Boeiend brok postgeschiedenis
uit het
Kerkwerve van toen
1965 voor Schouwen-Duiveland
jaar van
Kantoorhouder M. Evertse (1867-1940)
1 -
Tien jaar geleden
ZTERIKZEESGHE NIEUWSBODE Dinsdag 30 december 1975 Nr. 21818
De man „himself', M. Evertse, die een brok postge
schiedenis schreef.
In liet vorig jaar uitgekomen boekje „Schouwen zoals
't was", flat aanvangt niet een 35-tal foto's van Kerk
werve, werd ten onrechte wat weinig gezegd over het
vroegere postkantoor. Temeer daar dit naast kerk,
school en herberg, zo'n belangijke plaats te Kerkwerve
innam.
Op de foto zien we het vroegere postkantoor, op de hoek Ring, Kerkweg
(nu Kerkweg 21). Een foto uit 1905 geeft een beeld van de kantoorhouder
M. Evertse (1867-1940) die niet minder dan 42 jaar de post te Kerkwerve
verzorgde. Hij was een zoon van de kleermaker-kastelein P. Evertse uit de
herberg „De Driesprong". Schoolkinderen aten daar om twaalf uur hun brood
op en wanneer 's winters de Verseputseweg gedeeltelijk onder water stond
(tot 1885) verkleedden de van richting Prommelsluis door de slik-slobber-
komende kerkgangers zich in het café, waar ook hun kerkboeken en stoven
waren.
Na de kerkdienst stond de koffie
klaar in de gelagkamer. Het zelf ge
bottelde bier en het speciale
citroentje met suiker van kastelein
Evertse genoten vermaardheid en
ook als rustpunt tijdens schaats
tochten over de vaarten vanuit
Schouwen naar Zierikzee was de
herberg bekend.
Er werden waar thans nog het
Achter het raam ernaast was het
kantoortje met loket, dat in de gang
waren van de woonkamer. Aan de
uitkwam. De beide ramen rechts
zuidzijde werd in 1921 een telefoon
cel aangebouwd. Na zijn huwelijk in
1896 met J. M. Verloop afkomstig
uit Puttershoek betrok het jonge
paar dit huis.
's Morgens om 4 uur winter en zo
mer arriveerde de post, vanuit Zie
rikzee in rugzakken gedragen door
"„postlopers" Cannoo en Hodde. Ze
kregen van Evertse de post mee
voor verder op 't eiland. Want de
twee Zierikzeënaren liepen langs
Schutje,. Briepe en Eikerzee tot „den
Ouwendiek'' rustten daar een poosje
en keerden 's middags weer terug
via Kerkwerve naar Zierikzee. Te
gen vijven s morgens begon Evertse,
zijn leren posttas met zojuist gesor
teerde post over de schouder, aan
zijn dagelijkse wandeltocht eerst
richting Prommelsluis, via het
stoomgemaal Flaauwers eventueel
tot het westelijke punt van zijn
route, Hoosjesweg en de Seroos-
kerkseweg.
Dan door de Taayerswcg, Hekel-
weg of Drevensweg naar Schutje.
Daar woonden nogal wat mensen;
dus de tas werd wel lichter. Door
Turelure via de Schouwse dijk be
reikte hij dan de oostelijke grens
van de gemeente, de hofstede van
M. der Weduwen.
Door de Mosseleeweg en Gasthuis
Dreef kwam hij vervolgens in de
café is bij deze familie Evertse-
Moelker 18 kinderen geborenwaar
van er slechts 8 opgroeiden.
Eén ervan was J. Evertse die ja
renlang onderwijzer te Kerkwerve
was. Toen zijn broer M. Evertse de
„postman" in 1894 als „brievengaar
der" van het hulppostkantoor te
Kerkwerve werd benoemd was hij
als letterzetter bij de dukkerij La-
kenman en Ochtman te Zierikzee
werkzaam. Hij volgde in zijn nieu
we funktie D. C. Zeyler op die naar
het postkantoor te Haamstede ver
trok. Voor laatst genoemde was het
kantoor annex huis in 1874 nieuw
gebouwd. Links van de deur kon
men boven de brievenbus „hulppost
kantoor" lezen.
In 1897 benoemde men de nieuwe
kantoorhouder tot gemeenteontvan
ger van Kerkwerve wat hij tot 1
augustus 1936 bleef. Voor deze twee
betrekkingen samen ontving- hij eer
tijds f 8,in de week. Ook was hij
een aantal jaren kerkelijkontvanger.
In 1910 toen op het dorp ook een
middagbestelling kwam trad J. de
Vlieger als tweede besteller in dienst.
Tot die tijd had Evertse het post-
werk alleen gedaan, sorteren en be
zorgen.
Postlopers
Voor een uitgestrekte gemeente
als Kerkwerve zeker geen sinecure.
In de sfeer van
van dit oude
Kerkwerve, deed
postman Evertse
zijn werk.
Kromme Kooiweg om dan via de
Verseputseweg weer in het dorp te
rug te keren. Natuurlijk was er in
die dagen weinig post te verwerken,
maar driemaal in de week was het
„Nieuwsbode ochtend" en de meeste
boeren lazen dit (nog) bekende
streekblad. Het gaf voor Evertse in
ieder geval extra drukte. Toch keer
de hij tegen tienen 's morgen reeds
terug van zijn urenlange tocht en
kon hij thuis wat uitrusten van dit
„trimwerk om den brode".
Door zijn dienstbaarheid zijn hele
leven betoond was Evertse een be
langrijke schakel in de dorpsgemeen
schap en daardoor een gezien mens
in het Kerkwerve van toen.
Aan vaste kantooruren hield hij
zich nauwelijks wat de van heinde
en ver te voet gekomen mensen
wilde hij niet voor een gesloten deur
laten staan. Men kon op het kantoor
darr ook altijd geholpen worden
soms tot ergernis van zijn collega's.
mm
Ook rond de jaarwisseling tóen
men nog „Nieuwjaarskaartjes" aan
elkaar zond was het erg druk. Hij
schakelde dan zijn kindei-en in om
de Vz cents en later 1 cents postze
gels te plakken op de honderden
kaartjes die de mensen met het
„postzegelgeld" aan de post meega
ven. Zo'n service van formaat uit
het begin van deze eeuw zullen we
maar niet vergelijken met de heden
daagse PTT
Ook de Noordgouwse dokters ach
tereenvolgens Wortman, Melz en
Ittmann kregen op het postkantoor
informatie over eventuele patiënten
Want was er ergens in het lage van
Schouwen een zieke dan gaf men
de post een berichtje meei
De motorfiets berijdende dokter
Ittmann had zelfs met Evertse afge
sproken dat wanneer er nieuwe pa
tiënten waren laatstgenoemde een
visitekaartje voor het raam zou zet
ten. Omgekeerd brachten de dokto
ren de medicijnen op het postkan
toor waar ze dan afgehaald werden.
Na pensionering in 1936 vertrok
het echtpaar Evertse-Verloop naar
Zierikzee waar de oud-PTT-er in
1940 overleed. Hun zoon en twee
dochters waren reeds lang getrouwd
De eerste volgde, niet de voetsporen
van,zijn vader maar ging in hét.on
derwijs en werd later 'dirékteur-van
een Rotterdamse school voor voort
gezet onderwijs aan slechthorende
en spraakgebrekkigè kinderen. Het
is nu de „P. J. Everise-school".
Het postkantooi- verhuisde naai
de Weelweg aan de andere zijde van
het dorp waar mevrouw D. Lemson-
Verboom het werk van posthouder
Evertse voortzette.
Evertse, een man die nooit fietsen
leerde, omdat hy bang was dat hij
by vallen zyn benen zou breken en
daardoor het „postloopwerk" niet
gedaan kon worden, iets dat hem zo
na aan het hart lag.
W. P. d. V.
„Nog maar of alweer tien jaar geleden", dat mag
men beide zeggen als het gaat ovër 1965, liet jaar van
de ontsluiting van Scliouwen-DuiVeland. Toen immers
werd de Grevelingendam officieel geopelid door de
toenmalige commissaris der koningin, mr. J. Van
Aartsen.
Zierikzee beleefde het spel „Eén tegen allen". Nipt werd verloren van
Oirschot. Zeeland leed een droef verlies in de persoon van jhr. mr. A. F. C.
de Casembroot, provinciaal commissaris. Het hoofdbestuur van Volksonder
wijs kocht te Noordgouwe 'het voormalige ziekenhuis om te verbouwen tot
vakantiehuis („Mr. de Roos-huis").
De bekende veerdienst van Gebrs.
Maas Zijpe-A. J. Polder werd ge
staakt. De Brouwse raad nam het
besluit tot restauratie van het stad
huis. De raad van Middenschouwen
vergaderde voor het eerst in het
nieuwe raadhuis te Scharendijke.
Op 6 juni meerde de „Piet Hein"
af in de haven, met aan boord het
Koninklijk Paar. De Westhoek be
leefde een enorme Pinksterdrukte.
Zierikzee nam afscheid van bur
gemeester mr. F. Th. Dijckmeester,
die (toen) naar Haarlemmermeer
vertrok. Ouwerkerk beleefde de ex
positie „Delta-Visie" en plan-West
te Zierikzee kreeg in de eind-plan
ning 700 woningen.
Zierikzee kreeg een stormachtig
mosseïfeest. Smit Bolnes („ironie
der geschiedenis") leverde de eerste
motor af.
Verkeersplan a
Zierikzee ^egde een nieuw ver
keersplan op tafel, waaroyev veel te
doen was, tot op de- huidige dag
trouwens. Zonnemaire kreeg een
voetstuk voor hetProf. Zeemanmo
nument. De Centrale Werkplaats
bestond tien jaör en kreeg een nieu
we werkplaats. Na slechte jaren
liepen de fruitprijzen weer eens een
keer op. De nieuwe landbouwschool
„De Kluut" werd geopend.
Rond St. Nicolaas raasde een
storm over stad en land. Afslag aan
de duinkant was één der gevolgen.
Grandioze datum in december
was de 15e toen H.M. de Koningin
de Zeelandbrug (toen nog Ooster-
scheldebrug) in bedryf stelde.
Een historische gebeurtenis was de
opening van de Grevelingendam
door de toenmalige commissaris van
Zeeland mr. J. vari Aartsen. Later in
het jaar volgde de Zeelandbrug.
Twee „lijntjes" verbonden Schou
wen-Duiveland met Brabant en het
hart van Zeeland.
Het vroegere postkantoor.
Schakel
Geldzaken op het postkantoor wa
ren in het begin van deze eeuw
meestal de pachtsommen die in no
vember aan de grondeigenaren bui
ten het eiland moesten worden be
taald. In door hem zwaar dichtge-
lakte enveloppen werd dit verder
doorgestuurd. Het gebeurde nogal
eens dat de boeren tegen de kerst
dagen hun pachtheren een haas
toestuurden. Evertse zorgde dat de
vers 'geschoten of gestroopte hazen
netjes in zwaar papier werden ver
pakt en van adreskaartjes voorzien
werden verzonden.
