IV
L
Toernooi pers. kampioenschap
tweede klasse libre
V iertallenkompetitie
distrikt Schouwen-Duiveland
TOTO EN LOTTO
ERIC DE NOORMAN
I
SUCCESJES
HOTEL VAN DER WEIJDE
OVER DRAAIORGELS
EN ORGELDRAAIERS
5
ROTTERDAM. In de Rotterdamse Energiehal zijn de nationale kampioen
schappen machineschrijven gehouden. Tijdens de warmihg-ilp, het zgn. „in
tikken", kijkt een jongetje ademloos naar de rappe bewegingen van zijn
grote zus. Deelemers aan de titelwedslrijd moeten in een half uur minstens
10.800 aanslagen kunnen produceren, waarbij ten hoogste 54 foutieve aan
slagen mogen worden gemaakt.
BILJARTEN
Op vrijdag, zaterdag en zondag 7,
8, en 9 januari a.s. zal in het klub-
lokaal van de biljartvereniging Nep-
tunus te Zierikzee, café „Old City"
het toernooi worden gespeeld voor
het persoonlijk kampioenschap 2e
klasse libre van het distrikt Schou
wen-Duiveland der KNBB.
Voor deze finale 'hebben zich we
ten te plaatsen: J. de Haan en J.
Dorreman beidé B.V. Renesse, A.
Dorst, „Windenburg", Dreischor; P.
Bod'bijl, „DOS", Ouwerkerk; A. de
Waay, „De Carambole", Dreischor;
B. Versteeg, „Entre Nous" Zierikzee
en J. C. Goudzwaard, „OKK", Nieu-
werkerk.
In de eerste ronde zullen de vol
gende partijen worden gespeeld: A.
de Waay-B. Versteeg; P. Bodbijl-J.
C. Goudswaard; A. Dorst-J. J. Dor
reman en J. den Haan-slechtste ver
liezer.
Vrijdagavond te 19.00 uur zal een
aanvang worden gemaakt met de
eerste partij.
Voor de viertallenkompetitie van
het distrikt Schouwen-Duiveland
van de K.N.B.B. werden de volgende
wèdstryden gespeeld:
Klasse C 3, afdeling A: OKK-KVL
7-2. M. Lems-J. Klomp 2-0; H. Ree-
de-J. v. d. Weijde jr. 0-2; J. C.
Góudswaard-J. Koopman -2-0; Joh.
Tierrie-A. Braber 2-0.
VOG-OKK 4-5. W. Kramer-M.
Le'ms 0-2; C. v. d. Bos-H. Reede 2-0;
A. Flikweert-J. C. Goudswaard 2-0;
J. Meganck-Joh. Tierrie 0-2.
KVL-VOG 7-2. J. Klomp-L. Lou-
werse 2-0; J. v. d. Weijde jr.-C. v. d.
Bos 2-0; J. Koopman-A. Flikweert
0-2; A. Braber-J. Meganck 2-0.
Klasse C 3, afdeling B: Renesse-
DOS 9-0. J. den Haan-P. Bodbijl 2-0;
J. A. Vasseur-P. S. Vijverberg 2-0;
N. Jarise-D. v. d'. Werf 2-0; Joh.
Everaers-C. Bom 2-0.
Bommenede-Renesse 9-0. L. J. de
Munnink-J. den Haan 2-0; A. Schou-
wenaar-J. A. Vasseur 2-0; J. van
Almkerk-N. Janse 2-0; H. Steen-
land-Joh. Everaers 2-0.
DOS-Bommenede 4-5. P. Bodbijl-
L. J. de Munnik 2-0; P. S. Vijver
berg-A. Schouwenaar 2-0; D. v. d.
Werf-J. van Almkerk 0-2; J. J.
Smits-H. Steenland 0-2.
Klasse C 4, afdeling A
OKK-Entre Nous 4-5. M. Matthijs-
seri-J. Snijders 0-2; A. Radewalt-J.
de Regt 2-0; H. Padmos-J. Rogge
band 0-2; C. Padmos-W. Steenkist
2-0.
Renesse-De Wig 9-0. M. Bolle-S.
Wesdorp 2-0; C. Dorreman-J. Moer
land 2-0; J. Dalebout-R. v. d. Mijden
2-0; N. J. Schults-M. v. d. Schelde
2-0.
KVL-OKK 0-9. A. van Dienst-M.
Matthijssen 0-2; A. v. d. Werf-A.
Radewalt 0-2; P. Beekmans-H. Pad
mos 0-2; M. Voshol-C. Padmos 0-2.
Klasse C 4, afdeling B
Windenburg-OKK 5-4. W. J. Doe-
leman-J. C. Goudswaard 2-0; A. de
Wit-L. v. d. Maas 0-2; N. N.-Th. de
Bruin 2-0; C. J. van Velzen-J. van
Felius 0-2.
Bommenede-D'eule 5-4. M. de
Rijke-D. de Bruine 2-0; J. van Alm-
kerk-C. Stouten 0-2; C. van Doom-
J. Bolle 2-0; S. Duinhouwer-W. de
Jonge 0-2.
De Wig-Windenburg 7-2. J. Ver
boom-W. J. Doeleman 2-0; R. v. d.
Mijden-A. Dorst 0-2; A. v. d. Hoek-
N. N. 2-0; O. Scholten-L. Fonteine
2-0.
■OKK-Bommenede 4-5. W- Fiik-
weert-M. de Rijke 2-0; L. v. d. Maas-
A.. Cornelissen 2-0; Th. de Bruin-C.
van Doorn 0-2; J. Felius-L. J. de
Munnik 0-2.
D'eule-De Wig 2-7. D. de Bruine-
J.. Verboom 0-2; C. Stouten-R. v. d.
Mijden 0-2; J. Bolle-A. v. d. Hoek
2-0; W. de Jonge-P. Schol ten 0-2.
Zierikzee speelde
indoorkampioenschappen
te VJissingen
Op 28, 29 en 30 december zijn in
Vlissingen indoorkampioenschappen
gehouden. De deelnemers kwanten
uit geheel Nederland en zij waren in
poules van drie verdeeld, waarvan
de eerste twee aan het cindtournooi
zouden mogen deelnemen. De Zie-
rikzeese tennisspeelster Elvira
Schaap had van de Zeeuwse jeugd-
kommissie dc uitnodiging gehad aan
de wedstrijden deel te nemen.
Dat Elvira duidelijk nog moest
wenVien aan de veel snellere slagen
wisselingen, op binnenbanen is het
spel nu eenmaal sneller bleek al dui
delijk. Alhoewel zij in haar partij
tegen de Brabantse Paülien Stein
nog op een 1-1 kwam, verloor zij de
partij toch 'kansloos met 6-1, 6-1. Des
te betei- ging het échter in de tweede
partij. Eugenie Plag uit Amsterdam
moest met 6-2, 6-1 in het stof bijten
en dit resultaat bracht Elvira in de
eindrondes, hetgeen toch, gezien de
concurrentie, goed genoemd mag
worden.
De volgende tegenstandster was
Monique uit Den Haag en zij bleek
een te zware hindernis. Via vaak pri
ma spel wist Monique de bijna groot
ste overwinning te behalen. Het 6-1,
6-0. Ondanks deze nederlaag mag
voor Elvira van een geslaagd toer
nooi worden gesproken, omdat zij bij
die Zeeuwse meisjes zat, die het verst
kwamen.
Lotto
Het aantal deelnemers aan de lotto
bedroeg 767.016. Zij legden in
f 3.140.683. Voor de prijzen is be
schikbaar: f 1.683.802. De prijzen
zijn: eerste prijs (met jackpot)
f 714.116, tweede prijs f 149.182, der
de prijs f 223.773, vierde en vijfde
prijs: f 298.364. De winnende cijfers
zijn: 6 - 8 - 19 - 24 - 25 - 41. Reser
vegetal: 14.
Toto
DEN HAAG. Aan de eerste toto
van 1977, die zou spelen op de hoofd
klasse van de amateurs hebben
129.807 totospelers meegedaan. Zij
zorgden voor een inleg van 355.799
gulden. Voor de prijzen is beschik
baar 169.004 gulden. De prijzen zijn:
èex-ste prijs: f 67.601; tweede prijs:
f 42.251; derde prijs f 59.151. Éen
juist ingevulde kolom zou er als
volgt hebben uitgezien (yervangende
uitslagen): 2' - 2-1- 2- 'i - 3- 3-1
-3-1-2-1-1.
De vervangende kruisjes voor de
wedstrijden, die voorkomen op het
formulier van sporttoto nummer 1
zijn:
Unitas-EDO
X
De Spart.-VUC
X
CVV-AFC
X
UVS-DWV
X
Elinkwijk-RVC
X
Valtherm.-Spcl. Erica
X
de Treff.-Achïll.'12
X
Haaksb.-Ensch. B
X
Enrmen-Germanicus
X
Limburgia-SVN
X
Voercndaal-TOP
X
Longa-Panning.
X
j Almania-RKC
X
ZAALHANDBAL
Delta Sport-heren
behaalden fraaie zege
In een uitstekende wedstrijd heb
ben de D.S.-heren een fraaie en dik
verdiende 17-8 zege behaald op het
bepaald niet zwakke E.M.M. De
Middelburgse heren die met bekende
spelers als Johny Bisch (doelman
zeeuwse jeugd) en Jan van Hane-
ghem (oudspeler van o.a. Oymp.us en
diverse selektieteams) kregen geen
schijn van kans in de sfeervolle Zie-
rikzeese sporthal.
Slechts in de beginfase wist E.M.M.
door drie treffers w.o. een straf worp
van Jan van Haneghem bij te blij
ven. Door goed opgezette aanvallen,
langs ingestudeerde patronen sloe
gen de Zierikzeeënaars keihard toe.
Piet van Dalen, Cees de Vos en Piet
Verrijzen zorgden voor de afronding.
Terwijl de goed gesloten defensie
weinig kansen weggaf. Ruststand
8-4. In de tweede helft loopt de D.S.
ploeg ver weg van E.M.M. Bij de
stand 15-4 gelooft men het wel en
weet E.M.M. iets van deze smade
lijke stand weg te werken. De eind
stand 17-8 is dan ook beslist niet ge-
flatteert.
De dames
De dames van Delta Sport, zonder
Ria Schaalje, speelden een vreemde
wedstrijd. In de eerste helft kreeg
men van de snelle E.M.M.-dames
geen schijn van kans. Ruststand 8-0.
Ver in de tweede helft bij een 11-0-
stand wist Anita de Jong eindelijk te
scoren. Geïnspireerd door deze tref
fer begon Delta Sport aan een
krachtig offensief. Door treffers van
vooral Wietske Vos (6x), Els- van
Zwieten (2x) en Anita de Jonge (2x)
wist men aardig in te lopen. Maar
het verschil was te groot «om nog
kans te maken op een gelijkspel.
Eindstand 15-11.
Dc jeugd
De jongens-adspiranten wonnen
met 14-7 vah G.S.C. terwijl de pu
pillen in het verre Oostburg verloren
van Operatie met 7-5.
MARKTBERICHTEN
Paardenmarkt Utrecht
UTRECHT, 3-1. Op de paarden
markt in Utrecht zijn maandag 332
dieren aangevoerd. De prijzen waren
voor: luxe paarden f 2350-f 3400,
werkpaarden f 1350-f 2225, oude
paarden f 1225-f 2100; 3-jarige paar
den f 1225-f 1975; 2-jarige paar
den f 900-f 1525; veulens f 375-
f 1050, hitten f 750- f 1150, ponies
f 175- f 525. Slachtpaarden per kg
geslacht gewicht f 3,70-f 4,60, jonge
slachtpaarden per kg geslacht ge
wicht f 4,30-f 5,de handel was
rustig.
FIN ANCIEN EN ECONOMIE
Verwachte export
in 1977
NEW YORK. 3-1. Over dc hele
wereld zal dit jaar voor meer dan
drie biljoen dollar kunnen worden
geëxporteerd als dc handelstanden
zich onthouden van haridélsbeper-
kingen. Dat voorspelt de Ameri
kaanse nationale raad voor de bui
tenlandse handel.
De raad, een particuliere instel
ling zonder winstoogmerk, doet een
beroep cp de deelnemers aan het
overleg dat in het kader van de
Gatt (algemene overeenkomst inza
ke tarieven en handel) in Genève
wordt gepleegd, om de vrijheid van
handel zo groot mogelijk te maken.
De raad verwacht dat de Vere
nigde Staten dit jaar voor 125 miil-
jaid dollar op betalingsbalansbasis
zullen uitvoeren. In 1976 bedroeg de
export naar schatting 114 miljard
dollar. De Amerikaanse handelsba
lans zal dit ja ai' een. nog groter te
kort te zien geven dan vorig jaar,
toen het naar schatting acht miljard
dollar bedroeg.
Investeringen van Amerikaanse
bedrijven in het buitenland hebben
in 1976 naar schatting netto dertien
miljard dollar opgeleverd. Het te
kort op de handelsbalans zal hier
door ruimschoots worden goedge
maakt. De betalingsbalans zal over
1976 waarschijnlijk een klein tekort
te zien geven.
Boeken en brochures
Nieuw nummer
„Zeeuws Tijdschrift"
In het nieuw verschenen nummer
van het Zeeuws Tijdschrift, wijdt de
heer M. A. Hage een gedegen opstel
aan: „Honderd jaar onderwijs in
Zeeland". J. Anbeek-de Groene en
J. A. v. d. Velde stelden een onder
zoek in naar „Winkelvoorzieningen
in Middelburg". De Zierikzeese his-
torikus Frans Beekman schrijft
over: „Stoeppalen uit de zeventien
de eeuw". Een fraai met foto's ver
lucht artikel. P. W. Sijnke wijdt
aandacht aan „Het Middelburgse
Droogdok". Tenslotte zijn medede
lingen opgenomen van het Kon.
Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen.
De koningin van de eilanden
6, Terwijl de twee Drakars op de golven rij
den en de krijger bij het roeibootje de wacht
houdt, zoeken Eric en zijn makkers over steen
slag en halfvergane boomstronken hun weg
naar boven. Het lijkt een onbewoond eiland;
geen teken of spoor wijst op de aanwezigheid
van mensen.
Na een moeizame klimpartij komen ze,op
een vlakker terrein en in een groot woud. Het
eentonige, zachte suizen van de regen in het
naaldbos doet de stilte sterker uitkomen. Ze
.stuiten op hertensporen cp. niet lang daarna
horen ze hel. geklater van een beekje, dat ook
weldra gevonden is. De plaats lijkt uitermate
geschikt, voor hun winterverblijf. Hout is er
genoeg, vers water en ook wild.
Ze vervolgen hun weg en komen op een plek
vanwaar ze e'enprachtig vergezicht hebben.
Een roedel herten dat op flinke afstand aan
het grazen is, verdwijnt bij hun nadering tus
sen de donkere stammen. Van de aanwezig
heid van mensen hebben ze echter nog steeds
geen enkel teken ontdekt.
In een' boog keren zo terug naar hun punt
van uitgang en onderweg krijgen ze het ge
zicht op de zee en een groot gedeelte van de
kustlijn van het eiland.
Plotseling gromt Svein iets voor zich heen
en wijst over het water. Ver weg op zee zijn
vaag een aantal schepen te onderscheiden, die
juist om een punt van het eiland verdwijnen.
De Noren kijken elkaar eens aan. ..Het was te
ver weg om er zeker van te zijn", mompelt
Eric. ..Ik hoop dat ik het mis heb, maar die
boten leken verdacht veel op de piratensche
pen die probeerden ons aan le vallen".
Wij zijn verloofd
op 1 januari 1977
NEL TER RIET
HANS TIERIE
Wegens be higing: kalf- en
:e koop. - N. S.
"ijk 1. Zonne-
(01112) 292.
Nieuwerkerk
Esdoornstraat 19
1-Ioge Kerkstraat
"5
Met grote vreugde en dank
baarheid geven we kennis
van de geboorte van onze
dochter
JANNIE MARIE
MARTIN en LENY
S RENSEN-LANDEGENT
Assels, 3 januari 1977
„Marielund" 7990
Denemarken
nag ook! Huur de
l.exlraktie tapijt-
mder hoge druk.
i Schoonmaakbedrijf Han Kos-
ter. Tel. (01110) 2153.
Te huur gevraagd
j Kleine woning voor alleen-,
I staande dame? in centrum
I van Zien'kzocyHaamstede of
j Burgh. BrievQrJ onder nr. 4229
I het buro van dit blad.
I Diversen
I B e r g m a e
I leesbrillen
Te koop
Wegens overcomplegfTpartij
schrob - boenmachines vanaf j
f 420,wkterzuiggjk; stof- j
zuigers met poollichter enz., i
werkbreedte 50 cm. Telefoon I
(01110) 4441,4806.
a levert de goede
t verrekijkers.
„Heliotrop" kosmetika op
moderne vochtbasis met uit
sluitend pfötitenextracten-
Huidverzcjrains; van'int. klas
se! Reform ert dieethuis Jop-
pe, Postslraat, Zierikzee.
Leest het streekblad,
„Zierikzeesche
Nieuwsbode"
de
NOOR DG O l\YE - Telefoon (01112) 491
W ij wensen u
een gelukkig
1977
(i)
Langs de grachten van onze sleden en op de dorpspleinen spelen de piere
menten vrolijke marsen, afgewisseld door weemoedige serenades en tophits
van onze tijd. Als een kasteel uit de sprookjeswereld is het orgelfront uit
bundig opgesierd met gouden of zilveren krullen en gebeeldhouwde pi-
laartjes.
Als ridders en jonkvrouwen uit de
middeleeuwen kijken de romanti
sch gekleurde beelden met hun starre
droom-ogen in de verte. De kapel
meester slaat de maat met zijn diri-
geerstafje en zijn beide partners
slaan op een koperen bel.
Het draaiorgel is van voorname fa
milie. De naaste verwant is namelijk
het kerkorgel. Dc pijpen van het
draaiorgel worden op dezelfde wijze
gemaakt als die van het kerkorgel.
Sommige registers worden anders
geïntoneerd, zodat het draaiorgel een
andere klankkleur heeft als het kerk
orgel.
Veel literatuur over het draai-or-
gel is er niet, maar we maakten voor
wat documentatie dankbaar gebruik
van het boek „Van speeldoos tot pie
rement", van de hand van mr. Rom-
ke de Waard en van het kwartaal
blad van de Kring van Draai-orgel-
vrienden „Het pierement".
Eerste bockorgel
In 1892 bouwde de Parijse orgel
bouwer Gavioli het eerste boekorgel
en gebruikte hiervoor als speelpa-
troon een zelfopvouwbaar kartonnen
boek, waarin gaten waren geponst,
zodat de in het klavier aanwezige
toetsen door die gaten naar boven
wipten en zo de weg vrij maakten
voor de samengeperste lucht, naai
de te bespelen pijpen van diverse
registers. Ook paste Gavioli het reeds
bij het kerkorgel gebruikelijke pneu
matische systeem toe.
De sinds tientallen jaren bestaande
cilinderorgels werden nu overbodig,
want deze hadden een beperkt re-
pertoir, omdat het aantal melodieën
op de kleine cilinderorgels maar acht
en op de grootste niet meer dan
twaalf melodieën gespeeld konden
worden.
Door de toepassing van dit nieuwe
speelpatroon kreeg het boekorgel een
eindeloos repertoir. Tevens kon het
aantal registers meer uitgebreid wor
den, wat de klankkleur van het or
gel veel aantrekkelijker maakte.
De overige Franse orgelbouwers en
ook de Belgische en Duitse, gingen
tot het nieuwe systeem over, maar
men dacht toen nog niet aan het
boekorgel als straatorgel. De orgel
bouw was uitsluitend gericht op de
kermis en de danszalen.
Cilinderorgels
Op de straat speelden nog steeds
de cilinderorgels, waarvan in Neder
land de meesteh huurorgels waren,
want in 1875 was een blinde Belg,
Leon Warnies geheten, in Amster
dam een orgelverhuurbedrijf begon
nen. Hij verhuurde kleine poot- en
buikorgeltjes en later ook de grotere
rijdende cilinderorgels. Hij liet zijn
orgels vakkundig onderhouden en
schafte steeds nieuwere exemplaren
aan, tol hij in 1903 de eerste straat-
boekorgels bestelde, waarvan hij de
aankomst niet meer heeft mogen be
leven.
In onze dagen zijn het nog de
kleinzonen van de oude Warnies die
in de orgelwereld een belangrijke rol
spelen als orgelbouwer en verhuur
der. Vooral Perlee heeft het grootste
verhuurbedrijf en restaureert orgels,
hierbij geholpen door zijn beide
zoons.
Inmiddels had de Franse orgel-
bouw dc strijd moeten opgeven dooi
de concurrentie van dc Belgen,
waarvan Mortier dc ongekroonde ko
ning was. In Nederland waren ver
schillende verhuurbedrijven ontstaan
v'.aaivan in Rotterdam niet minder
dan vijf. Hiervan was het dat Louis
Holvoet, een stiefzoon van Leon War
nies, met kop en schouders boven
zijn kollega's uitstak. Hij was een
vakbekwaam restaurateur en tevens
noteur (vervaardiger) van orgelboe
ken.
Belgische orgels
Veel straatorgels werden door de
Hollandse verhuurders in België be
steld, zodat er nu nog veel orgels in
ons land spelen die gebouwd zijn
door orgelbouwers van naam, zoals
Emil de Vreese, Burses, Koenigsber-
gen, Steenput en Decap-fréres.
In 1920 vestigde zich in Breda Carl
Frei, een Duitser uit Schwarzwald.
Behalve een bekwaam orgelbouwer -
zijn opleiding had hij genoten bij o:a.
Gavioli - was hij ook een geniaal no
teur en arrangeur. In zijn jeugd had
Frei op de muziekschool harmonie
leer en contrapunt gestudeerd.
Carl Frei componeerde muziek
welke het orgel op het lijf geschre
ven was, magistrale marsen, waar
van het forto davert als het slotbom-
bardement van een feestvuunverk.
serenades, liefelijk of soms doortrok
ken met een smartelijke weemoed,
zonder banaal te zijn.
Rotterdam
JAN TUINDER.
SCHEEPVAART
A'bida, 30-12 te Bahrein.
Dione, 30-12 t.a. Fahal.
Kara. 29-12 450 m. z.w. Pulauw naar
Singapore.
VOOR DE VROUW
U kunt
niet alles toeten!
BALLPOINTVLEKKEN kunnen snel
met spiritus verioijderd worden.
ALS U UW BREIWERK, na hel ste
vig vastgespeld te hebben op een
dikke verende onderlaag, met
een metalen borsteltje luchtig
opborstelt, krijgt het een angora-
wol-achiig uiterlijk. Hel vast
spelden dient om uitrekken ie
voorkomen.
OM AANBRANDEN VAN MELK le
voorkomen, kunt u de bodem van
de melkkoker even insmeren
met een vet boterpapiertje, bij
voorbeeld het verpakkingspa
piertje van het pakje boter.
ZILVEREN KETTINGEN, ook die
waarin rijnkiezeltjes zijn ver
werkt, kunt u schoonmaken in
een lauwwarm zeepsop je.
GEEFT Z ELF-GEVERFDE STOF
AF, leg deze stof een nacht in
melk, ze wordt er wasecht door.
IS UW OLIJFOLIE TROEBEL ge
worden, verwarm ze dan even en
ze wordt weer helder.
PLAATS GEEN ANJERS OF RO
ZEN in de nabijheid van een
schaal waarop appels liggen. De
bloemen zullen spoedig verwel-
MET EEN HEET GEMAAKTE BREI
NAALD. kunt u leren en plastic
ceintuurs heel eenvoudig van
een extra gaal je voorzien.
