STADSARCHIVARIS W. H. KEIKES
OVER „ZIERIKZEE EN ZIJN REGENTEN
PATRICIAAT"
Russisch
vliegtuig
verongelukt
DenUyl:
„1977 wordt het
vierde crisisjaar'
Springvloeden
in India
deurloo
Afdeling Genealogische Vereniging'
STREEKNIEUWS
Spullen
van Napoleon
Woede gekoeld
met vlammen
driezits
bankstel,
f 8450,-
au
Op de verkiezing tot de stedelijke ambten behoeft
hier niet al te uitvoerig te worden ingegaan. De verkie
zing van de burgemeesters, twee voor ieder jaar, vond
aanvankelijk plaats (d.w.z. tot 1329) op Pinksterdrie,
na 1330 op tweede Kerstdag of Sint Steveiisdag.
Tot 1727 hield men die verkiezingen op de avond, maar met ingang van
1728 deed men dit 's-ochtends. Die verandering had zyn reden. Bij avond
verkiezing bleef men doorgaans tot diep in de nacht bijeen, waarna tenslotte
de nieuwgekozen functionarissen by het licht van flambouwen naar hun
huizen werden begeleid.
De regent Pieter Mogge (1698-1756). Hij testeerde, ten gunste van „zijn" stad
een zeer aanzienlijk vermogen.
ZIERIKZEE, 27-11. De Afde
ling Zeeland van de Neder
landse Genealogische Vereni
ging, bracht zaterdag een be
zoek aan Zierikzee. Ten stad-
huize hield stadsarchivaris W.
H. Keikes een interessante le
zing over het onderwerp: Zie
rikzee en zijn regentenpatrici
aat". In een aantal vervolgen
willen wij de kauserie van de
heer Keikes hier publiceren.
Dat dit niet altijd even geruisloos
ging, laat zich raden; bovendien was
het geen zeldzaamheid, dat dergelij
ke bijeenkomsten tenslotte uitmond
den in ongeregeldheden. Men kan
zich dan. ook voorstellen dat festivi
teiten en vechtpartijen vaak, te vaak
in en om het Zierikzeese stadhuis
plaatsvonden, waarbij bovendien
menigmaal een lid van het regenten
patriciaat was betrokken. Toegege
ven, er viel altijd wel iets te vieren
en vooral bij benoeming of herbe
noeming in officiële ambten en
funkties werd dapper gegeten en ge
dronken. Een enkele maal liep het
wat uit de hand. Dit werd een stads-
sekretaris van Zierikzee eens nood
lottig. Hoewel hij het er levend af
bracht, kostte een heftige twist hem
zijn funktie in Zierikzee. De hoofd
personen in het drama waren Pie
ter Mogge, keurmeester voor de mee
krap en Pieter Kempe, de eerder ge-
noemda stadssekretaris.
Wij laten even P. D. de Vos aan
het woord:
Pieter Pietrsz. Mogge
Pieter Kempe beging f3 januari
1715, zijnde zaterdag- op zondag
nacht, een aanslag op Pieter Pie-
tersz. Mogge, tengevolge waarvan
hij bij vonnis van schepenen d.d. 28
juni 1715 uit zijn funkties werd ont
slagen.
Over deze criminele zaak, waarvan
de heugenis ongetwijfeld tot ver in
de 18de eeuw heeft voortgeleefd,
zouden wij bijna niets weten, indien
het notarieel archief niet de bijzon
derheden had bewaard. We zien
daaruit het volgende: in de eerste
dagen van januari van ieder jaar
werden door de raad zeven keur
meesters van de meekrap aangesteld
sommigen waren het al jaren en na
hun eerste of na hun herbenoeming
kwamen ze samen in de z.g.n. keur
meesterskamer, een vertrek gelegen
achter de voormalige waag. Daar
werd dan, naar oud gebruik, goed
gegeten en gedronken en gewoonlijk
ging men laat uiteen. Op zaterdag
avond 5 januari 1715 had weer een
dergelijke samenkomst in die keur-
kamer plaats, waar behalve anderen
ook aanwezig waren de sekretaris en
raad Pieter Kempe en de keurmees
ter Pieter Mogge. die reeds sedert
1690 die funktie had bekleed.
Zondagnacht 6 januari 1715 tc één
uur waren van het gezelschap slechts
laatstgenoemde twee heren meer
overgebleven en toen werd Kempe
door Mogge, dié een moeilijk en
twistziek man was en waarschijnlijk
ook niet meer geheel nuchter, lastig
gevallen om nog meer wyn te drin
ken, wat Kempe die huiswaarts wil
de gaan, weigerde.
Mogge maakte zich daarop boos,
schold Kempe uit, trok hem bij den
mouw enz., waarop laatstgenoemde
blijkbaar uit zelfverdediging zich
moest verweren- tegen degenstooten
van- Mogge en daardoor niet geringe
wonden opliep, maar tevens ook aan
Mogge zodanige kwetsuren toebracht
dat deze op de plaats doodbleef.
Toen de knape van thesaurieren, dde
's nachts half twee van het stadhuis
naar huis wilde gaan, de heer Kempe
gewond en bloedend op straat zag
komen, heeft hij dezen -thuisgebracht
bij zijn vader ds. Adriaan Kempe,
die ten westen van het Gravensteen
woonde, waar de inmiddels ontbo
den chirurgijn bij Kempe diepe
kwetsuren vaststelde.
Kempe vertrok
Pieter Kempe heeft toen zo spoe
dig mogelijk Zierikzee verlaten en
is te Kuilenburg gaan wonen; zijn
vader ds. Kempe werd aangesproken
voor de kosten der criminele zaak
en heeft zijn predikbeurten niet ver
vuld, zolang de kwestie omtrent zijn
zoon niet beëindigd was. Pieter
Kempe werd bij verstek veroordeeld
en kwam nooit in Zierikzee terug.
ZIERIKZEE
U.V.V. SI. Nikolaas-
bejaardenavond
Voor de bejaarden van Zierikzee,
was er vrijdag een feestelijke St. Ni-
colaasavond in het Ned. Herv. Ver
enigingsgebouw, georganiseerd door
de U.V.V.
De toneelgroep „Platogo" uit Goes
speelde het blijspel „Groeten uit
Nice" voor een volle zaal. Van dit
vrolijke spel, waarbij dikwijls werd
gelachen is volop genoten.
In de pauze kwamen St. Nicolaas
cn zwarte Piet op bezoek. Sint was
verheugd over het grote aantal be
jaarden, en informeerde naar het
nieuwe soosgebouw. Helaas moest de
presidente mevr. v. d. Lelie vertel
len, dat het nieuwe gebouw niet
doorgaat, daar de gemeente hiervoor
andere plannen heeft, maar waar
schijnlijk krijgen we toch een ander
gebouw aangeboden, dus afwachten
maar. Sint hoopte dat er dan meer
ruimte en mogelijkheden zullen zijn.
Zwarte Piet trakteerde op snoep, en
bij het kopje koffie, was een heer
lijke traktatie van een „plaatselijke
fabriek".
Na afloop werd dankbaar gebruik
Over de plaats van de regenten
binnen de stedelijke gemeenschap en
de relatie to.v. andere categorieën
uit de burgerij is nog niet zo lang
geleden een interessante studie ver
schenen onder de titel „Sociale mo- i
biliteit onder regeniten van de Re
publiek".
Voor deze uitvoerige historische
bijdrage van de hand van dr. D. J.
Roorda (inmiddels hoogleraar ge
worden) en diens medewerker H.
van Dijk, heeft het regentenpatrici
aat van Amsterdam en dat van Zie
rikzee model gestaan. Het is niet ge
heel' en al toevallig dat juist deze
twee - zeer uiteenlopende - steden
als onderwerp voor deze studie wer
den gekozen. Niet vanwege het feit,
dat in. Amsterdam en Zieri-kzee op
dit gebied zo extreme toestanden
zouden hebben bestaan, maar wèl
vanwege de omstandigheid, dat over
het regentenpatriciaat in deze beide
steden voortreffelijke genealogische
studies waren verschenen, respektde-
velijk van de hand van Elias én De
Vos.
gemaakt van de chauffeurs die op
verzoek de bejaarden afhaalden en
weer thuis brachten.
NIEUWERKERK
Schooljeugd op beioek
in bakkerij
Maandagmorgen brachten de leer
lingen van de derde klas van de
openbare basisschool van Nieuwer-
kerfc onder leiding van onderwijzer
J. Cevaal een bezoek aan de „warme
bakkerij" van de heer Henk ten Ho
ve. Dit bezoek vond plaats in het
kader van de leerstof over de voe
ding. De leerlingen zagen o.a. met
eigen ogen hoe deeg wordt gemaakt.
Ze mochten er zelf een broodje
van maken dat werd gebakken.
Daarna werden met de speculaas-
maohine koekjes gedraaid en demon
streerde bakker Ten Hove het ma
ken van een grote speculaaspop met
de -hand. De bakker maakte ook een
echte taar.t en allerhande marsepein-
figuurtjes. De kinderen genoten bij
zonder van dit bezoek en werden
allen uitgerust met een echt „bak
kers-schortje". Allen kregen een
doosje met gebakken lekkers mee,
onder andere een zakje peperbollen.
OOSTERLAND
Winkels open
Tijdens de St. Nicolaas-aktie zijn
de winkels tot 21.00 uur geopend.
BERN, 27-11. De steek die keizer
Napoleon in 1807 droeg bij de slag
bij Friedland en later bij de onder
handelingen in Tilsit, is in het week
einde op een veiling in Bern voor
20.000 Zwitserse franken (ruim 20.000
gulden) verkocht.
Het veldbed waarop hij op 5 mei
1821 op het eiland Sint Helena de
geest gaf, bracht 27.000 frank op.
Twee sabfils die Napoleon droeg tij
dens resp. zijn veldtocht naar Egyp
te en de slag bij Waterloo gingen
voor 16.000 en 31.000 frank in andere
handen over.
Op de veiling werden nog verschei
dene andere voorwerpen verkocht die
hebben toebehoord aan de keizer, zo
als zijn inktstel en zijn laatste vest.
DREISCHOR, 27-11. Zaterdagmiddag
werd door de korfbalvereniging
NOAD uit Dreischor een St. Nico-
laasmiddag voor de jeugdleden geor
ganiseerd. Om 15.00 uur werd deze
middag geopend door de voorzitter
de heer J. de Jonge, die een geheel
„Flitsen"
uit het buitenland
NAIROBI. In de nacht van zondag
op maandag is in Kenia de sneltrein
Mombasa-Nairobi ontspoord. Zeker
12 reizigers verloren het leven en
70 werden gewond. De trein ont
spoorde op een brug, die het begaf,
waarschijnlijk door het hoge water.
LONDEN. De Londense kunsthan
delaar Ellis Jones heeft op de vei
ling van Sotheby in de Britse hoofd
stad een renior, „La Bromenade",
voor 620.000 pond (bijna 2,5 miljoen
gulden) betaald.
NEW YORK. De politieke com
missie van de algemene vergadering
van de Verenigde Naties heeft maan
dag „alle kernproeven" veroordeeld,
„op welke plaatsen ze ook worden
genomen". Een resolutie in deze zin
werd aangenomen met 101 stemmen
voor, 2 tegen (China en Albanië) en
23 onthoudingen (waaronder de vier
andere grote kernmogendheden).
RIO DE JANEIRO, 29-11. Vlakbij
Rio kreeg de bus zondag panne. De
chauffeur dook met zijn set sleutels
onder de motorkap maar kreeg hem
niet meer aan de praat.
De ongeveer 30 passagiers werden
daarop zo woedenddat zij de bus in
de brand staken. De chauffeur en de
conducteur konden het hazenpad kie
zen.
MOSKOU, 29-11. Zondagavond is
een Russisch vliegtuig, een TU-104,
kort na het opstijgen van de Mos-
kouse luchthaven Sjeremetjewo en
onderweg naar Leningrad, neerge
stort. Volgens westelijke luchtvaart
kringen in Moskou zijn alle 72 inzit
tenden omgekomen.
De twee-motorige turboprop stort
te 30 km van de luchthaven neer.
DEN HAAG, 30-11. „Het volgend
jaar gaat de wereld haar vierde eco
nomische crisisjaar in zonder dat je
kunt zeggen dat er echt herstel is",
Dat heeft de Nederlandse minister
president drs. Joop den Uyl1 heden
(dinsdagochtend) na de eerste dag
van de Europese topconferentie in
Den Haag verklaard.
Den Uyl erkende dat men in juni
van dit jaar het economisch herstel
in de Europese Gemeenschap te op
timistisch heeft beoordeeld. Vooral
de OESO, de organisatie voor econo
mische samenwerking en ontwikke
ling, is met somberder verwachting
gekomen wan de Europese Commis
sie, het „dagelijks bestuur" van de
gemeenschappen.
„Het gaat nog langzamer dan wij
dachten", aldus drs. Den Uyl. Het
herstel in de tweede helft van dit
jaar is beneden de verwachtingen
gebleven. Hét volgend jaar zal wel
iswaar iets beter uitvallen dan het
crisisjaar 1974, maar de „auf-
schwung is mit müden Beinen". Dat
is het algemeen gevoel van de deel
nemers aan de topconferentie, zo
vozgde de premier er aan toe.
gevulde zaal in het dorpshuis kon
begroeten. Allereerst werden ver
schillende tekenfilms vertoond en in
afwachting op de komst van St. Ni-
kolaas en Zwarte Piet werden de kin
deren getrakteerd. Na zijn aankomst
met paard en koels, mochten alle
Advertentie
f
nieuw aangekomen
massief eiken
met wildleder
bekleed
toegang vrij
meelstraat 31 zierikzee
SCHEEPVAART
Abida, 26-11 Bukom.
Acila, 27-11 Marsaxlokk.
Acmaea, 27-11 P<o Miranda naar Cu
racao.
Area, 27-11 Wilton.
Dione, 27-11 Seria Port.
Ganymedes, 28-11 Anto Fagasta.
Kara, 27-11 110 m. FNW Trinidad.
Laarderkerk, 27-11 750 m. W Fini-
sterre.
Vlieland, 2-11 Miri verwacht.
Ganymedes, 28-11 van Antofagasta
naar Ohanaral
Kara, 27-11 110 m WNW Trinidad
naar Kaapstad
MARKTBERICHTEN
De Eierveilingen
BARNEVELD, 29-11. Aanvoer
1.268.550 stuks. Stemming: redelijk.
Prijzen per 100 stuks: Eieren van
50 gram f 13,61; van 55 gram f 15,50;
van 60 gram f 16,65; van 65 gram
f 16,49.
Paardenmarkt Utrecht
UTRECHT, 29-11. Op de paarden
markt in Utrecht zijn maandag 463
dieren aangevoerd.
De prijzen waren voor: Luxe
paarden f 2400-f 3400; werkpaarden
f 1350-f 2200; oude paarden f 1225-
f 2075; 3-jarige paarden f 1200-
NEW DELHI, 29-11. Het dodental
als gevolg van de springvloeden in
Madras in India is gestegen tot 33. In
totaal zijn 300.000 mensen getroffen.
De twee rivieren die de stad in
het zuiden van India doorsnijden
traden buiten hun oevers nadat vo
rige week woensdag binnen 24 uur
463 mm regen was gevallen. Dat was
in 75 jaar niet voorgekomen.
Drie blokken van huizen van vier
verdiepingen stortten in en volgens
het persbureau Samacher werden
honderdduizenden dakloos gemaakt.
De regering van de deelstaat heéït
zondag onder de getroffenen 380.000
maaltijden verdeeld.
kinderen in groepen bij de Sint ko
men, die voor ieder een vriendelijk
woord had. Om half G moest de Sint
weer vertrekken, nadat hij de nodige
presentjes had achtergelaten.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
f 1950; 2-jarige paarden f 850-f 1550;
veulens f 375-f 1100; hitten f 725-
f 1150; ponies i' 135-f 525.
Prijzen per kg geslacht gewicht:
Slachtpaarden f 3,70-f 4,60; jonge
slachtpaarden f 4,30-f 5,10.
De handel was rustig.
KERKNIEUWS
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Berkel en Rodenrijs
en te Oranjestad (Aruba, Ned. Antil
len) (protestantse gemeente): dr. H.
Geurs, Broek op Langedijk.
Benoemd tot bijstand in het pasto
raat te Pernis: J. Schaap, Ravens-
waay, die deze benoeming heeft aan
genomen.
Aangenomen naar Ermelo: K. J.
Jansen, Hoogeveen.
Bedankt voor Oosternijkerk c.a.:
H. Roemeling, Nw. Weerdinge; voor
Nieuwe Pekela: J. ter Steege, Aai-
sum-Wetsebs; voor Kesteren: C. den
Boer, Wagepingen:
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Beilen: H. de Boer,
Halle.
Aangenomen naar Campen (Duits
land): H. F. Voogd, Nordhorn.
Bedankt voor Winschoten: S. v. d.
Veen, Krimpen aan de LJssel; voor
Leeuwarden: drs. W. P. H. Pouwels,
Hillegom.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Zoetermeer: L. W. de
Graaff, Heerde-Wapenveld, die be
dankte voor Oostelij k-Flevoland.
Bedankt voor Apeldoorn: M.
Brandes, Ermelo.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Nieuw-Vennep: J.
Kievit, Ermelo.
Gereformeerde Gemeenten
Beroepen te Kalamazoo (U.S.A.):
D. Hakkenberg, Lisse.
Bedankt voor Gorkum: M. Mon-
dria, Waardenburg.
Ger. Gem. in Nederland
NIEUWERKERK - Heden (dins-
dag)-avond, 19.30 uur (half acht), ds.
A. v. d. Berg.
Ledenvergadering-
van Zeeuwse werkgroep
„Steun aan Israël"
(Ingezonden)
De Zeeuwse werkgroep „Steun aan
Israël'' hield vrijdag 26 november
een zeer goed bezochte ledenverga
dering in een zaal van de Getuige-
niskerk te Middelburg. De voorzitter
dhr. P. Kamermans dankte in zijn
openingswoord de leden voor hun
goede opkomst, waardoor ze blyk
gaven van interesse en belangstel
ling in het werk, daadwerkelijke
steun aan Israël, dat het bestuur
namens hen verricht.
Steun verlening aan Israël wordt
steeds noodzakelijker door de toene
mende Jodenhaat en anti-semieti-
sche uitingen in de wereld en zelfs
ook in Nederland. Daarom zal de
werkgroep haar aktiviteiten opvoe
ren en roept de leden op om ook in
het gewone dagelijkse leven blijk te
geven van hun sympathie voor Is
raël. Door het kopen van Israëlische
produkten, of door er naar te vra
gen, kan men een wezenlijke bijdra
ge leveren aan de ekonomie van Is
raël, die in een steeds moeilijker si
tuatie geraakt.
De plannen voor het openen van
een permanente Israëlshop in één
van de grote plaatsen van Zeeland
zijn door gebrek aan mankracht en
een goede vestigingsplaats nog niet
te verwezenlijken.
Uit het werkoverzicht bleek dat
de werkgroep op 15 juni 1974 begon
nen is met haar werkzaamheden,
daarna werd een groot aantal Is-
raëlavonden georganiseerd en op
veel kerkelijke gemben tea vonden
was men aanwezig voor het geven
van voorlichting over Israël en voor
de verkoop van Israëlische artike
len. Op de braderieën van de drie
grote plaatsen in Zeeland was voor
duizenden guldens aan Israëlische
produkten verkocht en de rommel
markt van dit jaar te Middelburg
gaf een netto rekordopbrengst van
f 8000 voor Israël. Tot nu toe kon
voor 15 kinderen uit Rusland de reis
naar - en de eerste opvangkosten in
Israël, groot f 3000 per kind, ver
zorgd worden.
Zeetiwse bomen
In ruim één jaar tijds werden 2000
bomen door de Zeeuwse bevolking
geschonken voor de aanplanting van
een „Zeeland-Park" in Israël dat zal
komen bij de kibboets Nir Etzion,
ongeveer 17 km ten zuid-oosten van
Haifa.
Ter gelegenheid van de officiële
aanplanting van dit park. op 23
maart 1977, organiseert de werk
groep een reis naar Israël van 12 tot
26 maart 1977, waarvoor op 13 de
cember a.s. een open Israëlavond,
toegankelijk voor iedere belangstel
lende, gehouden zal worden.
De direkteur van I.S.R.A.-tours
zal dan een lezing met dia's houden.
De postzcgelaktie gaat gestadig voort
cn geeft goede financiële resultaten.
De inzamelingsaktie van goede kle
ding loopt goed en regelmatig gaat
een container met kleding naar Is
raël, via de W.I.Z.O. vrouwenorga-
tie.
Van de rondvraag werd door ve
len gebruik gemaakt en het bleek
dat de werkgroep een algemene or-
garnisatie is die alle geledingen van
het Nederlandse volk wil bundelen
in een gczamelijke inspanning tot
steunverlening in aller vorm aan
Isracl.
Na de pauze vertoonde de heer L.
Plieger, sekretaris van de werk
groep, één van zijn vakantiefilms
van Israël.
De kollekte ter bestrijding van de
onkosten bracht f 205,— op en er
werd tijdens de pauze voor f 240.—
aan Israëlische produkten verkocht.
