 sec.
A.s. woensdagavond organiseert
Delta Sport zelf een avondwedstrijd
op sportpark Bannink, waar ABCD
junioren en senioren (voor o.a. 1000
meter) aan de start komen.
SCHARENDIJKE, .15-6 Door. woensdagavond op het sportterrein van ZSC
te Scharendijke met 3-1 van DFS té winnen, heeft Bruse Boys zich weten
te plaatsen in de finale van het toernooi om de Schouwen-Duiveland trofee.
De eerste helft gaf een goede en ook wel aantrekkelijke strijd tc zien, waarin
de Boys het beste van het spel hadden en zich dc beste kansen wist tc
scheppen.
DFS bepaalde zich hierbij in hoofd
zaak vanuit een sterke verdediging
met counters, welke niet geheel van
gevaar waren ontbloot. Wim Geluk
kreeg de eerste goede mogelijkheid
tot scoren, waarbij hij rakelings naast
schoot. Al in de 8ste minuut konden
de Boys voorsprong nemen, toen, na
een goede kombinatie in het centrum,
de bal bij de vrij staande Frans de
Oude kwam, die weinig moeite had
om doelman De Lange het nakijken
te geven (1-0). De zaferdag-KNVB-
spelers bleven hierna de beste kan
sen behouden. Wim Geluk schoot ra
kelings naast, Eddy Schild zocht na
een fraaie aktie het doel net iets te
hoog, waax-na hij even later op de lat
kopte. DFS bleef inmiddels via Toon
Rijnberg en Rien Kok met counters
probei-en openingen in de Bruse de
fensie te vinden. In de 20ste minuut
had zo'n aktie sukses, toen Toon Rijn
berg op links door de verdediging
wist te breken, waarna zijn voorzet
door Rien Kok onhoudbaar in een
doelpunt werd omgezet (1-1). Ook na
deze treffer bleef het spelbeeld on
gewijzigd, met Bruse Boys het moest
aanvallend.
Naar 2-1
In de 33ste minuut kon Bruse Boys
weer voorsprong nemen door Eddy
Schild, die een voorzet van Kees
Willemse laag inschoot (2-1).
Na de rust had het spelbeeld zich
gewijzigd.-DFS viel nu sterk aan, het
wist kansen te scheppen, maar het
ontbrak hierbij aan een aanvaller
die voor de nodige afwerking zorgde.
Zeer dicht kwam DFS enige malen
bij de gelijkmaker, maar de stand
bleef tot de 38ste minuut ongewijzigd.
Toen kreeg, na een aanval van de
Boys over de linkervleugel, de geheel
vrijstaande Eddv Schild de bal in zijn
bezit, waarna hij geen moeite had de
wedstrijd definitief te beslissen (3-1).
Zaterdagavond zullen de twee za
terdag-eerste klassers: WIK en SK
NWK, de andere halve finalewed
strijd te Scharendijke spelen. SKN
WK wist zich hiervoor tc plaatsen
door woensdagavond in de nog te
spelen tweede helft, tegen SVOWK
nog drie doelpunten te scoren. De
uitslag van deze wedstrijd werd hier
door 11-0 voor SKNWK. waarmee het
net één doelpunt meer scoorde in de
voorwedstrijden dan MEVO.
De grote beslissing
JKBBHHHSSBB!
46. Voorzichtig sluipt Eric, het zwaard ge
reed in de vuist, door het besneeuwde bos. Het
gemis van zijn berenmantel doet zich voelen;
hij heeft het behoorlijk koud. Dit verhindert
hem echter niet zijn ogen de kost te geven
eii zo ziet hij zijn vermoeden bewaarheid. Ön-
dur's piraten zijn in snel tempo bezig storm
torens en ruwe ladders te maken van in der
haast gevelde bomen. Ze dpgn. dit heel listig,
zodanig verborgen dat de bewoners van dc
bux'cht Dun Durrah het niet kunnen zien.
De Noorman zoekt, om een zo kort mogelijke
oversteek te hebben, een plek waar het woud
het dichtst de burcht nadert en hier ontdekt
hij dat ei- reeds een grote kx-ing van krijgers
om de burcht is gelegerd. Dit is een wél zeer
gevaarlijke toestand wat Eric's plan betreft.
Hij trekt zich enigszins terug en pijnigt zijn
hersens over een manier die open vlakte over
Ic steken, zonder dal Onclur's. kerels hem tc
pakken ki-ijgen. „Hel zal wel een wedren met
de dood worden", denkt hij grimmig.
Een licht gerucht treft zijn oor en tegelijker
tijd klinkt een ruwe stem: „Hé, wat moet dat
daar?"
Razend snel wendt hij zich,, liggend in de
sneeuw, om en staart recht in het vlak bii
hem opgedoken gezicht van Ondur.
