Wetenswaardigheden over
(vroegere) vlasserij
INTERNATIONAL PERFECT TREKKERS
inspan
7
De „oliesteun"
aan de landbouw
De Spirt, Zierikzee
SUCCESJES
Huishoudelijke
assistente
GEEF UW
ADVERTENTIE
TIJDIG OP!
I
deurloo woninginrichting
TAPIJTSERVICE CENTER
KERKELIJK ONTVANGER
TUINMEUBELEN
TAFELS
STOELEN
PARASOLS
STRETCHERS
c
GOUDZWAARD-HAAMSTEDE
HOOGERHUiS-RENESSE
EEN OUD BEDRIJF
(II)
Uit de mond van oude vlassers
heeft mej. E. P. Kloet verno
men en opgetekend hoe de
thans bijna vergeten vlasbe
werking plaats vond. Deze bij
drage sluit aan op de door het
bestuur van het Landbouwmu
seum georganiseerde tentoon
stelling van antieke landbouw
werktuigen in het Gravensteen
te Zierikzee. Deze expositie zal
gehouden worden van 22 juni
t'm 27 juli a.s.
Hier volgt het tweede artikel.
Na de bloei kwamen de zaadbol
letjes aan het vlas. Was de lengte
van een „opgetrokken"' vlasstengel
9 a 10 palmen (vuisten), dan sprak
men over „goed" vlas. Dit had niets
te maken met de kwaliteit van het
vlas. (zoals men nu nog wel denkt),
maar alleen met de „mooie" lengte.
Wanneer de zaadbolletjes goed
bruin waren en de vlasstengel de
juiste gele kleur kreeg, was het
oogstijd. Men trok een handvol vlas
uit de grond, legde deze neer, trok
nog een handvol vlas „op" en legde
die gekruist over de eerste. Boven-
SCHEEPVAART
Acmaea, 13-6 940 m NO St. Maarten
naar Shellhaven
Camitia, 13-6 van Punta Cardon
nara Manchester
Dione, 13-6 Z. Dakar naar Le Havre
Philippia, 13-6 400 m O Ceylon naar
Perzische Golf
LAND- EN TUINBOUW
Voorkom hooibroei
Binnenkort staat de hooioogst
weer voor de deur, of is reeds aan de
gang. Het is bekend, dat de produk-
tie per bedrijf steeds toeneemt, maar
dat het aantal arbeidskrachten voor
het winnen van ruw voer minder
wordt. De in ons klimaat zo spaar
zame goede hooidagen, geven dik
wijls grote problemen. Met zo wei
nig mogelijk werk is het thans me
chanisch mogelijk, snel hooi te dro
gen van beste kwaliteit. Bij het
maaien is het vochtgehalte van het
gras vaak 80 procent, of hoger, daar
na wordt het geleidelijk gedroogd
tot 17 procent is bereikt. Mechanisch
hooidrogen door middel van ventila
tie is handig, veilig en men is niet
afhankelijk van de zon, terwijl
enorm veel werk wordt bespaard, is
men ook zeker van een optimale
kwaliteit en konditie van het hooi.
Men dient hierbij met het volgen
de rekening te houden:
1. Is de kapaciteit van uw ventila
tor voldoende?
2. Zijn de opstelling en de aanslui
tingen juist?
3. Zijn een hygrometer, drukme
ter en thermometer aanwezig?
4. Terstond bij het inschurcn met
ventileren beginnen.
5. Is de ventilatiekoker in orde?
6. Zorg voor een goede afvoer van
vochtige lucht uit de schuur.
Niet alleen behoudt hooi zijn voe
dingswaarde, maar ook de gevaarlij
ke hooibroei wordt voorkomen.
BRUSSEL, 15-6. De Europese
Commissie in Brussel heeft de
hoofdlijnen goedgekeurd van een
memorandum waarin de gevolgen
van de oliekrisis voor lahd- en
tuinbouw en visserij zijn bezien. In
dit memorandum is ook een „inven
taris" opgemaakt van dc nationale
en gemeenschappelijke maatregelen
die er in de EEG al zijn getroffen
om dc boeren en tuinders plus de
vissers te helpen.
INCEZONDEN STUKKEN
Verhouding
i n woners-be jaar den
In dc Zierikzeesche Nieuwsbode
van 11-6-1974 stond een artikel
waarin de Prot. Stichting voor
Maatsch. Werk enz. op Schouwen-
Duiveland cijfermateriaal verstrekte
omtrent de verhouding inwoners-be
jaarden. Allc kernen passeerden dc
revue, alleen misten wc Sirjansland.
Volledigheidshalve volgen hier onze
gegevens:
Sirjansland telt 31 bejaarden, 14
gehuwd en 17 alleenstaand of 1 der
echtgenoten nog geen 65. Totaal aan
tal inwoners 223.
U dankend vuor de verleende
plaatsruimte,
A. Ileul'*
voor/.. „Sirjansland Vooruit"
omschreven handelingen werden nog
twos keer herhaald, zodat tenslotte
zes handenvol „gekruist" de
„schrank" vormden. In vaktaal
remde men de bovenkant van de
schrank (met de zaadbolletjes) de
„kop" en dc onderkant (met de wor
tels) de „bout". Deze schranken (nu
r. ncler band) bleven twee a
<"iio dasen op het land liggen.
Daarna werden ze opgemaakt met
een ..wisje" (een band, gemaakt van
dezelfde schrank vlas). Vervolgens
werden ze overeind gezet in twee
rijen van ieder vijf schranken met
de koppen tegen elkaar en de bou
ten op het land om verder te drogen.
Dif. wnren de zg. „hopen". De
schranken stonden ongeveer een
week aan de hoop (afhankelijk van
het weer) en werden dan naar huis
gehaald. Dat kon betekenen, dat een
vlasser uit Dreischor in b.v. Ooster-
lnnd moest „opgeven (op de wagen
gooien). Het werd (volgens de koop
overeenkomst) of door de boer of
door de vlasser naar huis vervoerd.
Een klein gedeelte, (afhankelijk van
de plaatsruimte) werd in de schuur
van de vlasser opgeborgen en het
restant rond het bedrijf op tollen
gezet. Vlas, dat op tollen stond van
1 tot 3 voer, was na een droge zo
mer soms te „levendig" en vertoonde
broeiplekken op de schranken.
Het „boken"
Voordat wij gaan „rêêpe" (repelen)
maken wij eerst een uitstapje in 't
verleden van 't Zuid-Beveland van
vóór 1915 i.v.m. het zg. boken. Dat
is het vlaszaad dorsen en wel als
volgt: men legde een laagje vlas op
de dorsvloer en sloeg met een hou
ten „book'aemer" (bookhamer) de
zaaddoosjes stuk. Evenals het dor
sen, gebeurde het boken in 2- of 3
slag maat. Dan werd het gerepelde
vlas als strovïas verkocht. (Let op:
strovlas is bekend als gerepeld en
ongerepeld strovlas). Het boken was
speciaal winterwerk. Het werd hier
ook wel gedaan. Nog in de winter
van 1949-1950 gebruikte men de
bookhamer in Biervliet. Ongeveer
gelijktijdig waren op een groot be
drijf onder Krabbendijke nóg 6 a 7
man bezig met deze aloude methode
van bewerken. Deze bookhamer had
echter reeds toen een gemechani
seerde grote broer: de z.g. „book- of
klopmesiene" met 4 tot 6 bookha-
mers- of de pietmachine met rollen.
Het is (van zelf sprekend) dat deze
machines op de juiste wijze moesten
zijn afgesteld.
Dc „rêêpplanke"
Nu gaan wij (in gedachten) naar één
van die oude vlasschuren, waarvan
de geopende mendeuren uitnodigend
openstaan. Dwars over de dorsvloer
zagen we de „rêêpplanke" die aan
weerskanten van de dorsvloer op een
lat steunde. Op deze repelbank wa
ren twee vlaskammen bevestigd, de
zg. enkele rêêpen met ieder 14, 16 of
meer ijzeren tanden in een houten
blok. Zij waren goed gekramd en
gekegd aan de rêêpbank" vastgezet
i.v.m. het trekken van de stengels
door de tanden om het vlas van de
zaadbolletjes te ontdoen. De réêpers
zaten met hun rug tegen de pui,(een
houten, ongeveer manshoge afschei
ding tussen dorsvloer en tas). Om ge
makkelijk te zitten was de repelbank
bij hun knieën versmald.
Om hun hals hadden ze tegen het
stof dc ons welbekende rode zakdoek
geknoopt. Om hun middel een rêcp-
schortje" van b.v. linnen, jute, gei-
tevel of leer gemaakt, om hun werk
broek le beschermen tegen de scher
pe bouten. Op dit schortje schikte
men het vlas tot een handig le ver
werken bosje met de zaadballetjes in
de richting van de ijzeren tanden.
Met beide handen trokken ze een
bundeltje vlas tussen dc ijzeren pen
nen door zodat dc zaadbolletjes er af
vielen.
De dubbele „rêêpe", met een aan
tal tanden oplopend tot 36, was in
het midden op de „rècpplank" be
vestigd. Het repelen gebeurde een
enkele keer staande. Het van de
zaadbolletjes ondanc vlas (het gere
pelde vlas) werd door dc „böötcrs"
(meestal vrouwen) opgebonden tot
een „bóöte" met ccn wisje vlas. Dc
grootte van ccn schrank was vroeger
4 handenvol vlas. Van 6 bóóten „ood
in pent" (om en om) opgebonden,
maakte men een bos, die in „sloe
pen" opgestapeld tegen de schuur la
gen in afwachting van het rotings-
proces.
Vuile lokken
Tijdens het repelen vielen de bol
letjes op en onder dc repelbank en
werden van tijd tot tijd op ccn hoop
in de hoek van de schuur bijeen ge
veegd. Met een houten „koprieve"
werden ze „uutgcreve" op het zg.
„bolkwacd". Tc weten, de „ncrels"
(bolletjes met stukjes stengel er
aan), 't onkruid en dc klavers. Dit
werd bewerkt met dc „vluier"
(dorsvlegel), waarna het later als
schóón bolkwacd wier 'cróótc (ge
root), 'ebraekt (gebraakt) en ver
kocht als „mokkegoed" (vuile lok
ken). In de bolletjes zat ook nog het
z.g. „blaerkaf", dat geschoond werd
met een windmolen. Het „blaerkaf"
(gedroogde bladeren) werd verwij
derd, waarna de schone bollen over
bleven. („Blaerkaf" broeide sne.
maar 't werd meestal vlug verwerkt
als veevoer, soms als groenb rnt -
ting). De bolletjes werden tot tie
herfst op de zolder opgeslagen. Was
het een erg droge zomer, dan stak
de vlasser van tijd tot tijd zijn blote
armen in de bolletjes om ze te kon-
troleren op het zg. broeien (vgl.
hooibroei). Indien nodig, werden ze
omgezet.
Het verkeerde boek
ST. LOUIS, Missouri, 15-6.
Door een verzendfout heeft
een Roomskatholieke meisjes
school in St.Louis in de Ame
rikaanse staat Missouri in
plaats van 25 exemplaren van
het boek „Het genot van ko
ken", 25 exemplaren van „Het
genot van sex" gekregen.
Of de school het verschil
niet gemerkt heeft of dat het
haar uitsluitend ging om het
genot, feit is dat de uitgever,
paperback Supply Inc. \n het
naburige Webster Groves,
geen klacht en zijn geld kreeg.
„En het verkeerde boek
kostte de school nog wel 25
dollar meerzei direkteur
Sanford Jaffe van Paperback.
Met grote blijdschap geven
wij kennis van de geboorte
van onze zoon
PIETER MARINUS
Wij noemen hem Peter
JOHAN en
WILLIE HOOGENBOOM
Noordwelle, 14 juni 1974
Ingridstraat 18
Tijdelijk:
Zweedse Rode Kruis Zieken
huis, Zierikzee.
THEUN KIK
en
RIET JOUSMA
hebben de eer kennis te ge
ven van hun voorgenomen
huwelijk waarvan de voltrek
king zal plaats hebben op
vrijdag 5 juli a.s. om 15.00
uur in het stadhuis te Mid-
delharnis.
Gelegenheid tol feliciteren
van 19.00-20.00 uur in het
Ned. Herv. Verenigingsge
bouw, Deestraat, Bruinisse.
7 juni 1974
Bruinisse,
Kon. Julianastraat 25
Middelharnis, Ring 9
Toekomstig adres:
Accacialaan 8, Bruinisse
KERKNIEUWS
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Monster: P. M. Breu-
gem,. Barnéveld; te Arnhem: W.
Dijckmeester, Hilversum.
Aangenomen naar Amsterdam-w.
W. G. J. van der Sluys, Moerkapelle,
die bedankte voor Oene en Delft.
Bedankt voor Opheusden: S. de
Jong, Ouddorp.
Geref. Kerken
Benoemd tot pastoraal te Gene-
muiden: J. Treffers, Lobith.
Aangenomen naar Veenendaal: H.
A- van Bottenburg, Voorburg (Z.H.),
die bedankte voor Roden.
Geref. Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Wageningen: J. A. van
de Velden, Enschedé-N., voorheén
miss.-predikant.
Aangenomen naar Blokzijl: S. de
Vries, kand., Zuidlaren, die bedankte
voor Beverwijk, Ferwerd-Hallum,
Garrelsweer-Ten Post, Gees, Gorin-
chem-Langerak, Huizum-Minnerts-
ga, Lisse-Oegstgeest, Neede-Zutphen,
Pernis, Pietersburen-Baflo, Rozen
burg, Vlissingen, Vroomshoop en
Waardhuizen.
Chr. Geref. Kerken
Beroepen te Rotterdam-O. (tevens
als geestelijk verzorger van „De Ko
ningshof" te Rotterdam-Z.): K. J.
Velema, Leeuwarden; te Zwijn-
drecht: P. N. Ribbers, Den Haag-W.
Geref. Gemeenten
Beroepen te Rotterdam-IJssclmon-
de: J. van Haaren, Amersfoort; tc
Nijkerk: B. Reinders, kand., Rotter
dam.
Oud Geref. Gemeente
BRUINISSE - Vrijdagavond 21
juni, 7.30 uur, ds. Schinkelshoek,
Kampen.
Pater Henri de Greeve
overleden
NIJMEGEN, 16-6. Na een ziekbed
van enkele maanden is vrijdagavond
overleden pater Hcnri de Greeve,
bekend als dc Stichter van dc Bond
zonder Naam cn als spreker voor de
KRO in zijn rubriek, het „Lichtba
ken". Pater De Greeve overleed in
Dekkerswald, waar hij in alle stilte
twee maanden geleden werd opgeno
men. Op verzoek van de familiele
den van pater Dc Greeve werd zijn
overlijden 48 uur stil gehouden.
Kusrccord
in Amerika
CHICAGO. ILLINOIS. 14-6. Vince
Toro en Luise Heath hebben een
nieuwe lengterekord kussen geves
tigd. Met negen andere paren waren
zii vorige week zaterdag op het mid
daguur aan hun Marathon begonnen
en donderdag zetten ze er na 114 uur
en 1 minuut een punt achter. De ne
gen andere paren hadden toen al op
gegeven.
Het vorige rekord stond op 100
uur.
Toro zou zo weer willen beginnen,
zei. hij. „Wc kusten elkaar toch al
veel omdat wc zo verliefd zi)n op
elkaar", zei hij.
De deelnemende paren hadden op
cfk uur üyf minuten badkamer ge
kregen.
W. C. SCHOT
en
A. J. SCHOT-DE BOER
hebben het genoegen,
kennis te geven dat zij op
j 28 juni a.s. de dag hopen
te herdenken waarop zij i
50 jaar geleden in het
wei-den verbonden.
huwelijk werden ver-1
bonden.
Gelegenheid tot felicite-
ren van 5-6.30 uur in het
„Huis van Nassau", Zie-
f rikzee.
j Zierikzee, juni 1974
Nieuwe Haven 97
j Zo de Heere wil en zij
leven hopen opmaan-
dag 24 juni a.s. onze ge-
3 liefde ouders
C. DEÜRLOO
M. DEURLOO-
IJZELENBERG
j hun 25-jarig huwelijk te
y herdenken.
y We geven hiervan met
j dankbaarheid kennis en
y hopen dat ze nog lang
j> gespaard mogen blijven.
Hun kinderen:
TONNI en JOKE
INEKE
IMAN
WILMA en JAN 1
LIESBETH
CHRISTINA
Bruinisse, juni 1974
Oudestraat 8
Op 24 juni a.s. 's avonds
na 8.00 uur is er gele
genheid onze ouders te
feliciteren in restaurant V-
„De Blauwe Keet" te S
/i Oosterland.
Daar het mij onmogelijk is
om ieder persoonlijk tc be
danken voor alle belangstel
ling, post, fruit en bloemen,
welke ik in het ziekenhuis
te Goes mocht ontvangen,
dank ik langs deze weg, ook
namens man en kinderen,
daarvoor heel hartelijk.
Mevr.
M. S. TANIS-DE HAZE
Zonnemairc, juni 1974
Bcrmwcg 9
D. H. DE KUP
s tandarts
dinsdag 18 juni AFWEZIG
Heden overleed, na een geduldig gedragen lijden, ons
oud-lid, de heer
J. KIK
op de leeftijd van 68 jaar
Muzkiekvereniging „Nu met Hope"
Bruinisse, 13 juni 1974
Heden ontvingen wij be
richt dat op de leeftijd
van 58 jaar plotseling is
overleden ons trouw lid,
mevrouw
E. GOOSSEN-KRIJGER
Namens de vrouwen
vereniging
„Arbeid Adelt"
Burgh, 13 juni 1974
beckermann
aanbouwkeukens
Dealer:
Kromme Elleboog
Telefoon 01110-3438
Diversen
Voor de fruithandel hebben
we groente-, fruit-, sla- en
aardappelzakken van papier
of plastic. Fruitschalen in
div. uitvoeringen, sierlint,
cell, wol blank of gekleurd,
enz. Woensdag gebeld, don
derdag in huis. J. A. West-
strate Zn. /Middelburg. Tel.
28453.
Van 2 juli t/m 11 juli is de
zaak wegens vakantie geslo
ten. Kapsalon Van Dam,
Nieuwe Boogerdstraat 39,
Zierikzee. Tel. (01110) 2613.
morgen is de zaak weer geo
pend. mol, zierikzee. verf,
behang en alles wat daar bij
hoort.
Voor bakkers hebben wij,
bonbon- en koekzakken, ge
bak- en taartdozen, gebak
schuifjes, luxe papier op rol
len en vellen. Kortom alles
wat u aan verpakking nodig
hebt. Woensdag gebeld, don
derdag bij u in huis. J. A.
Weststrate Zn. Tel. 28453
Middelburg.
Gevraagd: Een
Aanmelden: Directrice Rust
huis „Ons Huis", 't Vrije 1,
Zierikzee.
Nog steeds verkopen wij
suèdine
dames jasjes
Praktisch
én spotgoedkoop!
firma KOEVOETS
Vermist: witte kater
met blauwe ogen, vermoede
lijk omgeving plan-West Zie
rikzee.
Gaarne legen beloning terug
te bezorgen: Mastgatstr. 84,'
Zierikzee. Tel. (01110) 4164.
Een grootmoeder, echt nog Zön lieve
Mrajete inbaar huiè
twee dieven.
Ze gtalen Trmphmt,
Oma hielp 2e uit de fomnd
meteen, abonnement ontnam
xelm alle oneven.
mmmm
ONZE SLUITINGSTIJDEN ZIJN:
voor MAANDAGCOURANT
X voor DINSDAGCOURANT
voor DONDERDAGCOURANT
X voor VRIJDAGCOURANT
VRIJDAG
MAANDAG
WOENSDAG
13.00 uur X
11.30 uur
11.30 uur X
DONDERDAG 11.30 uur
ApvahwM ZUaa T«MM> (MN) ttU
Bil I, ZMni Tililw (11111) 2821
presentatie van de nieuwe lijn
in de zware klasse.
Op donderdag 20 juni aanstaande vanaf 16.00 uur.
Op vrijdag en zaterdag 21 en 22 juni v.a. 10.00 uur.
Uw bezoek zullen wij bijzonder op prijs
stellen.
Kerkweg 14 - Kerkwerve
Hervormde Gemeente Zierikzee
Tot
is met ingang van 15 juni benoemde de heer
J. c. VIJL
Oude Haven 12 - Zierikzee - Telefoon (01110) 2877
