Jan K. Joppe:
„werk neemt iets weg
van machteloosheid"
EN TOCH
Portret van Rode Kruis-man
f
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Maandag 31) di-cembrr 1974 Nr. 21615
(Van onze redakteur)
ZIERIKZEE, december. Jan K. Joppe (10) ontving ons
op zijn kanier in het ouderlijk huis aan de De Crane-
straat en we hoorden het verhaal van het Jeugd Rode
Kruis te Zierikzee, waarvan hij de nimmer falende en
van jaar tot jaar aktieve vertegenwoordiger is. De man
achter alles van deze Rode Kruis-tak, die - op basis van
taakuitbreiding - alweer een wat meer omvattende
naam heeft gekregen. Via Jeugd- en Jongeren Rode
Kruis werd hel: Rode Kruis Zierikzee, afdeling Jeugd
zaken en Rekreatie.
Jan K. Joppe. de man die vrywel al zijn vrije tijd steekt in dit waardevolle
charitatieve werk, met als filosofie: „ik doe het voor anderen, maar zelf
krijg ik het gevoel toch iets te hebben kunnen doen het lijden te verzachten.
Het neemt iets van dat machteloze in een mens weg en gaat soms uit boven
alweer het giroboek".
aan weerskanten van de keersluis
maar tien centimeter speelruimte
Maar hij komt. De „Dunant" niet en
dat is jammer, want „De Val" is te
ver weg om het publiek er dicht bij
te betrekken".
Dit overigens terzijde: „er.zijn al
tijd groepen,, mensen, verenigingen,
die zich willen inzetten als er weer
een boot komt. „Nee" ken ik eigen
lijk niet. Alleen al dit jaar zijn 24
groepen ingezet voor de rekreatie
aan boord van patiëntenschepen".
„Prins Willem
Alexander"
Dat is vooral ook gekomen door de
„Prins Willem Alexander", die de
Zierikzeese haven echt frekwenteert.
Die „Prins" komt hier erg graag en
de verhouding met de scheepsstaf is
voortreffelijk. „Je kunt jook merken
dat de „Prins" mensen vaart uit te
huizen. Onder hen is meer team
geest. in tegenstelling met de thuis-
patiënlen, die dan eens één of enkele
keren met de „Dunant" meevaren".
Hoe ook, het is alfémaal een gewel
dig brok charitatief en sociaal werk.
De rampensets
Het blijkt intussen niet overal zo te
lopen als in Zierikzee. Voor het ramp
set-werk bv. deden van de 250 Ne
derlandse afdelingen maar vijftig
mee en Joppe betreurt dat. Als het
enthousiasme bij de jeugd wordt aan
getast, is dat niet goed voor de zin
en betekenis van het Rode Kruis
werk.
Die rampscts Intussen eisen het
uiterste. Ze vallen uiteen in echte
rampsets, met (vaste) spullen voor de
eerste nood en in schrijf- en wassets.
Dc woorden spreken voor zichzelf.
Speelsets worden ook wel samenge
steld en verstuurd.
Genoemd mag worden dc gewel
dige steun van de P.T.T., die voor
Zingen aan boord van de patiënten-
schepen is meestal wel een favoriet
nummer in het programma.
(Foto's: Zierikzeesche Nieuwsbode)
postzakken zorgt en zelfs komt op
halen. En dan natuurlijk de scholen,
die voor rampsets spulletjes van de
ouders der leerlingen krijgen. Maar
het moet allemaal georganiseerd, ge
sorteerd, verpakt, verzonden.
Joppe bladert opnieuw in mappen
en er komen nog hulpakties te voor
schijn voor het Rode Kruis zieken
huis en de Corneliastichting en een
bezoek aan een bejaardentehuis in
Rotterdam, maar klapstuk is dan nog
de nieuwjaarswensen-aktie, in de
vorm van kaarten met aardige teke
ningen, waarop de kinderen een
krabbeltje doen: hoe ze heten, wie
ze zijn, op welke school en dat soort
dingen. De patiënten in de tehuizen
zijn er wild van. Van al die kaarten
stuurt zestig procent van de ontvan
gers een „woordje" terug.
Jongeren Hulpdienst
Ook was Joppe stimulator van de
Jongeren Hulpdienst, werkend in het
ziekenhuis, de Corneliastichting, „Ons
Huis" cn ..Borrcndamme". Dat werk
heeft hij goeddeels overgegeven aan
mej. W. E. de Waal, die zo'n vijftien
jongelui onder haar hoede houdt. In
de loop der jaren hebben zo'n hon
derdvijftig meisjes dit hand- en
spandiensten-verlenend werk al ge
daan.
Tenslotte is de heer Joppe nog ad
ministratief hoofd van het Mobiel
Geneeskundig Team en stimulerend
kontaktpersoon van „Sjaloom", het
bekende jeugdkoor.
„O ja" (Joppe aan het- slot), dat
programma voor de Noord-Ierse kin
deren, dat was pas wat".
We wisten het al, zij het lang niet
alles, over deze Zierikzeese vrijgezel,
die - met anderen - een stukje mens
lievendheid schrijft, dat zelfs in de
annalen van het Haagse hoofdkwar
tier uniek is. Zo iets, zo iemand, is
er dus nog in deze t\jd van (vaak):
ieder voor zich en God voor ons allen.
Kijk, als er weer zo'n aktie met bv.
rampensets gevoerd wordt, is het
huis aan De Cranestraat tijdelijk her
schapen in een soort filiaal van een
warenhuis. De spullen komen bin
nen, de zakjes moeten gevuld en sa
men met de losse goederen (verpakt
in schoenendozen) moet de hele han
del naar Den Haag en vandaar naar:
Kongo, Algerije of India, of waar
maar nood is en er is altijd wel nood.
EIIBO-kn rsus
Het begon zo simpel met de heer
Joppe. Wie zoekt er nu zoveel achter
gewoon een EHBO-kursus volgen?
Dat was in 1958, met als instrukteur
de heer P. A. Kloet, nu al weer jaren
te Middelburg en als hoofdman over
alles de bijna legendarische Rode
Kruis-figuur de heer H. Uyl, thans
te Hendrik Ido Ambacht. Kursiston
genoeg toen in het Manhuisstraal-
gebouw, waar eens de bleke kin
dertjes van juffrouw Verheijen be
waarschoolden en waar later de grijze
uniformen rondscharrelden van de
B.B. en nu is het gebouw gemeente
eigendom.
Daar dus die kursus en - met alle
anderen - werd Joppe op voorhand
maar lid van de R.K.-kolonne, die in
die tijd z(jn stevigste impuls kreeg.
Men wist nog niet met Joppe een
Rode. Kruis-duizendpoot in huis te
hebben gehaald. Zierikzee cn Den
Haag zouden nog van hein horen.
Uit die typische Rode Kruis-pe-
riode stamt ook de niet minder ijve
rige mevrouw Ia. van der Sluis-Bij de
Vaal o.
Levenswerk
Het werd voor beiden „meer dan
rommelen in dc marge"; het werd
een levenswerk en Joppe ging in die
tijd, gewapend met het zakboekje
„Geoefendheid Helper", aan het
werk, toen al met de heer C. M. van
Hoorn - arts - als kolonnekommnn-
dant,
Acht lessen aanvullend in die tijd
por jaar. om (na twee jaar) het di
ploma verlengd to krijgen.
„O. rnaar het Oranj.- Kruis-boekje
was toon nog veel dikker. Alles was
wat uitgebreider; er waren zelfs twee
methoden kunstmatige ademhaling".
Of mond-op-mond er toen al was?
Misschien is dat van alle tijden!
Eigen bestuur
Acht jaar was de heer Joppe lid van
do kolonno. waarvan twee jaar als
sokretaris, want toen al had Zierik-
Wat kon in konkreto al dadelijk ge
daan? Dc heer Joppe belaagde met
een de L.T.S., „de school die altijd
van die leuke dingen zelf maakte" en
dat was'raak geschoten. De toenma
lige direkleur, de heer W. Hack, vond
het allemaal goed en een tweede stap
was het zoeken in een lange lijst
van mogelijkheden naar „te beden
ken" tehuizen. Het werden - velen
zullen het zich nog herinneren - het
Deltaziekenhuis te Poortugnal, Huis
„In de Bocht" te Goirle en „De
Schuilhoek" te Dordrecht.
Vooral het Deltaziekenhuis werd
een topper. Veertien maal is „men"
daar nu geweest. „Men" betekent een
delegatie beladen met (presentjes,
maar ook groepen, koren „Sjaloom")
cn voorop de Kon. harmonie „Kunst
cn Eer", dat maar liefst vijf zanlcon-
certen verzorgde en ook wol dc Boe
ren kapel liet opdraven.
„In de Bocht7 (tehuis voor onge
huwde moeders) werd acht maal be
zocht cn het veel kleinere kinderte
huis „Dc Schuilhoek" vijf maal.
Stroom poederen
laadingen geschenken zijn in het zie
kenhuis en in de tehuizen - vooral
in de beginjaren - gebracht. De
schooljeugd stond borg voor een
nimmer aflatende stroom goederen,
tot op zeker moment zelfs een ver
zadigingspunt werd bereikt. In Poor-
tugaal kreeg nadien het brengen van
programma's een duidelijker accent.
Intussen is er in het Deltazieken
huis het dagwerk niet moor zo bij. De
(vrije) zaterdag is heilig verklaard en
het zijn dus avondklusjes: vroeg weg
zee (samen trok het altijd op met
Kerkwerve) het fenomeen van een
eigen kolonnebestuur en in Den Haag
heeft men daar heel lang vreemd te
gen aangekeken. Voorzitter was toen
(en lang) de heer B. C. van der Kloot,
nog niet zo lang geleden uitgeluid in
die funktie.
In mei 1960 introduceerde het ste
delijk Rode Kruisbesluur het Jeugd
Rode Kruis en de heer Joppe werd
de funktionaris; het werd een job,
die - buiten zijn werkzaamheden bij
de Kon. Zeelandia B.V. - vrijwel alle
tijd zou opslokken en wie kijkt in
mappen, ordners, portefeuilles, waar
in al die meervoudige aktiviteiten
zijn uitgekristalliseerd, is met stom
heid geslagen. Toch wat aan de ver
legen kant blijvend zegt Joppe zelf:
„ja, ze begrijpen het in Den Haag ook
niet hoe het allemaal kan".
Hoe liet ging
en laat terug, maar de dankbaarheid
ginds is dezelfde gebleven, zij het dat
door mutaties in de leiding de men
sen van het eerste uur ook langza
merhand allemaal verdwenen zijn.
De patiëntenlioten
En dan de boten, de patiêntenbolcn.
een apart hoofdstuk in het boek
Joppe en hel Jeugd Rode Kruis. Die
boten varen maar af en aan, naar en
van Zierikzee en er is altijd een pro
gramma aan boord, er zijn - als re
sultaat - altijd dankbare patiënten,
waarvan er al vele honderden de
naam Zierikzee diep in het hart ge
kerfd hebben.
Maar het kon en kan allemaal en het
volledig archief van brieven, pro
gramma's, knipsels, vertelt hoe het
in zijn werk ging.
Steunpilaar in de begintijd was de
Rode Kruis-funktionaris mevrouw
M. E. van Dijk, die in acht maanden
tijds alle Zeeuwse scholen bezocht en
vertelde wat het J.R.K. was en wat
er te doen viel. Nadien bleef mevrouw
Van Dijk Zeeland „doen"; vijftien
jaar lang.
Belangrijk waren de instruktie-
avonden voor onderwijzend perso
neel, want van de scholen moest het
(vooral) komen. Als initiatiefnemer
en coördinator stond Joppe echter al
leen en zijn streven was (het vloeide
voort uit de naam van dit typische
Rode Kruiswerk) j'ongeren aantrek
ken.
Zierikzee, dat is altijd goed, altijd
op tijd, altijd ontspannend, altijd ef
ficiënt, altijd iets opleverend. Dat
komt van Joppe, die echter lof terug
wijst en bij herhaling verkondigt
niets tc zijn geweest zonder zijn me
dewerkers, zonder de kontaktadres-
sen ook.
Preciese man als hij is, staat op
met honderden namen, adressen en
telefoonnummers aangelegde lijsten.
De eerste boot, de „oude „J. Henri
Dunant", kwam in mei 1961. De ont
vangst couchen was toen een expe
riment, maar samen met voorzitter
Uyl werd toen heel snaaks een lollig
programma in elkaar gedraaid, dat
al dadelijk insloeg.
In de begintijd kwamen de boten
niet zo druk; dat zou later anders
worden.
„Hoe vroeg moeten we eigenlijk
beginnen?" werd eens op een staf
vergadering gevraagd. De leider
dacht aan acht jaar, maar Joppe zat
er al tussen met zijn opmerking: „ik
begin bij vier jaar aan de kleuter
scholen".
Tehuizen
Dp nieuwe „Dunant"
De „Orca" was er nog in ,1962 en de
nieuwe „Dunant" kwam voor het
eerst hier in 1972. Niet in de Nieuwe
Haven en dat is zonde en jammer.
Nautisch - heb ik me laten vertel
len - zou het best kunnen. In de
komende zomer komt er een kolos
sale Duitse boot regelmatig de Zie
rikzeese haven bezoeken en die hoeft
Hel verleden is „in", nadat hel lange
tijd „uit" was, behalve natuurlijk bij
de beroeps- en amaleurhistorici. Hel
heden heeft een wat te schelle
klank en het is te jachtig, te sensa
tioneel ook, te weinig evenwichtig
en te vluchtig. Niemand wil terug,
maar soms appcleerl iets - een ge
dicht, een regel, een klank, een
plant - aan wat bij het voortijlen der
jaren teloor ging: bezinning, rust
evenwicht, wijsheid misschien ook,
het aanvaarden van de eenvoud, het
ongckomplicecrdc, de waarden die
vast stotiden, de natuur, die nog
puur leek cn soms wel was.
Uit zo'n (dit) plaatje spreekt het al
lemaal: het eenvoudig landwerk, dc
stilte van het landschap, de dromen
de e;el onder de bomen, het kind in
de schaduiv. het eenvoudige werk
dat gedaan moet worden; bü elkaar
■i cru beeld gevat, suikerzoet en
toch 4
