„DE VOORKERK" HISTORISCH ZINNIGE
NAAM VOOR OOSTERLANDS GEBOUW
OPEL KADETT (1936) ZOU HIER NOG ZIJN
„Tussen kerk en toren"
Zoeken op Schouwen-Duiveland
ra
Vleeshandel
verklaart oorlog
aan gemeenten
ONZE PUZZELRUBRIEK
OOSTERLAND, 7-4. Nu hel kerkelijk eciitruiii van <le
Neil. Herv. Kerk alhier, het gebouw tussen kerk en
toren, (lat men „De Voorkerk" heeft genoemd, zijn
voltooiing nadert, kan worden geconstateerd dat hier
door verbouwing en gedeeltelijke sloping een sublieme
vergaderzaal is ontstaan, een felicitatie aan de Herv.
Gemeente waardig.
Het behoeft geen betoog dat hier in een reeds jaren durende behoefte is
voorzien. By de officiële opening komen we nader terug op de inrichting
en de akkomodatie van de nieuwe aanwinst; we willen nu stilstaan by de
historie van dit gebouw.
Verschillende inwoners van Oos-
terland vinden de naam „Voorkerk"
maar vreemd. Waarom nu geen Re-
lioboth, Pniël, Eben Haëzer", of iets
dergelijks, zegt men dan, maar uit
historisch oogpunt is de naam „Voor
kerk" wél op z'n plaats, hetgeen uit
de volgende regels zal blaken.
Kout na de indijking van de polder
„Ooster-Nieuwland", zoals Ooster-
land toen heette, in de jaren 1353-
1354, werd al spoedig de bekende za
deldaktoren gebouwd met ertegen
aan een kapelletje. Met de toename
van de bevolking bleek echter al
spoedig het kapelletje te klein, en
werd omstreeks 1500 met de bouw
van een kerk begonnen, echter nog
niet zo groot als later. Meer en meer
werd behoefte gevoeld aan een gro
ter ruimte, temeer omdat de Roomse
eredienst die vorderde.
Toen werd het lage deel gebouwd
tussen kerk en toren, en kwam de
toren er als het ware midden in te
staan. De ingang van de toren werd
toen tevens de ingang van de kerk
zoals nog duidelyk te zien is aan de
oostkant van de toren.
De beide steunberen tegen de to
ren aan waren in feite de eindgevel
van het schip van de kerk, en het
was daarom een goede gedachte van
de architect die de restauratie geleid
heeft, in de nieuwe steunberen ronde
gaten uit te sparen die een- beeld ga
ven van de oorspronkelijke ronde
glas-in-lood-ramen in deze eind
gevel. Deze aangebouwde ruimte was
aanmerkelijk lager dan de hoofdkerk
en was venals deze, met stro of een
soort riet afgedekt en hier stonden
waarschijnlijk tal van benodigdhe
den voor de R.K. eredienst zoals bid-
vertrekjes, enz. terwijl het tevens
toegang verleende tot de Sint Jodo-
cuskerk, zoals Oosterlands dorps
kerk toen vernoemd werd naar de
Heilige Jodocus, de schutspatroon
van Oosterland, ook wel de Heilige
Joost genoemd (een naam die nog
voortleeft in één her oudste straten
van het dorp, de Sint Joostdijk).
jarige oorlog, die ook Oosterland niet
onberoerd liet.
Wel het meeste ligt het voor de
hand dat het gedeelte van de kerk
in 1612 is verwoest door de hevige
brand, die ongeveer één derde van
het dorp in de as legde, wat niet ver
wonderlijk is als men bedenkt dat in
die tijd zo goed ais alle woningen
van hout gebouwd waren, en de
brandblusmiddelcn nog zeer sum
mier waren.
„Schoolliuijs"
Hoe het ook zij, omstreeks het jaar
17. 0 bouwde men op deze plaats een
„i'uijm ende geryfelijkck schoolhuijs"
waarin de Oosterlandse jeugd tot
1904 onderwezen is in alle maat
schappelijke deugden, en hun eerste
ABC leerden spellen. Na 1904 werd
het gebouw gemeentehuis van Oos
terland met er achter een vergader
zaal,- die vele jaren onder.de naam
van „De Conferentiekamer", ruimte
verleende aan tal van vergaderingen,
uitvoeringen e.d. Na de tweede we
reldoorlog, toen de gebouwen rond
het Kerkplein veel geleden hadden,
Een deel van „De Voorkerk" le
Oosterland.
(Foto; Zierikzeesche Nieuwsbode)
besloot de raad van Oosterland het
gebouw bij de toren vaarwel te zeg
gen en werd „Oostkenshil" aange
kocht, dat toen verder voor gemeen
tehuis diende totdat de zetel van de
samengevoegde gemeentén naar
Nieuwerkerk werd verplaatst. De
„Conferentiekamer is toen nog wat
uitgebreid en op de plaats waar
vroeger de gemeentekamer met raad
zaal was, werd een mooie hal aange
bracht terwijl er ook nog een kof
fiekamer af kon. Door de watersnood
van 1953 echter werd ook dit gebouw
weer zwaar gehavend, en de zilte
muren bleven schilferen en werden
een zorgenkind voor de gemeente.
Men heeft tenslotte het gebouw ver
kocht aan de kerkelijke gemeente,
met in ruil daarvoor het Ned. Herv.
Verenigingsgebouw aan de Sint
Joostdijk, waar nu Oosterlands
Dorpshuis van zal komen. Door het
achterste stuk te slopen en door het
aanbrengen van een nieuwe gevel' is
de voormalige „Conferentiekamer"
verandert in een keurige vergader
ruimte en is „De Voorkerk" hier uit
ontstaan.
Oosterland.
L. A. CAPELLE.
PARIJS. De economische toestand
van Italië is nog steeds precair,
waarbij de inflatie en de betalings
balans de voprnaamste problemen
vormen. Dit schrijft de organisatie
voor economische samenwerking en
ontwikkeling (O.E.S.Oj in haar jaar
lijks overzicht van de economische
gang van zaken in Italië.
LOESAKA. Zwarte Afrikaanse
leiders die in het Mozambikaanse
Quelimane bijeen waren, hebben
overeenstemming bereikt over de
wijze waarop de Guerrilla' tegen het
blanke Rhodesische bewind kan wor
den opgevoerd. Dit is bericht door
het officiële Zambiaanse persbureau
Zana.
TOKIO. Het officiële Noordko-
reaanse persbureau K.C.N.A. meldt
dat Noord-Korea bedreigt wordt door
een droogte als die in Noord-China
en dat de hele bevolking wordt ge
mobiliseerd om haar te bestrijden.
DAR ES SALAAM. Het Tanza-
niaanse regeringsblad „The Daily
News" veroordeeld Wesl-Duitsland
wegens hulp aan Zuid-Afrika voor
de ontwikkeling van zijn kerncapa
citeit. Deze veroordeling staat in een
hoofdartikel op de frontpagina.
LONDEN. In Polen is een zeer
waax-devolle kollektie originele ma
nuscripten van o.a. Mozart, Beetho
ven, Bach en Mendelssohn terugge
vonden, die in 1941 was verwijderd
uit de „bibliotheek van de staat Prui
sen" in Berlijn. Dit is gemeld door
het Britse hlad „Sunday Times".
BRUSSEL. In het. eerste kwartaal
van dit jaar zijn er in België 663 be
drijven failliet verklaard. Dat zijn er
Weer 14 meer dan in de overeenkom
stige periode van vorig jaar. Alleen
in maart van dit jaar. al gingen 221
bedrijven failliet.
TEHERAN. Een serie aardbevin
gen heeft woensdag in Iran minstens
572 mensenlevens geëist, zo meldde
de radio van het land donderdag. Of
ficiële zegslieden hebben tot dusver
slechts 36 doden gemeld.
BELFAST. Een Britse soldaat van
het garnizoen in Noord-Ierland is
bezweken aan verwondingen die hij
opliep toen zijn pantserwagen de
voorgaande nacht in het gx-ensgebied
met de Iex-se publiek op een land
mijn reed. Een tweede soldaat werd
gewond.
ROME. Plet gebouw, waar het par
ticuliere kantoor van de Italiaanse
minister van binnenlandse zaken,
Francesco Cossiga, gevestigd is, is
donderdag geti'offen döor een krach
tige' bomontploffing voor de deur
van Cossiga's kantoor.
SANTIAGO DE CHILE. Met in
gang van volgend jaar moeten stu
denten in Chili zelf. hun studie beta
len. De Chileense minister van on-
dex-wijs, vice-admifaal Luis Nie
mann, heeft dat bekendgemaakt.
Flitsen
uit het buitenland
WASHINGTON. Het Amerikaanse
Wox'ldwatch Institute heeft een stu
die gepubliceerd waarin de ko'nklu-
sie wordt getrokken dat de mensheid
zich voor haar energievoorziening
veel meer moet gaan richten op de
zonne-enei"gie dan op de conventio-
ne. bx-andstoffen als olie en aai'dgas.
Edelhert
wordt schuw
DOORWERTH, 6-4. „Er lijn
ingrijpende maatregelen nodig
om te voorkömén dat .het
edelhert degradeert lot een
schuw nachtdier.? ..Dei .toene'
mende druk van de bevolking,
de rekreatie én het verkeer is
er de oorzaak van .dat herten
zich overdag nauwelijks nog
vertonen". Dit zëjt. dinsdag
middag ir. Ey Reinders, opper
houtvester en jdgermeester
van de koningin bij de ope
ning van de tentoonstelling
„Hert en hoorngeschal" in 'het
museum voor wil'dbeheer „Het
Nederlandsjachtmuseum" in
kasteel „De Doorwetth".
Te «root
Toen echter ook de Reformatie
haar intrede deed en omstreeks 1574
de eerste predikant hier zijn intrede
deed in de pei'soon van Bernai'd Pie
terszoon, ook wel genaamd Bex-nar-
dus Petri bleek de kerk al dra veel
le gi*oot, waarna hejt voorste deel
langs de toren is verdwenen. Het is
moeilijk te zeggen hoe, en er worden
veelal drie mogelijkheden in oude
kronieken genoemd. Ten eerste kan
men het geval gewoon gesloopt heb
ben, ten tweede wordt wel gedacht
aan de roerige tijden tijdens de 80-
NOORDGOUWE, 8-4. Opcldcalcr
Garage Akkerdaas te Noordgouwe
maakte bekend dat op 24 maart jl.
in de General 'Motors (assemblage
fabriek te Antwerpen de miljoenste
Opel Kadett van het huidige type
van de band liep. Deze wagen was
bestemd voor dc export naar Ne
derland.
Om deze mijlpaal te vieren heeft
General Motors in samenwerking
met de Nederlandse Opel-dealer or
ganisatie - waai-toe ook Gax-age Ak-
kei-daas berhoort - een zoekaktie op
gezet naar de oudste nog in ons land
i-ijdende Kadett. De eigenaar hier
van zal dé jubileumaulo, een Kadett
Grandluxe aangeboden ki'ijgcn.
Bij Garage Akkerdaas is men van
mening dat deze auto op Schouwen-
Duiveland rondrijdt en het is dus
zaak dat de bezitter daarvan zich zo
snel mogelijk meldt bij het garage
bedrijf te Noordgouwe.
De landelijke aanmelding sluit op
15 mei a.s., waarna aan de hand van
de 'wagengegevens wordt bepaald
wie de winnaar van deze zoekaktie
is.
De eei*ste Kadett. vexdiet in de
cember 1936 de fabriek in Rüssels-
heim. Het was een tweedeurs, 4 per-
soons sedan en had voor die tijd
uiterst moderne zelfdragende car
rosserie. De motor had eeir inhoud
van 1046 cc., die 23 pk leverde en
voor een voor die klasse zeer hoge
topsnelheid van 96 km/uur zorgde.
Voor degene, die thans nog in de
ze eex-ste Kadett rijdt, staat een
gloednieuwe Kadett van het huidige
type te wachten.
De eerste Opel Kadett die in 1936 op
de markt werd gebracht.
Advertentie
NIEUW DELHI. De regering van
India heelt dondei'dag meegedeeld
dat een gerechtelijke commissie zal
worden benoemd voor het opspox-en
en straffen van functionarissen, on
der wie „het hoogste politiek gezag",
die schuldig zijn aan wandaden tij
dens de noodtoestand van 21 maan
den tijdens het bewind van premier
Indira Gandhi.
LONDEN. De Britse recherche doet
naspeuringen naar enkele Amex-i-
kaanse burgers, onder wie een voor
malig functionax-is van het ministe
rie van buitenlandse zaken, die ver
dacht worden van wapenlevex-an-
ti.es aan de „px-ovisional Iró", zo
meldt het Britse dagblad Daily Ex
press.
WASHINGTON. Ifalpa, de inter
nationale federatie van verkeersvlie-
gers, heeft 26 belangidjke luchtha
vens voorzien van een „zwarte stër",
wat inhoudt dat ze om diverse re
denen - variërend van kangoeroes
op de startbaan tot onvoldoende
blusmateriaal - gevaax-lijk zijn.
JOHANNESBURG. Zuid-Afrika
moet ophouden zich druk te maken
over ondex^geschikte zaken ais de
kleine apartheidswetgeving en zich
voorbereiden op een rassen-oorlog
op grote schaal". Dit is woensdag
véx-klaard door de nieuwe ZuidalTi-
kaanse minister van buitenlandse
zaken, Roelof „Pik" Botha.
WASHINGTON. Henry Kissinger,
de voox-malige Amex-ikaanse minis
ter van buitenlandse zaken, gaat een
korps pai*ticuMere lijfwachten vor
men. Deze moet in plaats komen
van de bescherming die hij nog van
de CIA geniet, maar die tegen het
eind van deze maand ophoudt.
LOS ANGELES. De nabestaanden
van een Amerikaans slachtoffer van
de luchtramp op het vliegveld Tene-
rife hebben een schadeclaim van 128
miljoen dollar ingediend tegen de
bctiukken maatschappijen, Panum
en de K.L.M.
OOST-BERLIJN. Een ieder die
wordt opgepakt wegens pogingen
mensen uit de DDR te smokkeien
riskeert in de toekomst straffen lot
maximaal levenslang. Dit is de in
houd van amendementen die na
goedkeuring donderdag door het
parlement, aan het Oostduitsc wet
boek van strafrecht zijn toegevoegd.
De nieuwe wetgeving wordt op 5
mei van kracht.
ANTANANARIVO (Malagasic).
De radio van de C'omoren-eilanden
heeft donderdag gemeld dat 80 men
sen worden vermist na een uitbar
sting van de vulkaan Kartala dins
dag. Zij waren aan het vissen en
zijn vermoedelijk verdronken toen
de lava zich in zee stortte en plaat
selijk windhozen veroorzaakte.
METOELLA, Israël. Vermoeide
Libanese Falangistische militaix-en
brachten na 48 uur bittere gevechten
legen Palestijnse kommando's om
het stx-ategische grensdorp Thaybe
hun gewonden naar Israël. Zij gaven
toe dat zij na een tegenaanval van
Palestijnen uit Thaybe verdreven
waren.
ROTTERDAM, 7-4. Met ingang
van 12 april zal de vleesverwerken
de industrie geen vlees ter nadere
keuring aanbieden, zoals voorge
schreven in de artikelen 8 en 50 van
de vleeskeuringswet, zo heeft de co-
oi'dinatiecommissie vleeskeuringswel
bekendgemaakt.
In artikel 8 staat voorgeschreven
dat reeds gekeurd vlees bij iedere
overschrijding van een andere vlees-
keux-ingskring opnieuw gekeurd moet
worden. De kosten hiervan gaan naai
de desbetreffende gemeenten.
De vleesverwerkende industrie
weigert nog langer als financiële
melkkoe van dé gemeenten te fun
geren, aldus de commissie. Tevens
bestudeert de commissie de moge
lijkheden om de in het verleden iDe-
taalde „nadex-e keuringsgelden" van
de gemeenten terug te vorderen.
Zelfs één dag nog kreeg de puz
zel van vorige week „last van de
Paaspuzzel" in de „Z.N.-Extx-a",
waarvan- ook al oplossingen binnen
zijn. Voor toekomstige oplossers
geldt dat de hele 'puzzel uitgewei-kt
moet wox-den ingestuurd ën dus niet
alleen- het bedoeldè rijmpje: Uit de
ingekomen oplossingen van de week-
puz2ei kwamen de prijswinnaax-s te
voorschijn.
De eex-ste prijs as bestemd voor:
De heer L. J. de Ruiter
Hogezoom 168
REN ESSE
De tweede prijs gaat naar:
Anncmaric de Looze
Herstsbekestraat 30
BRUINISSE
De oplossing van de puzzel is de
volgende:
HORIZONTAAL: 1. aanslag; 6.
kadi-aai; 12. boer; 14. luis; 15. as; 17.
kégeicluib; 20. P.S.; 21. log; 23. mon
ster; 24. hei; 25. idem; 27. voeg; 28.
sabel; 29. ben; 31. voorn; 32. re; 33.
'paria; 35. eg; 36. kax-per; 37. grutto;
39. BM; 40. kopek; 42. be; 44. gebit;
46. nar; 47. Bazel; 49. Epen; 52. loge;
53. lol; 54. fontein; 58. Nes; 59. V.S.;
60. rammelaar; 62. L.B.; 63. Pisa;
64. naad; 66. stotend; 67. portiek.
VERTIKAAL: 1. analist; 2. N.B.;
3. sok; 4. leem; 5. argon; 7. alles; 8.
duur.9. rib; 10. as; 11. insigne;
13. ulster; 16. soda; 18. en; 19. ct.;
20. peer; 22, gebrabbel; 24. hoogte-
zon; 26. meermin; 27. voetbal; 29.
baron; 30. Niger; 33. pek; 34. ark;
38. egel-vis; 41. panter; 43. 'blesbok;
45. epos; 48. egel; 50. roman; 51.
piano; 54. fase; 55. n.m.; 56. el; 57.
naar; 60. rit; 61. rat; 63. Po; 65. d.i.
De nieuwe puzzel
HORIZONTAAL: 1. mannelijk be
roep; 7. monstering van troepen; 13.
vrucht; 14. watex-kering; 16. schroef
v.e. helicopter; 17. schaakfiguur; 18.
niet overvloedig; 20. deer v.e. schip;
21. nummer (afk.); 22. deel van Zuid-
Afrika; 24. trekdier; 26. di-ank; 28.
slaginstrument; 31. landbouwwerk
tuig; 33. schijngestalte van de maan
(afk.)34. gx-iezeLig; 36. 0.001 -meter
(afk.); 37. soort onderwijs (afk.); 38.
draagriem; 40. snaarinstrument; 42.
de gezamenlijke edelen; 44. -boom-
loot; 45. tuinhaag; 46. deel -v.e. kle
dingstuk, bestemd om er iets in te
bex-gen; 47. schoen ma kersp r ièm48.
stof die dient om het brood te doen
rijzen; 50. schrijfkosten (Latijn); 52.
ma-nier waarop een kledingstuk ge
sneden is; 53. lid-woox-d 54. voeg-
woox-d; 56. vochti-g; 57. bokstenn
(afk.); 58. persoonlijk voornaam
woord; 59. produ-kt v.h. varken; 61.
groot stuk hout; 63. letter v.h. Gx-iek-
se alfabet; 64. plaats Ln Noord-Hol
land; 67. soort onderwijs (afk.); 69.
gra-ppemaker; 71 bijzondere handig
heid om zich ergens door te slaan;
72. ploegsnede; 74. zinnebeeld van
de marine; 76. huisdier; 77. vrouwe
lijk dier; 78. Oudhollendse munt;
79. vogel.
VERTIKAAL: 1. bewoner v.h. ho
gen Noorden; 2. vrouwelijk vierhan-
dig dier; 3. trede v.e. lader; 4. Ja
panse -munt; 5. oude lengteëenheid;
6. vorm. die enigszins van de gewo
ne afwijkt; 8. paardeslee; 9. watex'-
bèw-onér; 10. kleinste deeltje v.e.
scheikundig element; 11. poedel
hond; 12. vreselijk; 14. laagte tussen
bergen; 15. met ingang van (afk.);
io. vrouwelijk rund; 19. zwarte delf
stof; 22. sna-vel v.e. vogel; 23.
lichaamsdeel; 25. zegswijze; 27. on-
verduistex-d schijnende; 29. groot
moeder (kindei-taal); 30. pistoolfoe-
dx-aal; 32. „bouw"-ai'deling v.h. le
ger; 34. vertrouwelijk; 35. zwaarlij
vig; 37. meelachtig; 39. wandversie
ring; 40. afzondex-lijk vertrek in een
gevangenis; 41. geslacht va-n mensen
of diex-en; 43. naadboom; 49. hoogste
punt; 51. schaaldiertje; 52. -muziek
noot; 55. hoofddeksel; 57. toiletarti
kel; 59. hoofddeksel; 60. hulzen van
gedorste kox-enax-en61. enigszins
luxueus ingericht café; 62. kleine
samenhangende massa v.e. harde of
kneedbare stof; 63. oude vochtmaat;
65. zwemvogel in noordelijke zeën;
66. aanwijzend voornaamwooi'd; 68.
geregelde toestand; 69. schei-de, stap;
70. ondex-deel v.e. ten nispartij; 72.
in 'het water levend, dier; 73. alvo-
rens75. muzieknoot; 77. -persoon
lijk voornaamwoord.
