Eenzaam wonen
aan de Vissersdijk
TOCH
MARKANT
BEELD
ZIERlKZEEhOlE NIEUWSBODE Maandag JU december 1U74 Nr. 21U15
Sterker dan op andere jaren be
paalden visserij en landbouw het
beeld van 1974 op Schouwen-
Duiveland. De visserij enerzijds
als gevolg van de maatregelen om
getrofenen in die sektor schadeloos
te stellen en anderzijds door een
nieuwe ontwikkeling als gevolg
van het regeringsbesluit, gevolgd
door een Kamer-fiat, met betrek
king tot het Deltaplan. Als immers
het technisch probleem - zo werd
duidelijk in het afgelopen jaar -
van een stormstmv in een
Schelde-eaissondam kan worden
opgelost, is er een blijvende kans
voor de visserij in de regio. Ook
in tweeërlei opzicht deed de land
bouw van zich spreken. Eerst door
de demonstraties, ingegeven door
een snel achteruitgaan van de eko-
nomische rentabiliteit der bedrij
ven, als gevolg van stijgende kos
ten en dalende inkomsten, ander
zijds door een feitelijk alle rekords
slaand herfstgetij, dat het binnen
halen van de oogst - aardappelen,
uien, bieten en bollen - tot een bij
na onmogelijke opgave maakte.
Een moeilijk jaar dus, 1974, ook
wel enigermate in de rekreatieve
sektor, als gevolg van een zomer,
die ook geen gouden kniisje krijgt
in de annalen.
Het weer speelde de hoofdrol en
memorabel en daarmee samenhan
gend was een dijk val bij Flaau-
wers, die de kwetsbaarheid van
het gebied ten opzichte van het
buitenwater, nog eens opnieuw
bevestigde. Daarom was het ook
hoog tijd, dat het op het punt van
de Deltaproblematiek tot een uit
spraak kwam. Hopelijk zullen be
paalde toegezegde noodzakelijke
dijkverhogingen in de interim-pe
riode het nodige veiligheids-sou
laas bieden.
Schouvven-Duiveland - dit even
ter zijde - had verschillende malen
(en mogelijk wel doorlopend) het
hart op de juiste plaats. Het bleek
bij de grandioze ontvangst en het
verblijf hier van de Noord-Ierse
jeugd en recentelijk nog bij de
aktie „Geven voor Leven". Het
zou de moeite lonen eens te „tur
ven" wat alle koliekten samen heb
ben opgebracht.
In verband met de verkiezingen
waren er ook in de verschjllende
gemeenteraden de nodige perike
len, vooral rond de wethoudersbe
noemingen.
Druk werd gesleuteld aan riole
ringen (Bruinisse, Middenschou-
wen, Westerschouwen) en opval
lend waren de jachthavenaktivitei-
ten, een met de rekreatie samen
hangende, steeds groeiende zaak
voor deze regio. Landelijke aan
dacht trok de afsluiting van de
Zeelandbrug, waarvan de klep
werd stukgevaren. Aan restauraties
werd ook het nodige gedaan, op
vallend veel in de partikuliere
sektor, als gevolg van subsidie-re
gelingen, die meer dan een anima
tie vormen; ze zijn hard nodig,
want oude panden in stijl restau
reren vergt veel geld.
Aandacht was er voor het verle
den trouwens volop, vooral ook
door de gehouden expositie van
oude landbouwwerktuigen te Zie-
rikzee, een introduktie op een ko
mend landbouwmuseum. De
grootste duit in het zakje deed
Brouwers-haven met het gereed
komen van de stadhuisrestauratie.
De rode haan liet zich ook horen
helaas, o.m. te Zierikzee, Sirjans-
land en Renesse. Gelukkig zijn de
brandweerkorpsen goed getraind
en goed uitgerust. Voor zover er
manko's zijn staan er op de respec
tievelijke gemeentebegrotingen
voor 1975 bedragen uitgetrokken
om hierin te voorzien.
Zierikzee worstelde zich door de
theoretische problematiek heen
van het „Havenkwartier" dat tot
Rehabilitatiegebied werd ver
klaard.
Nieuws was er iedere maand
volop: de PTT schakelde ook bier
over op het éénbestellingssysteem
en heel hevig kwam de Zierikzee-
se „Mosselboomgaard" in het
nieuws, Zeelands commissaris mr.
J van Aartsen nam afscheid van
de Schouwen-Diiiveland.se ge
meenten en later van de gehele
provincie. Zijn opvolger werd dr.
C. Boertien.
Het gaat intussen niet aan althans
in dit artikel een min of meer kom-
plete opsomming van feiten te ge
ven. Enkele dingen hebben we er
uitgetild, omdat liet toch wel mar
kante beeld van dit jaar te illu
streren. Daarbij behoort ook de ge
nereuze boeren hu lp, zowel door
partikulieren als militairen.
Overigens zal het eind de lasten
dragen, want behalve strukturele
problemen, typisch voor deze
streek, werd ook gedeeld in dc va-
ZIERIKZEE, december. „Een vergeten straatje is het
liier tocli langzamerhand wel geworden. Je zou bijna
zeggen dat deze hoek niet alleen vergeten wordt maar
ook niet erg in tel meer is."
Aan het woord is de heer W. Snijders, geboren en ge
togen Zierikzeeënaar, zeven-en-vijftig jaar, waarvan
twee-en-veertig jaar gewerkt „bij de boer". Hij woont
met zijn vrouw - „de kinderen zijn de deur uit" - in een
eigen woning aan de Vissersdijk, op de hoek van de
Zoutkeëtstraat, ook welbekend als „het slop van Ge-
lók''.
Het zal niét zo, lang meerdureiï dat de familie Snijders nog als „het enige
gezin" woont aan „dé dijk". Een flink stuk verderop, nabij de C.A.V.-gebou-
wen, woont de-familie G. Bakker. Maar de heer en mevrouw Bakker zjjn van
plan:de Vissersdijk vrij spoedig te verlaten: ook hun kinderen zijn niet meer
dirékf aan huik.gebonden en daarom willen man en vrouw wat kleiner gaan
wónen. Liefst wel in déze buurt, „dus" in Malta zegt mevrouw Bakker. Toch
heeft haar man wat tulpenbollen in de grond gedaan Misschien zien we
ze hier nog in bloei komen."
Het op één na laatste gezin gaat
vertrekken van de Vissersdijk. De
familie Snijders neemt het niet zo
zwaar op. Erger vindt Snijders het
dat er zo weinig wordt gedaan om
de buurt netjes te houden. Eigenlek
is het treurig want wij moeten toch
ook belasting betalen". Hij bedoelt
dat er van de bestrating niet veel
deugt: er zijn wel gaten van zo'n
dertig centimeter in de weg gereden.
Het zit de „dijkbewoner" wel wat
dwars dat kapitale werken - monu
mentenrestauraties, aanleg zwaai-
kom - wèl kunnen, maar dat de Vis
sersdijk er zo verwaarloosd bij ligt.
„Ik heb zelf van de zomer nog
een paar bomen gesnoeid omdat het
verkeer last had van over de weg
hangende takken. Aan de kadekan
ten wordt niets gedaan. De „toeters"
staan soms twee meter hoog."
Een honderd meter verder aan de
dijk staat de in onbruik geraakte
„roestende" melkfabriek. De gebou
wen, die er nergens aan herinneren
te zijn gebouwd na het rampjaar
1953, staan al een tijdje te koop. Op
het terreintje tussen de fabriek en
de woning van de familie Snijdei-s
tiert in de zomer welig het onkruid.
„In Zierikzee is alles netjes schoon,
waar je ook komt. Maar dat kan ik
van de Vissersdijk niet zeggen".
Mevrouw Snijders vindt met haar
man overigens dat het nergens vrij
er en rustiger wonen is dan aan „de
dijk".
derlandse zorgen, die uiteraard
over het gehele landsterritoir bun
weerslag hebben.
Het wordt ieder jaar op velerlei
gebied een beetje moeilijker, naar
mate wij afgroeicn van clc „boom
tijdens de zestiger jaren. Wat dit
betreft durft niemand alleen maar
een zonnig 1975 te voorspellen,
vooral ook niet door de uiterst in
gewikkelde wereldsituatie, die zijn
wrangste gezicht toonde met oor
log en (hongcr)ramp.
Niettegenstaande dat mag - of
liever moet - er dankbaarheid zijn
voor de vele goede dingen, die het
bijna vervlogen jaar te zien gaf.
Altijd zal nodig zijn een zich be
zinnen op nieuwe kansen en moge
lijkheden. Een jaareinde en een
nieuw begin, bieden daartoe een
uiterst p""sende Gelegenheid.
Oude smidswoning
De familie woont al dertien jaar
op de hoek van „het slop", in de
voormalige smidswoning van Toon
Wisse. Naast het huis herinnert nog
een grote molensteenaan de oude
smederij. Met behulp van deze steen
werden de ijzeren velgen rond de
houten wielen van de boerenwagens
gesmeed. Op de andere hoek van de
Zoutkeetstraat is de vroegere wagen
makerij van Gelok, thans bewoond
door de heer B. van Hattem.
Verder zijn er tot aan het huis van
de familie Bakker, eigendom van Ce-
beco-Zuidwest, geen bewoonde hui
zen meer aan de Vissersdijk. In vroe
ger jaren was dat wel anders: tot
aan de „oude Zelke" was de dijk
vrijwel volgebouwd. Tussen de wo
ningen waren vroeger zelfs twee
boerderijen: van Kooijman en P. v.
d. Maas. Na oorlog en watersnood
verdwenen vrijwel alle huizen.
Na de bekende gebouwen van
houthandel De Vreugd, direkt aan
het begin van de Vissersdijk, gevolgd
door de fraai in oude stijl gebouwde
De huizen van „de Schotten" in
vroeger jarenOp deze (oude) foto
zijn de personen allen telgen van de
ze bekende oude vissersfamilie. Op
de kar een oesterton. Met paardjeen
wageri' w er den de bestelde oesters in
Zierikzee 'afgeleverd.
en gerestaureerde panden van.-.,,Del-
.ta-Electronical','is de dijk, vooral na
de sluiting v.ap de melkfabriek een
verlaten buurt geworden. De weg is
voor wandelaars en fietsers niet ge
makkelijk "te gaan:
Aan het eind van de Vissersdijk:
drie hecht aanééngebouwde wonin
gen aan de havenkant. Twee van de
huizen staan leeg. De familie G.
Bakker bewoont het best onderhou
den pand Vissersdijk nr. 1, met een
prachtig uitzicht op de haven.
De heer Bakker wil er geen twijfel
over laten bestaan: „Wij moeten hier
béslist niet weg, we gaan uit vrije
wil."
C.A.V.-voorman Gerrit Bakker
(55), enthousiast sportvisser en be
stuurder van de hengelsportvereni
ging „Oostcrschelde", heeft het op de
dijk nog altijd uitstekend naar zijn
zin. Zestien jaar hebben ze er ge
woond, maar mevrouw Bakker komt
er voor uit dat het er nu, sinds ook
de buren weg zijn, wel wat eenzaam
en geïsoleerd wonen is geworden.
De heer Bakker: „Voor Geven voor
Leven kwamen ze overal. Tot elf uur
heb ik de gordijnen opengehouden
maar we hebben niemand gezien. Ik
he'b: later natuurlijk toch wel wat
gegeven.
De vissershuizenachterzijde, aan
de Vissersdijk. De woningen werden
gebouwd in 1912. In nog oudere tij
den stond op deze plaats een herberg
genaamd „De Nieuwe Visserij". De
woningen werden gebouwd voor drie
gebroeders Schot, afkomstig ui!
Tholen, die in 1912 naar Zierikzee
kwamen om de visserij tot nieuw le
ven te brengen. Twee van de drie
oude vissershuizenstaan thans
leeg en ook de bewoners van het
derde huis zijn van plan de Vissers
dijk te gaan verlaten.
Vis§ers woningen
De drie woningen aan het eind van
de Vissersdijk hebben, al is dat in de
huidige situatie haast onvoorstelbaar,
de Zierikzeese gemeenschap in vroe
ger jaren oen belangrijke aanzet ge
geven. Dat gebeurde bij de bouw van
de woningen in het jaar 1912. De drie
huizen werden gezet door de aanne
mers Simon Bax en Matthijs Berre-
voets, die de bouwopdracht „uitbe
steed" hadden gekregen van de aan
nemer Walpot uit Tholen.
In augustus-september 1912 kwa
men de drie woningen gereed. Toen
kwamen ook de bewoners: de gezin
nen van de eerste drie uit Tholen
naar Zierikzee gekomen mosselvis
sers Willem Karei Schot, Jacob
Schot en Cornelis Jan Schot. Zij wa
ren de „Schotten" die na 62 jaar, in
1974 zijn uitgebreid tot een honderd
en-vijftig personen tellende familie.
De levensgeschiedenis tot vandaag
de dag werd voor het nageslacht zeer
zorgvuldig bijgehouden en genoteerd
door mosselkweker Jaap Schot BW.
zn., "bekend ook om zijn nasporingen
en publikaties op historisch gebied.
Hij vertelt: „Voordat die drie hui
zen voor Willem Karei, Jacob en
Cornelis Jan aan de Vissersdijk eind
1912 gereed waren, was Willem Ka-
rel al in februari naar Zierikzee ge
komen om toezicht te houden op de
oesterput bij Kurkeno], die de broers
begin van dat jaar hadden gekocht
van de weduwen van de gebroeders
Berrevoets. De aankoop van deze
oesterput was niet de enige aanlei
ding tot de komst van de Schotten
uit Tholen naar Zierikzee. Een be
langrijke andere reden was nl. het
streven van mr. A. J. F. Fokker,
toen nog raadslid - later burgemees
ter - en voorzitter van het bestuur
van de Visserijen op de Zeeuwse
Stromen, om zoveel mogelijk Zeeuw
se vissers naar hier te halen.
Als eersten werden bij die pogin
gen om de visserij weer tot nieuw
leven te brengen de Thoolse „Schot
ten" benaderd. Zij kwamen ook als
de eerste oester- en mosselvissers
met twee schepen naar Zierikzee: de
hoogaarzen Tholen 28 (de latere
ZZ 2) en de Tholen I (ZZ 3). De va
der van de broers was Benjamin
Willem Schot. Hij bleef in Tholen en
werd daar 95 jaar. Met de komst van
de „Schotten" begon een nieuwe op
bloei van de "visserij, die al tientallen
jaren vrijwel-geheel verdwenen was.
Herberg
De in de drie visserswoningen aan
de Vissersdijk wonende broers moe
ten onbekend geweêst zijn met het
merkwaardige feit dat op de plaats
waar hun woningen waren gebouwd
eerder een herberg had gestaan met
de naam „De Nieuwe Visserij". Een
naam die dus wel van bijzonder toe
passing had kunnen zjjn op de perio
de na 1912, maar bepaald wel het te
gendeel betekende van waarvoor hij
gekozen was.
Herberg „De Nieuwe Visserij" -
vlakbij de stadswerf, op de plaats
waar zich nu de veilinggebouwen
bevinden - moet nl. volgens de heer
Schot BW.zn. betrekking hebben op
de in 1818 opgerichte „nieuwe ha
ringvisserij" te Zierikzee, die echter
al in 1836 tot een definitief einde
kwam met het vergaan van het laat
ste schip - een hoeker - bij IJsland.
(Begonnen was met 16 schepen - in
Zierikzee gebouwd - die per stuk
f 12.500 hadden gekost).
Met de mosselvisserij is het - naar
algemeen bekend - heel wat beter
gegaan.. De drie gebroeders Schot
van de Vissersdijk begonnen met
twee hoogaarzen. Tegenwoordig
heeft Zierikzee een zeer modern uit
geruste vloot van tien stalen mossel-
kotters. De Zierikzeese vissers heb
ben een zeer belangrijk aandeel in
de totale landelijke leveringscijfers.
In de vijftiger jaren werden de
„vissershuizen" aan de dijk door de
„Schotten" verlaten. De woningen
kwamen in eigendom van de C.A.V.
thans Cebeco-Zuidwest.
Twee inogeijkheden
Over de bestemming van het drie
tal typische woningen - na het ver
trek van de familie Bakker - is nog
niets definitief bekend
„Er zijn twee mogelijkheden", ai-
dus rayon-drekteur de heer Moolj-
aart van Cebeco-Zuidwest: „de hele
zaak slopen, of één van de drie wo
ningen slopen en de twee andere op
knappen. Deze mogelijkheden wor
den bekeken, uiteraard spelen ook de
kosten een rol. In elk geval is er nog
geen beslissing genomen."
Overigens meent ook de heer
Mooijaart dat het wenselijk is dat
de Vissersdijk, wat het wegdek be
treft, wat meer „normaal" begaan
baar wordt.
Bij storm „spookt" het danig op
de dijk. De wind rukt aan de daken
van de verlaten woningen. De stalen
deuren van de melkfabriek ramme
len en knarsen. De dijk is uitgestor
ven
De verlatenheid is voor de familie
Snijders geen probleem. „Wc wonen
hier lekker vrij."
Vcor de „Bakkers" wordt dit de
laatste winter op toch wel eenzame
Vissersdijk
Voor 40 jaar
ZIERIKZEE. Half Nederland
maakt zich op om de bemanning van
de „Uiver" bij hare terugkomst op
Schiphol te huldigen. Ongetwijfeld is
het de wensch van die bemanning
dat hun groole daad gevolgd zat
worden door andere dergelijke da
denom daardoor de schitterende
reputatie der Nederlandsche lucht
vaart in de toekomst te blijven hand
haven en te versterken. De weg
daartoe ligt in de versterking van
het Nationaal Luchtvaartfonds en de
„Uiver"-speld is het middel, dat ons
brengen zal tot dit doel. Binnenkort
is dit speldje, vervaardigd door 's
Rijks Munt, ook hier verkrijgbaar.
BURGH. In de heg om de alge-
meene begraafplaats, die met andere
werkzaamheden tot de wettelijke
hoogte van 2 meter werd afgesnoeid,
is in den nacht van Dinsdag op
Woensdag jl. door baldadige handen
een vak ter lengte van 1 meter
hoogte uitgehakt, waardoor de regel
maat thans verbroken is. Wij hopen,
dat deze laffe daad', wanneer de po
litie een onderzoek instelt, niet on
gestraft moge blijven.
ZIERIKZEE. Dezer dagenontdek
te een der leerlingen der R.K. school,
een zekere A. H., dat een voor het
schoolreisje bestemd kwartje, dat
aan den onderwijzer werd afgedra
gen, vervalscht was. Het muntstukje
was uit lood vervaardigd. Het is^aan
de politie ter hand gesteld. Waar het
niet onmogelijk is, dat meerdere van
dergelijke exemplaren in omloop
zijn, zij men gewaarschuwd.
WESTEN-SCHOUWEN. Deze
week zijn de meer uitgebreide win-
ierxverkzaamheden in de Dominiale
duinen weer begonnen. Een G5-tal
mannen zijn thans bezig aan het
helm steken, een aardig gezicht deze
rijen menschen aan den arbeid te
zien. Deze helm is bestemd voor be-
poting na aangebrachte schuttingen
van de uitgestrekte zandrug, den
bekenden Blinkert, achter het
pompstation der waterleiding. Een
groot verstuivingsterrein wordt zo
doende weer vastgelegd, wal ook ten
goede komt aan de naburige duinge
deelten. Daarna volgt spitten en an
dere werkzaamheden voor verdere
te bebosschen terreinen.
ZIERIKZEE. Reeds een paar
maanden werden in de omgeving
van de stad herhaaldelijk kippen en
konijnen ontvreemd, zonder dat
men de daders van deze diefstallen
te pakken kon krijgen. Dc politie is
het deze week gelukt de daders op
tc sporen. Een tweetal personen
werd aangehouden en in het politie
bureau opgesloten.
NOORDWELLE. Onder verwijzing
naar de advertentie in dit blad blijkt,
dat door aansluiting van de con
sumptie melkleverancicrs aan de
comm. voor Burgh-Haamstede en
Renesse, de prijs der consumptie-
melk op S cent gesteld wordt.
HAAMSTEDE. Zaterdagavoxxd jl
vertoonde in de zaal van hotel Bom
dc Bio-onderncming Luxembourg de
geluidsfilm „BIcoke Bet", met in het
voorprogramma „de thuiskomst en
de huldiging der bemanning van de
Uiver". Ook deze film trok weer een
belangstellend publiek.
NOORDGOUWE. De raad besloot
aan alle werkloozc hoofden van ge
zinnen bij de arbeidsbemiddeling in
geschreven, een Kerstgave tc ver
strekken van f 2,50 in geld.
