Naam „Brouwershaven" komt
het eerst voor in akte van 1318
Dit jaar „500 jaar Stad'
Diepvries
in opmars
Wie betaalt
pensioen
bij 64 jaar?
Herdruk
eerste Bosatlas
Textiel gestolen
voor waarde
van 55.000 gulden
Bejaarden zagen „hun„
Renesse - vakanliekanip-ïilm
Noodkreet van Tsjechische aktrice
HYPOTHEKEN
Overal in Zeeland...
KRUISVERENIGING IS ER OM MENSEN
TE HELPEN
BROUWERSHAVEN, 10-3. Brouwershaven is gesticht
aan een kreek die uitmondde in de Grevelingen. De
naam Brouwershaven komt voor het eerst voor in een
akte van 1318. Verondersteld wordt dat het toenma
lige dorp zijn naam heeft gekregen als gevolg van het
feit dat de haven werd gebruikt als in- en doorvoer
haven door Hollandse bierbrouwers, vooral uil Delft.
I-Iet standbeeld van Jacob Cats, opgericht in 1829, was het eerste standbeeld
dat in de negentiende éeuw in de Noordelijke Nederlanden werd geplaatst.
Het Óeeld werd vervaardigd door Pórmentief uit Gent.
Dc geschiedenis van Brouwershaven kwam deze weck in de belangstel
ling te slaan tydens de in het stadhuis gehouden persconferentie die werd
gegeven in verband met dc herdenking van de dichtcr-staatsman Jacob
Cats, die op 10 november a.s. vier honderd jaar geleden te Brouwershaven
werd geboren.
Dit jaar wordt zoals bekend ook
herdacht „Brouwershaven 500 jaar
Stad". Dat was aanleiding voor het
comitélid mevrouw M. E. Jansen-
Glas een schets te geven van de ge
schiedenis van Brouwershaven, waar
zich al spoedig ook haringvissers
vestigden. In 1344 kreeg het dorp een
privilege voor een vrije haringmarkt.
Er was toen al een eenvoudige
kerk gebouwd; niet zoals de huizen
'aan een dijk langs de kreek, maar
onderaan de dijk, op grondgebied
van het dorp Duivendijke. Het ge
meentehuis werd gebouwd tegen de
dijk, naast de sluis die men eertijds
in de kreek aanlegde ter afvoering
van hel polderwater.
Brouwershaven kreeg stadsrech
ten in dc jaren zeventig van de vijf
tiende eeuw. Het officiële charter is
nooit gevonden, maar in een brief
van 1177 wordt gesproken van dc
stad Brouwershaven.
De zestiende eeuw bracht veel
welvaart, welke tot uiting kwam
o.a. 'in de vergroting van de kerk,
die in verschillende fasen werd ver
richt. Een belangrijke bron van in
komsten voor de kerk was de belas
ting op haring en bier.
Plet jaar 1545 was een rampjaar
voor Brouwershaven: een grote
brand verwoestte 300 huizen en de
haringvangsten waren slecht. Bij de
aanval van de Spanjaarden in 1575
werd de stad snel veroverd en weer
grotendeels door brand verwoest.
Bij de opbouw werd toestemming
verkregen wallen te leggen en poor
ten te bouwen. In 1599 bouwde men
een nieuw gedeelte aan het stadhuis
en in 1648 een waaggebouw met
daarbij een Kraan voor het lossen en
laden der goederen, voornamelijk
haring- en meekrapvaten. De ha
ringvangst was nog steeds erg be
langrijk; het gildewezen bloeide. -
Door de tegenwerking van Zierik-
zee heeft Brouwershaven echter
nooit stemrecht gekregen in dc Sta
ten van Zeeland, zodat het altijd een
zg. „smalslad" is gebleven.
Een nieuwe ramp vond plaats in
1682: zeven polders liepen onder, de
bruggen Waren vernield en de grach
ten verzand.
tisch werd gemaakt. In de negen
tiende eeuw telde Brouwershaven
nog drie meestoven.
De watersnoodramp van 1953
richtte grote schade aan; de kerk
had van eb en vloed te lijden, tot
dat het gat bij de Schelphoek in sep
tember was gedicht. In 1957 kwam
de keersluis gereed, die gesloten kon
worden bij opkomende hoge storm
vloeden.
De bouw van de Bromversdam
bracht weer een grote verandering
voor het stadje, na 1970. De garna
lenvisserij verdween. Er werden een
kleine camping en een grote jacht
haven aangelegd. Weer heerst er veel
bedrijvigheid in Brouwershaven,
maar nu alleen in dc zomermaanden.
UTRECHT, 10-3. In Nederland is
in 1975 voor rond een miljard gulden
aan diepgevroren voedingsmiddelen
gekocht: 15.000 ton groenten, vis, vis-
produktcn en snacks, 70 miljoen liter
ys en 30 miljoen kilo kip. Diepvries
maakt b\j de gemiddelde levensmid-
delenzaak bijna drie procent van de
totale omzet uit.
Deze gegevens meldt Food Maga
zine, het vakblad van de beroepsor
ganisatie van levensmiddelen-detail
listen.
Van de Nederlandse gezinnen heeft
96 procent een koelkast en 36 procent
een diepvriezer. Vorig jaar werd er
voor zes procent van de huishoudin
gen een diepvrieskist gekocht en in
1977 zullen er naar wordt verwacht
265.000 worden aangeschaft.
UTRECHT, 10-3. De Federatie Ne
derlandse Vakbeweging is nieuwsgie
rig naar de manier waarop minister
Boersma (sociale zaken) een verla
ging van de pensioengerechtigde
leeftijd naar vierenzestig jaar denkt
t.e kunnen bekostigen. Aangezien het
kabinet er van uitgaat, dat het beslag
van de collectieve lasten op ons ge
zamenlijk verdiende nationale inko
men met niet meer dan één procent
mag toenemen, wordt de vraag ak-
tueel welke andere collectieve voor
zieningen moeten sneuvelen om de
verlaging van de aow-leeftijd moge
lijk te maken.
De FNV schrijft één en ander in
haar „Vakbondskrant" van déze
week. Minister Boersma heeft on
langs opgemerkt, dat hij er naar
streeft om binnen twee tot. drie jaar
dc ingangsdatum van de aow op
Vierenzestig jaar te brengen. De ex
tra lasten daarvan raamt hij op netto
achthonderd miljoen tot één miljard
gulden.
GRONINGEN. 10-3. Omdat het
honderd jaar geleden is dat de eer
ste Bos-allas verscheen gaat Uitge
verij Wolters-Noordhoff BV in Gro
ningen de eerste druk van deze at
las, de „schoolatlas der geheele aar
de" opnieuw uitgeven. De Bos-atlas
is genoemd naar zijn samensteller,
de aardrijkskundeleraar R. P. Bos
aan de Rijks-HBS in Groningen, die
zelf 15 drukken bewerkte van zijn
atlas. Die is nu in de 48-ste versie
te koop.
ROTTERDAM. 10-3. Uit een kle
dingwinkel aan de Zenostraat in Rot
terdam hebben dieven in de nacht
van woensdag op donderdag voor
55.000 gulden lingerie, bad- en nacht
kleding gestolen. De politie vermoedt
dat de dieven binnenkwamen door
een vuilcontainer onder een van de
winkelramen te rijden en een raam
in te slaan. Van de daders ontbreekt
elk spoor.
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
ROTTERDAM. Een juwelier aan
de Noordmolenstraat in Rotterdam
leed een strop van f 2.700, door aan
een buitenlander een heren- en een
dameshorloge te verkopen. Hij liét
ze betalen met 44.000 Griekse drach
men. Bij de bank bleek later dat de
drachmen al in 1939 in Griekenland
uit de roulatie waren genomen.
DEN HAAG. De Brabantse milieu
federatie en de stichting Natuur en
milieu hebben donderdag aan de
Raad van State in Den Haag ge
vraagd voortzetting van de bouw
van een elektriciteitscentrale in
Geertruidenberg te verbieden.
ARNHEM. Een 28-jarige boekhou
der uit Arnhem die vorige week
werd aangehouden op verdenking
van verduistering van ca. honderd
duizend gulden bij zijn werkgever,
heeft inmiddels bekend voor ruim
vijf ton te 'hebben gefrauleerd.
Initiatief C..J.V.
ZIEIIIKZEE, 10-3. Donderdag be
leefden plm. 160 bejaarden uit Zie-
rikzee een vervolg op de vorig jaar
op 11 september gehouden bejaar
dendag in bet C.J.V.-kamp te Renes.
Enkele slecht ter been zijnde be
jaarden werden door behulpzame
C.J.V.-ers afgehaald en weer thuis
gebracht. De feestavond in het Her
vormd Verenigingsgebouw werd be
gonnen met samenzang, gebed en
een openingstoespraak door voorzit
ter B. D. Schot. De heer Schot ging
in op diverse aspekten van het
C.J.V.-werk in 'Zierikzee, zoals hel
klubwerk en het zomerwerk (zomer-
kamp/schipkamp). Voorts memo
reerde hij de uitwisselingskontakten
met de CVJM in Lübecke, waar een
20-tal jongeren uit Zierikzee de
week vóór Pasen te gast zal zijn.
EINDHOVEN. Donderdag zijn
vanuit Eindhoven twee vrachtauto's
voor zandvervoer en twee trekkers
met oplegger geladen met tien gene
ratoren en kompressoren vertrokken
naar het rampgebied in Oost-Tur-
kije, dat vorig jaar november door
een aardbeving werd getroffen.
SCHIPHOL. Binnenkort kunnen de
bezoekers van de Aviodome op
Schiphol, waar de permanente ten
toonstelling over de ontwikkeling
van de lucht- en ruimtevaart is ge
vestigd, een nieuwe aanwinst in het
museum bewonderen. Woensdag ar
riveerde namelijk bij het museum
het prototype van de Fokker S-12, de
PH-NDC. Dit vliegtuig, dat in 1949
werd gebouwd, is het enige toestel
van dit type dat Fokker in Nederland
heeft ontwikkeld.
ROTTERDAM. Ook een tweede
vergadering van leden van de indu
striebonden, donderdagmorgen in
Rotterdam, heeft uitgewezen dat het
georganiseerde personeel dat werkt
bij de Shell raffinaderij en bij Shell
Chemie hel c.a.o.-aanbod van het
bedrijf afwijst.
Ten aanzien van de akliviteïten
met de bejaarden deelde de heer
Schot nog mede, dat deze mede mo
gelijk gemaakt waren door finan
ciële medewerking van enkele mid
denstanders en de Diakonie van de
Hervormde Gemeente Zierikzee.
Onder de titel „Het. Evangelie als
ons kompas" legde een groepje jon
geren o.l.v. Arjo van Loo het aksent
op het (interkerkelijke) karakter van
het C.J.V. en de betekenis van de
Bijbel daarin.
Film
De heer D. Dool vertoonde een
door hemzelf vervaardigde geluids
film over hel bezoek van bejaarden
aan het C.J.V.-kamp te Renesse. Ook
diverse andere akliviteïten van het
C.J.V. 'kregen in deze film aandacht.
Speciale nadruk kreeg de naam van
de vereniging „Samen Verder", her
kenbaar aan de plaats, die én be
jaarden én jongeren temidden van
elkaar innemen. De perfekt gemon
teerde film, kompleet met tekst en
muziek, oogstte een groot sukses en
een hartelijk applaus. De heer Dóol
mocht aan het einde van de avond
een mooi boeket anjers in ontvangst
nemen.
Belangrijke hoofdmoot van deze
winteravond was het toneelstuk in
drie bedrijven, getiteld „Rare kost
gangers".
Tijdens het heden (vrijdag) avond
te houden senioren-jaarfeest van de
C.J.V. zal dit stuk nogmaals worden
opgevoerd. Tijdens de pauze, waarin
koffie of thee werd aangeboden,
bracht de verloting het mooie be
drag van f 457,op. De jonge orga-
nisle Bettie Dool verhoogde de ge
zellige stemming tijdens de decor
wisseling met fraai orgelspel van
oude bekende liedjes.
DEN HAAG. De Tsjechische aktri
ce Vlasta Chramostova heeft via het
Theatre Freedom Committe (T.F.C.)
haar kollcga's opgeroepen hun stem
te verheffen opdat de vier mensen,
die na het openbaar maken van
Charta '77 gevangen zijn genomen,
worden vrijgelaten of het recht krij
gen op een onderzoek in vrijheid.
Het F.T.C. heeft dit donderdag in
Den Haag bekend gemaakt, waar de
oproep van de actrice alsmede die
van de chansonnière Marta Kubisó-
va openbaar werden gemaakt.
Het T.F.C. heeft een onderzoek in
gesteld naar de situatie waarin een
aantal theatermensen in Tsjecho-
Slowaldje zich bevindt. Het comité is
tot de slotsom gekomen, dat Vlasta
Chramostova en Marta Kubisov'a en
tal van andere kunstenaars al jaren
lang op dood spoor zijn gezet.
Zeven jaar
De beide vrouwen zijn al zeven
jaar onwettig tol stilzwijgen ge
doemd. Zij hebben ervaren steeds
minder burgerrechten te kunnen
verwezenlijken terwijl de mensen-
rechten niet worden gerespecteerd.
Het T.F.C. is opgericht door de
Centra van Nederland en België van
het Internationaal Theaterinstituut
(I.T.I.), de tak van de Unesco voor
het theatergebeuren waarin zeventig
landen zijn vertegenwoordigd. De
centra kregen hiervoor de instem
ming en medewerking van Amnesty
International- en de Liga voor ver
dediging van de rechten van de
mens.
Denkt u aan pon eitfen huis? (ield beliuelT
dan iS'pn sliTiikelliIof ir zijn. Kon
hypotheek van do Spaarbank maakt't n
mogelijk. Kr is óók -\oor ijron hypotheek,
aangepast aan uw inkomsten.
Laat u uitgebreid advisc^n door do
NUTSSPAARBANK
ZIERIKZEE
Oplichter
De ook voor Brouwershaven wei
nig enerverende achttiende eeuw
werd in 1763 onderbroken door de
komst van dokter Johan Cato Ka
merling, een rijk en bekwaam ge
neesheer, die ieders sympathie won
en de dochter van de burgemeester
trouwde. Hij bleek echter een oplich
ter te zijn met valse papieren en
werd in 1765 gegeseld en gebrand
merkt.
Het stadje verkeerde in het begin
van de negentiende eeuw in een ver
vallen toestand. De nog overgeble
ven drie poorteu werden; voor af
braak verkocht om mei het geld het
stadhuis te kunnen restaureren.
Een nieuwe opbloei volgde om
streeks 1820, toen grote schepen Rot
terdam niet meer konden bereiken
omdat het Goereese Gat verzandde.
De schepen voeren naar de rede van
Brouwershaven, waar ze gedeeltelijk
werden' gelost in lichters, waarna
deze de lading naar Rotterdam ver
voerden.
Dit gaf veel bedrijvigheid; douane
beambten en loodsen vestigden zich
in het stadje. In 1826 werd er een
reddingboot gestationeerd en in 1830
werd het zeegat van tonnen voorzien
In 1339 ankerden 14 Oost-Indiëvaar-
ders op dc rede. Een ondernemende
Rotterdammer begon in 18-14 met de
bouw van een hotel „Calsburg". Het
gebouw bleek echter door de groot
se opzet niet rendabel, en werd in
1347 weer gesloopt.
Strandingen
De drukke scheepvaart gaf aanlei
ding tot veel strandingen. De ondiep
liggende scheepjes van de Brouwers-
havense vissers bewezen goede
diensten bij het lossen van de ladin
gen van de gestrande schepen.
Na het graven van de Nieuwe Wa
terweg in 1872 ging dc welvaart weer
snel achteruit. De vissers gingen zich
weer toeleggen op de visvangst. Er
werd veel rog gevangen cn voor gc-
zoutc garnalen bleek in Engeland een
goede afzet te bestaan.
Voor het scheppen van meer werk
gelegenheid werd opgericht „De
Brouwersëhe Inmakerij", waar vis,
mosselen en gepelde garnalen wer
den ingeblikt. Het pellen van garna
len als huisarbeid bleef ook na het
verdwijrien van ',,De Brouwersche"
nog lang een bron van bijverdienste
voor veel gezinnen. Ook de-versche
ping van suikerbieten gaf in het na
jaar aan veel mensen werk. De sui
kerbietenteelt was in de plaats ge
komen van meekrapleelt, die ver
dween toen de rode kleurstof synthe-
ZIERIKZEE, maart. He eerste kruisverenigingen wer
den meer dan honderd jaar geleden opgerielit en in
Zeeland is het kruiswerk ook alweer een mensenleven
oud. Het overgrote deel van de bevolking is lid van de
kruisvereniging, maar toch weten velen niet precies
wat de vereniging allemaal kan doen.
De consultatiebureaus voor zuige
lingen en kleuters kent iedereen en
dat de wijkverpleegster thuisliggen -
de zieken verpleegt en verzorgd is
ook algemeen bekend. Maar verder?
In Zeeland bestonden vroeger drie
kruisverenigingen: het Groene Kruis,
het Wit-Gele Kruis en het Oranje-
Groene Kruis. Sinds enkele jaren is
er maar één kruisvereniging. Het
oude systeem van „elk dorp zijn
eigen kruisvereniging" is eveneens
verlaten. Men vindt dat de gezond
heidszorg beter uitgevoerd kan wor
den, wanneer de werkeenheden wat
groter zijn. Daarom is Zeeland nu
verdeeld in tien „basiseenheden": re
gionale kruisverenigingen.
Vóór de geboorte
Dc zorg van de kruisvereniging be
gint al vóór een mens geboren is:
dan krijgt de a.s. moeder adviezen
van wijkverpleegster en de leidster-
docente van het kraamcentrum. Ze
kan deelnemen aan zwangerschaps-
gymnasliek; tijdens de geboorte as
sisteert de kraamverzorgster, huis
arts of vroedvrouw. De kraamver
zorgster blijft ca. 10 dagen in het ge
zin om moeder en kind te verzorgen
en de huishouding draaiende te hou
den.
Al kort na de geboorte wordt dc
moeder met haar kindje uitgenodigd
om te komen naar het zuigelingen
consultatiebureau. Het kind wordt
regelmatig onderzocht, de moeder
krijgt allerlei nuttige adviezen. Is de
babv na een jaar kleuter geworden.
dan is er het „kleuterbureau", waar
het accent van de adviezen meer ligt
op opvoeden. Er worden ook moeder
cursussen voor jonge moeders (en
ook vaders) georganiseerd.
Voorlichting
Opgroeiende mensen zijn door
gaans gezond. De kruisvereniging
probeert te helpen dat ze liefst ook
gezond blijven: door adviezen van
de wijkverpleegster, het organiseren
van gèzondheidsmarklen, voorlich
ting over gezonde voeding door de
diëtiste. De dienst van de kruisver
eniging heet: „Gezondheidsvoorlich
ting en -opvoeding".
Dc wijkverpleegster komt zonodig
thuis verplegen: injecties geven, ver
binden. Ze begeleidt ook de huisge
noten inzake de verzorging van de
patiënt.
Zijn er verpleegartikelen nodig om
dc thuisblijvende zieke goed te ver
plegen, dan wordt het uitleenmaga
zijn van de kruisvereniging inge
schakeld. Leden kunnen gratis ge
bruik maken van veie tientallen
soorten verpleegartikelen. De wijk
verpleegster zorgt ook voor de na
zorg van een uil het ziekenhuis ont
slagen patiënt.
De diëtiste van de kruisvereniging
is er om het dieet toe te lichten,
wanneer iemand dieet moet houden.
Voor bestrijding van bepaalde ziek
ten hebben de kruisverenigingen
speciale diensten: reumatiek, tuber
culose, kanker, geslachtsziekten. Ge
specialiseerde districlsverpleegsters
helpen en adviseren de wijkver
pleegsters voor jeugdgezondheids
zorg, revalidatie.
He oudere nicus
Dc kruisvereniging is ook erg be
langrijk voor oudere mensen, oudere
mensen hebben vaker hulp nodig
dan jonge. De kruisvereniging orga
niseert cursussen „beter bewegen"
en help de ouderen zo lang mogelijk
zelfstandig te blijven in eigen huis.
Het kruiswerk is geboren uit het
streven samen dingen te doen voor
onze gezondheid die de enkeling niet
kan. De kruisvereniging is een orga
nisatie waarbij 82 procent van de
Nederlandse bevolking vrijwillig is
aangesloten, waar meer dan 10.000
mensen werken in ruim 65 beroepen.
De kruisvereniging is verreweg ook
de goedkoopste vorm van gezond
heidszorg in ons land. Want voor
enkele tientjes per jaar is een heel
gezin lid van de kruisvereniging en
heeft dan recht op alle diensten
j$HI
De diëtiste geeji aan een
echtpaar voorlichting over een
gezond afslank-dieet.
(Foto: Zierikzeesche
Nieuwsbode)
