BIJDRAGE TOT HISTORIE
VAN BIJZONDER DORP
KAMER IN BRAND:
MAN ZWAAR GEWOND
L. F. VAN WIJCK LEGT VOORZITTERSCHAP
SCHAREDIJKE NEER
Contactavond openbare
basisschool Oosterland
3
^Iolty" tï|pde
f* hotel Jacobi
STREEKNIEUWS
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 15 oktober 1974 Nr. 21573
Uit Dreischors verleden
Coinmandowisseling V.V.V.
(VII)
Door de vele vastendagen en de groei van de steden in
de middeleeuwen, de Vlaamse in de twaalfde en de
Hollandse in de dertiende eeuw, werd visserij belang
rijk, om te voldoen aan de vraag naar vis door de
stedelijke bevolking. Aanvankelijk beoefende men uit
sluitend kustvisserij.
Kort voor 1400 moet Willem Beukelszoon het haringkaken hebben uitge
vonden, of het hebben afgekeken van Oostzeevissers en het hier hebben
toegepast. Hij woonde overigens niet te Biervliet, zoals we vroeger leerden,
maar van 1388-1396 wordt hy vermeld in het vlakbij gelegen Hughevliet.
Ook Ouddorp maakt aanspraak op
de ontdekking van het haringkaken.
Onder de vloer van de Nederlands
Hervormde kerk moet de grafsteen
liggen van Jan Michielszoon Duffel,
waarop een visnet en een kaakmes
staan afgebeeld.
De haring werd op zee gekaakt
(de ingewanden verwijderd), gezou
ten en in vaten gelegd. De vissers
konden daardoor verder afgelegen
visgronden bereiken dan voorheen.
Omdat er meer bemanningsleden
nodig waren, zout en tonnen moes
ten worden meegevoerd, ging men
grotere schepen dan voorheen bou
wen. Deze haringbuis kwam om
streeks 1400 in gebruik.
V oorschriften
De haringvangst werd steeds be
langrijker. In 1424 stelde men voor
schriften op. Men mocht geen kleine
haringvaten kuipen en één of meer
dagen na het vangen van de vis.
was het kaken ervan verboden. De
tonnen moesten van het stadsmerk
zijn voorzien
Brouwershaven werd in de 15e
eeuw door de haringvisserij een
bloeiende stad. Maar ook Dreischor
voer er wel bij. Oostelük van de
Een strak afkledend, makkelijk te
combineren truitje. Heerlijk onder
een blouse, op 'n rok of pantalon.
Zachte soepele banlon of acryl,
makkelijk zelf te wassen.
In vele modieuze kleuren o.a.
zwart, bruin, roest, bottle, écru.
Maten 38-44. In een heel plezierig'
prijsje
Met de hand op 't hart: ons
modenieuws is uw moeite
v waard!
Dam 19 Zierikzee
Tel.01110-2816
Tiretschor
DREISCHOR. Dc heer J. L.
Braber te Dreischor, arts ter
plaatse en bekend om zün his
torische kennis, heeft een stu
die voltooid van Dreischor,
over het manuscript waarvan
wij de beschikking kregen. In
- naar te verwachten valt -
een groot aantal afleveringen,
willen wij de geschiedenis van
Dreischor hier publiceren.
woonkern, lag aan het Dijkwater het
vissersdorpje Maye ,waar ook een
aantal haringbuizen thuishaven had
den. Daar was ook, sedert de over
stroming in 1287, de rede waar de
koopvaardijschepen met bestemming
Zierikzee ,op gunstig tij en wind
richting wachtten.
De bevolking van Antwerpen con
sumeerde veel haring. Van Maye
ging de vaart er heen door Dijkwa
ter en de Oosterschelde en verder
door het brede water waardoor toen
Zuid-Beveland van Brabant was ge
scheiden. Bij Iersekeroord ,op Zuid-
Beveland gelegen, tegenover Bergen
op Zoom, noteerde men alle tolgel
den die geïnd werden van de daar
passerende schepen. Deze rekenin
gen bleven bewaard sedert 1412 en
verschenen in 1939 in druk.
De tol, eigendom van de grafelijk
heid, werd verpacht. Mr. Adriaan
Dreyschor, vermoedelijk naar zijn
geboorteplaats genoemd, namens de
heer van Veere, gedeputeerde van de
Staten van Zeeland, pachtte deze tol
op 10 oktober 1475 voor 5 jaar. Zo'n
verpachting had destijds plechtig
plaats „by der berrender kersse". De
pacht bedroeg het respectable b'e-
drag van 2380 per jaar (l£ is 40
groten of 6 gulden). Omgerekend in
de guldenswaarde van onze tijd was
dit ongeveer f 450.000,-
Overdracht tol
Adriaan Dreyschor moest de tol
vroegtijdig overdragen aan Jan van
Lesenen, door het sneuvelen van
hertog Karei de Stoute op 10 okto
ber 1475 bij Nancy. In de oudste re
keningen vinden we een aantal pos
ten van het vervoer van haring van
Dreischor naar Antwepen
Op 27 september 1472 vervoerde
Cornelis Adriaenszone „8 last ha-
rinc" en Waen Jansz, eveneens van
Dreischor 8% last. Dezelfde Corne
lis Adriaenszoon betaalde op 21 ok
tober van hetzelfde jaar 18 groten,
wegens passeren van de tol met „3
last harinc". Ook Ole Piermanszone
en Huyge Janszone. beiden uit Drei
schor, voeren die dag langs de tol,
de laatste met „6 last harinc". In
1492, 1493 en 1494 vervoerden enige
niet met name vermelde schippers
uit Dreischor via de tol respectieve
lijk „8 last tonharinc", „13 last ton-
harinc", „4 last vors harincx" en „8
last tonharincx", naar Antwerpen.
Op 15 oktober vervoerde Jan
Lemsone .schipper uit Dreischor,
weer 7 last tonharing naar Antwer
pen, en 4 dagen later een collega
van hem uit Dreischor 4 last tonnen-
haring. Op 4 februari 1496 passeerde
een Dreischorse schipper met 4
amen. Rijnwijn. Op 27 oktober 1498
vervoerde een collega van hem 3
last verse haring en weer een ande
re schipper op 3 november 5% last
tonharing. In 1554 werd vermeld dat
Dreischor te Iersekeroord was vrijge
steld van het betalen van tol.
Hoeken en Vlamingen
In de tijd van de Hoekse en Ka
beljauwse twisten, hadden in 1489
een aantal Hoeken, onder leiding
van Dreischors ambachtsheer Phi
lips van Kleef, samenwerking gekre
gen met opstandige Vlamingen. Ze
hadden zich met hun schepen ver
zameld in Vlaanderen, in de haven
van Sluis. Onder aanvoering van hun
22-jarige bevelhebber Jhr. Frans van
Brederode, zouden ze vanuit deze
operatiebasis een aanval doen op
Holland. Zomer 1490 zeilde de Hoek
se vloot Zeeland in. De Rotterdam
se stadhouder Jan van Egmond
kwam met zijn vloot vanuit Dord
recht, en in de Grevelingen kwam
het tot een treffen van de Bourgon
dische met de Hoekse schepen. Zes
tien van de 38 Hoekse schepen ge
raakten vast op de slikken, in de
van 12 tot 6 uur durende scheeps
strijd. Volgens andere bronnen werd
op het schorrengebied Repers, nabij
Maye een. veldslag geleverd.
In elk geval werd het 300 man
sterke leger van Frans van Brede
rode verslagen. Jhr. Frans werd ge
vangen genomen en naar Dordrecht
vervoerd. Hy werd daar in een to
ren opgesloten en overleed daar op
11 augustus 1490 aan een hoofdwond
en een kogehvond in een been.
De overgebleven schepen van de
Hoekse edelen, verzamelden zich te
Sluis, waar de bemanning verder,
onder het mom van kaapvaart, een
zeeroversbestaan leidde.
Veerdiensten
Vanuit Maye waren er veerdien
sten op Oude Tonge, Herkingen en
Duiveland. Aliaen Corneliszoon
pachtte deze overzetveren over het
jaar 1527, voor 2£ 13 schellingen.
Behalve Maye, had Dreischor ook
nog het haventje dat Bellaert of Bel-
dert heette. Ten behoeve van de
schippers en hun gezinsleden, stond
er een aan St. Leonard gewijde ka
pel. De Utrechtse bisschop benoem
de in 1478 Heer Brulius, als bedie
nende priester van deze kapel.
In 1530 kreeg, in plaats van de over
leden priester Iman Arendszoon,
Jan Janszoon van Heze zijn aanstel
ling. Deze deed in 1549 afstand,
waarna Nicolaas Janszoon de Haas
in deze functie werd benoemd. In
1559 werd Nicolaas ontslagen en
opgevolgd door Jan Janszoon Backer
Deze overleed reeds in 1560 ,toen
Adriaan de Beverde, als laatste
priester van deze kapel in dienst
kwam. Na de hervorming verdween
deze kapel uiteraard.
Beldert bleef als haven bestaan
tot 1953. Door inpoldering van het
Dijkwater, kon de haven niet meer
functioneren, zodat hij grotendeels
werd gedempt. Ook de uitwatering
van de polder was daardoor onmo
gelijk geworden, zodat aan de Noord-
dijk een elektrisch gemaal werd ge
bouwd.
SCHARENDIJKE, 14-10. Eind vorige week werd dooi
de V.V.V. voor Scharendijke en omgeving een buiten
gewone ledenvergadering gehouden, wegens voorzie
ning in enkele vakatures in liet bestuur.
De voorzitter de heer L. F. van Wijck kon een 15-tal leden welkom heten
in café „Scharendijke' van de heer D. P. Luyendijk. De heer Van Wijck had
gemeend na ongeveer 25 jaar voqrzitter te zijn geweest deze funktic te
moeten overdragen aan een jongere kracht. In zijn plaats werd als voorzitter
gekozen de heer J. I. Ouvvenbroek.
Enige diskussie ontstond doordat
enkele leden in de vakature van de
heer F. B. de Goederen, die het se
cretariaat vervulde een secretaris in
funktie wilden kiezen, ofschoon de
voorzitter er op wees, dal dit volgens
de statuten niet toegestaan was (het
bestuur verdeelt nl. de funkties).
Allereerst werd in de vakture van
de heer J. Versteeg als bestuurslid
gekozen de heer P. B. Verschuur. In
de vakture van de heer De Goederen
werd tenslotte gekozen mevr. J. M.
van Dommelen-Akerboom. De aftre
dende bestuursleden werd dank ge
zegd voor hun werk voor de VW.
De heer Van Wijck nam hierna af
scheid als voorzitter. Hij zegde toe,
voor zover hij hiertoe gelegenheid
zou hebben de VVV daadwerkelijk te
blijven steunen.
De heer J. Lemsom zegde de heer
Van Wijck namens de ledenvergade
ring dank voor zijn 25-jarig voorzit
terschap en overhandigde hem een
aantal boekwerken.
Besloten werd een commissie te
vormen die een wijziging van de
statuten zal voorbereiden.
Ledenvergadering C.B.T.B.
Op vrijdag 18 oktober wordt in de
„Prins van Oranje" te Goes, een
buitengewone ledenvergadering ge
houden van de C.B.T.B. Een inlei
ding wordt' gehouden door de heer
G. J. de Jager, waarna een forum-
diskussie volgt over de huidige land
bouwproblematiek. In het forum
heeft voor Schouwen-Duiveland zit
ting, de heer J. A. van der Bijl.
ZIERIKZEE
Eénbestellingssysteem P.T.T.
Als laatste gebied in het Postdis-
trikt Middelburg zal op 21 oktober
a.s. op Schouwen-Duiveland het
éénbestellingssysteem worden inge
voerd.
WESTERSCHOUWEN
Zeeuwse kollekte
De opbrengst van de Zeeuwse kol
lekte te Haamstede bedroeg f 493,10
en te Burgh f 248,Het totale be
drag voor de gemeente Westerschou-
wen komt hiermee op f 1416,
DUIVELAND
Taakverdeling college b. en w.
De taakverdeling van het nieuwe
college van burgemeester en wethou
ders van de gemeente Duiveland is
als volgt vastgesteld: burgemeester J.
D. de Kam: bestemmingsplannen, po
litie, representatie, woningbouw, al
gemene zaken en brandweer; wet
houder A. L. Bakker: openbare wer
ken en sociale zaken; wethouder S.
Overbeeke: onderwijs, sport en re
creatie.
KERKWERVE
Bejaardensoos
Op de derde middag van het nieuwe
seizoen brachten de bejaarden van
de sociëteit te Kerkwerve een bezoek
aan het dolfinarium „Dolfirodam" te
Scharendijke.
De bejaarden zaten met genoegen
te kijken naar de prestaties van de
jonge zeeleeuwen, die pas een half
jaar in training zijn. Ook genoten zij
veel van de dolfijnenshow.
Na de voorstelling vertrok de bus
weer naar het verenigingsgebouw te
Kerkwerve, waar onder het genot
van een kop koffie werd nagepraat.
De volgende soosmiddag zal wor
den gehouden op dinsdag 22 oktober.
Voor de bejaarden is er elke don
derdagmiddag om 16.15 uur bejaar-
dengymnastiek in het verenigingsge
bouw. Speciale kleding wordt niet
vereist.
school alhier plaats vinden in het
schoolgebouw, onder voorzitter
schap van de heer Anth. Ista.
Na de opening door de voorzitter
volgt o.a. het financieel verslag. Ver
volgens bestuursverkiezingen, waar
bij mevrouw P. Bouwman-Schot en
de heer C. Boogert L. W.z. aftredend,
doch herkiesbaar zijn. Verder zullen
verschillende schoolzaken ter spra
ke komen en tevens de rondvraag.
Over het onderwerp „Basisonder
wijs - voortgezet onderwijs" zal deze
avond spreken de heer Soesman, de
caan aan de Rijksscholengemeen
schap: „Prof. Zeeman" te Zierikzee.
Kollekte „De Fakkels Bijeen"
D eopbrengst van de blindenkol-
lekte „De Fakkels Bijeen", ten bate
van de samenwerkende instituten
van alle gezindten, nl. „Bartimeus"
te Zeist, „Sonneheerdt" te Ermelo,
Blindenvacantieoord „Denneheul" te
Ermelo, „Plantage-werkinrichting"
te Amsterdam, Blindentehuis" te
Wolfheze, en de Blindenbibliotheek
te Zeist, werd hier ter plaatse uit
gevoerd door de. dames: mevrouw
Bal-Rotte, mevrouw Capelle-Beije,
mevrouw Dorst-Capelle, mevrouw
Van 't Hoff-Dorst, mevrouw Van der
Maas-Rotte, mevrouw Rotte-Beije,
en de jongedames: Aberdien Beije,
Rianda Dalebout, Anja Goudzwaard,
Marja de Jonge en Lea Rotte, zulks
onder leiding van de heer A. J. Rot
te. De opbrengst bedroeg dit jaar de
som van f 292,23. Aan alle gevers en
geefsters, leiding en kollektanten
een woord van dank namens alle
instituten.
BRUINISSE
„Puntjes" van de gemeente
Van gemeentewege wordt verno
men, dat de grondaankoop t.b.v. de
uitbreiding van het voetbalveld door
G.S. is goedgekeurd. Een andere
goedkeuring geldt het krediet voor
he,t herstellen van het wegdek rond
de vissershaven. De premiebeschik
king is afgekomen voor de bouw van
ach woningen, met de bouw waar
van zo spoedig mogelijk 'n begin kan
Advertentie
Gezellig pannekoeken *Ti
eten bij ons
A/ met het gehele gezin
Middelharnls
j na de drukke
zaterdagse boodschappen of f
zondagmiddag tijdens
het ritje of de wandeling
t ♦♦>(01870) 2004 en 2704#^^4
▲AAAAAA AAAki 111
worden gemaakt. Wat de gasaanslui-
tingen betreft, waren per 3 oktober
1973 687 woningen en gebouwen op
het aardgas aangesloten. Per 1 ok
tober 1974 bedroeg dit aantal: 766.
Op 1 november zal een vergade
ring van de gemeenter-aad worden
gehouden. Het aantal inwoners op 1
maart 1974 bedroeg: 2681. Per 1 ok
tober was dit aantal toegenomen tot
2748.
Zaadvisserij Groninger Wad
geen succes
De. mosselzaadvisserij op het Gro-
niger Wad, heeft in de week van 7
tot en met 11 oktober zeker niet ge
bracht wat er van werd verwacht.
Door het lage water, konden de mos
selen die men wilde vissen, niet be
reikt worden. Slechts enkelen slaag
den er in een vracht te bemachtigen
de meesten kwamen leeg of bijna
leeg terug. Meer geluk, hadden de
mosselkwekers, die het beproefden,
voor de kust van Goeree in de na
bijheid van Stellendam.
Ook deze week, wordt door een
aantal kwekers die ruimte hebben
(percelen) om het daar geviste zaad
uit te zaaien, nog gevist een bewijs
dat de voorraad nog niet is uitge
put.
Schapenteelt
Het belangrijkste middel van be
staan vóór de indijking was scha
penteelt. Verhandelde produkten
waren toen wol, boter, kaas, vlees
en huiden. Ook visserij was van
enige betekenis. Alleen adellijke
personen mochten jagen. In de mid
deleeuwen was zeinering van be
lang. Na de bedijking verdrong de
landbouw de veeteelt grotendeels. De
akkers bewerkte men met primitieve
landbouwwerktuigen. Men verbouw
de knollen, vlas, koolzaad, graan,
meekrap en bonen. Wellicht ontstond
door uitgebreide teelt van het laatste
produkt de bijnaam boonpoken voor
de Dreistenaar.
In de Zeeuwse keur van 23 mei
1444 werden voor „Scouwen, Duve-
lant, Noortgouwe en Dreyschier"
voorschriften betreffende de mee
krap uitgevaardigd. Omdat de mee
krap te vroeg werd gedolven, ging
de waarde van de plant, als lever
ancier van verfstof, sterk achteruit.
Bepaald werd dat de „mee" niet
voor St. Gillis, dat is 1 september
mocht worden gedolven.
Kringvergadering
Rode Kruis Zeeland
De halfjaarlijkse kringvergadering
van het Rode Kruis Zeeland zal ge
houden worden op zaterdag 16 no
vember in „De Prins van Oranje" te
Goes. In deze bijeenkomst zal af
scheid worden genomen van de ere
voorzitter mr. J. van Aartsen.
Zeeuwse Raad voor
de Arbeidsmarkt
De openbare plenovergadering van
de Zeeuwse Raad voor de Arbeids
markt zal gehouden worden op don-
acht woningen, met de bouw waar
van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Z.-Vlaandercn te
Terneuzen.
NIEUWERKERK
Opbrengst kollekte
„De Fakkels Bijeen"
De kollekte voor „De Fakkels Bij
een", bestemd voor de hulp aan
blinden, heeft te Nieuwerkerk opge
bracht f 179,25. Dit bedrag werd
door de volgende kollektanten bij
eengebracht: Nelly den Haan, Cor-
ry Dorst, Ans van Dijke, Greta Rui
tenbeek en Marjan Folmer.
Kollektanten en alle gevers (geef
sters) hartelijk dank voor de bijdra
gen.
OOSTERLAND
Ouderavond
Openbare Basisschool
Op donderdagavond 17 oktober a.s.
(kwart voor acht) zal de jaarlijkse
ouderavond van de openbare basis-
OOSTERLAND. 14-10. Donderdag
had in het schoollokaal van de voor
malige basisschool aan de Groene
Poort alhier (een dépendance van de
openbare basisschool aan de Dokter
Schutterstraat, waarin de eerste klas
is gehuisvest met mevr. J. H. van
Damme-Hazalbag als onderwijzeres)
een contact-avond plaats, die zeer
goed werd bezocht.
Er had ongeveer een 40-tal ouders
aan de oproep gevolg gegeven, waar
onder een 8-tal vaders, om het werk
van de kinderen in ogenschouw te
gaan nemen. Mevr. Van Damme liet
allemaal de revue passeren wat in
de eerste klas (vaak de moeilijkste)
werd gepresteerd door de leerlingen.
Het lag enerzijds in de bedoeling de
ouders daadwerkelijk kennis te laten
maken met de huidige onderwijs
methoden, en met de daarbij ge
bruikte leermiddelen, omdat dit; voor
de ontwikkeling en begeleiding der
kinderen van het grootste belang is.
Anderzijds wilde men de ouders in
de gelegenheid stellen te informeren
naar de vorderingen van de kinderen
bij de betrokken leerkracht. Men is
hier, dank zij de goede toelichting
door de onderwijzeres, bijzonder
goed in geslaagd.
Nieuwe leermiddelen
Allerwege waren de ouders ver
wonderd over de nieuwe leermidde
len, zoals letter- en rekendozen,
bandrecorder, stencilmachine enz.
die tegenwoordig het onderwijs ten
dienste staan, en het verschil met
vroeger bijzonder accentueren. Ge
tracht wordt zoveel mogelijk de
overgang van de kleuterschool naar
het basisonderwijs soepel te doen
verlopen, vandaar dat ook het speel-
element bij de lessen niet wordt ver
waarloost. Er zijn reeds leerlingen,
die na zes weken op de school te zijn
geweest, aardig woordjes lezen kun-
en, een bewijs dat deze nieuwe leer
methode goed aanslaat.
Resumerend kan worden gezegd
dat het een goed geslaagde contact
avond geworden is, zeer geschikt om
het contact tussen ouders en leer
krachten levendig te houden.
Explosie te Kerkwerve
KERKWERVE, 14-10. In de nacht van. zondag op
maandag werd een groot aantal bewoners van de
Vroonstraat en omgeving te Kerkwerve opgeschrikt
door een explosie. Kort daarop werd brandalarm
gegeven.
In de woning van dc lieer S. aan
de Vroonstraat had zich een gascx-
plosic voorgedaan en was brand ont
staan in de woonkamer.
De brandweer van Kerkwerve,
die spoedig ter plaatse was, had in
korte tijd het vuur onder de knie.
Vermoedelijk is gas in dc kamer ge
stroomd door een ondeugdelijke
aansluiting van de gaskachel. De
schade aan de inboedel en de wo
ning is aanzienlijk. De ruiten aan dc
voorzijde beneden en aan de ach
terzijde bbven werden door de
kracht van de explosie allen ver
nield. Op het moment van de ont
ploffing bevond de bewoner zich
waarschijnlijk in de woonkamer en
werd zwaar gewond aan gezicht en
lichöam. Hij werd opgenomen in het
ziekenhuis.
