Fruitoogst in 1975
DE PLOMPE TOREN VAN KOUDEKERKE
Van Thijn
en Den Uyl
0
Koninklijke Vereniging
voor Facultatieve Crematie
Onderhoudswerk
van vooroorlogse
woningen
du
De eerste inlaagdijk bij Koiulekerke legde uieii tussen
<le parochies Oudekerke en Westkerke. Sindsdien
volgde steeils sneller het leggen van inlaagilijken in
noordelijke richting elkaar op, namelijk in 1505,
1538. 1541, 1555.
In 1565 kregen burgemeester, schepenen en raden van Zicrikzce, van
koning Filips II toestemming voor het leggen van een inlaagdijk tussen
Clauskinderen (dicht b(j Burghsluis) en Schelphoek. De kosten daarvan
bedroegen i' 110.000,-. Een dijk dus vlak langs Koudekcrkc, Het dorp, dat
eens vier km voorland had, lag nu net achter de zeedijk. Maar nog had de
zee niet genoeg. De zich uitbreidende invloed van de Oosterschelde zorgde
voor afbraak van de gehele Schouwse zuidkust. Vooral de z.g.n. „tandem -
vloeden", dat waren twee kort op elkaar volgende stormvloeden, waren zeer
gevreesd.
Eén ervan inundeerde in 1511 hel
gehele gebied van Clauskinderen,
ten zuiden van Burghsluis. Het af
kalven van de zuidkust van Schou
wen is vrijwel niet te wijten aan een.
verhoogde akt-iviteit van stormvloe
den, daar deze worden tegengewerkt
door sedimentatie en derhalve als
landafnemer niet of nauwelijks
merkbaar zijn. Het watertvansport
van de Oosterschelde en de neiging
van de stroom, om zich te verleggen,
erodeerden echter het voorland,
waardoor voor de kust grote diepten
ontstonden. Waar het voorland door
erosie was weggeslagen en het
daarachter liggende land onvoldoen
de was beschermd, daar waren
stormvloeden wel funest.
liilaagclijk-zeeilijk
In 1581 werd wat nu de zeedijk is.
als inlaagdijk gelegd, juist langs de
toenmalige kerk en toren, dus mid
den door het dorp. Het grootste ge
deelte werd toen buiten bedijkt, zo
als dat heet. Door dit prijsgeven van
grond werd de bevolking steeds
meer noordwaarts gedreven. Velen
zullen het buurtschap hebben ver
laten. ziende dat het gevaar niet te
stuiten was. Tenslotte werd in 1654.
de nu nog bestaande inlaagdijk ge
legd, ten noorden van de tegenwoor
dige zeedijk, waardoor de Koude-
kerkse inlaag ontstond. Hierin staat
de plompetoren. als laatste overblijf
sel van het grotendeels in zee ver
zonken dorp.
Welke kerk?
Of de Plompe Toren de „zegevie
rende bekroning" van de eerste, dan
wel van de tweede kerk is geweest,
is niet zeker. De eerste kerk was
waarschijnlijk gewijd aan St. Maar
ten en had twee bijaltaren, n.l. voor
het Heilig Kruis en de Maagd Maria.
Reeds vroeg moet het een kerkdorp
van betekenis zijn geweest, want in
1322 schonk graaf Willem de Goede
de kosterij van de kerk aan Pieter
Dankaertszoon. De kerk was toen
dus nog grafelijk bezit, wat niet van
de heerlijkheid zelf gezegd kan wor
den. In 1313 n.l. was de ambachts
heerlijkheid, afkomstig van Heer Jan
van Haamstede, door Graaf Willem
III aan zijn neef, de bekende Witte
gegeven.
De dorpskerk van Koudekerke
verkeerde waarschijnlijk in de vijf
tiende eeuw reeds in slechte staat,
wat gezien het volkrijke dorp met
vermaarde jaarmarkt en een winst
gevende kosterij, toch wel op hoge
ouderdom wijst.
Toen in 1468 dit ambacht, tegelijk
met het ambacht Haamstede, dooi
de Prins van Gruithuize werd aan
gekocht, heeft deze daar een nieuwe
kerk gebouwd „ter ere van den Al-
machtigen Cod; van de glorierijke
Maagd en Moeder des Heeren. Maria;
van alle heiligen en van Sint Maar
ten, de patroon deze plaats Hoewel
uil het register van de aartsdiaken
van de Utrechtse Dom, van dc eerste
kerk geen patroon vermeld wordt
waaraan de kerk was gewijd, blijkt
uit de wijding van de tweede kerk
dat Kouudekerke Sint Maarten als
schutspatroon had. Hieruit mag aan
genomen worden dat de jaarmarkt
of kermis gevierd werd op Sint
Maarten (11 november).
Tweede kerk
Dc tweede kerk zal gebouwd zijn
in het laatste kwart van de vijftien
de eeuw. Toen was er nog^gcen ge
vaar voor ondergang, want in 1475
lag de zeedijk nog 3 km van hel
dorp verwijderd. Aangezien er bij de
tweede kerk alleen gesproken wordt
van eeri kerk en niet 'van een toren,
is het aannemelijk dat de laatsie al
Concertgebouworkest
in Middelburg
MIDDELBURG, 5-6. Donderdag
avond gaf in de geheel gerestaureer
de Concert- en Gehoorzaal in Mid
delburg het Concertgebouworkest
een uitvoering in het kader van hét
Holland Festival. Het orkest werd
door dc dirigent in vaste dienst dc
Rus Kirill Kondrasjin gedirigeert.
Soliste was de Spaanse mezzo-so
praan Teresa Berganza.
Uitgevoerd werden achtereenvol
gens de werken van Felix Mendels-
sohn-Barholdy de ouverture Die He-
briden of die Fingalshöhle opus 26.
Gustav Mahler's Lieder Eines Fah-
renden Gesellen voor zangstem en
orkest. Verder een werk van de 6e
symphonie. in B kleine terts opus 74
van Peter Iljitsj Tsjaikowsky.
De 'geheel uitverkochte zaal die
472 plaatsen telt gaf de dirigent en
de musici na afloop van het concert
een langdurige, staande ovatie, het
geen voor de pauze eveneens ten
deel was gevallen aan de Spaanse
soliste.
bestond en de eerste kerk als bekro
ning gediend had, wat gezien de stijl
van clit bouwwci k zeker niet onmo
gelijk geacht moet worden. Bewijst
het leggen van de diverse inlagen
een snelle achteruitgang van deze
omgeving, hetzelfde is af le leiden
uil het genoemde register, waarin de
laatste pastoor vermeldt wordt in
1523.
DEN HAAG. 6-5. Ed van Thijn,
fraktievoorzitter van de PvdA, blijft
voorstander van afspraken tussen
partijen voor dc verkiezingen. Hij is
het niet eens met premier Den Uyl,
dat dergelijke afspraken ook scha
duwkanten hebben. Van Thijn
noemde een uitspraak hierover van
D i Uyl „niet verstandig".
„Afspraken vooral' is een belang
rijk middel om de beslissing over de
regeringsvorming als geheel in han
den te leggen van de kiezer", aldus
Van Thijn in het PvdA-blad „Roos
in de vuist". De afspraken tussen
dc progressieve partijen (Keerpunt)
betekenden een breuk met de oude
politiek, „waarin enkelingen na de
verkiezingen naar willekeur konden
uitmaken, wat voor soort regering
er zou komen".
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
HEERLEN. De fiscus houdt ook
het voordeel van de belastingplichti
gen in het oog. Jaarlijks wordt in
ongeveer 300.000 gevallen een cor
rectie op een aangifte aangebracht,
die in het voordeel is van een belas
tingplichtige. Staatssecretaris Van
Rooijen van financiën heeft dit don
derdag gezegd.
VENRAY. Op de Rijksweg Venlo-
Nijmegen onder Nieuw-Bergen is
donderdagavond de bestuurster van
een personenauto, de 22-jarige M.
Jacobs uit Nieuw-Bergen om het le
ven gekomen, toen haar auto werd
gegrepen door een vrachtwagen met
oplegger uit Rijssen die door het ro
de stoplicht reed.
DEN HAAG. De afzet van gedistil
leerde dranken in ons land is het
vorige jaar met 8.6 procent gestegen.
Dit heeft de voorzitter van het Pro-
duktschap voor gedistilleerde dran
ken, mr. K. A. M. Bastiaensen, don
derdagmiddag meegedeeld in de be
stuursvergadering van dit schap.
AMSTERDAM. Koningin Juliana
en prins Bernhard hebben op de Ko
ningin Juliana van de Stoomvaaz-t-
maatschappij Zeeland donderdag een
vaartocht gemaakt van IJmuiden
naar Amsterdam. Dit gebeurde ter
gelegenheid van het honderdjarig
bestaan van de stoomvaartmaat
schappij, die dagelijks de dienst tus-*
sen Hoek van Holland en Harwich
onderhoudt.
Advertentie
PORT SAIL). Omringd door kleinere
scheepjes vaari de Egyptische tor
pedoboot jager Oktober 0", met uun
boord president Sadat, het donder
dag heropende Suezkanaal in, op
weg naar Ismaila.
1874
1975
DOOR EEN BESCHEIDEN KOOPSOM
bent U lid en zijn Uw
CREMATIEKOSTEN VERZEKERD
Vraag een folder met inlichtingen bij:
J. Lustig,
Oosterenbanweg 2, Renesse, tel. 01116-1455.
Zij, d;e reeds lid zijn, kunnen hieraan ook deelnemen.
Dan s.v.p. vermelden „reeds lid".
DEN IIAAG, 5-6. Nederland zal dit jaar geen grote perenoogsl hebben,
voorspelt ing. L. J. N. Bolder van dc Nederlandse Fruittelersorganisatic NFO.
Bij het belangrijke ras Doyenne du Comicc, dat wel volop gebloeid heeft
was daarna de vruchtzetting maar slecht. Zeeland had wel een goede vrucht-
zetting, maar door het afvallen van veel jonge vruchtjes zijn ook daar de
vooruitzichten voor de Doyenné bedorven.
Een andere belangrijke peer, de
Conference, had een goede vrucht
zetting, bij andGre rassen was dat
wisselend.
Meer peren dan in 1973, toen dc
handelsproduktie met 55 miljoen, kilo
maar heel klein was, zullen er dit
jaar wel komen. Maar een vrij nor
male handelsproduktie van 130 mil
joen kilo, zoals vorig jaar, zal niet
bereikt worden.'
De appeloogsl belooft volgens ing.
Bolder flink te worden, maar de
Goudreinet zal daaraan niet veel bij
dragen. Bij dat ,ras is de stand per
gebied zeer wisselend, maar de oogst
zal verbeneden normaal zijn. De
Goudreinet heeft dit jaar erg veel
last van zgn. topkanker, waardoor
takken afsterven.
AMSTERDAM. Het uitgebreide en
vernieuwde bedrijf van de lot het
Meneca-concern behorende biscuit
fabriek Patria in Amsterdam is don
derdag officieel heropend door de
president-directeur van Meneba, mr.
F. Martin'.
NIJMEGEN. Een 26-jarige Nijme-
genaar is overleden nadat hij zich
een halve gram Heroine had inge
spoten. Kort tevoren had hij ruim
twee liter jenever gedronken.
DEN HAAG. Bij een ter gelegen
heid van dc wereldmilieudag in Den
Haag gehouden en aan het tweede
rapport van dé Club van Rome ge
wijde bijeenkomst, heeft de „direk-
teur van het studiecentrum milieu
beheer van TNO. dr. L. Ginjaar, het
wereldbevolkingsvraagstuk het
meest belangrijke probleem genoemd
DEN HAAG. Donderdagavond is
een meubelhandelaar in Schevenin-
gen het slachtoffer geworden van
een overval. Drie onbekende man
nen mishandelden hem achter in zijn
zaak tot hij buiten bewustzijn raak
te. Toen hij bij kwam bleek hij be
roofd -te zijn van een portefeuille
met negen a tienduizend gulden. Dc
mannen waren binnen gekomen om
een kastje te kopen.
Prins Claus
opent rekreatiecentrum
BORN. 6-5. Prins Claus heeft vrij
dagmorgen in Born (zuid-Limburg),
onder grote belangstelling het sport
en recreatiecentrum „Het Anker" ge
opend
„Het Anker" is niet alleen sport
en recreatiecentrum voor de streek,
men trekt ook recreanten en sport
liefhebbers uit Duitse en Belgische
grensplaatsen. Vandaar ook de aan
wezigheid van tal van Duitse en Bel
gische burgemeesters bij de openings
plechtigheid.
DEN HAAG. Minister Vredelmg
offreert zijn partijgenoot Dunkert
een vuurtje tijdens het debat over
de F-10 in de Tweede Kamer. Het
kamerlid Dankert toonde zich voor
stander van een Europese jager.
Aardbeien
Aardbeien zijn redelijk de winter
doorgekomen, maai- de planten zijn
klein, zodat er zowel in de koude-
grondsteelt als in de teelt onder
plastic tunnels minder kilo's aard
beien van een vierkante meter af
zullen komen dan vorig jaar. Aard
beien uit de verwarmde kas worden
al volop aangevoerd, .met name in
Zaltbommel.
Vollegrondsaardbeien zullen nog
een paar weken op zich laten wach
ten. Voordien kan men nog de onder
onverwarmd platglas en onder pas
tic tunnels geteelde aardbeien tege-
moelzien.
Voor' de frambozen zijn de voor
uitzichten- dit jaar matig. Ze hebben
veel last gehad van het hoge water,
dat op vele percelen een groot, deel
van de langs draden omhooggeleide
stengels verloren" heeft doen gaan.
Voor veel percelen betekent dit een
oogstvermindering tussen 10 en 50
procent.
Rode bessen
Rode Bessen zijn goed de winter
doorgekomen; er wordt een goede
kilogramopbrengst en een goede
kwaliteit verwacht. Bij de bramen
is de stand ook goed. maar de oogst
is nog ver weg zodat er nog veel kan
gebeuren.
De stand van kersen en pruimen
is per gebied sterk wisselend. Bij
kersen varieert hét van een heel
goede tot helemaal geen vruchtzet
ting. Groot zal de kersenoogst- in
de tweede helft van juni te verwach
ten - niet zijn.
Van nachtvorst heeft de fruitteelt
dit jaar tot nu toe maar weinig last
gehad. Enkele uitzonderingen waren
er wel: zo is vorige week op een
bedrijf van 25 hectare in Helena veen
de helft van de komende appel-, pe
ren- en pruimenoogst verloren ge
gaan. In Zuid-Limburg zjjn het af
gelopen weekeinde aardbcienplanten
door nachtvorst getroffen.
Geen hond meer mee
met N.S.-dagtochten
UTRECHT, 5-6. Geen hond meer
mee met NS-dagtochten. Dat advies
geven de spoorwegen aan mensen
die met de NS een dagtocht willen
maken. Een aantal partners van dc
NS (beheerders van natuurgebieden,
enzovoort) heeft er namelijk be
zwaar tegen, dat blaffende honden
dc rust verstoren. Men kan dc hond
natuurlijk wel meenemen in trein
of bus, maar om onnodige teleurstel
ling te voorkomen, is het beter de
viervoeters maar thuis te laten, al
dus de Nederlandse Spoorwegen.
DEN HAAG, 6-5. Staatssecretaris
Schaefer van volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening heeft de ge
meenten thans nadere inlichtingen
gegeven over een regeringsmaatre
gel, inhoudend stimulering van extra
onderhoudswerk aan vooroorlogse
woningen van gemeenten en wo
ningcorporaties. Daarvoor is f 20
miljoen beschikbaar.
Bij dc behandeling van het bouw
programma 1975 in dc Tweede Ka
mer heeft de regering maatregelen
ter verbetering van dc werkgelegen
heid in dc bouw toegezegd en één
van deze maatregelen is bovenge
noemde.
Van rijksweg zal voor één keer cn
wel voor het jaar 1975 een bijdrage
worden verstrekt van f 100 per wo
ning voor extra onderhoud aan
complexen woningen, die voor 1946
tct stand zijn gekomen. De verdeling
van de toe te kennen bijdragen over
de verschillende complexen wordt
aan de beherende instellingen over
gelaten.
Om het beoogde effect te bereiken
moet het werk in 1975 extra worden
uitgevoerd boven het reeds voorge
nomen onderhoudswerk. Omdat dc
maatregel is getroffen in het kader
van de werkloosheidsbestrijding mag
het extra- onderhoudswerk niet
worden uitgevoerd door de onder
houdsdiensten van gemeenten en
corporaties, maar moet het door er
kende ondernemingen worden ver-
richt.
Twee doden
in het verkeer
HAARLEMMERMEER. 6-5. Bij
een botsing waarbij een personen
auto, een ijswagen en een tankauto
waren betrokken, zijn vrijdagoch
tend bij Weteringbrug twee mensen
om het leven gekomen. De tankwa
gen, geladen met benzine, is bij de
botsing omgeslagen. Dc benzine is
uit de tank op de weg gestroomd. De
politie van Haarlemmermeer en
Rijkspolitie uit omliggende gemeen
ten hebben uitgebreide ve'rkeers-
maatregelen getroffen in verband
met ontploffingsgevaar.
Volgens de eerste berichten van
de politie zou de personenauto geen
voorrang hebben verleend aan een
ijswagen. Deze wagen is op zijn
beurt in botsing gekomen met de
tankwagen, die is omgeslagen.
PORT SAID. De Egirfitischc presi
dent Anwar Sadat overhandigt hier
aan de voorzitter van dc Suczka-
uaal-autoriteil. het dokument, gete
kend door dr minister van oorlog,
waarin het kanaal wordt overgedra
gen aan de burgerautoriteit. Rechts
minister Gamassy van oorlog.
