Europa en de bedreigde
Portugese vrijheid
BLIK DOOR HET WERELD
De Portugse junta houdt er reke
ning mee dat aanhangers van Cae-
lano een kans willen wagen het land
weer terug te brengen naar de oude
struktuur zoals die onder Salazajv is
gevormd en die onveranderlijk leek
tot de staatsgreep er zo onverwacht
een eind aan maakte. In de eerste
plaats is een groot aantal Caetano-
aanhangers - ook al uit lijfsbehoud -
naar Spanje gevlucht Dit was niet
zo moeilijk, ook voor de staatsgreep
slaagden vele Portugezen er in uil
te wijken ergens over de lange
grens met Spanje, dat het die eerste
vluchtelingen nooit te moeilijk
maakte. De nieuwe vluchtelingen
worden niet officieel verwelkomd,
maar men mag wel aannemen dat ze
zelfs positieve steun krijgen uit Ma
drid waar de machthebbers allesbe
halve ingenomen zijn met de ont
wikkelingen in Portugal. Immers: de
terugkeer naar de demokratie en in
ieder geval het voorschot daarop
van de vrije meningsuiting kan ui
teen maar het Spaanse verzet tegen
het Falangisme stimuleren en dit is
iels wat generalissimo Franso liever
mist.
De geruchten willen dat deze ge
vluchte tegenstanders van de junta
het plan hebben om een inval te
doen iu het noorden van Portugal
waar de minste kazernes zijn en niet
al te veel man nodig zijn (voorzien
ran wapens en dat zal Madrid hen
niet te moeilijk maken) om desnoods
de tweede stad des lands Oporto ie
bezetten. De geruchten lijken niet al
te redelijk, want de inval zou voor
namelijk leiden tot een burgeroorlog
waarin de junta door de steun van
leger en bevolking de beste kansen
heeft. Maar fanatieke lieden hande
len nogal eens onredelijk.
Meer gevaar dreigt er van een be
ter oiwrwogen strijdplan waartegen
de junta de Portugezen waarschuwt.
Provocateurs zouden hun best doen
stakingen xiit te lokken en op andere
manieren chaos te verwekken, waar
door de janboel kan ontstaan die een
tegenstaatsgreep de beste kansen
biedt.
Europese hulp
Dit is een strategie die meer kans
van slagen heeft dan de eerste en
die deze eerste zelfs nog aanzienlijk
kan versterken, met een beetje ge
duld. Want als één ding zeker is,
dan is het dal het nieuwe Portugal
het in vele opzichten moeilijk krijgt.
Vrijheid is fraai maar om ervan te
genieten is wel een minimum aan
welvaart nodig en om dit tot stand
te brengen is een ekonomische ople
ving nodig die zeker niet één, twee,
drie voor elkaar is, zeker niet in een
Westerse wereld die toch al ekono-
misch sukkelt.
Tot dusver heeft West-Europa
voornamelijk lof geuit voor de Spi-
nola en de zijnen omdat die zo keu
rig een eind' hebben gemaakt aan
een diktatuur die op nogal wat te
genkanting stuitte bij de demokrati-
sche landen. Zozeer dat de banden
tussen Portugal en de EEG maar
heel schraal zijn. En in diverse Eu
ropese organen, zelfs in de NATO,
was de anti-Portugese huoding vaak
zeker scherp. Nu hebben zowaar mi
litairen de burgerlijke diktatuur om
vergeworpen en het land althans op
weg gebracht naar een herstel van
de demokratie.
Het zou onzin zijn te verwachten
dat die ook binnen enkele weken
wordt bereikt - om maar één ding
te noemen: de politieke partijen- die
maar ten dele en dan vrij ondoel
treffend ondergronds werkten, moe
ten zich na lange tijd van diktatuur
nieuw gaan opstellen. En program
ma's gaan ontwikkelen in de tijd
ran Salazar en Caetano was hun
voornaamste zrg deze alleenheersers
kwijt te raken en hadden ze geen
tijd of zin een breder opgezet plan
te maken voor de toekomst van Por
tugal en de burgerij had amper ge
legenheid de keus tussen de partijen
te maken op rond van wat ze pre
cies wilden.
Vooreerst kan de demokratie in
Portugal niet honderd procent zijn -
bevredigend is alleen al dat de vrij
heid van organisatie en meningsui
ting nu tenminste bestaat. Maar
West-Europa zou wel moeten over
wegen of het dan ook niet de moeite
waard is de junta met meer dan
prijzende woorden te helpen, zeker
nn de eerste bedreigingen van de
heroverde Portugese vrijheid zich
gaan aftekenen.
Messenfabriek
moet sluiten
UTRECHT, 18-5. De messenfa-
b'riek Tebra bv in Lelystad zal
woensdag a.s. failliet worden ver
klaard tenzij er een wonder ge
beurt". Dit heeft P.. Wijnberg woord-
voerdei van de industriebond NKV
vrijdag verklaard. De 41 personeels
leden zijn op de hoogte gesteld.
De lonen zijn tot 18 mei betaald
voor een afvloeiingsregeling is geen
geld meer beschikbaar. Er blijkt nog
een gegadigde te zijn voor het be
drijf, maar de heer Wijnberg acht
de kans op overname uiterst gering.
Dronken man rijdt
twee vrouwen aan
ROTTERDAM, 18-5. Een dron-
ken automobilist die bovendien geen
rijbewijs had, heeft in Rotterdam
twee vrouwen aangereden en ern
stig gewond. De aanrijding had
plaats op de Mathenesserweg. De 68-
jarige mevrouw C. C. H. van den
Berg liep een gekneusde borstkas op
en een fraktuur aan een ruggewer-
vel. De andere vrouw, A. M. Bennik
(59), brak haar bekken, vijf ribben
en een sleutelbeen. De automobilist,
de 52-jarige P. van G. uit Rotter
dam. werd, aangehouden en ingeslo
ten.
Ooievaarseieren
verdwenen
ROTTERDAM, 18-5. De eieren,
die de ooievaars in de diergaarde
Blij dorp in Rotterdam een. maand
geleden hebbengelegd, zijn thans
spoorloos verdwenen. In plaats
daarvan ligt er nu een eendeei in
het nest, waarop de ooievaar zit te
broeden. Voor de chef van de af
deling levende have, drs. S. J. Tin-
koczy, is het een mysterie wat er
meit de eieren is gebeurd.
Een woordvoerder van de dieren
tuin acht het vrijwel uitgesloten dat
mensen over het hek zouden zijn
geklommen om de eieren weg te ha
len. Hij verdenkt de meeuwen, die
in de buurt zwermen, van de dief
stal.
AMSTERDAM. Hel Waaggebouw te Amsterdam, u'aarin tot nu toe gevestigd
het Joods historische museum, dat echter - volgens besluit van b. w. ge-
tijk gemeld wordt overgebracht naar het grote synaffoge-kompler aan het
Jonas Daniël Meijerplein.
Flitsen
uit het buitenland
WASHINGTON. De Verenigde
Staten en West-Duitsland zijn het
eens geworden over een nieuwe
overeenkomst inzake de legerings-
kosten van de Amerikaanse strijd
krachten in de bondsrepubliek. Dit
heeft het Witte Huis bekendgemaakt
MOSKOU. Het Sowjetrussische
persbureau Tass heeft in een corre
spondentie uit Rome Israël verant
woordelijk gesteld voor de dood van
achttien gegijzelde schoolkinderen
in een schoolgebouw- in Ma'alot in
Noord-Israël.
Zesentwintig joden die bij de Li
banese ambassade in Moskou tegen
het bloedbad wilden protesteren,
werden door ruim driehonderd po
litiemannen in uniform en burger
gearresteerd.
DUSSELDORF. Een rechtbank
in Dusseldorf heeft vijf mannen ver
oordeeld tot gevangenisstraffen
variërend van een half jaar tot 21
maanden omdat zij betrokken waren
bij een van de grootste milieuver
ontreinigingsschandalen in West-
Duitsland.
BELGRADO. Met algemene
stemmen heeft de federale assemblee
van Joegoslavië president Tito be
noemd tot staatshoofd voor een door
hemzelf te bepalen duur.
BONN. De nieuwe Westduitse
regering die door de pas aangewe
zen maar nog niet in functie getre
den Helmut Schmidt is voltooid, is
in wezen een gereorganiseerd kabi
net van „oudgedienden", waarin zich
slechts vijf nieuwe gezichten be
vinden.
PARIJS. De Franse eontra-spio-
nage heeft twee Poolse diplomaten
over de grens 'gezet, die eerder uit
de sneltrein van Parijs naar hel zui
den waren gehaald, zo is van ge
zaghebbende zijde in de hoofdstad
vernomen.
BRUSSEL. De nieuwe Belgische
minister voor openbare werken
Jean Defraigne, heefit meegedeeld
dat er dit jaar minder geld ter be
schikking komt voor de bouw van
autowegen in België.
ROME. In Italië is de bekende
maffialeider en uitvoerder Luciano
Liggio gearresteerd .Dit heeft de po
litie in Rome bekendgemaakt. Hij
was in 1970 bij verstek tot levens
lang veroordeeld wegens moord op
een rivaal, Michele Navarra, en een
ander.
VIENTIANE. De gemeenschap
pelijke vredescommissie in Laos is
het eens geworden over het toezicht
op de bestandslijnen tussen de
strijdkrachten va nde communis
tisch gezinde Pathet Lao en de voor
malige regeringstroepen.
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
DEN HAAG. Veertien leden uit
de Tweede Kamer, behorende tot
alle frakties, hebben de leden van
de Italiaanse kamer van afgevaar
digden gevraagd om medewerking
aan die maatregelen, waardoor de
vangst van trekvogels in Italië "zal
worden beperkt en mogelijk zelfs
worden beëindigd.
ASSEN. Anton Geesink en zijn in
ternationale groep vrij-worstelaars
moeten ervoor zorgen, dat zich dit
jaar tijdens de TT-nacht in Assen
(28-29 juni a.s.) geen rellen voor
doen. De Stichting Werkgroep TT-
week heeft Geesink gevraagd tijdens
die nacht een show te geven in de
Trianthahal in de Drentse hoofd
stad.
DEN HAAG. CHU-fraktievoorzit-
ter dr. Kruisinga heeft de minister
president gevraagd of het kabinet
van plan is om de machtigingswet
na de afloopdatum van I januari
1975 toch te verlengen.
ARNHEM. De bewaking van de
luchthaven Schiphol, ambassades,
aardgaslocaties en het onderzoeken
van explosieven zijn niet de taak
van de burgerlijke politie. Een re
solutie van deze strekking is don
derdag aangenomen op het congres
van de Nederlandse politiebond.
AMSTERDAM. Prins Claus heeft
het gerestaureerde gemeentelands
huis aan de Diemerzeedijk in Am
sterdam, de zetel van het hoogheem
raadschap Amstelland, officieel ge
opend.
DEN HAAG. Minister Pronk van
ontwikkelingssamenwerking heeft
500.000 gulden ter beschikking ge-
gesteld aan de Nederlandse stich
ting „Terre des Hommes". Aldus
heeft het ministerie van buiten
landse zaken dinsdag bekend ge
maakt.
ROTTERDAM. Shell Nederland
Chemie b.v. heeft officieel vergun
ning gekregen voor de bouw van een
Diphenylol Propaan (DPP)-fabriek
op haar terrein in Pernis. De fa
briek krijgt een kapaciteit van 60.000
ton per jaar en zal in 1976 gereed
zijn.
AMSTERDAM. Het gemeentebe
stuur van Amsterdam heeft een
meer dan 150 pag na's lellend dis-
kussiestuk gepubliceerd om de
hoofdstedelijke bevolking de moge
lijkheid te geven mee te denken bij
het formuleren van het gemeentelijk
milieubeleid voor de komende jaren.
HEEMSTEDE. Het bestuur van de
inrichting voor mannelijke zwakzin
nigen „De Hartekamp" in Heemsle
de heeft de medewerkers in deze in
richting meegedeeld te verwachten
dat er verder gewerkt wordt aan de
belangen van de aan hun zorg toe
vertrouwde patiënten.
HEEMSTEDE. Een Heemsteedse
agent van polit'e die tot taak had
het huis van burgemeester jhr. W. H.
D. Qunrles van Ufford te bewaken
tijdens diens vakantie 's in de nacht
door oen onbekende aangevallen. De
agent kreeg een klap met een ijze
ren voorwerp op de arm.
ROTTERDAM. In een winkel
aan de Jonker Fransstraat in Rot
terdam is bij een inbraak voor
f 100.000,- aan kleding gestolen, De
inbrekers, die binnen kwamen via
een bovenlicht, namen 225 nappa-,
suede- en bonikledingstultken mee.
GEERTRUIDENBERG. In op
dracht van minister Westerterp van
verkeer en waterstaat zelf is men
vorige week begonnen met een nieu
we tijdelijke maatregel om de stank
overlast van de Brabantse rivier de
Donge terug te brengen.
UTRECHT. De marechausseever
eniging heel' in een telegram aan mi
nister Vredeling van defensie nog
eens aangedrongen op een vergoe
ding voor de taakverzwaring, zoals
reeds aan de politie is toegekend. De
vereniging vindt, dat argumenten
voor een vergoeding aan de politie
ook gelden voor de Koninklijke Ma
rechaussee.
GOUDA. De 28-jarige stoffeerder
W. H. B. uit Arnhem en de 33-ja-
rige muurbewerker H. J. B. uit Gou
da hebben bekend op 14 maart in
Gouda de roofoverval te hebben ge
pleegd, waarbij de boekhouder van
een firma uit Reeuwijk een koffer
met f 167.000 aan Ionen afhandig ge
maakt werd.
Angst om stijging'
grondstoffenprijzen
DEN HAAG, 18-5. Nu de ver-
trouwensbasis vón de Europese ge
meenschap is aangetast zal de krach
tige stijging van de grondstoffen-
prijzen wel eens tot een chaotische
situatie aanleiding kunnen geven.
Hierin zijn de belangen van werk
gevers en van werknemers in gelij
ke mate betrokken. Een gemeen
schappelijk beroep van werkgevers
en van werknemers in ons land op
het kabinet om in zijn nationaal en
internationaal 'beleid de belangen
van industrie en handel hoge priori
teit te geven, lijkt langzamerhand
wel geboden. Aldus mi*. J. van Ier-
sel, een der adjunct-secretarissen
van het Nedei*lands Christelijk
Werkgeversverbond, namens dit
verbond in het verbondsorgaan „De
werkgever".
Wal biedt
de BEELDBUIS 9
DINSDAG 21 MEI
NED. 1: Tussen zeven en acht uur
vanavond voor de laatste keer Hans
van Willegenburg met zijn program
ma „Voor Achten". Na het journaal
start de KRO met een nieuwe serie
films. Hoofdpersoon is dus niet meer
Frank Sinatra op dinsdagavond
maar nu de vermaarde akteur Char
les Laughton. Hei toeval wil dat de
titelsong in de eerste van de rij
films „Storm over Washington", ge
zongen wordt door Frank Sinatra.
Storm over Washington, gunt de kij
kers een blik achter de Amerikaanse
politieke schermen. Centraal in de
film staat de benoeming van een mi
nister van buitenlandse zaken. Kost
wat kost ivil de Amerikaanse presi
dent de man die hij hiervoor heeft
uitgezocht, op die plaats hebben.
Zelf is de president doodziek. De
partijgenoten van de president in de
senaat verschillen met hem van me
ning. Een sociale kommissie wil de
kandidaat eerst aan een onderzoek
onderwerpen. Daarmee begint een
geweldige intrige, opgebouwd met
misleiding en chantage. Als de film
teneinde is en de kijkers heeft los
gelaten uit zijn greep volgt in de uit
zending van de KRO het programma
Gamma ,dat zich bezig houd met de
geestelijk gehandikapte kinderen
van de Koningin Emmaschool in
Vrijdag 24 mei, 21.10, Nederland 1:
Politierapport. Herbert Mensching
als de hoofdkommissaris Kallen.
AMSTERDAMDe Amsterdamse
grafische firma Jos Neve heeft ter
gelegenheid van het GO-jarig be
slaan de gemeente Amsterdam een
plantsoen en een beeldhouwwerk
aangeboden. Op de foto links wet
houder H. hammers - die het ge-
scheuk namens de gemeente in ont
vangst nam - in gesprek met de
beeldhouwer Wim Jonker, die het
beeld - genaamd Moeder Aarde - in
ontvangst nam.
Amersfoort. De parlementaire ru
briek Den Haag Vandaag vormt de
staart van de tv-uit zen ding en van
avond.
NED. II: Vanavond het tweede
deel van „De verschoppeling". In
dit tweede deel zien we dat Paul bij
een nieuwe pleegfamilie wordt ge
plaatst. Op een lange autotocht door
Frankrijk merkt hij iets van de oor
logshandelingen tussen Frankrijk en
Duitsland. In het nieuwe pleeggezin
moet hij zich bijzonder netjes ge
dragen. Door zijn pleegvader wordt
hij genegeerd. Alle aandacht gaat
uit naar een ander pleegkind dat ook
in het huis verblijft. Voor acht uur
ook nog een aflevering van de na
tuurserie Guyana Waterland. De ka
mera wordt dit keer gericht op de
rotshaan, die in de bergen van
Zuid-Frankrijk leeft. In de Onedin
Lijn die na het journaal zijn reis
iwrvólgt is sprake van een htiwe-
lijksaanzoek. De aandacht vaxx Ja
mes voor zijn schepexx en handels
zaken is even verslapt, wat niet on
begrijpelijk is gezien zijn voornemen
om Elizabeth haar hand te vragen.
Tot kwart voor elf is de VARA hier
na nog met twee programma's op de
buis. Eerst leidt Joop Koopman
twee maal kandidaten in de kivis
Twee voor twaalf. Vervolgens brengt
Achter het nieuws vijftig minuten
aktualiteiten. Er zit een mogelijk
heid in dat het programma wordt
gewijzigd voor de voetbalwedstrijd
die Tottenham Hotspur en lands
kampioen Feyehoord vanaiwnd spe
len in de UEFA-cup.
DINSDAG 21 MEI
NED. I: 10.45 Schooltelevisie
18.45 Ti-ta-tovenaar; 1S.55 Nieuws;
19.05 Voor achten; 20.00 Journaal;
20.20 Storm over Washington: 22.25
Gamma; 23.00 Den Haag vandaag;
23.15 Journaal; 23.20 Teleac.
NED. 11: 1S.45 Ti-ta-tovenaar;
18.55 Nieuws; 19.05 De verschoppe
ling; 19.30 Guyana, waterland; 20.00
Journaal; 20.20 De Onedin lijn; 21.10
Twee voor twaalf; 21.50 Achter het
nieuws; 22.40 Journaal.
47
„Wat verder?" vroeg hij. „Al naar
huis. of zullen we nog een eindje
omrijden?"
„ik iaat het aan jou over," ant
woordde ze. Met een schok reali
seerde Gert zich, dat ze enige vrees
had bij de gedachte, dat ze beiden
weldra thuis zouden zijn. En wat
dan? Ze is opnieuw bang, begreep
hij. Aan de intonatie van haar stem
onderkende hij angst.
Hij liet evenwel niets merken.
„Goed." zei hij op kalme toon, „dan
gaan we langs een omweg richting
Brasemsveld."
Dicht bij Leimuiden zette hij de
wagen op een stille weg aan de kant
Ze waren geen verkeer tegengeko
men. In wijde omgeving scheen ook
geen huis te zijn.
„Nadat de motor uitgevallen was.
vroeg hij: „Sigaret?"
Ze schudde het hoofd. „Nu niet.'
antwoordde ze met vreemde stem.
„Je hebt gelijk. Dat heeft nog de
tijd". Gelijk draaide hij zich naar
het meisje en trok haar in zijn ar
men. Misschien streefde zc eerst nog
even tegen, maar hij had zijn mond
al op de hare gedrukt en begon haar
te kussen. Aanvankelijk lag ze apa-
this h legen hem aan. Hij voelde,
hoe ze trilde. Was het van emotie?
Angst? Of verlangen? liet kon hem
weinig schelen. At en toe liefkoos
de hij haar en telkens opnieuw be
roerde hij haar lippen.
Opeens sloeg ze haar armen om
zijn hals cn drukte wild haar lippen
op de zijne. Het was een passievolle
kus. Ze slaakte een diepe zucht.
„Gert.prevelde ze zacht. En nog
eens: „Gert".
Rustig begon hij de bovenste
knoopjes van haar jurk los te ma
ken. Even later legde hij zijn hand
op haar borst.
In de grote wagen lag ze nu hele
maal tegen hem aan. Hij hoorde haar
hijgen. Opnieuw kuste hij het meis
je. Ditmaal 'beantwoordde zc zijn
kussen, wild en verlangend. Maar
toen zijn hand verder ging, werkte
ze zich los en ging rechtop zitten.
„Jullie., allemaal zijn jullie het
zelfde," stotterde ze. haar jurk
dichtknopend. „Waarom kunnen
we het niet leuk houden? Ben ik nu
zo'n begijntje, dat ik het niet wil?
Hoe zijn andere meisjes? Laten ze
het tegenwoordig allemaal maar toe?
Alles? Waar blijf je dan als vrouw?
Ik., ik vind het minderwaardig. Als
je somst denkt, dat ik.
Hij liefkoosde haar over de wang.
„Ik denk. dat je een schat van een
vrouw bent en ik zal de laatste zijn
om je verdriet aan te doen. kleine
meid. Geen haar op mn hoofd.."
„Nou wil ik naar huis. Ga z.elf as
jeblieft eerst nog een straatje om..
„Ben je bang?"
„Ja. Lach me nou maar uit. Ik
zal blij zijn, als mama maandag weer
thuis is."
Hij startte de wagen en ontstak
de lichten. „Je bent een kleine
dwaas, Rienie. Ik zal nooit iets doen.
wat jij niet wilt. Hier niet cn thuis
niet. Ik breng je voor de deur. Zelf
ga ik meteen door naar Velp."
Ze reden dicht bij Leimuiden. Ge
schrokken keek het meisje hem aan.
„Idioot., midden in de nacht., je
bent de hele nacht al in touw. achter
het stuur. Je maakt ongelukken!"
„Lieve Rienie. ik wil. dat jij van
nacht rustig kunt slapen, snap je?
Daarom hen ik er vannacht niet.
Het is nu rustig op de weg cn ik doe
FEUILLETON
DOOR
CEES GIESBEEK
het kalm aan. Ga jij straks maar
lekker pitten. De boze opzichter is
dan ver weg van je bed."
Ze greep zijn arm. „Sorry, Gert.
Maar ik was echt bang. Je weet van
een man nooit, of hij zich kan be
heersen op het kritieke moment."
„Ik wel. Rienie. Tenminste
„Zie je nu wel? Zelf begin je tc
twijfelen. Is het dan zo gek. dal ik
angst kreeg?"
Hij grinnikte. „Vrouwen.. Jullie
hebben vast een zesde zintuig, dat
je waarschuwt voor op de loer lig
gend onheil. Ik kom niet binnen,
dus., zet je angst maar opzij."
Voor de deur. eer ze uitstapte,
greep zij zijn hoofd en kuste hem
nogmaals. „Dank je heel erg, Gert.
voor deze fijne middag en avond.
Ondanks alles heb ik genoten."
„Niot meer bang?" vroeg hij, haar
even in zijn armen houdend.
Ze schudde haar hoofd. „Zelfs niet
als ie mee naar binnen ging. Gek.
ergens vertrouw ik je toch wel."
Dank je. Rienie. Tot ziens. Slaap
lekker, droom maar fijn en wc doen
het nog eens een keer over. En eh
doe dan maar een japon aan, waar
geen knoopjes aan zitten van voren"
Een klein half uur later had hij
bij Bodegraven de autobaan bereikt
Het was nu ruim één uur. In de rich
ting Den Haag was er nog tamelijk
veel verkeer; in omgekeerde rich
ting lag de weg vrijwel geheel ver
laten.
Gert Treep drukte het gaspedaal
diep in. De snelheidsmeter wees bij
na honderdvijftig. De weg was kurk
droog. Binnen hel uur had hij het
Velperbroekcircuit bereikt.
(wordt vei volgd
