GIEPS GOUDEN VIJFJE
Kaunda's politieke ster
verbleekt in Afrika
Ameland verlost
uit isolement
BLIK DOOR HET WERELD
Koningin
bezoekt Rotterdam
Garage G. Wandel Zn.
ZIKlilkZ KI SCI IK IN IKU WSni IIIK Vrydag 6 februari 1976 Nr. 21839
Een jaar of tien geleden kondigde
KennelhKaunda de noodtoestand af
in zijn land Zambia, tevoren beter
bekend als Noord-Rhodesië. Het was
geen onlogisch besluit want door de
situatie in het andere (Zuid-)Rhode-
sië kwam Kaunda's aan alle zijden
door landen ingesloten staat er be
nauwd voor te staan. Al was het al
leen maar omdat Zambia's kop er
haast logisch was aangewezen op de
Rhodesische spoorwegen om naar
zeehavens gebracht te worden.
Mochten andere landen de boycot
van Rhodesië zeer soepel toepassen,
Kaunda hield zich strikt aan deze
door de VN voorgeschreven maatre
gel. Het koper ging - moeizamer -
ten dele door Zaire, via Angola en
over de weg noordwaarts naar Mom
basa en Dar-es-Salaam, twee havens
echter die al minder en minder op
gewassen blijken tegen de normale
goederenstroom. Met Chinese hulp
werd wel snel gewerkt aan een
„vrijheidsspoorweg" maar al verge
makkelijkt dit het transport naar het
noordeti wel, de havens worden er
technisch niet beter van.
Nu het in Angola tot een burger
oorlog is gekomen die af en toe ook
de spoorweg daar van bezetter laat
wisselen, althans hier en daar, is de
koperuitvoer ook daarlangs moeilij
ker geworden. Dan komt daar weer
bij dat de koperprijs op de wereld
markt radicaal is gekelderd, wat
Zambia ernstig treft doordat het
vrijwel moet leven vuji het koper. De
import wordt wel duurder, de in
komsten drogen op en de werkloos
heid groeit doordat de mijnen nog
niet op halve capaciteit doordraaien.
Kortom, als er toen al een noodtoe
stand was dan is die er nu driedub
bel. Kaunda heeft er de consequentie
uit getrokken en begint nu pas goed
gebruik te maken van de extra be-
voegdheden die hij wettelijk heeft.
Noodtoestand
Het heeft geen zin om Kaunda's
politieke activiteiten allemaal te lo
ven, maar het lijdt geen twijfel dat
zijn positie van nu waarin hij bin
nen Afrika veel meer gezag uitoefent
dan aan de belangrijkheid van het
land ontleend kan worden, te dan
ken is aan het feit dat zijn eerlijk
heid boven alle twijfel is verheven.
Iets wat binnenslands er ook toe ge
leid heeft dat het Zambiase bestuur
gerekend wordt tot een van de effi
ciëntste en minst korrupte van het
hele werelddeel. Maar de economi
sche malaise gaat wel maken dat de
trots waarmee de Zambianen naar
hun president opkeken aardig aan
het verbleken is. Daarbij komt dat
hij - met de beste bedoelingen overi
gens - een paar keer in situaties te
recht gekomen is die dc feller den
kende Zambianen steeds moeilijker
kunnen pruimen. Zijn bemoeienis
om vreedzaam iets te bereiken wat
op zwarte deelneming aan het be-
AMELAND. 5-2. Om half twaalf
donderdagmorgen is het Wadden
eiland Ameland uit zijn isolement
verlost. Een ijsbreker wist toen ge
volgd door twee veerboten het Frie
se Holwerd te bereiken. De ijsbreker
gedurende de nacht uit Delfzijl ge
arriveerd, had ruim anderhalf uur
nodig om door het zeer zware pakijs
een weg voor de veerboten vrij te
maken. De veerboten hadden ge
ruime tijd voor Ameland in het ijs
vastgezeten.
ARNHEM. Dc Rosbank bij Arnhem
heeft toch al zoveel voor op andere
punten op het vuderjandse grond
gebied, maar nu is er ook nog hel
voordeel dat (Ie sneeuw is blijven
liggen, zodat dc ski's cr aan kunnen
komen.
wind in Rhodesië wordt gekraakt
door degenen die menen dat praten
niet helpt en vechten de enige oplos
sing is.
Zijn steun voor de Unita in Ango
la - de beweging overigens ook die
de spoorweg door haar gebied heeft
lopen, althans nog wel - gaat er nu
ook compromitterend uitzien nu die
Unita meer op Zuid-Afrika schijnt te
leunen dan Afrikaanse nationalisten
welgevallig is. Economische en poli
tieke tegenslagen die het waarschijn
lijk maken dat de ster van Kaunda
snel aan het verbleken is. Die ook
maken dat hij met tegenzin van de
bijzondere bevoegdheden van de
noodtoestand gebruik moet maken
om zich op de been te houden. Waar
bij het de vraag is of het hem lukt.
Juist de gematigdheid die hijzelf uit
straalde en die menigmaal op het in
ternationale politieke toneel vooral
in Afrika een temperende invloed
had en hartstochten beteugelde,
maakt het onwaarschijnlijk dat hij -
zonder afbreuk te doen juist aan wat
hem zijn reputatie gaf - lang tegen
een vechtlustige oppositie opgewas
sen zal zijn. Dat is voor Zambia jam
mer, want een betere president zal
men er niet licht vinden. Maar het
is vooral spijtig omdat het heel
zwart-Afrika iit een nog revolutio
nairder en minder redelijke stem
ming zal brengen.
DEN HAAG, 5-2. Koningin Juliana
brengt donderdag 11 maart een be
zoek aan Rotterdam, zo heeft de
rijksvoorlichtingsdienst gemeld. Het
programma zal inhouden een be
spreking in het stadhuis over de
werkgelegenheid in Rotterdam en
een bezoek aan Delfshaven, met na
me aan het zakkendragershuisje en
het museum „De dubbele palm
boom".
Ook zal de koningin een bezoek
brengen aan de wijk Bloemhof. Hier
zal het programma bestaan uit het
bijwonen van een vergadering van
de algemene werkgroep Bloemhof.
Deze werkgroep bestaat uit leden
van het wijkorgaan en ambtenaren,
die samen proberen de problemen
van de wijk Bloemhof tot een oplos
sing te brengen.
Het programma zal worden afge
sloten met een kort bezoek aan de
zgn. koningskas van de gemeentelijke
plantsoenendienst.
Flitsen
uit het buitenland
BRUSSEL. In de vier landen van
de EEG die daar cijfers over bij
houden (Nederland, België, Frank
rijk en Duitsland) waren er aan het
eind van het afgelopen jaar 925.831
jeugdige werklozen.
STOCKHOLM. De Zweedse regis
seur Ingmar Bergman (57), die is be
schuldigd van belastingontduiking
tot een bedrag van 523.000 kronen
(f 325.000), is in overspannen toe
stand in een ziekenhuis in Stock
holm opgenomen.
ZURICH. De vereniging van Zwit
serse artsen heeft de Russische par
tijleider Leonid Brezjnjev'woensdag
in een telegram om een onmid
dellijke verbetering van de omstan
digheden waaronder de Sowjest-dis-
siderit Wladimir Bockowski gevan
gen wordt gehouden gevraagd. Eer
der hadden verscheidene Zwitserse
professoren dit al gedaan.
MOSKOU. Negenentwintig Spw-
jet-joden. die geen uitreisvisum
krijgen, hebben zich in een brief tot
sekret nris-generaal Georges Mar-
chais, sekretaris-generaal van de
Franse kommunislische partij om
hulp gericht.
STUTTGART. Zo n 20.000 metaal
arbeiders in het Westduitse tarief-
distrikt Noord-Württcmberg/Noord-
Baden hebben voor korte tijd hun
werk neergelegd om kracht bij te
zetten aan hun looneisen. Dit heeft
de vakbond meegedeeld.
CANBERRA. Australië gaat bij
een aantal konsulaten in het buiten
land het personeel inkrimpen en zal
enkele andere konsulaten sluiten, zo
heeft de Australische minister van
buitenlandse zaken, Peacock, woens
dag meegedeeld.
BOGOTA. Vliegtuigen van drug
smokkelaars maken gebruik van
honderden landingsbanen in Colum
bia, vooral in de buurt van de
noordkust, vanwaar ze vertrekken
naar de Verenigde Staten. Een
woordvoerder van de Columbiaansc
politie heeft dat in een krant ver
klaard.
MANILLA. Bij dc Filippijnen, ter
hoogte van Mindanao, is maandag
een schip met 43 mensen aan boord
in brand geraakt en gezonken, zo is
woensdag in Manilla vernomen. Alle
opvarenden worden vermist.
FRANKFORT. De lopende reke
ning van de Westduitse betalingsba
lans wijst over het afgelopen jaar
een overschot van 9.440 miljoen
mark aan vergeleken met een batig
saldo van 24.851 miljoen mark in
1974, zo deelt dc Bundesbank mee.
Advertentie
De officiële Citroën-agent
van Schouwen-Duiveland:
Nieuwerkerk - Tel. (01114) 1487
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
DEN HAAG. De meerderheid van
de tweede kamer vindt, dat minister
Lubbers van economische zaken de
mogelijkheden van steenkool als
energiebron in de toekomst onder
schat.
DEN HAAG. Internationale poli
tieke vraagstukken vormen de
hoofdmoot van de besprekingen die
de Tunesische minister van buiten
landse zaken Habib Chatty w.opns-
dag en donderdag in Den Haag zal
voeren.
DEN HAAG. Groöt-Brittannië
heeft vorig ja^r voor 10.113,1 miljoen
gulden aan goederen ingevoerd uit
Nederland. In 1974 was dat 8.839,8
miljoen gulden, zo heeft de Britse
ambassade in Den Haag bekendge
maakt.
DEN HAAG. De Haagse politie
heeft vier jongens en eer) vrouw
aangehouden die bij de ontruiming
van twee kraakpanden in de Mulla-
tulistraat in de residentie, de politie
te lijf wilden gaan.
DEN HAAG. De Tunesische minis
ter van buitenlandse zaken Habib
Chatty is in Den Haag aangekomen
voor een officieel bezoek van twee
dagen.
UTRECHT. Op initiatief van enke
le Surinaamse vrouwen in Neder
land is het comité „Nederlands kind
solidair mot het Surinaams kind" op
gericht.
Wat biedt
de BEELDBUIS
ZONDAG 8 FEBRUARI
NED. I: Na de lessen van de Te-
leac-kursus over pech onderweg,
wetenschap en bedreigde landschap
pen komt de NOS met een aflevering
van het kinderprogramma Sesam
straat. De Vesper-uitzending wordt
gevolgd door les 3 van de boeiende
Teleac-serie De eerste 365 dagen uit
het leven van een kind. De NCRV
maakt om zeven uur Ruimte voor
Vivaldi. Onder die titel wordt een
programma gebracht van werken
van de komponist Vivaldi. De uit
voerende zijn het NCRV Vocaal
Ensemeble en de solisten I Solisti
Veneti en de fluitist James Galway.
De NCRV blijft hierna op de klas
sieke muzikale toer met het pro
gramma Licht klassiek met variaties.
Presentator Jan van der Waart heeft
een keus gemaakt uit diverse be
kende muziekstukken. Waaronder
Morgensttmmung en Ases Tod uit de
Peer Gynt Suite van Grieg en de
dans van de suikerfee van Tsjai-
koivski. Hierna een toneelstuk van
eigen bodem. Peter van Gestel
schreef het stuk Het kind, waarvoor
hij gebruik maakte van hel gelijk
namige verhaal van Johan Fabricius.
In dit stuk gaat het over een echt
paar zonder kinderen. In hun rustige
huwelijk ontstaat een krisis nadat
de man iets heeft gehad met een an
dere vrouw. De rollen in Het kind
ivordt gespeeld door Ina van Faas-
sen, Cor van Rijn, Ina van der Molen
en Rutger Weemhoff. De resterende
zendtijd van de NCRV gaat op aan
het programma Op zoek naar Joods
Amsterdam. Dit programma werd
gemaakt ter gelegenheid van -het
700-jarig bestaan van Amsterdam.
NED. II: Liefhebbers van de win
terspelen kunnen ook vandaag hun
hart ophalen. Maar liefst acht uur
besteedt de NOS op deze zondag aan
de Olympische Winterspelen. Het
NOS-avondprogramma begint om
half zeven met deel zes van de
jeugdserie Rogues rotseiland. Er
heerst de nodige drukte op het
eiland. Zo arriveren er Russische en
Amerikaanse diplomaten die met de
eilandbewoners vriendschappelijke
betrekkingen willen aanknopen. In
Studio Sport wordt uiteraard nage
kaart over de gebeurtenissen van
vandaag tijdens de Olympische win
terspelen. Het vaderlandse voet-
balgebeuren wordt echter niet ver
geten. Als de velden het toelaten, dat
er gespeeld wordt, zal een verslag
van de voetbaltopper Ajax-PSV
zeker niet ontbreken. In Horizon
wordt ditmaal aandacht besteed aan
het werk van de Stichting Weten
schappelijk onderzoek Verkeers
veiligheid. Na Horizon nog twee pro
gramma's die deze tv-avond tot een
echte informatie-avond maken. Al
lereerst de rubriek Beeldspraak,
waarin de film N.V. Walt van Praag
en de Toren naar de Hemel wordt
getoond. Dó rubriek Markant geeft
een portret van prof. dr. C. J. Trim,-
bos. Deze sociaal-psychiater houdt
zich in het bijzonder bezig met de
bestudering van de samenhang tus
sen maatschappelijke processen en
strukturen aan de ene kant en het
afwijkend gedralg van individuen
aan de andere kant.
ZONDAG 8 FEBRUARI
NED. I: 11.00 Eucharistieviering;
14.00 Teleac; 16.00 Nieuws; 16:02 Se
samstraat; 17.00 Vesper; 18.15 Te
leac; 18.55 Informatie Turken; 19.00
Nieuws; 19.05 Ruimte voor Vivaldi;
Vrijdag 13 februari, 9.55 uur, Ned. I: Olympische winterspelen.
Vanaf dinsdag kan men het hardrijden op de schaats voor heren
volgen, waarin de Noor Kay Stenshjemmet, hier in aktie, hoge ogen
kan gooien.
19.35 Licht klassiek met variaties;
20.30 Het kind; 21.35 Op zoek naar
Joods Amsterdam; 22.45 Journaal.
NED. II: 9.45 en 12.25 Olympische
winterspelen; 18.25 Woord voor
woord; 18.30 Paulus de boskabouter;
IS.35 Rogues rotseiland; 19.00 Pano-
famiek19.15 Studio Sport; 20.30
Horizon; 21.00 Beeldspraak21.35
Markant; 22.40 Olympische Spelen;
23.15 Journaal.
MAANDAG 9 FEBRUARI
NED. I: De Nederlandse tennis
speler Tom Okker behoort tot de
superstars die vanavond vanaf acht
uur in het AVRO-programma aan
het werk te zien zijn. Voordat de
vijfde editie van Superstars 1975 de
lucht in gaat wordt AVRO's 3 x 20
uitgezonden. In dit service-program
ma wordt informatie gegeven over
auto en verkeer, wonen en het huis
en reizen en vakantie. Het sportieve
programma Superstars mag een
aantal grootheden uit de internatio
nale sportwereld tot zijn deelnemers
rekenen. De deelnemers moeten
o.m. hun kwaliteiten tonen op de
onderdelen 100 meter hardlopen,
gymnastiek, gewichtheffen, wielren
nen en penalty-schieten. Tot half
tien is de AVRO voorts op de
vrolijke toer met het spelletje Wie
van de drie? Wie is de enige echte
parkeerkontroleuse en welke twee
van de drie noemen zich ten on
rechte barkeeper. Aan Sonja Barend,
Martine Bijl, Kees Brusse en Albert
Mol de taak dit uit te zoeken. De
Olympische winterspelen leggen be
slap op de verdere tijd tot elf uur.
In het tijdsbestek van zeventig
minuten beelden van het ijsdansen.
Overigens is er ook 's middags van-
Advertentie
Af en toe kwam Giep in Hooger-
broek, waar hij uiteraard zijn jeugd
jaren had doorgebracht en waar hij
nog vele kennissen en vrienden had,
het meerendeel getrouwd. Als hij ze
zo dc revue liet passeren in zijn ge-
dachtengang, was er geen gezin bij,
dat meer dan drie kinderen had. Ze
willen hek tegenwoordig immers
niet meer? Van een goede klant, die
hij al vanaf de oprichting had, wist
hij, dat deze en zijn vrouw geen
kinderen wilden hebben. „Waarvoor
zullen wij ze ter wereld brengen,
meneer Gcugies? Om ze straks als
slodaat te laten sterven op een der
slagvelden in de wereld? Of gelooft
u nog dn een duurzame vrede? Ik
niet. De wereld is nu al overbevolkt,
dus voor ons, mijn vrouw en ik hoeft
het niet meer."
Tja, dat is ook een standpunt,
dacht Giep, al is het niet 't mijne.
Maar het was wel de moeite waard
om over na tc denken.
De zaken bleven zich gestadig uit
breiden. In Leeuwarden werkten be
gin 1950 al zeventig man en de or
ders bleven toestromen. Wat eerst
als gekscherend en hatelijk was be
doeld. - Laat die Maarten Stroct
maar naar Duitsland gaan om daar
meubels te verkopen; hij is immers
zo goed bevriend met die moffen? -
werd werkelijkheid. Want Maarten
ging inderdaad regelmatig de grens
óver. bezocht daar meubelzaken en
toonde de grote, geïllustreerde prijs
courant. De ckonomische toestanden
begon zich in Duitsland weer te her
stellen. Het volk was de zware sla
gen langzaam te boven gekomen. Er
hadden vertrouwde mensen de lei
ding in dorp en stad. in provincie en
het 1 and. Kurt Adenauer was een
door iedereen geliefd staatsman;
men had veel vertrouwen in zijn
leiding. Initiatieven kwamen op
nieuw tot ontplooiing. En cr waren
af half één een reportage van de
reuzenslalom voor heren. Voordat
om elf uur 's avonds hel laatste
nieuws wordt uitgezonden, is er nog
een kort programma van de Stich
ting Symbiose.
NED. II: Deze zender komt om zes
uur in de lucht voor de Olympische
winterspelen. In ongeveer 45 minu
ten tijd krijgt de kijker de indruk
van de verrichtingen bij het kunst
rijden op de schaats bij de heren. De
TROS is verantwoordelijk voor hel
verdere programma op deze zender.
Als voorgerecht dienen het kinder
programma Suske en Wiske en een
aflevering van de science-fiction-
serie Doctor Who. Wat deze serie be
treft: Een bewaker van het monster
vindt op gruwelijke wijze de dood.
Doctor Who en Sara zijn in staat dc
mysterieuze poel te obsexveren die
in nauw verband staat met het mon
ster. Het brandmerk der zonde is de
Nederlandse titel die gegeven wordt
aan de speelfilm Somebody up there
likes me. De akteur Paul Newman
speelt in deze film de rol van een
legendarische bokser uit de veertiger
jaren, Rocky Graziano, naar wiens
biografie deze rolprent uit 1956
o>ider regie van Robert Wise werd
gemaakt. Paul Newman was 38 jaar
toen hij op zich nam de moeilijke
rol van Rocky Graziano te spelen.
Er was een intensieve bokstraining
voor nodig om Newman op over
tuigende wijze een bokserstype te
laten spelen. Na de ongetwijfeld
boeiende speelfilm resteren van de
TROS alleen nog de aktualiteiten in
Aktua-TV.
MAANDAG 9 FEBRUARI
NED. I: 11.10 Schooltelevisie12.25
Olympische winterspelen; 18.15 Te
leac; 1S.45 Informatie Surinamers;
18.55 Nieuws; 19.05 3 x 20; 20.05
Superstars 1975; 21.00 Wie van de
drie?; 21.35 Journaal; 21.50 Olym
pische winterspelen; 23.00 Symbiose;
23.05 Journaal.
NED. II: 18.00 Olympische winter
spelen; 18.45 Paulus de boskabou
ter; 18.55 Nieuws; 19.05 Suske en
Wiske; 19.30 Doctor Who; 20.00
Journaal; 20.25 Somebody up there
likes me; 22.15 Aktua TV; 22.55
Journaal.
31
nog altijd veel, heel veel meubelen
nodig. Maarten vond, dat hij nu ook
wel eens een paar kruimpjes kon
gaan meepikken aan de grote tafel,
die weer overeind was gezet en ge
leidelijk aan weer overvloediger was
gevuld. Verschillende Duitse meu
belzaken, die nog maar mondjesmaat
waren bevoorraad door eigen fabrie
ken, zagen wel brood in de Holland
se offerten en gaven bestellingen op.
Maar dat betekende tevens nieuwe
problemen, namelijk deviezen. Daar
voor reisde Pomstra persoonlijk naar
Den Haag en had daar een onder
houd op het ministerie en bij de Ka
mer van Koophandel voor hel bui
tenland. Deviezen waren altijd wel
kom en al was de Duitse Mark in
1950 nog wel niet zo'n harde valuta,
menige zakenman, die een vooruit
ziende blik had, begreep al lang dat
bepaalde politieke gevoelens nu
maar eens overboord geworpen
moesten worden, want hel nieuwe
Duitsland zou binnen afzienbare tijd
weer een belangrijke rol gaan spelen
in dc wereldhandel en die nog altijd
afzijdig bleef van „zaken doen mei
de moffen", was een sufferd. Poli
tiek en zaken waren niet met elkaar
te kombineren. Maarten Stroet zag
dit alles heel duidelijk, want zake
lijk was hij vast geen stommeling,
integendeel. Dus reisde hij twee da
gen in de week door bepaalde ge
bieden in het buurland en kwam aan
het einde van de tweede dag stee
vast beladen met orders terug in
Leeuwarden.
Natuurlijk kwam hij ook weer
regelmatig in het bedrijf. Het perso
neel realiseerde zich al gauw ter
dege. dat Maarten een uitstekende
verkoper was. Mede door zijn orders
bleef de fabriek groeien, zodat er
geregeld personeelsuitbreiding nood
zakelijk was. De lonen waren goed.
dc arbeidsomstandigheden eveneens.
Familieroman
door HENK VAN HEESWIJK
dus men werkte met plezier. En
sommigen waren alweer zover, dat
ze Maarten groetten, als hij door de
fabriek liep. Je kunt toch niet
eeuwig blijven haten, nietwaar? En
hij zorgt nu ook weer mee voor onze
boterham.
Als het getijd verloopt, verzet men
de bakens. Op een voorjaarsdag in
1950 had er in de direkliekamcr van
Poorts Meubelen een lang gesprek
plaats. Pomstra, Geugies, Douwe
Westra en Maarten Stroet. Alsmede
de drie bedrijfsleiders. Samen over
legden ze, want de omzet groeide
niet meer zoals men redelijkerwijs
had mogen verwachten. Geugies had
dc Jaarbeurs in Utrecht bezocht en
daar van konkurrerendc fabrieken
meubelen gezien, die veel moderner
waren dan in Leeuwarden werden
gefabriceerd. De bespreking resul
teerde in een plan: We gaan dit
voorjaar in het buitenland beurzen
bezoeken: Hannover, Frankfort en -
als wc de nodige deviezen kunnen
krijgen en visa - naar Leipzig. Ne
men daar alles goed in ons op, pak
ken alle folders, die we kunnen be
machtigen en komen dan weer bij
elkaar, want het ziet er op het ogen
blik naar uit, dat we op «achter
raken. Zo kwam men ook in Leipzig
op de Frühjahrsmesse. Helemaal niet
om te kopen, maar vooral om zich te
oriënteren. Want je kon van die
Oostduitsers zeggen wat je wilde, ze
zaten ook alweer aardig te paard,
voor wat de spullen betrof, die ze
maakten.
Terwijl Pomstra. Stroet en Giep
door de Messchallcn liepen te kijken,
werd in de villa te Schalenveld een
vierde kind geboren, bijna twee
maanden te vroeg. Ook weer een
meisje.
(wordt vervolgd)
v
