BIJDRAGE TOT HISTORIE
VAN BIJZONDER DORP
a
I
Vij J©
TeebBiek
Rabobank
4
Zeeuwse bietencampagne
stagneert door vele regens
STREEKNIEUWS
Toekomst
autoindustrie
somber
xx: ^X'x^'^Nxxx-Cx'
xcx'
X -'$■ 'X
Vlicbforg X XX X- XX
:i)ze&scfajtra< X XXX XX.vXXx
XX^XXX
tv X C\ Maijzt:,;.vv-X'XXAyx
S XX X:X^XXxX-:-bx
/ttuvclatit
xJ}|II- tekuté- x *.x
IhrvawmmtjM W
J305
dj
Sedert liet begin van onze jaartelling is de geogra
fische toestand van ons land nergens zó ingrijpend ver
anderd, als in het Zeeuws-Hollandse deltagebied. Het
grondgebied van de landsheer werd daar niet door
oorlogsgeweld vergroot, maar door aanslibbing. Be
staande eilanden verdwenen soms tijdens hoge water
vloeden; nieuwe verrezen als opwas in de brede
stromen.
Eerst ontstonden kleiplaten, waarvan een aantal zo ver boven de zeespiegel
kwam te liggen, dat ze bij normale hoogwaterstand droog bleven. Ondanks
getijdenwerking, ontstond er begroeiing met grassen en 'andere planten,
zodat in de zoute zeearmen schorren ontstonden. In het noordelijke en oos
telijke gedeelte van dit waterrijke gebied was het water brak. Onbedijkte
en buitendijkse weiden heetten daar gorzingen of gorzen. Niemand twijfelt
er aan dat de tweede lettergreep van de naam Dreischor aan zo'n schor is
ontleend, maar de betekenis van de eerste lettergreep is minder duidelijk.
Dat het drie zou betekenen, zoals algemeen wordt aangenomen, is niet waar
schijnlijk, omdat de drie schorren waaruit Dreischor zou zijn ontstaan,
slechts geforceerd aantoonbaar zijn.
Uit Droiscliors verleden
Waarschijnlijker is, dat de eerste
lettergreep is afgeleid van het woord
Dries, Dries wil zeggen, grond die
beweid wordt. In de middeleeuwen
schreef men veelal Driesschyere, dus
met dubbel S. De beweiding gebeur
de hier vrijwel uitsluitend met scha
pen. Dat is ook symbolisch weerge
geven in het dorpswapen. Dat in dat
wapen drie schapen elk op een schor
zouden staan, waaraan de naam
Dreischor zou zijn ontleend (drie
schorren), is beslist geen bewijs.
Deze opstelling van de wapenfi
guren dient alleen, om het schild,
volgens de regels van de heraldiek,
zo veel mogelijk op te vullen.
Vóór de bedijking kwamen de
schorren bij een springtij onder wa
ter te staan en uiteraard ook bij
stormvloeden. Bij normale water
stand en weersomstandigheden,
weidden herders hun schapen op de
schorren.
Vliedbergen
Op Schouwen, Duiveland en ook
te Dreischor, had men vliedbergen
aangelegd, waarop herders met hun
kudden, bij hoge watervloeden een
veilige schuilplaats vonden.
Met vele andere polders, vloeide
tijdens de 9tormpramp op 1 februari
1953, ook de polder Dreischor in. Met
de dijkdichting werd spoedig begon
nen en in april van het zelfde jaar
was men daarmede zo ver gevorderd
dat de bevolking langzamerhand
kon terug keren.
In het volgende jaar begon de ega
lisatie en de ruilverkaveling van het
polderland. De werklieden legden
toen de voet van een eeuwen tevoren
afgegraven vliedberg bloot. Deze
vliedberg lag in een tiendblok, die
„Den hoogen hil" heette". Een vlak
bij gelegen tiendblok werd ..Het ou
de kerkhof" genoemd. In de vlied
berg vond men scherven uit de Ka
rolingische tijd, te meer een bewijs
van bewoning van het nog onbedijk
te grondgebied.
Omstreeks 1100
De eerste inpoldering zal om
streeks het jaar 1100 hebben plaats
gehad en omvatte zowel het huidige
Dreischor als Sir-Jansland. Het
vormde een zogenaamde ambachts
heerlijkheid, waarvan de eigenaar
recht had op tienden van de op
brengst van veeteelt en landbouw
De polder was daar voor in tiend-
blokken verdeeld. Jaarlijks werd het
tiende (of elfde) deel van de op
brengst te velde ten gunste van de
ambachtsheer, in het publiek ver
kocht.
De dijkjes van de oudste polder
waren laag. Een belangrijke bron
van inkomsten was de veenwinning
Zowel buiten- als binnendijks groef
men het veen of „moer" vanonder
een meer of minder dikke kleilaag.
Deze „darinck" zoals het veen ook
wel genoemd werd, werd nadat het
gedroogd was, als brandstof gebruikt
Hout schaars
Er was weinig boomgroei, zodat
hout schaars was. Uit de darinck, of
derrie, won men na verbranding en
toevoeging van zeewater zout. Deze
zeinering, was een lucratief bedrijf,
want zout was destijds van grote be
tekenis als conserveringsmiddel van
vis.
Zo woonde nabij Beldert om
streeks 1400 Simon Willemszoon, die
deze zeinering b'eoefende. Hij ver
trok naar Zierikzce, waar hij op 12
februari 1418 in het poorterboek
werd ingeschreven. Van hem stam
men de regentengeslachten Stave-
nisse en Cromstrijen af.
Onder het bestuur van zfón nazaat
Jan Stavcnfsse, als baljuw van Drei-
DREISCHOR. De heer J. L.
Braber te Dreischor, arts ter
plaatse en bekend om zijn his
torische kennis, heeft een stu
die voltooid van Dreischor,
over het manuscript waarvan
vvy de beschikking kregen. In
- naar te verwachten valt -
een groot aantal afleveringen,
willen wij de geschiedenis van
Dreischor hier publiceren.
schor, werd in 1637 het nog bestaan
de „plae'sen'uus" gebouwd.
Links boven het toegangspoortje
is zijn familiewapen aangebracht.
Het vertoont twee golvende dwars
balken (water), vergezeld boven van
drie en onder van twee zwarte tur
ven. Dit duidt op de moernering,
waarmede zijn voorouders te Drei
schor fortuin maakten.
De geringe hoogte van de water
kering en het ondermijnen van de
dijken door het uitgraven van het
voor de zeinering benodigde veen,
had noodlottige gevolgen.
Sintaaglenvloed
Door de Sintaagtenvloed op 14
december 1287 (1288), vloeide de gro
te polder in. Er ontstond een brede
en diepe stroomgeul, waardoor de
polder in tweeën werd gesplitst. La
ter- ver'bVeedde deze .geul zich. tot hef
noordelijk gedeëlite -v.an .het Dijkwa^
ter, zodat Dreischoren' Sirjansland.
hun eigen léven gingen leiden.. Eerst
in 1496 werd' het darinckdelven bihr
neridijks verboden; tot op 30 roeden
afstand van- de dijken. Later/werd'
het veendélven voor. turf als brand
stof weer toegestaan, omdat op zou
te grond geen bomen groeien.
In 1515 verbood Karei- V "het da
rinckdelven geheel. Iedereen mocht
toen voor de benodigde brandstof
houtgewas planten aan de zijkanten
van de wegen tegenover zijn erf.
Sir Jansland ontleent zijn naam aan
de herbedijker Jan van Beaumont.
Dreischor parva of Klein-Dreischor
zoals het ook wel werd genoemd
werd in 1305 opnieuw ingepolderd.
Het bleef een miniatuurdorp met
een hechte dorpsgemeenschap en een
eigen karakter.
Jaren „drijvende"
Na de overstroming in 1287 bleef
het latere, eigenlijke Dreischor, tal
loze- jaren „drijvende", dat is onbe-
dijkt. Geruime tijd na 1300, vond
aanleg plaats van de tegenwoordige
dijk, die in de loop der eeuwen enige
malen werd opgehoogd. Vermoede
lijk in het eerste kwaz*t van de 14e
eeuw, gaf Pieler Kervincxzoon, rent
meester van Jan van Henegouwen,
aan de vier gebroeders Willem, Huge
Hallinc en Storm Oemszonen, ver
gunning om de poldér Dreischor op
nieuw te bedijken. De vorm vari de
polder 'bleef in de loop der eeuwen
vrijwel ongewijzigd. Overstromingen
worden vermeld in de jaren 1343,
1367 en 1570. In dit laatste jaar
vloeiden vele polders in, waarbij in
geheel Zeeland ongeveer 3000 per
sonen verdronken.
Daarna duurde het tot 1953, voor
dat het zoute zeewater weer binnen
dijks kwam. Na de herbedijking was
Dreischor een klein eiland, in het
noorden omspoeld door de Greve-
Ingen, westelijk door de Golde (Gou
we) en Sunnemaire en oostelijk en
zuidelijk door het in 1287 onstane
Dijkwater. Het vormde met de om
gevende schorren een gebied dat in
grote mate zelfstandig was en zijn
eigen rechtspraak had.
Door de inpoldering van Noord-
gouwe in 1374, feitelijk slechts het
leggen van twee dammen door de
Gouwe, tussen de dijken van Drei
schor en Schouwen, kreeg Dreischor
aansluiting met dc tien maal grotere
polder Schouwen.
In 1504 werd door de indijking van
Zonnemaire, deze verbinding nog
hechter. In het Dijkwater, de grens
lussen Schouwen en Duiveland,
werd in 104(1, onder de rook van
Schuddebeurs. een dam mat keer
sluis gelegd. In 1671 werd nabij Zie
rikzce ook een dergelijke sluis ge
maakt. Tot 1843, loeri het noordelijk
sas werd afgesloten, bleef door dit
kanaal scheepvaart mogelijk. Het
noordelijk gedeelte van het resteren
de opengebleven Dijkwater, ver
kleinde men in 1872, door inpolde
ring Van de Adriana Johannapolder
Het overblijvende deel, uitmondend
in de Grevelingen, inet inbegrip van
de haarspeldvormige haven van
Dreischor, sloot men in 1954 af van
de zee.
Hoge heerlijkheid
Dreischor was een hoge heerlijk
heid. Daartoe behoorde hef halsrecht
de doodstraf kon in al zijn varianten
worden uitgesproken en ter plaatse
worden voltrokken. Ook verminken
de straffen konden worden opgelegd
Het slot verrees ongetwijfeld kort
na de inpoldering. Het lag veilig
binnen de slotgracht, heette aan
vankelijk „stenen huys", maar werd
in latere eeuwen omgedoopt tot
„Windenburg"
Daar woonde de baljuw, als ver
tegenwoordiger van de ambachts
heer. Hij presideerde de „vierschaar"
de uit de dorpsbevolking gekozen
schepenen die de rechtbank vormden
De ambachtsheer had de jurisdictie,
regelde bestuur, wetgeving en recht
spraak. Hij had ook heerlijke rech
ten, de ambachtsgevolgen. Deze be
stonden uit; rechit van tolheffen,
windrecht (voor de korenmolens),
veer (in 1347 pachtte Hallinc Claes-
zoon het veer van 'Dreischor op
Schouwen), jacht, visserij, vogelarij,
duiventil, eendenkooi, zwaandrift,
plantrecht langs openbare wegen en
het recht van aanwas van buiten
dijkse slikken en gorzen. Heel be
langrijk was het reeds genoemde
tiendrecht. Aan de heer vervielen
ook nagelaten goederen van bastaar
den, onbeheerde goederen en bezit
tingen van personen zonder erfge
namen.
OOSTERLAND
Twee rijdende winkels
Met ingang van 3 oktober (van
daag) zijn de beide, plaatselijke
melkboeren, de heren H. M. Beije en
J. Bolle, er toe overgegaan om iii-
plaais van met het bekende melk-
wagentje met een rijdende S.R.V.-
winkel de klanten langs te gaan. En
dat betekent dat niet alleen de ge
wone zuivelprodukten, maar het ge
hele levensmiddelenpakket in de
twee rijdende winkels aanwezig is,
zodat het sjouwen met zxvare bood
schappentassen voor een groot deel
tot het verleden kan worden gere
kend.
Gisteren (woensdagmiddag) maak
ten de rijdende winkels hun op
wachting bij het publiek in het dorp
en werden van huis tot huis kleuri
ge feestfolders aangeboden. Boven
dien kreeg ieder een bloeiend plan
tje.
Afscheid wijkzuster
Op vrijdagavond 4 oktober a.s. zal
in een speciale daarvoor belegde
avond dooi* het afdelingsbestuur van
het Groene Kruis alhier (Ooster- en
Sirjansland) afscheid genomen wor
den van wijkzuster J. Compagge,
die na een diensttijd van bijna 24
jaar bij de afdeling, Oosterland gaat
verlaten. Deze avond wox*dt gehou
den in het Hervormd Verenigingsge
bouw aan de Sint Joostdijk, en vangt
aan om half acht.
Aankondiging verkoopdag
zendingskrans „Bid en Werk"
Op dinsdag 8 oktober a.s. zal hier
ter plaatse weer de jaarlijkse verko
ping plaats hebben van goederen die
ten bate van de Zending der Ger.
Gemeenten vervaardigd werd dooi
de Zendingskrans: „Bidt en Werkt"
alhier, presidente mevr. E. van 't
Hoff-Blaak. Zoals naar gewoonte
weer in het Ned. Herv. Verenigings
gebouw.
Wanneer men de enorme grote
voorraad goederen bekijkt die in het
afgelopen jaar weer door de dames
van de Zendingkrans zijn vervaar
digd kan worden geconcludeerd dat
men weer niet stil gezeten heeft. Al
lerlei soorten haak-brei-en borduur
werk en veel kledingstukken ook
voor kinderen en vooral niet te ver
geten de bekende poppen in oud-
Oosterlandse klederdracht, compleet
met haakmuts, die wel een speciali
teit van deze zendingskrans kan
worden genoemd en die er al bui
tengewoon veel zijn gemaakt en ver
kocht. Het aantal loopt al tegen de
1200 en ze zijn nog zeer i n trek
vooral nu de klederdracht van vroe
ger meer en meer tot het verleden
gaat behoren.
BRUINtSSE
Gat in toegang Grevefingensluis
In de toegang tot de Grevelingcn-
sluis bij Bruinisse is in de bodem
oen gat ontstaan van plm. 5 meter
diep. Dit is een gevolg van het spui
en. dat regelmatig gebeurt, waarbij
water uit het Grevelingonmeer, dooi
de open sluisdeuren naar buiten
wordt gelaten om het Grevelingen-
water op het gewenst peil te houden.
Zincon, de aannemers mij van Zink
werken, is (hans bezig bagger in het
gat te deponeren, terwijl nadat het
provisorisch gedicht is, verder zal
worden afgewerkt, ter voorkoming
van verdere beschadiging zal ter
plaatse een klein zinkstukje worden
neergelaten.
Portefeuille-verdeling college
In het college van B. en W. van
Bruinisse zijn dc portefeuilles ver
deeld als volgt: Burgemeester G.
Hokken: onderwijs, openbare veilig-
MIDDELBUKG, 2-10. De suikcr-
biclcncampagne 1971-1975 (lie ver
leden week tijdens mooi weer van
start is gegaan, is thans ten gevolge
van de zware en langdurige regen
buien van de laatste dagen aan liet
stagneren.
Vooral op de zware kleigronden,
die minder doorlatend zijn dan lichte
zandige grond, staan plaatselijk gro
te plassen water, waardoor de land
bouwers met hun rooimaehines niet
meer op het land kunnen komen.
Volgens een woordvoerder van de
coöperatieve vereniging suikeruni,
heid, planologie en brandweerwezen.
Wethouder Jumelet werd opnieuw
loco burgemeester, en kreeg de por
tefeuilles van woonruimte en van
visserij, terwijl wethouder Van Glist
sociale zaken en openbare werken
voor zijn rekening nam.
Lekke (fiets)banden J
BRUINISSE/ZIERIKZEE,
3-10. De gemalen heilaag in de f
fijne steenslag die als deklaag
dient op de parallelweg langs f
Rijksweg 18 heeft tot verdriet
van velen duidelijk aange- i
toond te scherpe bestanddeel-
ijes te bevatten. De klachten
over lekke fietsbanden waren
legio en die klachten kwamen
vooral van degenen die dage- f
lijks de route Bruinisse-Zie- f
rikzee moeten maken, dus
vooral de naar school rijdende
jongens en meisjes. Sommigen 4
hadden drie tot vier maal per f
week een lekke band en dat
betekende dus hoge kosten.
Door een speciaal daarvoor f
uit het oosten van het land ge- f
komen machine worden nu de
scherpe losliggende deeltjes J
opgezogen. De machine was 4
drie weken geleden al „be-
steld", maar loen niet direkl i
beschikbaar. i
die de fabrieken Dinteloord, Gronin
gen, Puttershoek. Roosendaal en Ze-
venbergen omvat en een woordvoer
der N.V. Centrale Suikermaatschap
pij. die de fabrieken Breda, Halfweg
Steenbergen, Vierveriaten en Sas
van Gent vertegenwoordigt, draait
men thans gemiddeld op slechts 80
pet. van de capaciteit.
Wanneer de regens aanhouden
komt men vooral in het zuid-westen
van ons land in moeilijkheden, daar
er nog grote hoeveelheid aardappe
len in de grond zitten, die voorlopig
nog niet geoogst kunnen worden.
PARIJS. Pierre Dreyfus, presi-
dent-direkteur van Frankrijks
grootste industriële onderneming La
Regie Renault, heeft zich woensdag
in Parijs somber uitgelaten over de
vooruitzichten voor de Europese au
tomobielindustrie op korte termijn.
„Ik verwacht dat vooral 1975 een erg
moeilijk jaar zal worden. De huidige
konjunkturele recessie in Europa na
de oliekrisis zal zeker 12 tot 16
maanden duren", zo voorspelde de
nu 66-jarige topman van dit Franse
staatsbedrijf.
Grote order voor
Schokbeton
ZWIJNDRECHT, 2-10. N.V. Schok-
beton heeft van de Rijksgebouwen
dienst de definitieve opdracht ont
vangen voor de levering en de mon
tage van de geprefabriceerde ele
menten voor het nieuwe Huis van
Bewaring in Amsterdam. De op
dracht, die zal worden uitgevoerd in
samenwerking met Kemper Beton
b.v. in Tilburg, heeft een waarde van
bijna f 20 min. De werkzaamheden
zullen 'ongeveer 3 jaar duren, aldus
Schokbeton.
of 0 LJjz#ysschyereYyK
v 'N>>s: v^teischo\:'- X
Advertentie
5e internationale jeugdprijsvraag
De vijfde internationale jeugdprijsvraag voor jongens en
meisjes in de leeftijdsgroepen van 6 t/m 12 en
13 t/m 18 jaar staat dit jaar in het teken van de techniek.
Met tekenen, boetseren, bouwen, schilderen of
vertellen zijn weer geweldige prijzen te winnen!
Wat is er allemaal te winnen?
Veertiendaagse vliegreizen naar
Japan en met je ouders zeven
dagen naar Oostenrijk.
Reizen naar België en Duitsland,
filmcamera's en fototoestellen.
Dat allemaal en nog veel meer!
Als je meedoet krijg je in ieder
geval al een prachtige poster kado.
Vlug een wedstrijdformulier
halen bij de Rabobank!
de bank voor iedereen
