Nog steeds een gevaar:
kolendampvergiftiging
door bal of vogelnestje
in de schoorsteen
Onze rozen in de herfst:
beschut de planten
voor de koude invalt!
4
ven oeveren
Naar de wintersport
INGEZONDEN STUKKEN
gevleugelde
cJYIantelmode
'Holty* iqpde
Let op
brandgevaar bij
warmtebronnen
Dit kunstwerk is één van de werken van de Benedictijner monnik Jaap Mes,
die binnen kort 85 jaar hoopt te worden. Bij die gelegenheid wordt in de
Paulusabdij te Oosterhout (N.-Br.) tot en met 6 november een tentoonstel
ling gehouden van werk van Frère Mes", die vooral bekend geworden is
door het coloriet van zijn portretten, landschappen en glas-in-lood-ramen,
dat in warmte wedijvert met de bezielde tinten van zijn religieuze oeuvre.
Wanneer u nog een kolenkachel,
haard of convector hebt, dient u
er zeker van te zijn dat er wordt
nagegaan of het ding ook goed
trekt. Indien dat niet gebeurt,
moet u daar zelf onmiddellijk een
grondig onderzoek naar instellen,
opdat een tekort op dit punt nog
tijdig kan worden verholpen.
Bedenkt wel, dat het leven van
uw huisgenoten en van uzelf er
mee gemoeid kan zijn wanneer er
kolendamp in woon- en slaapka
mer komt.
Indien de schoorsteen slecht ge
bouwd is, of de kachelpijp heeft een
zodanig verloop dat het krachtig
trekken van uw haard of kachel niet
mogelijk is, dan heeft er een onvol
doende verbranding van de kolen
plaats. Er vormt zich dan koolmon-
oxyde, een zeer giftig gas, dat in het
dagelijks leven doorgaans kolendamp
wordt genoemd.
Hetzelfde gebeurt als de schoor
steen verstopt geraakt is, hetzij door
een vogelnestje, een verdwaalde bal
of gewoon door roet en vervuiling.
En hebt u de schoorsteen wel laten
vegen voordat u de kachel voor het
eerst weer aanmaakte?
Het koolmonoxidegas is daarom zo
gevaarlijk voor ons, omdat het aan
bloed het vermogen ontneemt zuur
stof op te nemen. Zoals een ieder
weet, is zuurstof onontbeerlijk: een
tekort aan deze stof is onverenig
baar met verder leven.
Ouden van dagen
Elke winter opnieuw tikt de telex
berichten over mensen die tengevol
ge van kolendampvergiftiging zijn
overleden. Dikwijls betreft dat oude
mensen, die öf doordat ze klein be
huisd zijn, öf omdat ze aan kouwe
lijkheid lijden ,hun bed hebben staan
in de kamer waar gestookt wordt.
Door de laatsten worden de ramen
bovendien nog stijf dicht gehouden,
zodat verversing van de lucht dan
praktisch niet mogelijk is. Daar
komt nog bij, dat velen van hen
helemaal geen rekening houden met
de kans op onvoldoende verbran
ding van de kolen en dan door eigen
onhandigheid koolmonoxyde in het
vertrek krijgen, wanneer er aan de
constructie van kachel en schoor
steen iets ontbreekt.
Bij het temperen van de kachel
wordt de pijp vaak afgesloten, ter
wijl daarbij het bovendeurtje ook
nog open wordt gezet. Wie dat doet
voor het slapen gaan en zich daar
bij in dezelfde kamer ter ruste be
geeft, doet wel iets bijzonder ge
vaarlijks! Bovendien loopt men
eigenlijk in elk vertrek gevaar wan
neer er ergens in huis kolendamp
ontstaat.
Verschijnselen
Bij vergiftiging door kolendamp
krijgt men duizeligheid, hoofdpijn,
een gevoel van machteloosheid, soms
ook krampen. Het slachtoffer voelt
zich zo loom, dat openzetten van een
raam tot de onmogelijkheden gaat
behoren. Tenslotte treedt bewuste
loosheid in en, als niet tijdig hulp
wordt verleend, de dood.
Vóór alles moet zulk een slachtof
fer natuurlijk uit de vergiftigde
lucht worden gehaald en toevoer van
zuurstof door middel van buiten
lucht of zuurstofapparaat krijgen.
De redder dient ervoor te zorgen
DELFT. In het Delftse museum Het
Prinsenhof wordt van 14 oktober tot
en met 3 november aanstaande de
achtentwintigste Oude Kunst- en
Antiekbeurs gehouden. De foto toont
een bronzen vijzel, voorzien van een
dubbele Fries en het randschrift:
Jan van den Ghein heft mi ghegoten
in t jaer MCCCCCLIII.
dat hij bij de te verlenen hulp niet
zelf wordt bedwelmd. Om dit gevaar
niet zelf te lopen, kan het nodig zijn
van buiten af een of meer vensters
te openen. Men kan ook, alvorens
men het vertrek binnengaat, waar
kolendamp hangt, zorgen dat de lon
gen met zuivere lucht zijn gevuld,
waarop men snel de kamer doorgaat
naar het raam, dit opent, het hoofd
naar buiten steekt en opnieuw diep
inademt.
En nu goed warm houden
Wanneer de vergiftigde in een
zuurstofrijke omgeving is gebracht,
kan het nodig zijn, dat kunstmatige
ademhaling bij hem of haar wordt
toegepast. Om deze behandeling te
kunnen uitvoèren moet men ge
oefend E.H.B.O.-er zijn.
Maar ook niet-geoefenden kunnen
nog wel iets doen ten gunste van het
slachtoffer. Zij moeten ervoor zor
gen dat de vergiftigde goed ivarm
wordt gehoudendat wil zeggen: Met
dekens worden bedekt. Thee en kof
fie mogen uitsluitend worden toege
diend wanneer er geen bewusteloos
heid meer bestaat.
Advertentie
retoburo
ZIERIKZEE
Postbus 18 - Tel. 01110 - 2319
per vliegtuig, auto of trein,
Moet u bij
REtSBURO VAN OEVEREN zijn!
Aanbiedingen naar Noorwegen,
Oostenrijk enz.
Vraagt uitgebreide dokumentatie
Prijzen vanaf f 128,—
(8 dagen: logies/ontbijt)
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
SNEEK. Koningin Juliana heeft
donderdagmiddag in Sneek een
standbeeld onthuld van Pieter
Sjoerd Gerbrandy. Het bronzen
standbeeld van Gerbrandy, die tij
dens de oorlog Nederlands minister
president was, staat op het Schaap-
marktplein en is een schepping van
de beeldhouwster Maria van Ever-
dingen uit Loenga.
ROERMOND, 14-10. In de rechts
zaak tegen de van ernstige oorlogs
misdrijven en misdrijven tegen de
menselijkheid verdachte 58-jarige
Nederlandse ex-S.S.'er L. J. L. uit
Horn (L.) zullen door de rechtbank
in Roermond vijf in het buitenland
wonende getuigen worden gehoord,
vier uit Israël en een uit West-Duits-
land.
DEN HAAG. De stichting lande
lijke samenwerking bejaardentehui-
zenorganisaties (L.S.B.) heeft gepro
testeerd tegen de eenzijdige ingreep
van staatssecretaris Meijer van C.R.
M. met zijn prijsregelen voor be
jaardenoorden voor het komende
jaar. De ingreep is bovendien op
onjuiste en daardoor tendentieuze
vooronderstellingen gebaseerd, aldus
de L.S.B.
Flitsen
uit het buitenland
BRUSSEL. De politie van Ant
werpen heeft donderdag in een auto
die gestald was op een parking in
Antwerpen 23 kg hasj gevonden.
Naderhand bleek dat die wagen in
Nederland was gestolen.
BUENOS AIRES. Uil de rivier de
Lujan, 25 km ten noorden van de
Argentijnse hoofdstad Buenos Aires
zijn donderdag de lijken opgevist
van negen mensen, die blijkbaar het
slachtoffer zijn van politieke moor
den. Volgens de politie zijn minstens
drie van de stoffelijke overschotten
van vrouwen.
LISSABON. Voor twee luxe hotels
in Lissabon zijn kleine bommen ont
ploft. Er werd lichte schade aange
richt. Een derde bom voor een an
der hotel werd bijtijds ontdekt en
onschadelijk gemaakt.
SALISBURY. De twee blanke po
litieke oppositiegroepen in Rhodesic,
die niet uitgenodigd zijn voor de
Gencefse conferentie over Rhodesic,
hebben donderdag verklaard, ook te
willen meewerken aan het proces,
waardoor de macht in Rhodesic in
zwarte handen komt.
TEL AVIV. Aan boord van het.
schip „Peacmaker", dat op weg van'
Libanon naar Cyprus vorige week
werd opgebracht door de Israëlische
marine, bevonden zich ook vijf
Iraakse funktionarissen, zo is in Tel
Aviv vernomen. Zij reisden met het
zelfde schip als de Nederlander Ger
Dassen, die nog in Israël wordt vast
gehouden.
LISSABON. In Portugal dreigt de
inflatie volkomen uit de hand te lo
pen en zullen drastische ekonomi-
'sche maatregelen moeten worden
genomen tenzij de binnenlandse pro-
duktie kan worden vergroot.
Nationale jeugdcollecte
van 1-7 november a.s.
(Ingezonden)
In de week van 1 tot 7 november
aanstaande wordt in ruim 700 plaat
sen van ons land de nationale jeugd-
kollekte gehouden, meer en meer be
kend als de aktie van Jantje Beton.
Gedurende deze week wordt huis-
aan-huis gekollekteerd, voornamelijk
door de jeugd zelf. Ook op Schou
wen-Duiveland koliekteren een aan
tal jeugd- en sportverenigingen.
De opbrengst van de kollekte van
het Nationaal Jeugd Fonds is voor
de helft bestemd voor de plaatselijke
jeugd- en jongerengroepen die mee
doen.. De andere helft wordt lan
delijk gebruikt voor het verstrekken
van startbijdragen en renteloze le
ningen ten behoeve van tientallen
konkrete projekten, zoals een aantal
experimentele speelplaatsen, kinder
boerderijen en nieuw- en verbouw-
projekten van allerlei jeugdgroepe-
ringen.
Jantje Beton zegt. Wij staan -op
het spel! En hij bedoelt: Als wë niet
kunnen spelen, wat kunnen wij dan
eigenlijk nog wel? Hij bedoelt ook:
Als we niet kunnen spelen dan staan
we ook echt op het spel. Het is niet
zomaar een kreet: het is een zeer
reële opmerking. Vele gewone, ge
zonde kinderen staan immers inder
daad op het spel door het funeste
gebrek aan voldoende speelruimte.
Het nationaal Jeugd Fonds doet er
wat aan. Door oplossingen te zoeken
voor financiële noodsituaties, ex-
perimënten mogelijk te maken en
een nieuwe aanpak te stimuleren.
Niet als een superoi'ganisatie die nu
eens zal laten zien hoe het moet,
maar als een stimulerende organisa
tie op de achtergrond', die financieel
helpt, daar waar eigen initiatieven
tot ontplooiingen komen en steun
verdienen, niet alleen om wat ze ter
plaatse betekenen, maar ook om als
voorbeeld te kunnen dienen voor an
dere plaatsen.
In alle gevallen is daarvoor geld
nodig, veel geld!! Vandaar de jaar
lijkse nationale jeugdkollekte onder
het motto" de jeugd' staat op het
spel"! Het is een goed motto voor
een goede aktie omdat het gaat om
geld dat hard nodig is voor werk dat
broodnodig is. Daarom ook op
Schouwen-Duiveland meedoen aan
de kollekte: Denkt u era^n! Een
week lang, van 1 tot 7 november.
Onze jeugdclubs komen ook bij u
aan de deur.
JANTJE BETON zegt: De jeugd
staat op het spel!!
De Vroonpias
te Renesse
De Vroonpias, een mooi natuurge
bied, wordt door de Stichting Renes
se opengesteld voor de bewoners van
Renesse. Uiteraard brengt dit zowel
voor de Stichting Renesse, als voor
de omwonenden de nodige zorgen
met zich mee. Voor de Stichting Re
nesse de zorg om dit mooie gebied,
ondanks de openstelling, zo gaaf mo
gelijk te houden; voor de omwonen
den de zorg om de mogelijke overlast
in het zomerseizoen zoveel mogelijk
beperkt te zien worden. De bewo
ners van de Zeeasterweg als geheel,
enkele bewoners van de Klooster-
weg en de Capelweg hebben bij de
gemeente èn bij de Stichting Renes
se op 25 septembr schriftelijk gerea
geerd en hun zorgen en wensen ge
uit.
Aan de Stichting Renesse i.e. aan
de voorzitter burgemeester H. P.
Everwijn, is op 11 oktober om een
informatief gesprek gevraagd. Een
informatief gesprek van het bestuur
van de Stichting met de omwonen
den van de Zeeanemoonweg, Capel
weg, Kloosterweg en Zeeasterweg,
betreffende de plannen, die het be
stuur van de Stichting heeft met dit
gebied. Ook betreffende de proble
men die de ontsluiting van dit ge
bied voor de omwonenden met zich
mee zou kunnen brengen. In het da
gelijks bestuur zal, aldus de burge
meester, op de eerstvolgende verga
dering over vier weken over dit ver
zoek overleg gepleegd worden. Over
leg gepleegd worden over de wijze
waarop de omwonenden het best
benaderd zouden kunnen worden.
De voorzitter overwoog inlichtin
gen te geven, hetzij door een infor
matief artikel in het gemeentelijk
voorlichtingsblad Westerschouwen,
hetzij door een informatief gesprek
met toelichting van de plannen en
een beantwoording van de eventuele
vragen van de omwonenden.
De omwonenden zien met belang
stelling deze informatie tegemoet en
vertrouwen er op, dat èn de gemeen
te èn de Stichting Renesse de pro
blemen zullen begrijpen en dat deze
problemen door hen zo gunstig mo
gelijk zullen worden opgelost.
W. J. M. Beenakker
H. den Rooijen
Engels op
openbare basisschool
Kerkwerve
ui)
In antwoord op de brief namens
de hoofden van alle basisscholen
van Zierikzec zou ik graag de vol
gende kanttekeningen willen plaat
sen.
•1. De heer Vaarzon Morel spreekt
van vernieuwing, maar do ouder
kommissie van onze school had het
slechts over nieuwe initiatieven.
2. De Engelse les wordt gegeven
op verzoek van enkele ouders; dit
lesgeven geschiedt buiten schooltijd,
zodat de opmerking van de heer
Vaarzon Morel betreffende „het nog
niet verplicht zijn op de basisschool
van het lesgeven in een vreemde
taal", hier helemaal niet opgaat,
daar doze lessen gevolgd worden op
vrijwillige basis.
3. Als we de gedachtengong van
de heer Vaarzon Morel goed begrij
pen jnoctcn we dus pas iets gaan
doen ajs het verplicht wordt. Met
dezp denkwijze zijn wij hel beslist
niet. eens.
4. Tot slot nog een opmerking over
de samenwerking van de basisscho
len op Schouwen-Duiveland. Indien
we aan de wens van de heer Vaar
zon Morel en alle hoofden van de
basisscholen in Zierikzee tegemoet
zouden komen, zou dit inhouden dat
we dus over alle aktiviteiten die we
na schooltijd organiseren, van te vo
ren overleg zouden moeten plegen,
met onze kollega's in Zierikzee. Mijn
antwoord hierop is: ,Doen onze kol
lega's in Zierikzee dit wel? Wij heb
ben hier in ieder geval nog nooit iets
van gemerkt.
5. Een mening van de heer Vaar
zon Morel over het bezig houden
van de jeugd op de vrije woensdag
middag door de ouderkommissie en
het onderwijzend personeel hebben
wij helaas gemist in het ingezonden
stuk.
Namens de ouderkommissie en
het onderwijzend personeel,
H. A. Schipper
Advertentie
In fijne weefselsoorten.
Modieuze herfsttinten.
Voor elk wat wils bij
Dam 19 Zierikzee
In het najaar moeten onze rozen
goed verzorgd worden om bevrie
zing te voorkomen. Tegen de lijd dat
de kou invalt beginnen we met het
maken van beschutting tegen even
tuele strenge vorst.
De aan te brengen beschutting
voor struikrozen is al vrij eenvoudig.
We graven geulen rondom elke stam
en omringen die zo met extra aarde,
waardoor er een flinke heuvel rond
de stam ontstaat. (Turfmolm heeft
geen blijvende beschuttingswaardc).
In 'de geulen strooit u verse koe
mest uil, die dan gedurende de win
termaanden verteert en in het voor
jaar onder de terug te spitten aarde
de juiste voeding vormt. Inplaats
van de koemest kunt u diverse vor
men van kunstmest gebruiken, doch
die mogen pas in het voorjaar wor
den uitgestrooid.
Er worden wel eens aangeharkte
bladeren voor beschutting gebruikt,
doch dit is zeer af te raden, omdat
op deze bladeren vaak schimmel of
eitjes van larven voorkomen, die
graag op deze warme plaats over
winteren en veel kwaad veroorza
ken.
Pluk de rozebottels niet af, maar
snoei alle uitgebloeide lakken vóór
de winter terug tot een vijftallig
blad.
Denk aan de (op
De gevoeligste plaats van een roos
is gelegen aan de top van de stam.
Jonge stamrozen kunnen we ombui
gen de kroon vastzetten in de grond
en op deze wijze kunnen ive haar
dan beschutten door haar le bedek
ken als boven omschreven. Bij oude
re stammen is dit niet doenlijk ze
zouden afbreken. Voor beschutting
hiervan nemen we sparretakken.
Enige lakken plaatsen we met de
naaldstand naar beneden in hel hart
Nu de winter voor de deur slaat is
hel geen overdreven luxe op hel ge
vaar van brand te wijzen.
Hier volgen enkele aanwijzingen
om veilig met kook- en verwar
mingsapparaten om le gaan:
1. Geen petroleumkachel bijvullen
als hij nog brandt.
2. Laat de schoorsteen regelmatig
(minstens lx per jaar) door een vak
man vegen.
3. Geen wasgoed dicht bij haard of
kachel te drogen hangen.
4. Houdt een veilige afstand tus
sen gordijnen, meubels, tafelkleden
en brandende voorwerpen (kachel,
kaarsen, haardvuur enz.).
5. Steek een oliehaard niet aan als
hij nog warm is; en als er zich in de
branderbak olie bevindt, het teveel
eerst verwijderen.
6. Kijk uit bij het gebruik van
straalkachels: altijd afstand houden
van brandbare materialen.
7. Berg lucifers en brandbare
vloeistoffen (wasbenzine, spiritus)
goed op, zodat kinderen er niet ge
makkelijk bij kunnen.
8. Geef een goed voorbeeld aan
jongeren en andere huisgenoten; be
denk dat brandveiligheid hoofdzake
lijk steunt op het voorkomen van
brandgevaarlijke situaties.
9. Gebruikt u flessegas (propaan of
butaan) voor het fornuis, zorg dan
dat de hele installatie (aansluiting,
konditic van de fles, enz.) veilig
funktioneert. Vraag de brochure
Flessegasaan bij het NBPI (post
bus 23, Breukelen), daar staan nut
tige lips in.
MARKTBERICHTEN
Paardenmarkt Den Bosch
DEN BOSCH, 14-19. Aanvoer 357
stuks.
Prijzen per stuk: Luxe paarden
f 1400-f 3225; voljarige f 1325-f 1950;
2'A-jarige (trekpaard) f 1550-f 1950;
2'/2-jarige luxe (hengensten) f 1050-
f 1450; l'/i-jarige, luxe (merries)
f 950-f 1550, extra boven notering;
lVa-jarige, luxe (hengsten) f 800-
f 975: 1 Vu-jarige (trekpaard) f 1325-
f 1625; veulens, luxe (merries) f 600-
f 1075, extra boven notering veulens,
luxe (hengsten) f 425-f 650; veulens
(trekpaard) f 775-f 1300; hitten f 750
-f 1100; Shetlandse ponnies (ruins)
f 175-1375; Shetlandse ponnies (mer
ries) f 325-f 650.
Prijzen per kg: Jonge slachtpaar-
den f 3,95-f 4,95; oude slachtpaarden
f 3,85-f 485.
De handel was matig.
Eierprjjzen
BARNEVELD, 14-10. Coöp. Ve-
luwse Eierveiling. Aanvoer 3.382.630
stuks (volgens veilinglijst 1.592.880
stuks). Stemming: redelijk.
Prijzen per 100 stuks: Eieren van
50 gram f 10,35-f 10,82; 55 gram
f 12,13; 60 gram f 12.86; 65 gram
f 13,28-f 13,75.
Eierveiling, Aanvoer 1.478.940
stuks. Stemming: rustig.
Prijzen per 100 stuks: Eieren van
51-52 gram f 11,26-f 11,20; 56-57
gram f 12,25-f 12,09; 61-62 gram
f 13,09-f 13,14; 66-67 gram f 13,56-
f 13,93.
Eiermarkt. Aanvoer ca. 2.000.000
stuks. Handel: vlot.
Eieren van 44-54 gram f 10,60-
f 12,25 per 100 stuks, kg-prijs f 2,21-
f 2,27; eieren van 57-61 gram f 12,80-
f 13,50 per 100 stuks, kg-prijs f 2,25-
f 2,21; eieren van 64-67 gram f 14,00-
f 14,75 per 100 stuks, kg-prijs f 2,13-
f 2,20.
van de kroon. Deze wijze van plaat
sen is zeer aan te bevelen om even
tueel regenwater af te voeren.
Vervolgens pakken we de gehele
kroon in met sparretakken doch we
moeten er voor zorgen, dat dit niet
gebeurt bij vriezend weer, want dan
lopen we kans. dal de takken bre
ken. De sparretakken binden we met
een touw vast op een drie- of viertal
plaatsen, zodat losraken niet kan
plaatshebben.
Leirozen beschutten we ook door
de stam flink aan te aarden. Ver
volgens moeten we het verdere ge
deelte van de plant afdekken met
sparretakken. Dit is een goed middel
om vroeg uitlopende knopjes te be
schermen tegen mogelijke gure
wind.
Verf cn etiket
Indien we deze voorzorgen getrof
fen hebben, kunnen wc de winter
rustig afwadhten hoewel een kon-
trole op gezette tijden is aan te be
velen, aangezien de tnogeljjkhcid
bestaat dat een of ander dier de be
schermende takken beschadigt of dal
de harde wind -de bedekking (ge
deeltelijk) vernietigt.
Hebben we een ijzeren stellage
aangebracht bij treurrozen of moge
lijk hekwerk voor leirozen, dan is
het nu ook de beste lijd om dit veer-
werk le verven. Tenslotte nog iets
over de etiketten ivaarop de naajm
van de roos staat vermeld. Doordat
deze etiketten aan weer en wind
slaan blootgesteld, wordt de naam
vrü spoedig onduidelijk. Wij verwis
selen deze etiketten dus vroegtijdig,
liefst met zinken plaatjes. In de
handel is voor hel beschrijven van
deze plaatjes een soort inkt ver
krijgbaar, die goed houdbaar is en
waarvan wc dus lange tijd plezier
zullen kunnen hebben.
