De (afgebroken) achtkantige grondzeiler te Noordgouwe Meeste vrijwillig verzekerden gaan F 105,- per maand betalen 4 iï^sS^sÊm Garage C. Wandel ft Zn. Geen kinderbijslag meer voor hogere inkomens? Het water van de Rijn Wandtekening gevonden van Michelangelo 120-jarige in Rusland ONZE PEZZELREBRIEK Herinneringen aan „toen' T5 - SCHOUWEN-DUIYELANÜ, 2-1. Tot 'de afbraak in 1952 stond op de Noordgouwse dijk - vroeger ook wel Molendijk genoemd - de achtkantige houten grond- zeiler van molenaar J. C. van Rhee. Het w as niet alleen de enige molen op Schouwen-Duiveland van dit type, maar ook zijn standplaats, boven op de dijk. was uniek voor ons gebied. In 1101 bedekte men in dc Gouwe, dc polder Zonncinaire gelegen tegen de ongeveer dertig jaar eerder gereedgekomen Noördgouwsc-polder. De behoefte aan een graanmaalinrichting zal wel spoedig na het arriveren van dc eerste bewoners zyn gekomen. Volgens een kaart uit 1540 stond er op bovengenoem de plek dan. ook reeds een korenmolen. Of dc tekenaar van een kaart uit 1646 dc molen vergat of dat die intussen verdween, is onbekend. Maar in het zuiden van dc Zonncmairsc polder stond t-ocn geen molen. Wellieht was de molen op een kaart uit 1680 het voor 1750 verdwenen exemplaar dat ongeveer 1 km oostelijk van hier-stond. - Thans noemt men dit pcrpeel, te gen de Dreischorsedijk- liog „heUöu- de Mooluus". Hattinga vermeldt in 1752 de molen op de Noórdgouwsê- djjk wel. Kennelijk is ze in die jaren afgebrand, want bij totale-herbouw in 1763 gebruikte men -balken met brandplekkeri. Het was. de-periode dat de Franse taal in de mode was. De molen die op het grondgebied van Noordgouwe-.stond kreeg de toepasselijke:, haani'. „J'ifttendrai" („ik zal wachten'').' Dif sfond'pp de baard van de molen/geschilderd enthans nog'op hét woonhuis- 'dat.opV het Zonnemairsegebied staat jén:'dn het zelfde jaar werd gebouwd. - Rustplaats Van ouds gelegen \aan de weg Zonnemaire-Noordgouwe was deze plek erg. geschikt ajs rustplaats voor te'voet en rriét paard én "kar reizen de mensen .want het. was tevens, een uitspanningAan de zuidzijde, van de deur van het molenaarshüis was de gelagkamer-en in -de schuur was plaats voor stalling van paarden.' Na de komst van de tram in .19(10 bleek hieraan minder behoefte. In deze eeuw was daarom de moleiiaar geen kastelein meer. Er bljjken in de vorige eeuw nogal wat verschil lende molenaars hier te hebben ge woond. Op het eind van de Franse overheersing stond Cornells Tiche laar afkomstig uit Oud-Vossemccr als mcunicr (molenaar) ingeschre ven. Kort daarop werd Jan de Bruine molenaar op dc „Noordgouwse mo len' wat hij tot 1820 bleef. Dan komt Heinier Gaanderse met zijn 18-jarige "e officiële CHroSn-igent ven Schouwen-Dut'/dtand. Nfouw-rkerk Tol. (01114) 1487 vrouw Johanna Klink hier wonen. Ze blijver^ tot 1827 toen ze met hun kinderen Reiniet 'en'Jan weer terug naar Noordgouwe vertrokken. De volgende, „mulder" Adriaan Vcrmeu verbleef hier ook maar drie jaar want in 1830 kwam Jan Flohil van Oosterland hier koren malen. Deze bleef toi 1841. want dan zijn het Cornélis Martinus Verion met Cor nelia Gaanderse die hier komen wo nen Vier kindereu Tussen 1842 en 1848 werden hun vier- kinderen geboren, tevens had den ze als inwonend personeel een molenaarsknecht .en een dienst meisje.. Verton, stierf eerder dan zijn vrouw dié in 1873 overleed. De oud ste zoon. géboren in 1850 was Corné lis Jan Justinu9 Verton,'die het vol gend jaar trouwde niet Adriana van Nieuwenhuyzen. Ze kregen .zeven kindéren. Maar na overlijden van de molenaar. Verton in 1898 vertrekt de familie iiaar l Ouwèrkerk. behalve een" dóchter die met molenaar Ge- rardus Hanse van Ellemeet huwde. .Deze vertrokken echter op 10 mei 1904 met drie kinderen naar Rotter dam- Molenaar M. van 'Rhee vén Bruinisse kocht in d-at jaar de mo len. In 1916 ruilde hij haar met die van zijn. broer Dingeman H. van Rhee van Bruinisse. Afmetingen Wat de 'afmetingen betrof het volgende: de hoogte tot.de punt van de kap was 11.50 m en de „vlucht (van wiekpunt tot wiekpunt) be droeg 21.80 m- De kap draaide op blolckenhouten rollen. Onder de kapzolder bevond zich een tweede zolder, de steenzolder waar 3 koppel stenen lagen, twee zeventienden en een koppel zesfienders die vroeger ook dienst deden om grutten te ma ken (gebroken haver, gerst of boek weit) Men at deze kennelijk erg graag iu het Zonncmairsc, gezien hun bij naam ,gruttcpikkcrs". Gelijkvloers, noemde men de' niaalvlocr. waar de buil en een lyukockbreker stond. Het jaarlijkse windrccht bedroeg f 120 dat betaald moest worden aan dc ambachtsheer Moolcnburgh 1c Bussum. Wanneer op een zomerse middag mevrouw Sdviurhcque-Bncyc in haar rijtuig een tochtje naar Zonnc- maire maakte, werd de molen even stilgezet, om dc schrikachtige paar den te laten passeren. De koetsier was dat 's morgens wezen vragen. Russische hitten Molenaar D. H. van Ilhee bedien de zijn klanten, die behalve te Zon- nefnaire en Noordgouwe ook te Dreischor. Schuddebeurs en zelfs rond Kcrkwervc woonden doormid del van zijn nioolknr bespannen met Russische hitten. Hun stal was in dc schuur die na dc stormschade van 30 sept. 1911 in teen werd opgetrok ken. Kort daarop betimra<:> dc men het houten luolcnltch j-jth met -jfj 11 raD»cr T,i 1.c hi V ju Rh.cc cun ér r-'\c vrach":auto ccn Chevrolet K 1530. Na dleos everlljfleü in 1936 was z'Jn zoon J. C. ven P.liet nog te jong om met dc auto te rijden. Deze kocht weer een paard of besteedde soms het rondbrengen van gemaal uit aan L. van der Bijl. Toch kocht de jonge molenaar in 1937 voor f 250 een tweede hands 6 cylinder Chevrolet en in 19S9 een geheel nieuwe die kort daarop „ge vorderd" werd. 3Iotor hij windstilte Vail Rhee sr. had in 1926 zich, een Duitse Reform gloeikopmotor aange schaft die vanuit een naastgelegen schuur bij windstilte het molenwerk kon aandrijven. Die werd eveneens in 1939'verwisselt voor eèn nieuwe 4 cylinder diesel. Het soms nachte lijke motorlawaai maakte de Noord gouwenaren weieens boos! De intussen in slechte staat ver kerende molen werd door molenma ker J. van den Hamer in dc winter van 1.940 op '41 grondig gerestau reerd. Een tweede ijzeren roe (wiek) van Burgh afkomstig werd ingezet. Tijdens een storm in 1946 liep de molen weer veel schade op. Ze werd nu voorgoed stil gezet én helaas in 1952 gesloopt. Van Rhee liet in zijn schuur een volledige elektrische maalinstallatie bouwen. Toch besloot hij in 1965 het eeuwenoude windbedrijf te be ëindigen. Er'staat nu maar een bouwvalli ge molen meer in de „corridor", de gemeente Brouwershaven moest er zuinig er op zijn! W. P. d. V. Slecht jaar voor Shell in Nederland ROTTERDAM, 31-12. Dc (pelro)- chemische bedrijven van Shell in Nederland hebben een slecht jaar achter dc rug. Dit blijkt uit een jaaroverzicht 'in- het personeelsblad „Onder de vlam". Shell Nederland Raffinaderij (S.N.R.) in Rotterdam-Pernis had te kampen met een belangrijke vermindering van de werkzaamheden. Vooral de te verwerken hoeveelheid ruwe olié liep terug, maar ook de produktie van smeerolie daalde aanzienlijk. Ook de fabrieken van Shell Neder land Chemie (S.N.C.) werden ge dwongen tot een verlaging van de produktie. Zelfs moest een aantal in stallaties geheel of gedeeltelijk wor den stilgelegd. De oorzaak van het een en ander zoekt Shell in de alge hele teruggang van de economie. Voorlopige quotering tong- en scholvangsten DEN HAAG, 31-12. Plet produkt- schap voor vis en visprodukten heeft woensdag een voorlopige regeling bekend gemaakt voor de tong- en scholquotering. Deze regeling geldt van 5 tot en met 31 januari. Daarna zal een definitieve regeling voor 1976 worden opgesteld. Tot en met 31 januari zullen re ders die sinds 1974 met vaartuigen met een of meer speciaal daarvoor bestemde vistuigen op tong en of schol hebben gevist, mogen aanvoe ren: 1800 kg tong voor een vaar tuig mei een motorvermogen tol lOOf) pk. 2(100 kg (1000-2000 pk). 2200 kg (1200-1-100 pk) cn 2400 kg (1400 pk en hoger). Voor schol gelden de hoe veelheden: 5400. 6000. 6600 cn 7200 kg. Schepen die geen document heb ben voor tong, schol of beide mo gen als bijvangst aanvoeren 10 kg tong, resp. 40 kg schol per reis, per schip. KORTE BERICHTEN UIT HET BINNENLAND «OTTERDAM Dc politic m Hot- irrd-im li< <-f» dc IY-u>nr? banket bakker C W. P. cn de 18-jatlge iholler I R. uit dc Maa.Jad aan gehouden in verband met dc V.er.t- boorïiocrlcg vlak na de kerstdagen. De banketbakker heeft inmiddels be kend iemand met een mes in de borst te hebben gestoken. MAASTRICHT. In Maastricht zijn rond de jaarwisseling twee schilde rijen gestolen uit de konferentieka- mer van de Provinciale Limburgse Elektriciteitsmaatschappij (PLEM). Het zijn een zeegezicht van de schil der Verveer en een ongesigneerd ge zicht op Woudrichem. Ook werd een Delfsblauwe vaas gestolen. UTRECHT. Steeds meer werklozen worden gedwongen geplaatst in so ciale werkplaatsen, terwijl ze daar helemaal niet thuishoren. Al met al is er sprake van een hoogst alarme rende ontwikkeling, aldus meldt „Boemerang", het blad van NVV- jongerencontact. UTRECHT. Op Oudejaarsavond is dc laatste gijzelaar van de begin de cember bij Beilen gekaapte trein uit het ziekenhuis ontslagen. DRACHTEN. De politie van het Friese Drachten heeft in de nacht van dinsdag op woensdag een man aangehouden, die op. een agent zou hebben geschoten. De politieman, blééf ongedeerd. ROTTERDAM. Een wijze .van be taling, die in de meeste havens al lang is afgeschaft, vanwege de a- sociale aspecten daarvan, is sinds enige tijd in Londen weer ingevoerd: het stukloon. MAASTRICHT. De eerste Neder landse cementindustrie (ENCI) Wil dit jaar bij de provincie Limburg een verzoek indienen voor het af graven van ,400 ha grond op het pla teau van Margraten bij Maastricht. UBBERGEN., Donderdagavond rond negen uur is- brand uitgebroken, in het particuliere tehuis „Heuvel*-, lust" aan de Rijksstraatweg .in het Gelderse Ubbergen bij Nijmegen. Pe brand in de oude villa was zo hevig dat het gehele -tehuis afbrandde. DEN HAAG. I-Iet naaktstrand van Den Haag wordt groter. Volgens hoofdcommissaris Peijster van de Haagse politie is- het1 verantwoord, gezien de goede ervaringen in de zomer van 1975, het naaktstrand aan de grens met Wassenaar uit te brei den van 200 meter tot 500 meter lengte. ROTTERDAM. De goederenómslag in de Rotterdamsehaven bedroeg het afgelopen jaar ongeveer 279 mil joen ton. Dit is 13 miljoen ton min der dan vorig jaar. Dit. betekent een teruggang met 4,5 procent. AMSTERDAM. De parlepie'ntaire pérs heeft voor de derde maal in successie minister-pi'esidént drs. J. M. den Uyl als politicus van het jaar aangewezen. In een door het week blad „De Tijd" onder 41 parlemen taire journalisten gehouden verkie zingen kreeg drs. Den Uyl 55 pun ten. ROTTERDAM. Als gevolg van de hevige storm van de afgelopen nacht is het onder Franse vlag varende schip Tobago" in de Waalhavenin Rotterdam op drift geraakt. Het 87.173 ton metende vaartuig veroor zaakte 'aanzienlijke schade aan- het Poolse zeeschip „Kochanowski" -en het Duitse schip „Bilbao". HILVERSUM, 2-1. Minister-pre sident Den Uyl overweegt de kin derbijslag af te schaffen voor gezin nen die meer dan f 24.000 per jaar verdienen.' Dat. alleen al betekent een besparing van vele honderden miljoenen, waarschijnlijk één a twéé miljard. Dit zegt de. minister-president vol gens de VPRO. in l>et VPRÓ-ra4io- prögramma „Embargo dat vrijdag-, avond 2 januari wordt uitgezonden- In dit interview noemt hij daarnaast nog enkele andere, bezuinigingen op de sociale voorzieningen die hy overweegt. Dc a.o.w.-premie niet meer af trekbaar voor dc belastingen, uitke ringen niet meer automatisch koppe len aan het vroeger verdiende sala ris, bezuinigingen op dc gezond heidszorg. Citaat uit het interview met pre mier Den Uyl: „mijn prioriteiten lig gen het komende jaar als volgt: 1. Bevriezing, resp. terugdringen van de inkomens die nu boven het gemiddelde liggen, zeg maar boven de f 25.000 tot f 30.000 per jaar. 2. Bevriezen van het inkomen van de gemiddelde werknemer. 3. Minder groei van dc sociale uitkeringen, dat zijn mijn prioritei ten in die volgorde. AMSTERDAM. 2-1. De grootste schepen die op dc Rijn mogen varen zijn duwbakken van 2500 ton. Om al het zout af tc voeren, dat in de Rijn wordt geloosd zonden in het afge lopen jaar 7720 van die. duwbakken nodig zijn geweest. Dus 21 per dag. want dagelijks wordt de Rijn met wel 50.000 ton zout verontreinigd. En voorlopig zal het met de Rijn nog wel niet heter worden, zo denkt fr. C. van der Veen, direkteur van het gemeentelijk waterleidingbedrijf in Amsterdam, die vrijdagochtend ren nieuwjaarstoespraak richtte tot zijn personeel. Vergeleken met hel zoute natri- umchloridc, dat het water van de Rijn bederft, zijn de. andere lozingen van fabrieken en bedrijven slechts mikro-vcrontrrinigingen tc noemen. Tcsamenvormen ook r.y echter een bedreiging voor het Rijnwater, w?ïrüH driekwart 'i"» '««-i Nrder- Usht- 11 **ïdf grptlt J&itllJks *pcï!'." 4» Piin _;,„v wik 13* ter kadmium, 410 ton arsenicum; 1710 ion lood, 1650 ton keper en 131.000 ten rink. UTRECHT, 31-12. De ziekenfond sen in een groot deel van het land gaan in 1976 aan de bij hen aange sloten vrijwillig verzekerden dezelf de premie vragen: f 105 per maand. Bij de betrokken ziekenfondsen is ruim 80 procent van de verzekerden ingeschreven. ROME, 1-1. In het complex van de kerk van San Lorenzo in Florence zijn onder een verflaag grote wand tekeningen aangetroffen, die volgens kenners waarschijnlijk gemaakt zijn door Michelangelo. De tekeningen werden gevonden in een kelderruimte onder de apsis van de „Nieuwe Sacristie'-' van San Lorenzó, waarin zich de .beroemde door Michelangelo vervaardigde grafmonumenten voor de Medici's bevinden., - In één van 'de tekeningen menen deskundigen een ^opgestane Qhristus te herkennen 'êh 'iVi 'éen andere Za- charias. In een andere ruimte' van de apsis waren enige tijd geleden al wandtekeningen ontdekt die worden toegeschreven aan leerlingen van Michelangelo. MOSKOU, 31-12. Sofia KoKrobki- na, die volgens een Russisch blad werd geboren vier jaar voordat Abraham Lincoln tot president van de Verenigde Staten werd gekozen, viert op nieuwjaarsdag haar 120-sie verjaardag. Naar Het bald „Gudok" meldt is de jarige volkomen gezond en vol energie en heeft'zij nog nooit een arts geraadpleegd. Zij komt uit een dorpin het gebied van Lipètsk in Rusland. De fondsen proberen al langer om door een onderlinge verrekening van de kosten tot een uniforme premie te komen. Aan het „vereveningsblok" ontbreken nu nog voornamelijk zie kenfondsen in de provincie Gelder land en in het noorden van het land, maar het ziet ernaar uil dat deze fondsen per 1 januari 1977 ook mee gaan doen. Dan zullen in het hele land verzekerden in gebieden waai de kosten onder het gemiddelde lig gen via hun premie.een stukje soli dariteit opbrengen ten gunste van de verzekerden in de „duurdere ge bieden". Enkele deelnemende fondsen zul len in 1976 nog één van de f 105 naar boven of naar beneden afwij kende premie in rekening moeten brengen om de sprong naar de uni forme premie niet te groot te maken. Dat is onder meer het geval in Am sterdam en Haarlem waar premies van respektievelijk f 115,50 en 1' 112,35 zullen worden gevraagd. Een paar andere Noord-Hollandse fond sen berekenen een lagere premie - variërend van f 85.— tot f 107.20 - terwijl voor Twente een premie van f 97,50 is vastgesteld. Rcduktieregelingei) Voor een aantal minder draag krachtige groepen vrijwillig verze kerden gelden landelijke reduktiere- gefingen. die het ziekenfonds voor hen wat minder kostbaar maken. Het gaat hierbij om' gezinnen met een inkomen tot f 16.500. die per maand „maar" f 48,15 behoeven te betalen. Deze gereduceerde premie geldt ook voor kinderen van 16 tot 27 jaar die studeren, invalide zijn. het huishouden verzorgen. Verder bestaan er reduktieregelingen voor vrijwillige verzekerde gehuwde be jaarden met een inkomen tot f 21.630 en voor niet-bejaarde gehuwden met een inkomen tot f 19.300, Advertentie Het kon bijna niet anders met de opeenvolging van feestdagen, en twee „lopende'' puzzels, maar het aantal inzendingen óp _<je opgave van. vorige week was wel duidelijk minder. Een. "saluutje daarom aan degenen, 4ie--de - rubriek ook bij al die, drukte trouw bleven. De eerste prijs is bestemd voor: Mevr. G. Bakkcr-Jacobi Weststraat 22 ZIERIKZEE De tweede prijs gaat Jacqueline Kuyper. Kruisweg 2 ZONNEMAIRE De oplossing vim de puzzel is de volgende: HORIZONTAAL: 1. mesties; 6. Pe gasus; 12: tong; 14 baai; 15. nr.; 17. PK; 18. pot; 20. RP; 21. v.e.; 22. taf; 24. tulband; 27. rem; 28. haai; 30. ko ran; 31. welp; 32. of; 33. e.k.; 35 mat; 36. dij; 37. de; 38. troep; 40. streng; 43. palet; 44. opper; 46. barst; 48. broek; 50. eb; 52. N.S.; 53. hol; 55. te; 56. do; 57. raad; 59. kopal; 61. riem; 63. bas; 64. portaal: 66. rum; 67. in; 68. me; 69. air: 70. in; 72. ka; 73. berm; 75. leus; 77. divisie: 78. morfine. VERTICAAL: 1. menthol; 1. St.; 3. top; 4. inkt; 5. eg; 7. eb; 8. gard; 9. aap; 10. si; 11. stempel; 13. cobra; 16. raaf; 18. plomp 19. taats; 21. veld: 23. fa; 25. uk; 26. N.N.; 27. re; 29. Ierland: 31. wijnpeer; 34. koers; 36. depot; 38. tab; 39. ets; 41. tor; 42. gek; 45. eerbied; 47. thora; 48. blaar: 49. pommade; 51. baan; 54. optie: 56. deuk; 58. as; 59. K.O.: 60. la; 62. Ir; 64. pers; 65. lier: 68. mei; 71 nuf: 73. b.v.; 74. mi: 75. L.O.: 76. si. De uieiiM'e puzzel HORIZONTAAL; 1. deel van de week; 11. grote, drinkbeker; - 12.. wachtwoord; 14. de oudere (afk. Ea- tijn); 15. vaartuig;. 17, laagte..tussen bergen; 18. eerstkomend (afk.); 20. metaal; 22. kinderziekte; 25. aanwij zend voornaamwoord; 26. tot polijs ten dienende aardsoort; 28. schroef v.e. helikopter; 29. ongaarne; 30. wa ter waarin zout opgelost is en waar in spijzen worden bewaard; 32. hoofdplaats van Ameland; 33. rivier- vis; 34. cent (afk.): 35. dwaas; 37. vochtig; 38. Ned. Spoorwegen (afk.): 39. metselgereedschap; 40. beeld raadsel; 41. de onbekende (afk. La tijn); 43. zot; 45. korte tijdsduur; 46. muzieknoot; 47. meubelstuk; 49. ver wijd uiteinde v.e. buis; 51. bloem; 53. stad die de toegang tot de Rode Zee beheerst; 54. flink manspersoon; 56. plaats in Drente; 57. klein ver trek; 58. lobbes: 60. gesloten; 61. voorzetsel; 62. omslag voor papieren; 63. tot en met (afk.); 65. aardrijks kundige aanduiding (afk.); 66. stad in Belgic; 69. werkkring, ambacht; 71. wijnsoort.. VERTICAAL: 1. op die wijze; 2. rivier in Rusland; 3. woord waarmee een persoon wordt aangeduid; 4. stad in West-Afrika; 5. onbepaald hoofdtelwoord: 6. Amsterdams peil (afk.); 7.. familielid; 8. havenstad in Afrika; 9. ongerooide stomp v.e. ge velde boom; 10. muzieknoot: 11. lang werpig stuk geperst kolengruis; 13. plaats in Zuid-Holland; 14. inrich ting waardoor men b.v. een lamp op een elektrische installatie kan aan sluiten; 16. plaats van vestiging: 19. geneeskundig instrument; 21. deel van de hals: 23, hemellichaam; 24. roofdier; 25. te weinig vocht heb bend; 27. stad in Duitsland; 29. kort schriftelijk verslag van wat er in een vergadering behandeld is; 31. adreskaartje met oog; 33. verdichte vertelling waarin een zedcles aan schouwelijk wordt voorgesteld; 36. water doorlatende; 37. schoon, pro per; 42. schade, verlies; 44. houten latwerk waarop lompen worden uit gezocht: 46. zoete, half vloeibare stof; 48. vinnig, verbeten; 49. honing drank; 50. hoofddeksel; 52. aandeel in een loterij; 54. metaal; 55. draag- balk boven vensteropeningen enz.; 58. talent, bijzonder vermogen; 59. binnenste v.e. zaad of pit; 62. ge vaarlijke diepte aan het strand: 64. afgemat: 67. voegwoord; 68. Ned. Spoorwegen (afk.); 69. geluid van ze ker dier; 70. bijwoord. r

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1976 | | pagina 4