Fragmenten uit de historie
van Smalstad Brouwershaven
Krediet gevraagd aansluiting
Zijpe op aardgasnet
De Kirreweie"
grootste school Westerschouwen
STREEKN1EUWS
NUTSSPAARBANK..
Naam dateert uit 1318
Gemeenteraad Bruinisse Goed samenspel'
ZIERIKZEESCIIE NIEUWSBODE Dinsdag 9 november 1976 Nr. 21993
3
BROUWERSHAVEN. Bij
gelegenheid, van de oorkonde-
uitreiking voor geslaagde res
tauraties, door de Ver. Stad en
Lande, hield de voorzitter van
die vereniging de heer J. L.
Braber een betoog over Brou
wershaven in het algemeen en
het stadhuis in het bijzonder.
We laten de heer Braber hier
aan het woord.
ZIERIKZEE. Na hel brandalarm
vrijdagavond wegens een brandje bij
het PZEM-gebouw op het industrie
terrein, begaven de brandweerlie
den M. K. en J. F. J. V. zich razend
snel op weg. Op de kruising Dam
Mol ontmoetten zij elkaar op niet
zachtzinnige wijze. Er deden zich
geen persoonlijke ongelukken voor.
De beide auto's werden echter flink
beschadigd.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
RENESSE
Twintig jaar bejaardensoos
Op dinsdag 16 november herdenkt
de bejaardensoos het 20-jarig be
staan. Het feest wordt gehouden in
het dorpshuis. De dames van de
U.V.V.-afdeiing te Zierikzee zullen
een programma van ongeveer een
uur verzorgen. Behalve de trouwe
soosleden zijn alle andere 65-plus-
sex-s hartelijk welkom.
Geslaagde CJV-disko-avond
In Manege De Dreef oi-ganiseerde
de C.J.V.-tienerclub De Schakel een
disko-avond voor de jeugd boven de
zestien jaai*. De muzikale omlijsting
werd verzorgd door Dick en Richard
Meijer. Het was een gezellige sfeer
volle avond, al bleef de belangstel
ling wat aan de lage kant.
De volgende C.J.V. 16-plus-avond
wordt gehouden op zaterdag 11 de
cember a.s.
NOORDGOUWE
Plattelandsvrouwen
komen bijeen
De afdeling Noordgouwe e.o. van
de Ned. Bond van Plattelandsvrou
wen komt bijeen op donderdagavond
18 november a.s. in hotel v. d. Weij-
de te Noordgouwe. Mr. D. van Eek,
notaris te Zierikzee, zal in deze bij
eenkomst een praatje houden over
het onderwerp „Huwelijks- en erf-
rechten".
Zangavond
Op zaterdag 27 november a.s.
wordt in de Ned. Herv. kerk alhier
een zangavond gehouden. Medewer-
king zal worden verleend door het
Hervormd kerkkoor van Dreischor
onder leiding Van de heer Karreman,
het Gei*ef. kinderkoor uit Zierikzee
o.l.v. mevrouw v. d. Linden. De ver
bindende teksten worden gesproken
door de heer M. J. Rouw uit Haam
stede. organist is Anton den Boer.
OOSTERLAND
Uitvoering S.V. „Duiveland"
Op vrijdagavond 12 november a.s.
zal de sportvereniging „Duiveland"
weer haar jaarlijkse gymnastiek-
uitvoering houden in het gemeente
lijk sportgebouw aan de Dokter
Schuttei'straat. Na de opmars van de
gymnasten en de opening door de
voorzitter, de heer Jac. van der
Maas Pz., zal men weer oen mooi,
uit 16 punten bestaand turnpro-
gramma voor het voetlicht brengen,
zoals ritmische oefeningen, mini-
ti-ampspringen, evenwichtsbalk, bal-
oefening en liedjesspel etc. Uit te
voeren door dames en heren, jon
gens van 8 tot 10 en 10 tot 12 jaar en
door meisjes jeugdturnslers en tur
ners enz.
Advertentie
de ideale «rezinsbank
Verbuur 9
kluis-
loketten
BITRGII-HAAMSTEDK:
Julianastraat/Bernhardstraat
dinsdag 11.00-12.30 uur.
SALT LAKE CITY. Utah. De uit
voering van het vonnis van een Ier
dood veroordeelde in Utah is opge
schort ondanks diens verzoek om
door een vuurpeleton te worden
doodgeschoten.
BROUWERSHAVENnovember - Het gehucht Bridor-
j>e in Schouwen gelegen was ouder dan Brouwershaven
Het lag aan een kreek die in de 1,3e eeuw ging verzan
den. Voor Schouwen bestond daardoor behoefte aan
een andere goede haven.
Floris V nam in 1286 van Jan van Renesse 100 gemeten grond over buiten
de dtfk. Men maakte daar een behoorlyke buitendijkse haven. Waar nu hotel
Ringelberg staat maakte men een sluis door de dijk om het overtollige pol
derwater te kunnen afvoeren. Nog in de vorige eeuw werden in het dijk-
lichaam restanten van deze sluis gevonden. Het binnendijkse deel van de
oude kreek langs Briepe werd bij de sluis gedempt in de 17e eeuw. Wel bleef
de Korenmarkt nog lang de aanlegplaats voor de kloetschuiten die met land-
bouwprodukten naar Zierikzee voeren waar ze hun ligplaats in de Schuit
haven hadden.
naar de kerk gekeerd. In de 15e
eeuw werd het eerste gedeelte ge
bouwd in Vlaamse renaissancestijl.
De gevel aan de zijde van de Markt,
dat was toen nog haven, werd pas
in de 16e eeuw gebouwd. Toen ook
weiden grachten en poorten aange
legd, nadat het in 1575 op simpele
wijze'was ingenomen door de troe
pen van Mondragon, omdat het toen
geen verdediigingsvesten had.
De noordelijke gevel dateert uit
1599. Deze werd echter in 1889 ge
heel afgebroken en .herbouwd in
oude stijl (restauratie 1889-1891).
Hollandse Renaissancestijl met Vre
deman de Vriestop uit de vorige
eeuw. De laatste i*estaurafcie, moei
zaam op gang gekomen, duurde van
1970-1.973 en vergde een bedrag van
f 2.000.000.-.
Geschiedenis
De naam Brouwershaven wordt
voor het eerst vermeld in 1318. Of
de naam iets met bierbrouwen heeft
te maken is zeer twijfelachtig, al
wordt dit wel door iedereen nage
schreven. Gezien de reeds vroeg van
belang zijnde visserij, de haring
vangst was van grote betekenis, lijkt
het waarschijnlijker dat we onder-
brouwen, breeuwen moeten verstaan
dat zou er op wijzen - en dat is toch
wel erg waarschijnlijk - dat de vis
sersschepen er werden gei*epareerd.
In 1300 moet er reeds veel haring
zijn aangevoerd. Want reeds in 1344
kreeg Brouw een vrije haringmarkt
en zo'n privilege van de gx*aaf kost
te jaarlijks een grote som.
Bloeiend bestaan
Brouwershaven werd dus de noor
delijke gelegen in- en uitvoerhaven
van Schouwen wat uiteraard tot
conflicten met het dominerende Zie
rikzee leidde.
In de 16e eeuw leidde Brouw een
bloeiend bestaan. Veel inwoners
heeft het echter nooit gehad. Hon
derd jaar geleden was het inwoner
aantal waarschijnlijk het grootst,
maar het bedroeg nog geen 2000. De
eerste bloeiperiode kwam door de
haringvangst. Dit zien we o.m. door
het grote aantal reders dat in de
stadsbestuur zitting had. In de vori
ge eeuw was de loodsdienst en de
overslag de reden van de bloei. De
jachthaven is tegenwoordig van be
lang om de achterstand te verkleinen
Eik dorp had een bestuur nodig.
In 1475 wordt Brouw nog aan
geduid als dorp en een jaar later als
stad, wat nog niet wil zeggen dat het
toen op stadsrechten kon bogen.
Stadhuis
In een klein dorp viel er weinig
te regelen. Vergaderingen van het
dorpsbestuur werden aanvankelijk
in de dorpsherberg gehouden. Werd
het dorp groter, werd het stad, zo
als Brouwershaven dan was een
stadhuis noodzakelijk.
Het stadhuis was aanvankelijk
klein, en werd uitgebreid naarmate
er meer behoefte aan ruimte was.
als de stad groeide. Te Brouw is het
stadhuis in twee fasen gebouwd.
ZIERIKZEE. Weinig kofferruimte
bleef over in deze auto na een aan
rijding zaterdagmorgen op de krui
sing Juliana straat! Provinciale Weg
7. Deze auto werd aan de achterzijde
aangereden en belandde vervolgens
onder aan de dijk.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
Postkantoor
Verder zal de raad donderdag moe
ten beslissen of er een nieuw post
kantoor gebouwd moei worden. Tij
dens een voi'ige raadsvergadeinng
kon men het over dit punt niet eens
worden omdat er meningen waren
dat het postkantoor in het huidige
gemeentehuis ondergebracht kon
worden aan de Grcvelingenstraat.
Daar de termijn waarbinnen de gun
ning dient plaats te vinden 16 no
vember afloopt zal hierover op zeer
korte termijn een beslissing moeten
worden genomen aldus het college in
een schrijven aan de raad.
De kommissie bedrijfsleven die 9
november a.s. vergaderen worden
gevraagd huil oordeel <c geven over
beide plannen zowel over het schets-
plan nieuwbouw gemeentehuis als
over het nieuw te bouwen postkan
toor. Het college zal daarna haar
standpunt hierover bepalen.
PARAMARIBO. Een felle brand
heeft in Paramaribo een bakkerij en
een aantal houten woningen in de
as gelegd. Het vuur woedde in het
dichtbevolkte centrum van de Suri
naamse hoofdstad. Voor zover be
kend deden zich geen persoonlijke
ongelukken voor.
In memoriam W. Hulsker
In het Rode Kruis ziekenhuis
overleed op 58-jarige leeftijd de heer
W. Hulsker. direkteur van het Bui
tencentrum Moermond van het Rot
terdamse havenbedrijf. De boer
Hulsker was de eerste man op deze
post, na de overname van het cen
trum van de toenmalige Outward
Boundschool. Hij stamde uit do vak
beweging en was o.m. voorzitter van
de vakgroep Havens van de N.B.V.
Hij maakte voor zijn komst naar
Schouwen-Duiveland ook deel uit
van de gemeenteraad van Rotter
dam. De heer Hulsker betoonde zich
een bekwaam leider, organisator en
waardevol vakbondsman, die des
tijds grote problemen in het Rotter
damse havenbedrijf wist op te los
sen. Zijn komst naar Renesse bete
kende een afscheid van die periode.
Ook het buitencentrum wist hij met
vaste hand te leiden, waarbij hij zich
voorstander toonde van een goede
kommunikatie van het centrum mot
de regionale bevolking. Al te vroeg
- naar menselijk inzicht - is hij aan
deze belangrijke post ontvallen. De
krematie zal woensdag a.s. tc Rot
terdam plaats vinden.
De geschiedenis van Brouwersha
ven moet eigenlijk nog worden ge
schreven. Voor de hervorming wer
den ook allerlei zaken genoteerd. Van
omstreeks 1540 zijn allerlei resolu
ties bewaai'd gebleven. Na de her
vorming is veel bewaard. De vroed
schap, die dus zetelde in het stad
huis, nam beslissingen, die sedert
1578 genoteerd wei-dén en bewaard
bleven. „Register in houdende alle
deliberatien ende resolutiën gehou
den en gesloten bij den borgemees-
tei-s, schepenen ,raeden ende de ge-
meene vroedschap der stede van
Brouwershaven, begost in augusto
Aantal raadsleden
Na de hervorming bestond de raad
uit 24 leden. Doordat het aantal in
woners na 1600 terugliep wilde men
dit in 1622 op 16 brengen door af-
sterven. Dus door bij een sterfgeval
geen nieuwe te benoemen. Dit werd
echter 'door de Staten geweigerd. In
1652 werd het echter wel toegestaan
om het aantal te verkleinen en werd
he<t op 18 gebracht.
Tegenwoordig krijgen de raadsle
den een flinke vergoeding als ze een
vergadering bijwonen. In 1675 speel
de men dat anders. Als men voor de
wet werd geciteerd en niet verscheen
kreeg men een rijksdaalder boete
(dat moet men met 50 vermenigvul
digen, om het in de tegenwoox-dige
waarde om te zetten - dus: f 125,-!
Als één van de burgemeesters een
vergadering bijeenriep en men ver
scheen niet dan kostte dit een slechts
een schelling'. Het' aantal raden was
weer opgevoerd tot 24, want in 1687
besloot, men het tot 16 te laten, uit
sterven. In 1692 werd het opgevoerd
tot 18.
Van de geslachten die in de
Mededelingen op ouderavond
BURGH-HAAMSTEDE, 7-11. In het afgelopen weekend hield de openbare
basisschool „De Kirreweie" in de gemeenschapszaal van de kombischool haar
ouderavond. In zijn openingswoord richtte de voorzitter van de ouderkom-
missie de heer S. Roos een speciaal woord van welkom tot de wethouder van
Onderwijszaken van de gemeente Westerschouwen de heer M. J. Steur en
mej. A. C. Houtman.
Het onderwijzend personeel bracht
hij dank voor de door hen betoonde
inzet voor de school. Het financieel
jaai-verslag van de penningmeeste-
resse mevr. L. Visser-Nieuwland
werd onveranderd vastgesteld.
De heer Roos liet hierna het afge
lopen schooljaar de revue passeren.
Met het vertrek van de Surinamers
werd de sluitklas opgeheven. Daar
de school nog steeds blijft groeien
werd een zesde leerkracht, de heer
Minnaar, benoemd.
Reeds nu is er gebrek aan ruimte
in de nog maar kort geleden gebouw
de school waardoor een klas voor
lopig is ondergebracht in de voorma
lige huishoudschool de Schutse.
Veel aktiviteiten zijn er in het af
gelopen schooljaar geweest waaraan
de ouders hun medewerking verleen
den, zoals blok rekenen, bibliotheek
en sport.
Vroedschap zaten voor 1975 is wei
nig meer over in mannelijke lijn. Ik
noem de namen Hocke en Gaanderse,
Moolenburgh, van den Hamer, Hoo-
genboom, Noltenius, Verhoef en
Borsselaar. J. L. B.
Bestuursverkiezing
Bij de bestuursverkiezing werden
de periodiek aftredende leden mevr.
M. T. Kooman-Blom en de heren M.
I. Bakker en J. L. Verton herbe
noemd. In plaats van mevr. A. Bou-
man-Reinders, die niet meer herkies
baar was, werd benoemd mevr. E.
Pilaar.
Mevrouw Bouman werd dank ge
bracht voor de aktiviteiten die zij in
de afgelopen jaren in de ouderkom
missie aan de dag heeft weten te leg
gen waarbij zij als blijk van waarde
ring een herinnering in ontvangst
mocht nemen.
Het hoofd van de school de heer A.
Damman gaf vervolgens een over
zicht over een aantal aktuele onder
wijszaken zoals de plannen van het
invoeren van een basisschool voor
leerlingen van 4 tot 12 jaar.
De heer Damman wees hierbij op
het belang van een goed samenspel
met de kleuterscholen welke hij te
Haamstede voortreffelijk noemde.
Wethouder M. J. Steur bracht na
mens de gemeente het onderwijzend
personeel dank voor de door hen in
het afgelopen jaar verrichte werk
zaamheden.
„De Kirreweie" is momenteel de
grootste school in de gemeente Wes
terschouwen wat zoals reeds eerder
is gememoreerd wel problemen met
zich mee brengt. Hoewel nu een
noodoplossing is gevonden in „De
Schutse" vond hij het toch beter als
de gehele school onder één dak zou
kunnen worden gebracht.
HAAMSTEDE
Afdeling N.C.V.8.
Op dinsdag 16 november verga
dert de N.C.V.B.-afdeling in de re-
ci-eatiezaal van de Ger. Kerk. Als
spreekster treedt op mevr. E. de
Ku p-Bos met het onderwerp:
„Vrouw wat doe je nou?''
RENESSE
Wat thans achterzijde is, was aan
vankelijk voorkant. Het front was
Het Stadhuis van Brouwershaven
ver vobr de jongste restauratie.
BRUINISSE, 8-11. De gemeenteraad van Bruinisse,
die donderdagmiddag in openbare vergadering bijeen
komt, wordt gevraagd en krediet van f 40.120,—, in-
khisief b.t.w., beschikbaar te stellen om het aardgas-
liet tot liet buurtschap Zijpe uit te breiden.
Een onderzoek onder de bewoners van Zijpe heeft uilgewezen dat er goede
belangstelling is voor aansluiting op het aardgasnet.
Wanneer de raad akkoord gaat zullen de beloningen van de leden van de
vrijwillige brandweer worden verhoogd. In regionaal verband is getracht een
uniforme bezoldigingsrcgeling op te stellen. De standpunten lagen en liggen
dermate uiteen, dat zeker op korte termijn geen gelijkluidende regeling is te
verwachten.
In navolging van enkele andere
gemeenten wil .ook'Bruinisse op deze
voorstellen vooruitlopen, waardoor
de vergoedingen van het vrijwillige
brandweerpersoneel kunnen worden
vei'hoogd.
Het schetsplan inzake de bouw van
het nieuwe gemeentehuis zal weder
om donderdag in de i*aad worden be
handeld.
De raad besloot in een vorige ver
gadering zich eerst nader op de
hoogte te stellen van de aan het plan
ten grondslag liggende ideeën van de
architekt.
Deze oriëntatie vond intussen
plaats door het bezichtigen van een
aantal bouwwerken van de hand van
deze architekt. De raad woi'dt nu ge-
vraagd over het plan een beslissing
te nemen, en wanneer zij het wen
selijk vinden over dit ontwerp het
advies te vragen van de vereniging
van Nederlandse gemeenten, hier
voor het benodigde krediet beschik
baar te stellen.
