mt
KIJK OP MIDDELHARNIS
Historie van vijf
eeuwen oude kolos
HOTEL JACOBI
Kerkconcert tc
Oude ïonge
Wapenbezit
op Flakkee
ZIERIKZEESCIIE NIEUWSBODE SEPTEMBER 1974
Advertentie
Middelharnis
Eten in ons restaurant is altijd
een beetje feestelijk.
En het wordt extra feestelijk als de
vrouw des huizes in het weekeinde
niet zelf hoeft te koken.
Duur? Heel zeker niet.
Wij bieden u al een menu van nog geen
tien gulden, wij hebben er ook één
van dertien gulden en één van
zeventien gulden vijfenzeventig.
De kinderen?
Kindermenu's kosten 7,50
(08170) 2004 en 2704
OUDE TONGE, september - Op 28
september wordt in de Ned. Her
vormde kerk te Oude Tonge een
kerkconcert gegeven. Het orgel
wordt de avond bespeeld door Ber
nard Bartelink, terwijl verder mede
werking wordt verleend door Kora
van Dijk-Kruis (viool), L.vdia Sehijve
(viool) en Mieke Sehijve (cello).
De te beluisteren organist Bernard
Bartelink, werd in 1.929 geboren te
Enschede. Hij bezocht het Amster
dam's conservatorium, waar hij in
1954 de Prix d'Excellence voor orgel
haalde. Zijn leraren voor orgel en
improvisatie waren Albert de Klerk
en Anton van der Horst. Bovendien
van Cor Kee; voor interpretatie van
volgde hij voor improvisatie lessen
Gaston Litaize en voor compositie
van Leon Orthel.
In 1961 werd hij winnaar van het
internationaal improvisatie-concours
te Haarlem. Bernard Bartelink gaf
reeds vele concerten in binnen- en
buitenland en ook voor de radio. Om
enkele te noemen: in 1971 concer
teerde hij in Canada en de V.S.; in
1972 in Engeland, Noorwegen, Duits
land en Zwitserland. Vorig jaar (fe
bruari) gaf hij een orgelconcert in de
Royal Festival Hall in Londen..
Kort geleden is een plaat van hem
uitgekomen, waarop enkele grote or
gelwerken van Bach te beluisteren
zijn. Deze werken werden gespeeld
op het orgel van de Lieve Vrouwe
basiliek te Maastricht.
Momenteel is de organist Ieraar
voor orgel aan het Instituut voor
Kath. Kerkmuziek in Utrecht en
voor continuo spel aan het conser
vatorium „Muzieklyeeum" te Am
sterdam.
Thans is Bartelink organist van do
Kathedrale Basiliek St. Bavo te
Haarlem.
Bacli-vertolker
Hoewel zijn programma's de orgel
literatuur van alle periode's bestrij
ken, is hij in Nederland vooral be
kend door zijn Bach-vertolkingen.
Hij was dan ook de eerste Neder
landse organist die uitvoeringen gaf
op het orgel van het Wohltemperirte
Clavier (beide delen) en van de
„Kunst der Fuge".
Maar op 28 september speelt Ber
nard Bartelink een aantal werken
van Mozart. De organisatie van dit
concert is in handen van de Stichting
Kerkconcerten Goeree-Overflakkee.
Het Mozart-programma (1756-1791),
dat voor liefhebbers van klassieke
muziek zeker de moeite, waard is om
gaan beluisteren, ziet er nis volgt
u t
1 Inlrada en Fuga in C - KV 399;
Andante in F - KV 616; 3. Fuga
in g - KV 401: 4. Kerksonate in Bes -
KV 68 (41 I); Kerksonate in F - KV
224 - (241 A); 5. Adagio - allegro -
■■dfgio - KV 594: 6 Gigue (in GV -
KV 574: 7. Der Strahover Improvi
sation - KV 528 A; 8. Kerksonate in
C - KV 336; 9. Fantasie in f - KV 608.
De nummers 4 en 8 worden uit
gevoerd door twee violen, orgel en
cello.
Vier inwoners van Goeree-Over-
flakkee zijn gearresteerd omdat zij
in het bezit waren van revolvers,
vuurbukscn en munitie. Momenteel
verblijven zij in Rotterdam voor na
der onderz.oek.
Het zijn: J. J. uit Dirksland, B. G.
uit Melissant. B. P. uit Stellendam
en de Sommelsdijker W. P., die vrij
dag jl. in het huwelijk zou treden.
De vier mannen werden reeds eer
der gearresteerd, als gevolg van een
huiszoeking die de politie dinsdag
morgen in alle vroegte op een zeven
tal adressen instelde.
De huiszoeking gebeurde in samen
werking met het „vuurwapenteam"
van de Rotterdamse politie en de
districtsrecherche.
De herkomst van de genoemde
voorwerpen en ook van de gevonden
goederen wordt nagetrokken.
Volgens de politie te Rotterdam
moeten er nog diverse arrestaties
verricht worden.
„DE MONSTERTOREN"
De aanlegsteigers in de buitenhaven
van Middelharnis.
Het haventje van Middelharnis. Het
writer is niet meer zo fris. maar zelf
tegen het einde van het seizoen liy-
tjen er in dit haventje nog heel wat
scheepjes afgemeerd. Ze „open" poed
if? deif sfeervolle omgeving.
De verlaten parkeerplaatsen, waar
vroeger de auto's in dikke rijen op
gesteld stonden, wachtende op de
pont, de ..Haringvliet" die zo'n zes
tig auto's tegelijk over kon zetten
nirar Hellevoetslüis. Met de komst
ZIERIKZEE, augustus - Op gevaar af ecu le grote
„dosis St. Lievensmonstertoren" toe te dienen, wagen
we het toeli nog op deze plaats enkele historische bij
zonderheden le releveren van de torenkolos, die in hel
afgelopen zomerseizoen weer hevig in de belangstel
ling van het toeristisch publiek stond.
De historie van de toren is rijk. „Al naar de tijd het meebracht" - zo merkte
de historieschrijver op - „heeft zijn holle ruimte weergalmd van het klok
gelui, dal vreugde, rouw of oproer aankondigde. Verzengende zomers, telle
winters, bliksemvuur en stortregens, trokken over zijn spits. Tijden, van
weelde en dagen van verval kwamen en gingen met de geslachten, van wier
werkzaamheden hij de stille getuige- was".
In de eerste helft der 16e eeuw
was zelfs de toren nog zonder kap.
hetgeen blijkt uit een schilderij in
hel stadhuis, waarop een afbeelding
van Zierikz.ee. In 1535 werden zelfs
nog enkele werklieden aangenomen,
om de werkzaamheden aan de toren
te vervolgen en in datzelfde jaar
werden de kerkmeesters gemachtigd
om lijfrenten en erfpachten te ver
kopen ten voordeel van de bouw.
Tot 1807 hebben nog vijf klokken in
de toren gehangen, waarvan de oud
ste „Levinus" stamde uit 1411. De
laatste klok werd verkocht in 1872
ten bate van de stadskas. Tot 1798
behoorde de toren lot de kerkelijke
bezitting. In 1799 behoorde de toren
aan de stad. maar Zierikzee poogde
al snel van dc onderhoudslast af (e
komen.
Onder koning Willem I kreeg de
stad een jaarlijkse bijdrage in de
onderhoudskosten. In de Franse tijd
stond een soort telegraaf op dc toren
aangebracht door de bezetters.
De apparatuur bleef op de toren
tot aan dc omwenteling. In 1815 was
de toestand van dc toren zo slecht,
dat het stadsbestuur de ingezetenen
erbood in dc butirl van het gevaar
te te komen. Bovendien werd een
schutting geplaatst.
Het duurde tot 1836 voordat met
de zeer dringende restauratie kon
worden begonnen. In dal jaar kwam
voor herstel f 10.000.vrij. De hou
ten kap. die voorheen het torenli
chaam afsloot, werd verkocht en
een nieuwe kap met ballustrade
werd aangebracht. In 1840 was dit
werk klaar. Het kostte f 18.000.
Een stukje beschermd natuurgebied
van Goeree-Overflakkee. te vinden
tussen Middelharnis en Dirksland.
(Foto's: Ziet ikzeesehc Nieuwsbode)
Gelijk bekend werd de toren „ge-
fondert" in 1454. maar aangenomen
mag worden dat de tegenwoordige
hoogte eerst werd bereikt in 1519.
De kosten beliepen destijds 15761
pond Vlaams, hetgeen neei-komt op
een bedrag van i' 94.566. Vroeger was
de toren vastgebouwd aan de toen
malige St. Lievensmonsterkerk,
maar een „onstichtelijke brandt"
woedde in 1466. Een derde deel
der stad werd in de as gelegd,
waarbij ook hel westelijk eind van
de kerk verloren ging en aldus de
verbinding met de toren werd ver
broken. Door onheilen (voornamelijk
stormen en overstromingen) in de
tweede helft van de 15e eeuw ver
armde de stad en als gevolg daarvan
moest de torenbouw worden ge
staakt.
Het werk door Anthonie Kelder
mans begonnen en voortgezet door
anderen uit dc roemruchte Vlaamse
bouwmeestersfamilie, zou nooit
worden voltooid.
Jaren duurde het nog voordat
men besloot de toren met een kap
af te sluiten. Men miste de middelen
hiertoe en wellicht heeft men nog
lange ijd hoop gekoesterd, dat de
bouw zou kunnen worden voortgezet
Eerste helft
zestiende eeuw
Precaire toestand
In 1855 werd de toestand weer pre
cair voor de toren. Twee mogelijk
heden waren, óf de toren te doen'
omrasteren en langzaam laten ver
vallen of geheel afbreken. Zowel in
de raad als onder de burgerij gin
gen hier en daar stemmen tegenop.
Het verval zette nog door, maar in
1878 kwam de toren op de lijst van
gebouwen, ten behoeve waarvan uit
de staatskas gelden werden be
schikbaar gesteld. De regering
toonde iets over te hebben voor de
toren en toen liet ook Zierikzee zich
niet onbetuigd. Staat en stad kwa
men overeen ieder te betalen
f -19.222,50. In 1881 ging de toren over
aan het rijk en de restauratie begon
in het voorjaar van 1883. Ook dit
moest nog maar een restauratie van
betrekkelijke beperkte omvang blij
ven. Men bepaalde zich tot herstel
len van het fraaie portiek aan de
westkant, de hoofdingang, het af
hakken en opmetselen van het z.w.
contrefort, het afdekken van con-
treforten. De ballustrade werd toen
geheel vernieuwd en wat verlaagd,
waardoor de kap - zij het geen sie
raad - wel beter uitkwam.
Twee jaar geleden werd een alles
omvattende restauratie, die 15 jaar
duurde, afgesloten tot vreugde van
de stad en het genoegen van duizen
den.
van de brugverbindingen van (het
vroegere eiland) Goeree-Overflakkee
verdween deze pont. Terwijl men op
de rfieéste plaatsen kampt met een
tekort aan parkeergelegenheid, ligt
dit terrein hier, 2 kilometer builen
Middelharnis, er nu verlaten bij.
4
