BIJDRAGE TOT HISTORIE
VAN BIJZONDER DORP
perikelen
Om vermogens-
aanwasdeling
Doden in Ulster
1
^Iolty* iijode
De parfum-test
Den Uyl: „Niet volgens boekje"
REGERING GAAT LASTEN
KLEINE ZELFSTANDIGEN
VERLICHTEN
4
PULLONDER*
V
Adolf van Kleef, geboren 28 juni 1425, als zoon van
Adolf I van Kleef en Maria van Bourgondië, trouwde
te Rijssel oj> 13 mei 1453 met Beatrix van Portugal.
Philips de Goede gaf hun als huwelijkscadeau de heer
lijkheid Dreischor, zodat Adolf van Kleef de nieuwe
ambachtsheer werd.
Na het overlijden van zijn vrouw, hertrouwde Adolf van Kleef te Brugge
op 21 juni 1470 met Anna van Bourgondië, een natuurlijke dochter van Phi
lips de Goede.
Hij regelde op 19 februari I486 de bedijking van het poldertje Maarland
in het Dijkwater. Lettaerde, ook als Vlettaerde vermeld, gelegen tussen Dreï-
sehor en Sir Jansland, werd in 1489 ingedijkt.
Adolf van Kleef werd heer van Ravestein, Herpen, Uden, Wijnendale en
Dreischor. Xa zijn overlijden op 18 september 1492 vererfde de heerlijkheid
Dreischor op zijn zoon Philips, die tot de Hoekse partij behoorde.
JrGLSckor
DREISCHOR. De heer J. L.
Braber te Dreischor, arts ter
plaatse en bekend om zijn his
torische kennis, heeft een stu
die voltooid van Dreischor,
over het manuscript waarvan
wij de beschikking kregen. In
- naar te verwachten valt -
een groot aantal afleveringen,
willen wij de geschiedenis van
Dreischor hier publiceren.
Heer Philips van Kleef overleed
kinderloos in 1528, zodat Dreischor
weer in de boezem van de grafelijk
heid van Zeeland terugkeerde, wat
betekende dat Karei V. als palts
graaf van Zeeland, eigenaar van
Dreischor werd. Hij b:ieef dit tot 1555
toen hij ten gunste van zijn zoon
Philips II, afstand deed. De keizer
oefende als ambachtsheer van „het
land en de heerlijkheid Dreischor
met zijn toebehoren", zoals dat of
ficieel heette, direkt invloed uit te
Dreischor. In de praktijk gebeurde
dat door zijn rentmeester Beoosten-
schelde (over Schouwen, Duiveland.
Tholen, Sint Philipsland 'en Srim-
melsdijk).
In 1532 was dat Hendrik.van de
VVerve, ridder, wonend in de Zeeuw
se hoofdstad Middelburg, die als bal
juw van Dreischor, de belangen van
de keizer behartigde. Op 22 april
1532 was hij in deze funktie te Brus
sel beëdigd.
Omdat de rentmeester altijd te
Middelburg woonde, stelde deze op
zijn beurt een gecomitteerde (plaats-
Een 1908-plaatje van het Zierik-
zee.se hart: het Havenplein met
Gasthniskerk. Men lette op de royale
bomen op de voorgrond.
vervangende) baljuw aan, die in het
Dreischorse slot- woonde en ter plaat
se de voorkomende zaken afhandel
de. De ernstige vergrijpen op Schou
wen en Duiveland werden door de
vierschaar van Zierikzee in 's Gra
vensteen behandeld. Bommeneede en
Dreischor maakten daarop een uit
zondering, omdat dit hoge heerlijk
heden waren. Te Dreischor berecht
ten de schepenen dus ook moorden
en doodslagen.
In 1532 was - Joos Aliaenszoon
plaatsvervangend baljuw. Hij be
rechtte in die tijd met 'zijn vier
schaar alle delicten
„Verbrant
In het oudste actaboek (dat is no
tulenboek) .van de kerkeraad te Drei
schor. staat zonder verdere toelich
ting de simpele zin: „Den 1 may 1634
is alhier Joris Pieterse om bloet-
schande verbrant". Ook J. J. Klom-
pe vermeldt dit-in zijn in 1949 ver
schenen. verdienstelijk boekje „Drei
schor, historische bijzonderheden".
Deze doodstraf maakte ongetwijfeld
grote indruk op de bevolking. Het
was het laatste doodvonnis dat hier
werd voltrokken.
Maar in de vporgaande eeuw was
dat allerminst een uitzondering, zo-
als. verder blijken zal. De nog be
staande grafelijke rekeningen van
1532-1570; bevatten" betreffende de
berechtingen in' deze periode te Drei
schor, uitvoerige gegevens. Men zou
uit het grote aantal' berechtingen dé
conclusie kunnen trekken dat in
Dreischor d'e criminaliteit groter was
.dan .elders. Dat is allerminst het ge-,
val. Talloze delinquenten uit nabu
rige dorpen zochten juist hier hun
toevlucht
Gewijde grond
Er bestaat een hardnekkige over
levering dat Dreischor een vrijplaats
was, zodat misdadigers er dus niet
berecht zouden worden. Zeker is dat
vóór 1530 de berechting erg soepel
was. althans volgens de toen heer
sende opvattingen.
Bovendien blijkt duidclpk dat tot
het eind van de middeleeuwen, een
Uit Breischors verleden
In de middeleeuwen gedoogde men
in de kerk dus geen wereldlijke in
menging', zelfs niet als het personen
betrof die gewelddaden hadden ge-
gepleegd. De baljuw mocht de gewijde
omgeving', kerk en kerkhof - dus be
grensd door de kerkgracht niet ont
wijden, door daar iemand die er
asyl had gezocht in hechtenis te ne
men.
Soortgelijke voorvallen vemieldt
de Bijbel. Soms vluchtte een delin
quent in de tempel, greep daar de
hoornen van het altaar vast en
meende dan gevrijwaard te zijn van
gevangenneming.
Tot ver in de 16e eeuw berechtte
men nog geheel volgens Oud-testa-
mentische en later middeleeuwse
normen: oog om oog en tand om tand
Iemand die een moord had gepleegd
werd dan in het merendeel van de
gevallen tot de doodstraf veroor
deeld
Plet oudste, nog bestaande gebouw
in Dreischor. Het koor, als oudste
gedeelte, werd omstreeks 1340 ge
bouwd.
Oudste huis
Het oudste huis is Ring 5\°de tim-'
merwinkel van de familie Padmos;,
waarvan helaas de trapgevel is ver
wijderd. Aan de balkconstructie is
te zien dat het huis omstreeks 1520
is gebouwd. De zogenaamde kazerne,
Ring 3, werd volgens de schouw-
steen in 1537 gebouwd. De bevolking
gaf in de vorige eeuw deze naam
aan de woning omdat er toen vier en
soms vijf gezinnen in woonden, met
in totaal ongeveer 25 personen. Het
er naast staande raadhuis, is een
eeuw jonger. Volgens de muuran
kers werd het in 1637 geb'ouwd. Be
halve wapenstenen van Zeeland en
Dreischor en een gevelsteen met
justitia, ziet men de standaard-el,
waaraan de winkeliers hun maatlat
ten moesten ijken.
Het slot raakte in. de vorige eeuw
onbewoond, werd verwaarloosd, zo
dat men spoedig tot afbraak over
ging.
De fundering, ontgraven na de
ramp van 1 februari 1953, werd ge
bruikt om daarop - zonder dat ge
heid behoefde te worden - een bur
gemeesterswoning te bouwen, in de
stijl van het Haase HofwijCk. Dit
huis, waarin de 18e eeuwse gevel
steen van het slot Winden burg werd
geplaatst,,kwam in partikulier bezit,
na de samenvoeging van Dreischor,
Noordgouwe, Zonnemaire en Brou
wershaven, tot de nieuwe gemeente
Brouwershaven.
Enige 17e en 18e eeuwse gevels en
een overdekte „stravalje" geven ca
chet aan de vrij gave dorpsring.
Sedert 26 januari 1973 valt het ge
hele dorp onder het begrip „be
schermd dorpsgezicht", zodat er een
redelijke garantie bestaat, dat geen
afbreuk zal worden gedaan aan het
dorpsschoon van het mooiste dorp
van Zeeland.
DEN HAAG, 10-10. 0|> korte termijn zal (le regering
maatregelen treffen 0111 de lasten van de kleine zelf
standigen - niet van de gehele groep zelfstandigen - te
verlichten. Dit heeft minister Dnisenberg van finan
ciën donderdagmiddag in de Tweede Kamer gezegd
tijdens het algemene financiële dehat.
De concrete plannen staan nog niet vast. Er wordt niet gedacht aan de
vervroegde volledige invoering van de regeling voor de fiscale oudedags
voorziening voor zelfstandigen. Hiervan zouden de zelfstandigen met een
hoog inkomen in het bijzonder profiteren.
DEX HAAG, 10-10. Een wette
lijke regeling van de vermogens-
aanwasdeling moet de regering de
oplossing brengen van de problema
tiek van de uiteenlopende rendemen
ten in het bedrijfsleven, een en an
der mede in het kader van het over
leg over het arbeids voorvvaarden-
beleid in 1975.
Dit heeft minister Duisenberg van
financiën donderdag gezegd tijdens
het voortgezette algemene financiële
debat in de tweede kamer, als aan
vulling op hetgeen premier Den Uyl
eerder op de dag over die regeling
zei.
D'66-fraktievoorzitter Terlouw
had woensdag, sprekende over de
behandeling van de enevenredige
winsten, het begrip „progressieve
vennootschapsbelasting" gehanteerd.
„De regering denkt voor deze pro
blematiek niet aan het fiscale in
strumentarium", aldus minister Dui
senberg.
Brandweer
in gewestverband
EINDHOVEN. 10-10. De Commis-
sarsi van de koningin in Noord-Bra
bant, de heer J. van der Harten,
heeft op een tweedaags congres van
brandweercommandanten aange
drongen op gewestvorming en sa
menvoeging van hulpkorpsen als
brandweer, ambulancevervoer en
geneeskundige diensten onder één
noemer. De Commissaris sprak bij
de opening van het kongres. dat
door de Nederlandse Vereniging van
brandweercommandanten was geor
ganiseerd op het Eurostrand in Wes
terhoven.
BELFAST. 11-9. Vrijdagochtend is
in hel noorden van de Noordierse
hoofdstad een man doodgeschoten,
die te voel naar zijn werk ging. Vol
gens de politie is er drie keer op
hom geschoten.
Een protestantse extremistische
groepering heeft vrijdag bekendge
maakt, dat zij verantwoordelijk is
voor het doodschieten van een ka
tholiek op donderdag.
In de afgelopen vijf jaar van ge
weldpleging in Ulster zijn er voor
zover bekend tot dusver in het ge
heel 1085 mensen om het leven ge
bracht.
Minister Duisenberg zei in het bij
zonder te zullen nadenken over her
invoering van de zelfstandigenaftrek
bij de heffing van de inkomstenbe
lasting. Deze aftrek werd enkèle ja
ren geleden tijdelijk toegepast voor
afgaande aan de nieuwe wettelijke
regeling inzake de oudedagsvoorzie
ning.
Er gaat een ambtelijke werkgroep
aan de slag om te studeren op de
proble.rna.tiek. v§n de. fiscale behan
deling van winsten, gezien in hét
licht yan de inflatie. De oud-minis
ter van finapX'iën, prof Hofstra.
thans nog hoogleraar in het belas
tingrecht te Leiden, zal een de'el van
zijn lijd. en volgend jaar na zijn
emeritering nog meer tijd, aan de
studie wijden. De problematiek
speelt ook bij de zelfstandigen een
rol. Het resultaat van de studie zal
voor hen van belang zijn, aldus mi
nister Duisenbex-g.
Een strak afkledend, makkelijk te
combineren truitje. Heerlijk onder
een blouse, op '11 rok of pantalon.
Zachte soepele banlon of acryl,
makkelijk zelf te wassen.
In vele modieuze kleuren o.a.
zwart, bruin, roest, bottle, écru.
Maten 38—44. In een heel plezierig
prijsje
Met de hand op 't hart: ons
modenieuws is uw moeite
waard!
Dam 19 Zierikzee
Tel.01110-2816
Tweede Kanier
DEN HAAG, 10-10. De KVP-
fraktie heeft grote bezwaren tegen
een uitgavenontwikkeling die al in
1976 weer noopt tot stijging van de
belastingdruk, zoals in de miljoe
nennota wordt aangekondigd.
Financieel-economisch deskundige
Notenboom ontwikkelde deze be
zwaren waarbij hij zich afvroeg of
dit nu de meest juiste aanwending
van de extra aardgasopbrengst is.
waaraan ook de volksgemeenschap
moet bijdragen.
Het voorstelvan de i*egerïng om
volgend jaar bij de belastingheffing
de inflatiecorrectie voor 80 procent
doorgang te doen vinden is bij de
tweede-kamerfractie van de PPR
niet in goede aarde gevallen. „Het
voorstel levert geen bijdrage aan het
eerlijk delen", aldus dr. Jansen
woordvoerder van de fractie.
VOOR DE VROUW
DEN HAAG, 10-10. Volgens pre
mier Den Uyl gaat de werkloosheids
ontwikkeling niet meer volgens bet
boekje, een louter conjuncturele
verklaring is niet meer te geven.
Voor een groot deel is de werkloos
heid van structurele aard. Veel uit
eenlopende factoren, die deze ont
wikkeling veroorzaken, zijn aan het
werk.
Drs. Den Uyl vroeg zich tijdens de
algemene beschouwingen, donder
dagmiddag, af of wel snel genoog is
gereageerd op de werkloosheidsont
wikkeling en op de veranderende
aard van de werkloosheid. Zo is bij
voorbeeld nu wel duidelijk geworden
dal de overheid in 1973 een te gerin
ge stijging van de bestedingen heeft
verwezenlijkt in vergelijking met
Wal nodig was om de teruggang in
de bestedingen te compenseren.
Parfums zijn onder te verdelen in
vier groepen nl. de bloemen, vruch
ten, kruiden en hout-geuren. Denk
na welke het beste bij u past en pro
beer hem dan uit. Dit proberen is
de enige manier om de juiste geur te
vinden. Spuit een beetje op uw pols
en wacht enige seconden met ruiken
totdat de geur aangenomen is. wacht
dan weer twee minuten en ruik op
nieuw.
Als de geur nog steeds aangenaam
is dan kunt u ervan opaan dat iede
reen uw parfum zal bewonderen.
Test nooit een geur door alleen maar
aan het flesje te ruiken en ruik nooit
meer dan twee geuren in één keer
anders gaan de geuren mixen en dan
raakt uw neus helemaal in de war.
Vindt ii het parfum van uw vrien
din zo Jekker, probeer Dot dan eerst
bij uzelf, voordat u tot aankoop
overgaat, omdat de geur bij uw
vriendin goed kan zijn. maar bij u
heel anders kan ruiken. Iedere huid
verschilt in zijn reaklie op parfums
Draag parfum dagelijks op die
plaatsen van uw lichaam die de
geur het beste tot zijn recht doen
komen zoals polsen, knieholten, nek
en armen. Voor dagelijks gebruik is
uiteraard oen Eau de Toilc'.te beter
omdat deze goedkoper is c«i toen do
pnrfumgcur bevat. Zorg voor uw
parfum, hitte en sterk licht zijn de
vijanden van de parfum, /.ij kunnen
ervoor 2oigen dat de parfum ver
vliegt en zijn geur vei Bost. Van Max
Factor zijn /.ojuisl drie nieuwe par
fums verschenen Hypotique. Aqua-
rus en Miss Factor, die /inh goed
aanpassen, zowel bij de blonde als
de donkore types.
verdachte niet mocht worden gegre
pen als hy zich op gewijde grond be
vond. Dat was in de kerk. of op het
kerkhof (het hof rond de kerk, bin
nen de kerkgracht gelegen).
Dit terrein vormde een immuni
teit en was onttrokken aan het ge
zag van de landsheer. Ook de Mid
delburgse abdij was zo'n vrijplaats.
Later vormde zo'n door de bisschop
gewijd gebied een twistpunt tussen
geestelijke en wereldlijke macht. De
landsheer won uiteindelijk. Dat het
kerkhof gewijde grond was, blijkt
onder meer uit de nog aanwezige
lavabo of piscina, in de muur van de
sacristie. In deze piscina wasten de
priesters hun handen, waaraan
kruimels van de heilige hostie kleef
den, en het kerkelijke vaatwerk. Dit
waswater mocht alleen op gewijde
grond komen en dat was het kerk
hof. De afvoer van deze wasgele
genheid loopt daarom dwars door de
buitenmuur.
Volgens de keur van Jan Blois van
1366, mocht in „geestelijke saecken,
nyemant voirder, dan voir den out-
aer in de kereke" worden gedaagd.
Deze bij de bedijking gestelde voor
waarde, toonde het stadsbestuur van
Tholen in 1438 als „advies" weer
eens aan „die van Dreyschor".
Geen wereldlijke
inmenging
DEN HAAG. Premier Den' Uyl aan
hef woord tijdens het antwoord van
de regering aan de sprekers in de
Tweede Kamer, die deelnamen aan
de politieke en financiële beschou
wingen.
