Mr W. P. Martens over vroegere
en buitenplaatsen
Konil er ook een jachthaven in Oude Tonge
DE NIEUWE RENAULT-14
FLINKE VERSCHIJNING IN
MIDDENKLASSE
ONZE PUZZELRUBRIEK
DE NIEUWE PUZZEL:
Vereniging „Stad en Lande"
ZfERfKZFFSeïV: NIEUWSBODE FEBRUARI 1977
3
Dil Is de Z.N.-EXTRA, die - dal is pure logika - doet vragen naai
de regelmatige uitgave van de ZIERfKZEESCHE NIEUWSBODE.
Vier maal per week brengt die krant minutieus het nieuws van stad
en streek, plus alle relevante publikatles. advertenties, ingezonden
mededelingen en talrijke vaste rubrieken.
i
Ondergetekende
geeft zich op als abonnee
(14 dagen gratis).
De betaling zal bij
per jaar 86.
Automatische
Handtekening
Doorhalen wat: niet verlangd wordt.
iVf f DD E LH A ft NIX
Kamernuiziekvereni>>"in>>'
„Drieklank"
Dinsdagavond jl. werd te Middel-
harnis opgericht - nadat reeds enke
le oefen- en repetitieavonden ge
houden waren - de kamermuziek
vereniging „Drieklank" te Middel-
harnis. Tot de voorlopige bezetting
van het orkest konden een twintig-
lal amateur-musici worden toegela
ten, die niet. alleen uit Goeree-Over-
flakkee en de Hoekse Waard, maar
ook (een vijftal) van Schouwen-Dui-
veland afkomstig zijn. Dit verklaart
dan ook de naam „Drieklank": mu
ziek gemaakt door mensen van drie
regio's.
Naast eerste,violen, tweede en alt
violen. cel li en contrabas, omvat de
bezetting een zevental blazers, t.w.
3 fluittisteh, 2 hoboïsten (hobo en
barok-hobo) en 2 klarinetlisten.
Begonnen is met instuderen van
barok-werkjes van Telemann. een
concert voor twee hobo's en strijk
orkest van Antonie Vivaldi en een
werkje van Joh. Chr. Bach. De lei
ding is in handen van mevrouw Van
Dijk-Kruis te Middelharnis.
Voor liefhebbers-strijkers is er
nog wel een plaatsje beschikbaar!
Wie zich thans opgeeft
GRATIS.
f f HAGEN
De Z.N. onmisbaar
draaien in stad en
NIEUWSBODE
kwartaal 22,50)/
bp prijs gesteld.
Z.N., anl-
Weststraat 35 - Molenweg 4
Telefoon (01878) 1612 en 2120
OUDDORP (Z.H.)
Dit zal wellicht niet gemakkelijk
gaan. want dat zou het aantal jacht
haven aan de Grevelingen weer met
één vermeerderen en de Inrichtings-
schets Grevelingen geeft voor de
kust van Flakkee toch meer gedacht
aan natuurgebied, dan aan rekreafie.
Deze rekreatie is meer aan de
Schouwen-Duivelandse kust ge
dacht.
Toch heeft de genoemde projekt-
ontwikkelingsmij een bouwterrein
op de gorzen van Oude Tonge aan
gekocht in de nabijheid van het al
bestaande zwembad en de sportvel
den. Van het 7 ha grote bouwterrein
zal 3 ha worden bebost.
Naast de drie typen te bouwen 147
rekreatie-bungalows komt er ter
plaatse, een supermarkt, een gebouw
voor algemene doeleinden. Verder
denkt men aan een speeltuin, een
speelweide en een speelvijver.
Het bungalowpark is ontworpen
door het architectenbureau Zee-
lanberg te Oud dorp.
Rijden in de regio
ZIERIKZEE, februari. „Oorspronkelijk is «ie tuin ean
sta«lsversehijnsel, want «ie hoeren waren al buiten en
hadden er dus minder behoefte aan, De steden - vooral
in de middeleeuwen - liaddeli de huizen dieht open ge
pakt bij elkaar en ruimte was er dus weinig. De tuiifeii
komen dan dicht flati de stadsrand of vlak er buiten".
Een «opmerking, van riir. ty. K
Martens.in het kader vanzijnoaiisc-
rië: „Tussen landschap door de éëti-
wén heeixien de buitenplaatsen yah.
Séhuddèbeïirs'-'.'
De allereerste tuinen 7vindt mep.,
bij fóurëfxifen 'of kloösterS, D.e ab'éjj
van. Middelburgis'er voorbeeld van;
het wds.. feitelijk ,,ë'en stadje in één
stad". Vaste vocrziehihgën waren
eeh, kloostergang',een bron (l.ater -
welput)',- een plein -met 'fontein/ een
moé^ én' kruidentuin (klbósters).
Het. wpórd - tuin kóïréleërt mét
„towri" (stad).
id'ieïijt- ónderscheiden., van-,
het parkV.Öat dé landsheer voor/zich
zélfaanlegde,samen mét: /bossen
•Parken, war^ji',«soms ommuurd
(1 ra'nkrijk, Italië). Tenonzent was
dé al'üGhéiding met -sloten. of - ook
weer met-heggen. Eerste park: New
Forst park,- aangelegd'-door-Willem-de -
Veroveraar (1066).. Bij een- Neder
lands park behoorden: eeiï eenden
kooi, eeh reigerij; een fazanterie en
ook. pauwen, die destijds werden
gëgetén é'n later "vei/drongen dooi*
kalk-oëhen.. Dé fazant kwam uit, het
Nabije Oöstén, evenals het damhert.
Schuddeburs ooit schouwtoneel van
veel, buitenplaatsen. Nu zijn er nog
restanten, w.o. het bekende „Mou
Plaisir", hier op een historisch
plaatje vart vóór 1920.
delëeuwen. Een hofje ie Zierikzee is
nbg hét St. Jacobshofje (Vismarkt),
zël-dzaam gaaf nog en waard om veel
aandachtté krijgen en te wórden
gékonséfvëerd.
In liet buitenland (Italië) ontstond
de gewoonte buitenhuizen te bou
wen; het bleek eén (noodzakelijke)
vlucht hit 'de stad. i.v.in. pestepide
mieën.
In de 15e eeuw begon men geld in.
grond' te beleggen en de trek naar
buiten begon hier in de 17e eeuw.
De rijkeren huurden zich enkele
kamers bij de pachters van gronden.
Keiiaissaiice-tulrieii
OUDE TONGE, fcbiuari. De ont
wikkelingsmaatschappij Rijnbouw te
Heemstede, heeft zich rechten en ei
gendommen verworven aan het ha
venkanaal van Oude Tonge, wellicht
met de gedachte dat daar nog eens
een jachthaven zal kunnen worden
geprojekteerd.
Advertentie
ZIERIKZEE. 12-2. Als er bij een moderne auto al span
ning is tussen funktionaliteit en esteliselie vormge
ving, dan is bij de nieuwe Renault 14 alleen sprake van
een kleine accentverlegging; de R 14 is een auto met
de kwaliteiten van „de 16" en dat geldt wat het inte
rieur betreft, vool'al ruimtelijk.
Er is iets aan de vorm gesleuteld, maar de herkenbaarheid van de auto
op zich heeft er niet onder geleden. R-14, een merkwaardige verschijning
in de middenklasse.
Een „raodtest" leert onmiddellijk
enkele opvallende dingen aan deze
auto, waarmee van andere wagens
geen kwaad woord is gezegd, nl. de
snelle acceleratie en de grote wend
baarheid. De top lii't op 140 km/uur
en dat is meer dan genoeg, want
men mag het - gelijk bekend - niet
rijden in Nederland.
Er zit in een nieuwe eigentijdse
wagen - en met name in de R-14 een
scala van kleine en grote(re) veilig
heden ingebouwd, met als voor
naamste eigenschap de „kooi", die
een zo groot mogelijk bescherming
geeft aan de passagiers.
In de passagierskabine zijn verder
aanvullende veiligheden aange
bouwd. die het resultaat van een
botsing, in ieder geval aanmerkelijk
kunnen verkleinen.
Wegligjjinp;
Deze nieuwe aanwinst in de Re-
nault-stal heeft een le prijzen weg-
ligging. Tijdens een felle rit op
Schouwen-Duiveland - oök over ge
accidenteerd terrein - bleek dat dui
delijk. Door de voorwielaandrijving
„kleeft" de wagen heel sterk aan de
weg. Navenant is de beremming, die
zeker een ruim voldoende cijfer
krijgt. Nog enkele opmerkingen: de.
stoei van de bestuurder kon wat
royaler zijn, maar een hoofdsteun
kan veel goed maken. De voorstoe-
len trouwens zijn royaal verschuif
baar. Een pré is ook het vrije uit
zicht door het stuur op het eenvou
dig gehouden dashboard, dat een
paneel verklikkerlampjes heeft, die
overdag wel iets scherper zouden
mog en opl ichten
Zo'n detailopmerking echter mag
geen naam hebben, want er is heel
veel op en rond deze auto: alle kom
fort binnen, maar bescheiden bui
tenmaten zodat het parkeren simpe
ler wordt en binnen o.m. kunstleren
beklëding en zonwerend glas. Alge
mene indruk op de „grote weg"; een
snel renpaard, met altijd genoeg
„overpower" voor welke situatie
ook.
De R-14 hier voor de Noordhavenpoort(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
(De oorspronkelijke be.tekënis was
de omheining- rond een afgezonderd
stuk grond; later gold tuin voor dié
grond zélf.De afscheiding was
meestal, met rozén .'etïmeidoorns
doorn heggen),
Hofjes
Karaktënsiièk vóór. Nederland -
'dat dóórgaans ëtëcht in .platte Vlak
ken/ -warén-' de/dofjes' van de Mid-
De puzzelaars lieten weer heel wal
van zich hóren deze maand. Wé
mochten dan ook een fikse stroom
inzendingen ontvangen. Uit de goe
de oplossingen werden de prijswin
naars geloot.
Tweede prijs (waardebon van f 25,
De heer L. Groenendijk
Koninginnetaan 23
SOMMELSDÏ.TK
Eerste prijs (Waardebon van f 50;Derde prijs (waardebon van f 10,-
Mevröuw C: Zoiiüervan-Siein
Oesterstraat 22
BRUINISSE
Mevrouw D. Bom
St. Domusstraat 89
ZIERIKZEE
De Renaissance-tüinen kenden
smalle laantjes; in de 17-eeuw vindt
men grote geschoren heggen. In Ne
derland wérd alles vlak gehouden;,
het werden formele tuinen met
„vormbóompjës" (naar vorm geknip
te'boompjes); Frankrijk koes voor
','éen tuin- aangepast .aan hét land-
schap, (Versailles), „tuinen die tot
aan dehoraion leken - te reiken''.
Verdér grasparterres en gróte fon
teinen. Het laatste feitelijk onlogisch
én alléén passend in de aan verras-
sihgsëlerhenten rijke vroegere Ita
liaanse tuinen.
Oprij I
aiiuii
De Fraftse aanleg werd model
voor Nederland. In de 16e eeuw ko
men er lanen in de bossen; latei-
bleven de statige oprijlanen er van
over. Aanlégplaatsen voor buiten-
hüizen in Nederland: de Vecht
streek en de binnenduinen. waar de
arme grond toch niet. veel ekono-
misch nut had.
Selniddebéurs is ook zo'n voor
beeld; gelegen ttiét ver van Zierik
zee Op een zaftdfhg. Geliefd in die
tijdwaren toen al grote, gekleurde
bloemen w.o. de Keizerskroon, o.m.
afgebeeld op het behang van de Re
gentenkamer in het Burgerweeshuis.
Jacob Cats begon op een oude duin
boerderij, dai later „Sorgvliet" werd,
met alles er bij en er op: park, beek.
moes-.en kruidentuin, boomgaard en
bos.
Slotbos
Een fraai voorbeeld van een slot
bos is op Schouwen-Duiveland het
terrein bij slot „Haamstede", met
geoihetrisehe aanleg. Wal over is
van Schuddebeurs is een restant. Er
zijn wel 17 a 18 buitens geweest. Het
gaafste is „HeesleiTusl".
In de 18e eeuw komt de roman
tische bomen, een treiirgrafje en -
vroegere vormen - een Chinese tuin,
weer een landschappelijke aanpas
sing, een parkzöne en allerlei exo
tische bomen, een fruergrafje en -
wat bleef - het rustieke bruggetje en
de tuinkabouter. De behoefte aan
landschappelijkheid in de tuinen
duidt e>- op dat het echte natuurlijke
landschap aan het achteruit gaan
was.
„Heeslerlusl"
Typisch voor „Heesterlusf'gras
veld. vijver, vis, bospark. ijskelder-
tje, moestuin, boomgaard - en thee
tuin.
Typischwaren ooit tuinkoepels
voor de kleine burgerij die later hun
funktie verloren toen de trek naar
buiten begon en de feitelijke roof
bouw op het landschap, al gebeuren
er ook wei goede dingen, zoals de
beplanting bij de kreken van Ou-
werkerk.
HORIZONTAAL: 1. vaartuig; G.
bijprijs in ëen loterij11. modern
kommunikatiemiddel; 13. Verstand
(figuurlijk); 14. persoonlijk voor
naamwoord: 16. schuifbak; 17. het
vermogen om geuren gewaar te wor
den; 18. voorzetsel (afk.); 19. dans
partij; 21. op geen enkele plaats; 23.
afgemat; 24. vereniging, verbond; 26.
riviertje op dè grens van Overijssel
en Drente; 27. edellcnaap, hofjonker;
28. bijwoord; 30. onderdeel v. e. ten-
nispartij; 31. vrouwenverblijf in
oosterse landen; 32. kwalijk rieken
de lucht; 34. grote; zure, donkerrode
kers; 35. zwart;paard; 36. beeld van
vluchtigheid; 37. woonvertrek; 40.
driétal; 43. vrouwelijk beroep; 44.
etiket aan de halsv.e. medicijni'lesj.e;
46.' kleine viso'tter; 48.. Wild zwijn; 49.
ondergrondse spoorweg; 5,1.wijk
plaats voor overstroming in., önbé-
dijkt land in Friesiahd; 52. lodpjilaats
voor kippfen; .53. roöfü.iër; 55. voer
tuig;- 56.onbepaald hoofdtelwoord;
57. volksoverlevering; 58. klierachtig
orgaan; 60. muzieknoot; 61. geblader
te, groen; 62: 'scharnier; 64. vreemde
munt; .6"
VERTIKAAL: 1. zot, dwaas; 2. be
llend sportevenement (afk.); 3. korte
tijdsduur; 4. bezieldheid, vuur; 5.
ui truster en exploitant van schepen;
6. gedrukte en gewoonlijk gekleurde
pladt; 7. sprookjesfiguur; 8. boom; 9.
met name (afk.); 10. huiduitslag; 12.
wijnsoort; 13. stad in Frankrijk; 15.
vissërsmandje; 18. gevleugeld dier;
20.. smal, handvormig wéefsel; 22.
kleur; 23. tijding; 25. kaassoort: 27.
kleine vogel met lange staart; 29.
koörd dat iets bijeenhoudt; 31. plaats
in N.-Holland; 33. sleepnet voor de
vangst van oesters;34. insekt; 37.
elk der gedeelten waarin een partij
goederen voor de verkoop is ge
splitst; 38. stad in Duitsland; 39. bij
belse persoonsnaam; 41. eetlust; 42.
stijf, onbuigzaam; 43. overleg; 44.
deel v.e. trompet; 45. vreemde munt;
47., gebak in repen waarvan het deeg
in heet vet op de bakplaat wordt ge
spoten; 49. niet vet (b.v. van vlees);
50. vloeibaar vet; 53. deel van Indo
nesië; 54. teken, signaal; 57. muziek
noot; 59. regiment (afk.); 61. laatst
leden (afk.); 63. muziëkhoot.
Nikkormat FT2
De NIKKORMAT FT2 ca
mera is de amateur-spie
gelreflexcamera bij uitne
mendheid. Hij biedt u de
ongekende kwaliteit en
duurzaamheid die gewoon
is aan de Nikon-camera's,
maar met die eenvoud van
constructie welke de Nik
kormat FTn zo populair
heeft gemaakt bij zowel
vakman als amateur.
Advertentie
Systematisch geplaatste
insteilingscontrole om snel
,eh gemakkelijk te kunnen
fotograferen, een aange-.
bouwde flitsschoen voor-
eenvoudige flitsfotografie
en de bestaande mogelijk
heden van het NIKON-sy-,
isteem verhogen de moge
lijkheden van de Nikkor
mat FT2. Ook de Nikkor-
fnat FT2 is voorzien van
het bekende 60/40% meet
systeem. De sluitertijden
die in de zoeker worden
afgelezen, zijn gedeeltelijk
traploos instelbaar. Verti
caal lopende Copal sluiter
waardoor een flitssynchro-
nisatie van 1/125 sec. kan
wofderi bëreikt.
Nikkormat Ft2 body zwart
met f2-50 mm van 1315,
nu 845,—
VJ-
Movector 2000
Voor S-8 100W/12 V halo-
geen-koudlicht-spiegel-
lamp. Lichtsterk vario-ob-
jektief 1,3/16.5 tót 30 mm.
Snelheden: 18 en 24 beel
den per seconde. Voor- en
achteruitprojektie 120 m.
spoel. Automatische film-
inleg. Sterke koeling.
Movector 2000 van 622,—
nu 395,-
