Veelbewogen parlementair jaar
REGIO-JAAR 1976
Uiterste voorzichtigheid
met vuurwerk dringend nodig
winteRAvonö in zieRikzee
Aarzelend conjunctuurbeloop
in derde kwartaal
Allerlei spanningen en emoties
ZIERIKZEESCHE NIEUW'SBQDE nondcrdua a# december 1976 Nr. 22022
"1 J "1 i "1 van de VVD-fraktie in de senaat die
lltfVT QPhlOl* n A ~t*ll IV hier schuldig aan waren. Van Agl
XXJf ClV/ll. l/V/X VlV/ JL kwam niet voor het dilemma te
staan om het ontwerp tot wet te
Het kabinet Den TJijl, hier kompleet tijdens de algemene begrolingsbeschou-
wingen.
Absoluut dramatisch hoogtepunt van het parlemen
taire gebeuren in 1976 is het debat over de Lockheed-
affaire geworden. Wie herinnert zich niet de strakke
gezichten van minister-president Den Uyl en minister
Van Agt van Justitie bij het betreden van de Tweede
Kamer voor het afleggen van de, voor Koningin Julia
na en het Nederlandse volk, zo moeilijk te verwerken
verklaring over de betrokkenheid Yan Prins Bernhard
bij het steekpenningenschandaal.
Het rapport van de Commissie-Douner was een absolute bestseller en het
Kamerdebat werkte als. e^n magneet op de wereldpers. Honderden journalis
ten, fotografen, cameraploegen en radioverslaggevers bevolkten het Binnen
hof. Algemeen was de waardering voor de rustige en waardige manier
waarop Den Uyl en zijn Kabinet waren opgetreden, algemeen was ook hét
medeleven met de Koningin die déze dagen in eenzaamheid doorbracht. -
Ook 1976 had voor de regering, en
dus voor het parlement, een aantal
minder prettige verrassingen in
petto. Tweede rel van grote omvang
was de zaak-Menten, die bij hét
scheiden van de markt nog steeds
niet was afgerond.
Opnieuw was het minister Van
Agt die in beeld kwam, nu in de rol
van de bewindsman die op zijn ge
mak naar Roemenië reisde, onwe
tend van de plannen om enkele da-
*gen~fater-Fieter Menten uit zijn Bla-
ricumse villa te halen. Gelukkig
staat de journalistiek voor niets ën
met wat Zwitserse hulp kon de van
oorlogsmisdaden verdachte Menten
toch nog in de kraag gepakt worden.
C.D.A.
schreven mei 1976. In december zou.
de Eerste Kamer het gezamenlijke
ontwerp inzake zwangerschapson
derbreking van PvdA en VVD - le
galisering van abortus - verwerpen.
Het waren voornamelijk de leden
Opnieuw storm in het parlement.
Nederland mag geen reaktorvaten
leveren aan Zuid-Afrika, een land
waar de apartheid hoogtij viert en
waarover de Verenigde Naties me
nige resolutie heeft aangenomen. De
vaten zijn niet geleverd, maar het
heeft bloed, zweet en tranen gekost
eer het zo ver was.
Den Uyl heeft eens iets in de geest
gezegd als: dit kabinet moet knok
ken voor elke meter grond. Niemand
kan vermoeden hoe hard er op het
Catshuis is gevochten over de Wet
op de Ondernemingsraden nieuwe-
stijl, een ontwerp dat uiteindelijk bij
de Kamer terecht 'kwam als heet
hangijzer. Zo ook de Vermogensaan-
wasdeling, VAD, een tweede ont
werp dat volgend voorjaar tot hete
strijd kan leiden.
Huurverhoging. Marcel van Dam,
-staatssekretaris van Volkshuisves
ting en Ruimtelijke Ordening, kwam
met een wetsontwerp om de huren
volgend jaar april niet met 8 pro
cent, zoals wettelijk is bepaald, te
verhogen maar met zeven procent.
Halt, roepen de VVD' en de CDA-
fracties voegen zich aan haar zjjde.
Dat moet acht procent worden. Tot
vlak vpor de kerstdagen moest er ge
knokt worden pver dit vprschjl vap
pen enkel procent.
Het kan, zegt Van Dam, want hét
indexcijfer voor lonen en prijzen
maakt het mogelijk. Nee, zeggen de
tegenstanders, een goede exploitatie
van woningen eist een verhoging met
acht procent.
Gewetensbezwaren. Vredeling,
vlak voor zijn vertrek naar Brussel
als Europees kommissaris, zwicht
niet voor de ruimere opvattingen
t.a.v. de erkenning van gewetensbe
zwaren voor militaire dienst. Woens
dag voor Kerst zou de beslissing
vallen. Hèt werd niet onmogelijk ge
acht dat deze harde poiitikus het on
aanvaardbaar zou laten horen over
een amendement van ARP, PvdA
PPR en D'66. Maar niemand in Den
Haag vond deze zaak de moeite van
een kabinetskrisis waard.
Laat 1977 goed beginnen
DEN HAAG, 29-12. „Dit jaar is het oppassen geblazen met Oostaziatisch
vuurwerk dat op illegale wjjze ons land is binnengesmokkeld. Dit bevat
bovendien gevaarlijke chemicaliën die zeer explosief zijn", aldus mej. dr. J.
ten Ejoesschate, secretaris van de Algemene Nederlandse Vereniging ter
Voorkoming van Blindheid.
Stilstaan in avondstiltegloeiende vochtramen van lamplicht.
Hond weifelt hij lantaarn, wazig de nevel,
zacht glimmende waterspiegel
Een fiets rammelt wat, verder langs de haven rept zich de hond.
De poorten staan ernstig en stil
bewakend de zacht donkere stad.
Rijen-aan-een de gevels, warm weerschijnen de ruiten
in lichtend sponningenspel.
Drie, vier schepen ver van de havenrand
helt het geel in het stuurhuis van een vissersschip.
Een zwanenpaar beweegt - zo laat nog - het havenwater.
Tot aan dc dijk van de overkant speelt het waterbeweeg.
Daarachter, voorhij de lichtende dijkrand,
diep-donkert de polder.
Weer bewegen nu, verder gaan.
Rechtsaf over het brugje, voorbij de geruste poort,
over de kade en langs het muurtje
- nieuw gemetseld maar in 't donker als vroeger -
voorbij het café met de vochtige ramen en dichte gordijnen,
de groenhouten halfronde deur,
vreemd sta-ding afsluitend de stoep,
maar nodend naar glazengerinkel
Linksaan nu maar, over de straat tot vlak hij het water;
de schepen volgen met vlugger pas.
Veel stille stappen over keien en blauwe leien,
verder de kade af.
De huizenrij wordt korter dan, tot bij de laatste gevel:
de zachte daling naar vrolijk lampengewemel
door heel het stadje.
Straatjes in eindeloze verbinding,
een groet klinkt hier dan daar.
Het worden er meer naderbij stoep en lichtramen
van het stil wachtend eigen huis.
AMSTERDAM, 28-12. De stijging van de economische bedrijvigheid die
met ingang van het tweede kwartaal 1976 viel waar te nemen heeft zich
nadien aarzelend voortgezet. De industriële produktie vertoonde in juli-
augustus enige teruggang, maar trok in september-oktober belangrijk aan.
De woningbouw herstelde zich in het derde kwartaal grotendeels van de
inzinking in het eerste halfjaar: de produktie in de utiliteitsbouw viel wat
terug, zo blijkt uit het verslag over het derde kwartaal van de Nèderlandsche
Bank.
Het is niet simpel de voor- of te
genspoed van een gebied als Schou-
wen-Duivcland, bjj het maken van
de jaarbalans, onder te brengen in
één formule. Niet alle faktoren laten
zich onder één noemer brengen.
Dardoor is dc verscheidenheid te
groot ea verschillen ze van negatief
tot positief. Wat hier wel goed ging,
liep daar fouti ginds zal tevreden
heid bestaan en daar scepsis en zelfs
de vraag, hoe het nu verder moet.
Onveranderd waren er - om met de
ekonomie te beginnen - de drie be-
bekende bcstaansbronncn: de land
bouw, de industrie en het toerisme.
De landbouw keek ook in deze regio
tegen een heel vreemd jaar aan. Het
voorjaar was niet overdadig nat en
de zomer kurkdroog.
Wonderbaarlijk genoeg echter her
stelde zich de natuur en de struktuur
van de landbouw bleek sterk genoeg
met behulp van die natuur, nadelige
effekten van de extreme droogte te
kunnen opvangen. Daarin verschilt
dit landbouwgebied met menig an
der deel van Nederland. Pryzen wa
ren hier en daar meevallend en door
de bank genomen is het boerenjaar
1976, ondanks de uitzonderlijke om
standigheden, niet uitzonderlijk
slecht geworden.
Smit Bolnes - om iets over in
dustrie te zeggen - liep veel minder
goed af. Veelomvattend zijn de po
gingen geweest om het bedrijf te
redden, maar het zat er duidelijk niet
meer in. Toch uiteindelijk een mis
lukt experiment, ten dele veroor
zaakt door de ingezakte vaderlandse
economie, maar mogelijk ook wel
door in de begintijd gemaakte mis
rekeningen en foute prognoses. Vrij
dramatisch waren de gevolgen voor
vele personeelsleden. Het bestand
Immers bestond uit mensen, die de
sprong naar het platteland hebben
gemaakt, komend van elders of die
werden onderworpen aan een ingrij
pend omscholingsproces. Feitelijk
dus duidelijk getekende groepen, die
nu andermaal in moeilijkheden zijn
gekomen.
Met S. B. als schip op het strand,
heeft Schouwen-Duiveland wellicht
zijn industrieel baken In zee gekre
gen. Het is amperaan te nemen, dat
een wat markantere industrie het de
eerste tijd hier nog eens zal willen
proberen. Additionele, kleinschalige
industrie, nevenvestigingen e.d. zul
len het in de toekomst moeten doen.
Weer wél gunstig was hét toerisme,"
dat profiteerde van de vrijwel sub
tropische zomer. Met wat duidelijker
accenten op detypische gebieden in
de regio, manifesteerde Schouwen-
Duiveland zich als toeristische een
heid. Feitelijk was het overal wel
drukker dan op andere jaren. Daar
werd van geprofiteerd, zij het dat de
komst van zovelen ook konsekwen-
ties heeft voor het milieu, de wegen,
de natuurgebieden.
Intussen heeft ook het immateriële
een grote - zo niet de grootste - be
tekenis voor het welzijn in de regio.
Wie zich een jaar door het streek-
nieuws heen worstelt, weet dat - on
danks algemene en ook wel bijzon
dere - moeilijkheden het vereni
gingsleven sterk werd beoefend. De
sport neemt daarbij een belangrijke
plaats in, maar ook allerlei ander
soortig verenigingswerk kreeg veel
belangstelling.
Belangrijk was het werk van de
Stichting Jeugd Schouwen-Duive
land. De uit- cp toerusting van het
Rode Kruis-ziekenhuis werd verbe
terd. Op kerkelijk terrein was er wel
samenwerking, zonder dat men van
een duidelijke oekumenische door
braak kan spreken. Door middel van
allerlei kontakten - vooral interker
kelijke gespreksgroepen - is deze
zaak echter niet „dood".
Voor de instandhouding van de
kleinere dorpen werden wel succes-
jes geboekt, o.m. door woningbouw
en b.v. door behoud van een kleu
terschool (Zonncmairc), zij het dan
als dependance van dc school te
Dreischor.
In het kader van de gesprekken
over de Verstedelykingsnota kwa
men deze zaken mede aan dc orde.
Belangrijk uitgangspunt hierbij
bleek de „vrije open Schouwse ruim
te" cn de positie van Zierikzee, dat
nimmer „overstort" mag worden
voor dc Randstad, zjj het dat er over
de te geven groei-impulsen wel ver
schillende meningen bestaan. Wat
Zierikzee verder betreft is er een
herbezinning op dc binnenstad, zich
manifesterend in talrijke partikulie-
re verbouwingen, met behulp van
overheidssubsidies en het in uitvoe
ring komen van bouwplannen als het
Havenkwartier.
Zo zijn er bij liet vervlogen jaar
uiteraard over ccn brede linie aan
tekeningen te plaatsen. Veel zorg zal
straks het nieuwe jaar worden inge
dragen, maar nieuwe plannen cn be
doelingen liggen alweer vast. want
de raden kwamen gereed met de be
grotingsbehandelingen. Ook dit ge
bied kan - het zal duidelijk zijn -
vrede en welvaart gebruiken cn - al
zijn er veel somber stemmende fak-
Minister Van Agt was intussen al
tot lijsttrekker gekozen van het
Ctristendemokratisch Appèl, CDA,
de kombinatie van KVP, ARP en
CHU, de drie christelijke partijen die
elkaar na jarenlang onderhandelen
uiteindelijk in 1976 wisten te vinden.
Voor dit CDA was het oprichtings
jaar 1976 zo slecht nog niet, getuige
de opgaande lijn in de verkiezings-
onderzoeken, die in november voor
de nieuwe kombinatie zo'n 58 zetels
wisten te voorspellen. Na de blun
der van Van Agt met Menten liep de
gunst van het kiezersvolk weer wat
teriig.
Inflatie en werkloosheid waren
ook in 1976 maar moeilijk terug te
dringen. Toch kon een optimistische
minister Lubbers van ekonomische
zaken medio november melden dat
het beeld van onze ekonomie een
wat gunstiger wending neemt, dat
de werkloosheid wat schijnt af te
zwakken en dat ons land wat de in
flatie betreft niet ongunstig afsteekt
ten opzichte van de ons omringende
landen.
Voor het kabinet-Den Uyl zit de
rit er bijna op. Een rit vol inciden
ten, spanningen, mee- en tegenval
lers.
De meevallers zaten voornamelijk
in de verkeerde prognoses van het
Centraal Planbureau op het stuk van
dc sociale voorzieningen. Nog begin
december kon de regering mee delen
dat er weer een meevaller op komst
was van ongeveer 700 miljoen als
gevolg van een misrekening in de
WAO-uitkeringcn.
Tegenvallers: het arbeidsvoor
waardenbeleid kwam niet van de
grond. De sociale partners - werkne
mers, werkgevers - konden het niet
met elkaar eens worden over de
loonstijging. De regering moest ko
men met een loonmaatregel voor de
eerste en later ook voor de tweede
helft van het jaar. De verhouding
met de vakbeweging liet alles te
wensen over. Wat 1977 op dit stuk
zal brengen viel vlak voor de kerst
dagen moeilijk te voorspellen.
Abortus
Andere tegenvallers: Blocmenho-
ve. De abortuskliniek die op volle
toeren draaide, maar waar minister
Van Agt de deur op slot wilde doen.
Bezetting. Nachtelijke vergadering
van het kabinet. Uiteindelijk Van
Agt toch door de knieën. Geen ont
ruiming met de sterke hand. We
toren in het totaalbcstel - het opti
misme mag bestaan, dat onder niet
in mensenhanden liggende leiding,
1977 hiervan getuige zal mogen z|jn.
In de klinieken zijn volgens méj.
Ten Doesschate, zelf oogarts vorig
jaar 37 mensen behandeld aan een
oog en zeven aan beide ogen. Daar
bij zijn die klachten die binnenkwa
men bij de oogartsen niet meegere
kend.
„Ondanks onze jaarlijkse waar
schuwingen voor de gevaren van
vuurwerk is het ons niet gelukt de
ze cijfers terug te drukken. Wie
weef lukt het dit jaar".
Het afsteken van rotjes levert de
meeste ongevallen op, aldus mej.
Ten Doesschate. „Rotjes die niet
„afgingen'', de zogenaamde weige
raars, zijn echt levensgevaarlijk,
als ze opnieuw worden aangesto
ken".
Die mening onderschrijft ook ad
viseur A. Snijder van het veilig
heidsinstituut in Amsterdam. „Na
1 januari is het nog niet afgelopen
met het vuurwerk. Want dan vin
den kinderen die „weigeraars" en
als ze die gaan afsteken, zün de ge
volgen niet te overzien".
Vuurwerk van een goede kwali
teit is, aldus Snijder, te herkennen
aan een in het Nederlands gestelde
handleiding op het vuurwerk.
„Goedgekeurd vuurwerk is te koop
bij dealers die een officieel raambil
jet, „vuurwerken, roken verboden",
hebben opgehangen. Die dealers
hebben namelijk een officiële ver
gunning".
Handleiding
Steeds meer dealers en impor
teurs bieden vuurwerk aan in do
zen waarin een uitgebreide handlei
ding zit. Volgens Snijder is het be
langrijk die handleiding goed te le
zen en dat niet te doen 's avonds of
's nachts vlak voor het aansteken.
„Wat je steeds meer ziet as dat
vooral jeugdigen, maar cok ouderen,
vuurwerk gaan bundelen. Dat is na
tuurlijk oerstom".
Adviseur Snijder geeft op scho
len voorlichting over het afsteken
van vuurwerk. „Elk jaar verbaas
ik mij erover hoeveel kinderen van
tien tot zeg maar twaalf jaar ijs
koud toegeven voor de lol met rot
jes te gooien". Het kan dan ook vol
gens Snijder niet genoeg gezegd
worden dat vuurwerk niet in de
hand moet worden aangestoken maar
op de grond en het liefst met een
sigaar of sigaret. Daarbij moeten de
toeschouwers afstand bewaren, ter
wijl de aansteker zich snel uit de
voeten maakt als de lont smeult.
Ook gchoorschaclc
Volgens oogarts Ten Doesschate
levert vuurwerk niet alleen schade
van de VVD-fraktie in de senaat die
hier schuldig aan waren. Van Agt
kwam niet voor het dilemma te
staan om het ontwerp tot wet te
verheffen door het van zijn handte
kening te voorzien.
Reaktorvaten
op aan de ogen maar ook aan hel
gijfcioar. Vooral op het platteland,
waar veel gewerkt wordt met melk
bussen die carbid bevatten. B.ij het
afsteken daarvan ontstaat een enor
me knal.
ZIERIKZEE. Dit fragment Wande
ling herinnert aan het vooroorlogs
Slingerbos. Tgpisch is altijd het
Ook de conjunctuurtests blijven
duiden op een enigszins aarzelend
conjunctuurbeloop. Alleen in de
woningbouw is sprake van een dui
delijke verbetering van de orderpo
sities. Ten opzichte van het derde
kwartaal 1975 - het dieptepunt van
de economische terugang - is de in
dustriële produktie globaal overeen
komstig de ontwikkeling in andere
Europese landen vooral West-Duits-
land me,t 8 a 9 pet gestegen. Daar
naast steeg de bouwproduktie met
2 pet én is de geregistreerde ar
beidsreserve weinig veranderd.
Verwerkendé industrie
De produktie van de verwerken
de industrie was in de periode juli-
- thans bv de Nobelpoort - pesinfio-
neerde eendenhuisje geweest. Het
verkeert momenteel niet meer in een
oktober gemiddeld 1 pet groter dar,
in het tweede kwartaal na een te
ruggang 'in juli-augustus is in sep
tember en oktober een krachtig her
stel opgetreden waardoor in deze
laatste maanden de produktie op
nagenoeg hetzelfde peil kwam als
vlak voor de recessie.
Het aanvankelijke herstel in de
chemische sector kwam in het der
de kwartaal tot staan op een niveau
dat iets onder dat van begin 1974
lag. De produktie van de aardolie-
industrie nam, na de scherpe teimg-
val in het tweede kwartaal, weer
aanzienlijk toe.
:o beste toestand, als op deze foto
uit dc dertiger jaren.
