Antieke rijtuigen kijken
op de boerderij „Luchtenburg"
Natuur- en Vogelwachtgids
F. Schoonakker: „We beseffen
niet wat we hebben"
GEZELLIGE P AASDIS
BROK
„Openluchtmuseum" te Haamstede
w.s.v.
„Brouwershaven"
De „vogeltjes" van Schouwen-Duiveland
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE april 1977
3
HAAMSTEDE, april. Een prille voorjaarsmorgen op
de boerderij „Luchtenburg" aan de I.ifclitenbnrgse
weg onder Haamstede. Op het erf heerst een drukte
van belang. Een Utrechtse wagen waarvoor een onwen
nig en daardoor enigszins onwillig paard wordt aange
spannen en zeven andere oude rijtuigjes die de schuur
worden uitgereden. Een heel kwarwci, voor de gele
genheid op touw gezet. Hier en daar komen er zelfs
poelsdoeken aan te pas voor de foto.
Na enige inspanning glimmen de rijtuigjes. Het paard, niet gewend aan
oogkleppen, stapt met het zware rijtuig was gefrustreerd rond, eenmaal
gerustgesteld draait het met de wagen het oprijlaantje op. De „reeve", waar
langs slootjes met narcissen en driftig ronddribbelende eenden, biedt met
het paard voor de Utrechtse wagen een 19e-eeuwse aanblik. Het erf heeft
inmiddels veel weg van een mini-rijtuigmuseum.
Postzegels, sigarebandjes en lüci-
fersmeTken zijn leuke verzamelob-
jekten maar de rijtuigjes winnen
het deze morgen duidelijk. De kol-
lektie van de heer W. P. de Vrieze;
één van de wagentjes, een buggy,
blijkt eigendom van de heer M. K.
Buth. Zijn vrouw heeft haar paard
beschikbaar gesteld.
Grootmoedérs l ijM
Een hobtoy die twaalf jaar geleden
startte met de aanschaf van de
Utrechtse wagen en in de loop van
de jaren werd uitgebreid met een
zestal kostelijke voertuigen uit
grootmoeders tijd.
In de Zierikzeese Paardeloterij
was in het begin van deze eeuw zo'n
Utrechtse wagen met een drie-jarige
merry ervoor de hoofdprijs. Paard
en wagen waren rond die Üjd cte
somma van f 900,waard.
Het betreft' een typisch Neder
lands rijtuig dat. in het midden van
de vorige eeuw zijn intrede deed.
De wagen van de 'lieer De Vrieze
werd in seriebouw in Zeist vervaar
digd. Dit type rijtuig wordt cok wel
tentwagen genoemd omdat het aan
vankelijk was uitgerust met een
zeildoeken dak waarbij eveneens
zeildoeken schermpjes al naar ge
lang de weersomstandigheden kon
den worden opgerold en neergelaten
De Utrechtse wagen, de naam zegt
het al, was vooral in het Utrechtse"
in trek en kwam ook op Schouwen-
Duiveland veel voor.
Speelwagen
Aan de oorspronkelijke bouw is
te zien dat het rijtuig is afgeleid
Nou, dat is een soort gevoel hé,
maar het ivordl vast weer een lange
hete zomer, met iedere dag (hebben
de mensen verzonnen) een uur meer
licht. Dat is wel fijn, maar toch: „het
verleden drukt".
Wel duidelijk zit ik er op warme
zomerse dagen mee hoe dat b.v. in
1911 is geweest, zonder kranen, met
helemaal lege of bijna lege regen
bakken, met pluisbedden en ramen
die (misschien) niet open kwamen,
met dorstig vee in de weilanden en
ma, nog ingesnoerd, in de baleinen en
een vracht ondergoed aan, zonder
tidnparasols en bikini's, zonder limo
nade waarschijnlijk en pa met zijn
vadermoorder aan op kantoor. Er
zijn vreselijke dingen vrienden in de
wereld, maar alleen al daarom zou
men niet terug kunnen, zeker niet in
een hete tijd, zoals^ we die vorige zo
mer al hebben gehad en misschien
nog krijgen. Maar ik klaag niet of
het zou over de patiënten in de zié-
kenhuizen moeten zijn. Ik wens ze
liters ijseaude cologne toe en een
avondkoelte door de ramen, die dan
misschien wel open mogen. -En be
terschap natuurlijk.
Toch kunnen ze feitelijk niet ge
mist; zo'n paar weken helemaal
hardstikke zomer, zoals ze in boeken
worden beschréven. Die zinderende
hitte over de velden, de dromerigheid
van de middag, de hooi-oppers, het
wuiven van het hoge gulle groen en
dan 's nachts de gele lamp, die zijn
boog maakt langs de hemel, de zach
te bries door de bomen hier en ginds.
Ontzettend mooi en poëtisch. Het is
er toch maar allemaal, ook al is de
wereld niet zo mooi en poëtisch,
maar we kunnen niet leven bij de
krantekoppen alleen. Storm en regen
vagen de mystiek weg, maar bij mooi
weer komt die geheimzinnigheid te
rug; in de afgedekte kamers, langs
de rand van de velden, onder de
verkoelende koepel van een boslaan,
waarin 's nergens dé dauw parelt
De mensen worden ook mooier,
enkele te hard verbrande vakantie
gangers buiten beschouiving gelaten.
Ze waren te dol in de zon of ze
smeerden niet goed, maar er is veel
brons aan benen en halzen en wie
zegt het niet mooi ie vinden, neigt
naar huichelachtigheid. Ja, de va-
kanlies moeten allemaal nog komen
en - het mag verteld - we houden hel
hart vast. Maar ook al moet men
werken, is zo'n brok zomer toch fijn,
omdat de vrije uren duidelijker com
penseren. Mooi ver van de kust weg
zwemmen; met een boek en een f ris
se fles buiten wachten tot de avond
valt. Absoluut, zo'n brok groeiend
hete zomer hoort er bij, om het zich
later te herinneren en dankbaar te
zijn als eenmaal weer de modder
komt, de mist en Potgieters „koude,
vuile regen". Wie weet 'hoe het zal
gaan in 1977.
SCHIEREILANDMAN
van de speelwagen, een deftig uit
gevoerde boerenwagen waarmee
men ging „spéleriejen". Op zowel
de voor- als de achterbank vinden
twee personen plaats. Bij de eerste
typen moest men over de voorbank
De heer Schoonakker, oiid-N.J.N.-
er, (daar begon het allemaal mee),
ziet in de aanwezigheid van regelma
tige gasten zelfs een mogelijkheid tot
het kweken van meer interesse en
nieuwe leden. Gemotiveei'de en se
rieuze leden uit de Schouwen-Duive-
land bezoekende gelederen zijn altijd
welkom. Voor frekwent kamperende
gasten, tweede woning-bezitters en
caravan bewoners kan een lidmaat
schap boeiende perspektieven bieden
ondermeer in de vorm van regelma
tig georganiseerde ledenexkursies.
Veelzijdige funktie
De funktie van de Natuur- en Vo
gelwacht is veelzijdig en omvat o.a.
ook de bestudering van struktuur-
sehetsen en projektontwikkelingen.
Indien nodig tijdig aan de bel trek
ken is tegenwoordig een belangrijk
onderdeel van de diverse werkzaam
heden al zijn veel beslissingen ten
klimmen, de z.g. voorin stap. Latei-
werd het rijtuig van twee portieren
voorzien, als bij het exemplaar op
de foto. De wagen is afkomstig- va.-i
een boerderij in Schouwens duinge
bied. Getuige de naam van de han
delaar, er is een plaatje op het rij
tuig aangebracht, werd het gekocht
bij J. T. H. van Papenveld Pzn.,
Lammermarkt, Zierikzee
Kleingoed
De wagen deed. niet alleen dienst
bij personenvervoer maar werd ook
gebruikt bij het vervoer van klein
goed als boter, eieren en kaas.
Donderdags gingen de boeren er
met hun monsterzakjes mee naar de
beurs. Dit rijtuig werd vakkundig
gerepareerd. Er is in zo'n geval bij
na sprake van restauratie, door de
heer A. P. Plaum uit Zierikzee. Het
werd een plaatje.
Deze wagens konden zowel dooi-
één, als twee paarden worden ge
trokken. De kap hoort zwart te zijn
en originele uitvoeringen zijn blank
gelakt.
Eenvolgend maal hopen wij enke
le andere fraaie rijtuigen uit de koi-
lektie-De Vrieze te bespreken.
nadele van de natuur tóch van on
miskenbaar belang.- De zwaarstwe
gende argumenten gaan voor.
Een koördinatie van alle natuur-
en landschapsbeschermende instan
ties zou wat dit aangaat van positief
belang kunnen blijken al is de onder
linge verstandhouding prima en
funktioneert ook het Zeeuws Coördi
natie Orgaan als zodanig. Een maxi
male samenwerking zou kunnen lei
den tot optimaal resultaat bij weder
zijdse belangen en zou bovendien op
het informatieve vlak grote voorde
len kunnen opleveren.
Het vogelwcreldje
Het winterseizoen is praktisch ach
ter de rug. Koperwieken en krams
vogels zijn verdwenen. In de inlagen,
vooral de beschermde Flaauwers-in-
laag, waren weer grote aantallen
brand-, kol- en rietganzen te zien
naast diverse soorten eenden. In deze
Aangespannen Utrechtse- of tent
wagen.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
inlaag werden evenals in de Schelp-
hoek zelfs een paar flamingo's ge
signaleerd.
Op. tie Oosferschelde werden dol
fijntjes, zeehonden en bruinvissen
waargenomen. In de Zuidhoek-inlaag
wórden op één tij soms 46 soorten vo
gels geteld. De stöotvógels, uilen,
vooral ransufltjes en torenvalken,
nemeri in aantal toe.
Het broèdseizoen staat voor de
deur. De jaarlijks georganiseerde
rondleidingen vinden ook dit jaar
weer d°oi"êai?g- Er zijn excursies
rond Slot Haamstede en Slot Moer-
mond .en hok het broedgebied van de
zilvermeeuwen aan de rand van de
Doriiiniale bossen kan onder leiding
worden bezichtigd. Deze exkursies
vinden plaats op vrijdag- en dinsdag-
het pompstation bij de uitkijktoren
avond 19.00 uur; punt van vertrek
aan de rand van hel. Dominiale Bios.
Met dé betreffende Zilvermeeuw
kolonie is het ooit vreemd gesteld
geweest. Överbescherming en het
ontbreken van natuurlijke vijanden
leiden tot een zo groot aantal eier-
rovende en ander broedsel verslin
dende zilvermeeuwen dat de Vogel
wacht de de wijknemende andere
vogels (visdiefjes) moest beschermen
tegen de door de wet beschermde
meeuwen.
Er wordt nu een kern van en kol e
hónderden broedende paartjes in sa
menwerking met Staatsbosbeheer op
peil gehouden. Met succes, want een
aaiital destijds verdwenen vogelsoor
ten is inmiddels weer teruggekeerd.
Vanaf een soort duintribune heeft
men een uitstekend uitzicht in de
broedkuip en het is dus niet absoluut
noodzakelijk zich direkt in het gebied
te begeven. Zilvermeeuwen hebben
een vaste partner en broeden juist
buiten snavelbereik van de buren. De
eieren, doorgaans drie. stuks, worden
beurtelings door man en vrouw be
broed en na ongeveer vier weken
komen de eieren uit. De jonge zilver
meeuw is pas na drie jaar helemaal
op „kleur" en vrijgezel af. Als
weersvoorspeller zien we de meeu
wen bij ruwe zee het land intrekken
waar ze driftig „wormtrappen" in
het weiland. Door de veroorzaakte
trillingen komen de regenwormen en
wat dies meer zij naar boven.
„Ware rijkdom"
„Bommenedes Kuikuit, hetDijkwa-
ter, de kreken en bosjes rond Ou-
werkerk, Schuddebeurs, de Koude-
kerkse, Flaauwers- en Zuidhoek-in-
lagen, het strand en de duinen bie
den op natuur- en vogelgebied een
ware rijkdom waar. we niet voor
zichtig genoeg mee oYn kunnen
springen. Een afintal gebieden is
Om alles nog feestelijker te mailcen
moet u eens proberen zelf uw paas-
versieringen te maken. Vooral sa
men niet kinderen wordt dit zelf
maken al een feestje op zichzelf.
Om te 'beginnen kunt u zelf eens
uw menu-kaarten gaan maken. In
elke kantoorboekhandel zijn grote
vellen stevig tekenpapier te koop in
de meest uiteenlopende kleuren. Te
ken op dit papier vier bloemblaad
jes. Knip ze uit en leg ze in de vorm
van een bloem op elkaar, plak ze
voorzichtig op elkaar en kijk, de
helft van de bloem is geboren. Al
leen het hart ontbreekt nog, én dat
Advertèntie
noodzakelijkerwijs beschermd, zoals
het Zeepe, tijdens het broedseizoen
afgesloten voor publiek. Het bewust
gebieden en een aangepast gedrag
zijn van de waarde van dergelijke
kan afsluiting voorkomen, zodat ex-
daadwerkelijk sprake kan zijn van
het genieten van de vx-ije natuur. De
mate van beschex-ming is afhankelijk
van de bezoekex-s en het is een te-
leux-stellende zaak wanneer be
schermde gebieden aan de publieke
belangstelling moeten wox-den ont
trokken. Afblijven en op afstand
toekijken zijn vooi-waarden, de na
tuur wil voox-namelijk met rust gela
ten wox-den.
„Vooruitlopend op het feit dat de
Westhoek natxxurbescherind gebied
■zal worden deelde onze zegsman
mede, dat rond mei een uitgave ver
schijnt van de Natuur- en Vogel
wacht „Tussen Duin en Polder" met
betrekking tot de Westhoek. Het
boekje, dat tal van gegevens bevat,
wordt ter verkoop aangeboden bij de
plaatselijke VW-kantoren.
kunt u maken van allerlei materiaal,
laat uw fantasie eens wei^ken. U
kunt er b.v. een gaatje inknippen en
er een echte bloem insteken, of een
zelfde (klein) bloempje in een ande
re kleur op plakken. Op ieder
bloemblaadje schrijft u een gang
van wat er op hei menu staal.
Place-mals
Ook de z.g'. place-mats zijn. niet
moeilijk, zelf te maken. Van stevig
wit tekenpapier knipt u de place-
mats in de vorm van een ei. En kijk,
weer kunnen de kinderen een hand
je, gevuld met penseel, potlood of
vils.tift, toesteken.'
Voor u het weet heeft u de meest
originele place-mats op uw tafel
liggen, waarop' uw kindex-en met ple
zier ep vooral netjes zullën eten.
Het is natuurlijk ook erg leuk als
u de menu-kaarten, evenals de
place-mats een eivorm geeft, of de
pLace-niats dé vorm van de bloem
van het menu.
MYRA TUYNMAN.
(Vervolg van pag. 1)
Èf bestaat tevens gelegenheid tot
het nemen van privé-les. Het gevor-
dex-d zeiibrevet D staat gelijk aan
het A-diploma van de Koninklijke
Nederlandse Watersport Vereniging,
zodat de jeugdige bezitter zich met
recht een reeds ervaren zeiler mag
noemen.
Wedstrijden
Bij nationale en internationale
wedsti-ijden wordt door de jeugdaf
deling zoveel mogelijk assistentie
verleend. Ondeiiinge jeugd-zeil-
wedstrijden worden in samenwer
king met Zierikzee, Bruinlsse en dit
jaar ook Scharendijke, georgani-
seerd. Een jaarlijks bezoek aan de
Hiswa slaat op het programma en
op de Stampei-splaat wordt eens
per jaar met de gx-oep een bax-becue-
festijn gehouden. Hierbij wox-den
demonstraties gegeven: omslaan,
man over boord, etc. De jeugdafde
ling gaat dit jaar een wel heel bij
zondere opening van het zeilseizoen
tegemoet. Op de openingsdatum
van het jeugd-zeilseizoen, 23 april,
woi-den vier boten met champagne
gedoopt door mevrouw Koster. De
namen van de nieuwe aanwinsten
zijn nog .geheim. Voor die avond is
een filmvoorstelling gepland. Vader
Cats, dit herdenkingsjaar in het
middelpunt van de belangstelling,
geeft zijn Brouwse pappenheimers
een uniek motto mee voor het aan
staand seizoen, getuige dit citaat:
Die sijn tij tjen weet te gissen
en sijn toutjen weet te splitsen
en sijn glas te x-oex-e sta en
mach wel voor een bootsman gaen.
Aldus Jacob.
De jeugdleider de heer J. C. A.
Koster.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
Iedere maand verschijnt een Zierikzeesche Nieuwsbode - Extra
Goeree-Overflakkee en S"?tHuiwen-Diiiveland, in een tot^aloplaag van
ruim 222.500 exemplaren.
De verschijningsdata zijn:
14 september
19 oktober
16 november
14 december
Voor ADVERTENTIES kunt u kontakt opnemen met de" heer J. van
Loon, drukkerij takenman Ochtman B.V., Jannewekken 11, Zie
rikzee. Telefoon (01110) 2255; telefoon privé (01119) 660.
Voor REDAKTIEZAKEN: Rcdaktie Zierikzeesche Nieuwsbode. Janne
wekken 11, Zierikzee. Telefoon (01110) 2255.
ZIERIKZEE, april. „We beseffen niet wat we allemaal
hebben". Uitspraak van de penningmeester, kontro-
letir vogèl-naluurbescliermingswet en gids van de Na
tuur- en Vdgelwacht (llir. F. Schoonakker. Duin-, bos-
en polderlandschap, een geweldige variëteit in de aan
wezige flora en fauna, met name waar het de vogels be
treft doet de vraag rijzen of dat wel te kombineren valt
niet een jaarlijkse invasie van duizenden toeristen.
„Weliswaar niet enig voorbehoud is het antwoord van de heer Schoonakker
een grif „ja". Iedereen heeft recht op een goede kóntaktmogelykheid met de
natuur en waar wérkelijk interesse bestaat bestaat ook de neiging de natuur
intakt te houden. Het is een zuivere mentaliteitskwestie die dankzij instan
ties als de Natuur- en Vogelwacht bygebra-cht en begeleid kan worden.
Kijken doe je met je ogen en niet met je handen en wie rust en harmonie
zoekt kan ook met rust en in harmonie laten."
