gepakt
BEA WINT HET PLEIT
CHILI ALS VOORBEELD
BLIK DOOR HET WERELD
Merapi werkt
Z-Afrikaans blad
erkent Tete
Diefstal gereedschap uit zomerwoning
Letten op prijzen
is lonend
Wat biedt
de BEELDBUIS?
'Argenia" Super Lux:
de lamp met 30%
meer licht op tafel
voor dezelfde stroomkosten
m PHILIPS
Z1ERIKZEESCHE NIEUWSBODE Donderdag 27 september 1973 Nr. 21359
Het laatste woord over Allende en
zijn ondergang zal nog in geen jaren
geschreven zijn. Het is ook een epi
sode die van meer dan alleen Chi-
leens belang is, want de vraag hoe
demokratie - of hoe men een sy
steem ook wil noemen waarin de
politiek in vrijheid wordt beoefend
- en socialisme met elkaar zijn te
verenigen. Onherroepelijk denken
we dan ook terug aan Tsjechoslowa-
kije en Dubcek: de Praagse lente"
waarin eveneens met militair ge
weld zij het dit keer van over de
grens) een experiment kapotgemaakt
werd om het socialisme „een men
selijk gezicht" te geven. Het zijn twee
grote voorbeelden waarnaar vooral
gekeken wordt in landen waar de be
staande maatschappijstruktuur een
rem vormt op sociale ontwikkelin
gen die men ter plaatse ivellicht het
etiket socialistisch opplakt maar die
elders makkelijk zo gemeengoed
zijn geworden dat ze zijn doorge
drongen tot programma's van par
tijen die zich liberaal noemen. Me
nigeen in die landen zal tot de kon-
klusie komen dat het uitzichtloos is
om te pogen langs parlementaire
weg tot die hervorming te komen
en dat dus een gewapende revolutie
de enige uitkomst biedt.
Het is niet bepaald een zinnige
uitleg van het Chileense drama. Er
is geen twijfel aan dat rechts uit
eindelijk Allende heeft verpletterd,
maar even waar is dat links hem te
voren herhaaldelijk heeft laten
struikelen: hele reeksen stakingen
in fabrieken, illegale bedrijfsbezet
tingen en andere inbreuken op zo
wel de ekonomie als de openbare
orde waren er al gepleegd door Al-
lendes eigen aanhang. Men kan
stellen dat de rechtse groeperingen
dit verval van het staatssysteem
stimuleerden, maar er ivas dan ken
nelijk iets om te stimuleren: ook
links, waar ontevredenheid over Al
lende heerste omdat hij te slap, te
langzaam, te netjes was. In het anti-
kommunistische tumult dat nu Chili
beheerst is het overigens niet on
billijk vast te stellen dat de officiële
kommunistische partij (die van de
richting Moskou - er waren er ook
richting Peking en van kleiner for
maat in diverse strekkingen) juist
Allende steunde in zijn streven alles
zuiver legaal en zuiver parlementair
te doen.
Midden-groepen
Deze tweedracht binnen het link
se blok maakte dat Allende op twee
fronten te strijden kreeg, juist toen
hij het al moeilijk genoeg had te
genover de oppositie. Allendes basis
was dan ook zeer smal, men mag
Advertentie
Een pantalon die zit. Diagonaal
gesneden, met omslag
en band-zakjes i S
Bijpassende shirts v.a. 27,90.
Bijpassende pull 19,90.
HEREN- EN JONGENSKLEDING
MOL 5-7 TELEFOON 2890 ZIERIKZEE
rustig zeggen: te smal. Hij was in
derdaad de wettig gekozen president
- maar dat was met goed een derde
van de stemmen. Zelfs bij de parle
mentsverkiezingen bleef hij nog on
der de 45°/o van de zetels. Het gaat
dan ook niet aan het voor te stellen
of het hele Chileense volk achter
hem stond en een minderheid tegen
hem, maar vooral de zogenaamde
'middengroepen. Daaronder moet
men in Chili meer rekenen dan in
Europa gebruikelijk: bijvoorbeeld
ook de geschoolde arbeiders die in
inkomen net de sprong hadden ge
maakt uit de massa's die aan de rand
van het bestaansminimum balan
ceerden. In die groep zal veel de ge
dachte geleefd hebben dat het juist
was Allende een kans te geven als
hij meer vaart kon zetten achter
een ontwikkeling die de schrijnend
ste sociaie tegenstellingen uitbande
- een gedachte die men spoedig op
gaf toen de ekonomische misère
juist ook die middengroepen trof dié
daardoor juist vreesden te verliezen
wat ze al bereikt hadden - de armoe
opheffen best, maar niet ten koste
van degenen die daar echt nog niet
zo heel ver bovenuit gestegen wa
ren.
En dat is juist een tragisch aspekt
temeer in Chili - het land had zo'n
brede middengroep als geen ander
Latijns-Amerikaans land heeft: een
toonbeeld hoe Chili in zijn vele jaren
van palementaire demokratie zon
der revoluties en zonder staatsgre
pen door officieren op sociaal ge
bied al meer had bereikt dan alle
omringende landen die wel deze
uitbarstingen van geweld hadden
gekend. Er was veel bereikt, maar
nog niet genoeg - dat laatste zal
ook wel nimmer het geval zijn, want
in welk land leven er niet nog altijd
wensen? Binnenkort kan men pro
beren de balans op te maken hoe^
veel van het bereikte weer ver
speeld is - niet door Allende, maar
door zijn linkse aanhang en zijn
rechtse tegenstanders plus de mili
tairen samen.
DJAKARTA, 26-9. De 2911 meter
hoge vulkaan Merapi op Midden-
Java is na een rustperiode van zes
jaar weer gaan werken en heeft tot
op 90 km afstand asregens veroor
zaakt. Vier dorpen worden door lava
bedreigd. Een daarvan, Koempoel-
rejo, is reeds ontruimd.
Er hangt een ongeveer 6 km lan
ge wolk die zich van de krater naar
het zuiden uitstrekt en andere dor
pen bedreigt. Vijftien hectare aan
plant is vernield door de as en een
onlangs gebouwde stuwdam is door
lava ernstig besdhadigd.
JOHANNESBURG, 25-9. De „Jo
hannesburg Star" van dinsdag heeft
verklaard bevestiging gekregen te
hebben van een massamoord in het
district Tete in Mozambique vorig
jaar. Portugezen hebben volgens het
blad gezegd dat op 16 december
blanke en zwarte militairen van de
zesde commandogroep 100 negers in
het dorp Wiliamo hebben neerge
schoten. Daarvan overleefden 20 of
dertig inwoners
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
AMSTERDAM. De Raad van be
stuur van Theodorus Niemeyer b.v.
heeft besloten al haar sigaretten
merken te voorzien van een etiket
waarop staat hoeveel teer en nico
tine er in sigaretten zit, dat in tegen
stelling tot wat maandag aan de
pers werd medegedeeld. Toen mel
de de firma het etiket alleen te gaan
voeren op de merken Roxy en Kelly-
Halvaret.
EDE. In de plaats waar hij voor
het het eerst op de planken stond, in
Ede, heeft violist Herman Krebbers
de eerste van een serie herdenkings
concerten ter gelegenheid van zijn
40-jarig beroepsjubileum gegeven.
DEN HAAG. De Italiaanse am
bassadeur in Nederland, de heer
Antonio Morozzo Delia Rocca, heeft
in het Gemeentemuseum in Den
Haag de tentoonstelling „Pompeii uit
de as herrezen" geopend.
GOUDA. De boerderij van vee
houder H. het Lam in Lexmond (bij
Gouda) is door brand vewoest. Hoe
wel de brandweer van Lexmond snel
ter plaatse was, kon ze niet voorko
men, dat het nog vrij nieuwe pand
op een gedeelte van het woonhuis
na uitbrandde.
VAL.KENSWAARD. De BLO-
school aan de Lindeweg te Valkens-
waard is door een ontploffing in het
ketelhuis vrijwel totaal verwoest.
Alle ruiten zijn gesprongen en de
muren hangen scheef of in brokstuk
ken bij. Er is een enorme ravage
aangericht. Ook in de omgeving van
de school is veel glasschade.
AMSTERDAM. De redactie van
Trouw Kwartet heeft met' veront
rusting kennisgenomen van de me
dedeling van de directie van de
Christelijke pers dat samenwerking
gezocht wordt met de perscombinatie
WEERT. Twee inwoners van
Weert hebben tegnover de politie be
kend dat zij zich schuldig gemaakt
hebben aan doodslag op de kastelein
G. Derix. Beide verdachten, de 24-
jarige C. en de 25-jarige T., hebben
verklaard de kastelein te hebben
geslagen en geschopt, tot de man
neerviel en bleef liggen.
EINDHOVEN. In de nacht is
brand uitgebroken in de Bassisschool
aan de Alard du Hamelstraat in
Eindhoven. De school werd daardoor
vrijwel geheel vernield.
IJMUIDEN. Het radioschip Con
dor, dat vorige maand de haven van
IJmuiden was binnengesleept om
dat het van zijn ankers was losge
slagen, ligt weer op zijn oude plaats
voor de kust van Zandvoort.
DEN HAAG. Twee KVP-kamerle-
den hebben schriftelijk geïnformeerd
naar de juistheid van berichten dat
de Belgische eerste-minister Lebur-
ton bij zijn bezoek aan Iran afspra
ken heeft gemaakt over een spoe
dige vestiging van een grote olie
raffinaderij in de omgeving van
Luik.
ROTTERDAM. De nationale vrou
wenraad, overkoepelend orgaan van
de Nederlandse vrouwenorganisaties
heeft in een telegram aan het Sovjet
vrouwencomité haar ongerustheid
uitgesproken over de beperking van
het recht van vrije meningsuiting
van vooraanstaande schrijvers en
wetenschapsbeoefenaren in de Sow-
j et-Unie
ROTTERDAM. De Stichting Zuid
hollands Landschap heeft bij gede
puteerde staten van Zuid-Holland
bezwaren gemaakt tegen de ruilver
kavelingsplannen op Voorne-Putten,
zoals die zijn aangekondigd door de
centrale cultuurtechnische commis
sie.
UTRECHT. Invoering van milieu
onderwijs en vorming, ombuiging
van de produktiestructuur naar een
niet milieu-belastende structuur en
invoering van recycling-processen
zijn enkele van de eisen die de or
ganisatie van werkende jongeren
NVV-jongeren Conl/act heeft gefor
muleerd in een milieu-aktieprogram
GRONINGEN. De kelder van de
apotheek van het Academisch zie
kenhuis in Groningen is door een
gesprongen waterleidingbuis geheel
onder water komen te staan. In de
kelder stonden grote voorraden me
dicijnen en verbandmiddelen opge
slagen. Het overgrote deel moet als
verloren worden beschouwd.
DEN HAAG. In het jeugdcircus
Kraaienest in Den Haag is symbo
lisch de opbrengst verdeeld van de
kinderpostzegelaktie 1972: een be
drag van f 6.050.000 voor projecten
in binnen- en buitenland.
Nederlandse postzegel
ontwikkelings
samenwerking
Op 16 oktober 1973 zal de Neder
landse PTT een bijzondere postze
gel van 40 cent zonder toeslag uit
geven. Het thema van deze zegel be
treft de ontwikkelingssamenwerking
De afbeelding op de zegel is een
symbolische voorstelling van een
zich ontwikkelende internationale
sameniverking, namelijk een keten,
waarvan nog één schakel open is.
De ontwerper G. Wernars uit Am
sterdam, heeft getracht op deze wij
ze duidelijk te maken dat het ge
zamenlijk funtioneren in de ontwik
kelingssamenwerking pas mogelijk
wordt wanneer alle schakels in de
keten ongebroken of gelijkwaardig
zijn.
De kleuren van de zegel zijn zilver
goud, zwart en groen. De zegel zal
verkrijgbaar zijn t.e.m. 9 november
1973 en daarna zoveel langer als de
voorraad strekt.
HAAMSTEDE, 25-9. Een tweetal
werknemers van het aannemersbe
drijf Tfeleman te Haamstede kwa
men dinsdagmorgen toen zij aan hun
werkzaamheden, in de zomerwoning
van de fam. Kuypers achter „De
Schouwse Boer" te Haamstede, wil
den beginnen tot de onaangename
ontdekking dat al hun gereedschap
was verdwenen.
Een of meer individuen hadden
zich klaarblijkelijk onbevoegd toe
gang tot de woning verschaft waar
bij zij zich van de twee timmerlie
den o.m. een tweetal waterpassen.
schaven, beitels, zagen enz., hebben
toegeëigend. Deze diefstal op een
tweetal werknemers betekent v°or
de betrokkenen inmiddels een be
hoorlijke schadepost daar al het ver
dwenen gereedschap hun eigendom
was.
Van beide werd voor een bedrag
van ongeveer f 200.- aan gereedschap
gestolen, terwijl verder nog van één
van hen een transistor radio ter
waarde van f 200.- werd mee geno
men. Verschillende andere voorwer
pen van waarde, die in de woning
aanwezig waren, werden onaange
roerd gelaten.
,„Kort Geding'1 over
de werkloosheid
HILVERSUM, 26-9. Het NOS-te-
levisieprogramma „Kort Geding" zal
op 30 september gewüd zijn aan de
werkeloosheid.
De stelling, die in deze zitting aan
gevallen en verdedigd wordt, luidt:
„in het huidige produtiesysteem kan
de werkloosheid niet afdoende en
blijvend worden opgeheven".
Voor de stelling pielt de heer C.
Schelling, vice-voorzitter van de
agrarische voedingsbedrijfsbond van
het NVV. Pleiter tegen is prof. dr.
A. Heertje, econoom aan de juri
dische faculteit van de universiteit
te Amsterdam.
„Kort Geding" is zondag te zien
van 20.45 tot 21.55 uur op Nederland
2
DEN HAAG, 26-9. Het letten op
'prijsovertreders blijkt zoden aan de
dijk te zetten. Het Konsumenten
Kon takt is vorig jaar begonnen met
een aktïe om te controleren of het
bedrijfsleven zich wel aan de prij-
zenbeschikking houdt en deelt nu
mee, dat deze prijsmeldingsaktie
langzaam maar zeker vruchten gaat
afwerpen. Van de tot nu toe door de
economische controledienst onder
zochte meldingen blijkt bijna een
derde te hebben geleid tot prijsver
lagingen. Deze aan de ondernemers
opgelegde prijsaanpassingen omvat
ten een prijsverlaging van gemiddeld
négen procent.
VRIJDAG 28 SEPTEMBER
NED. I: Om te beginnen van
avond de laatste aflevering van Pop
zien van het afgelopen zomerseizoen.
Na het jotirnaal begint de VARA
met een nieuwe humoristische serie
„Twee onder een kap". De serie is
gebaseerd op de radio-serie „Lief
zijn voor de Buren" en de naam van
tekstschrijver Jelle de Vries staal
garant voor kwaliteit. Twee totaal
verschillende gezinnen worden in
een tweedelig woonblok met elkaar
geconfronteerd. Een half uurtje la
ter besluit de VARA zijn uitzending
met de laatste aflevering van De
brave soldaat Schweijk. Deze steekt
zich opnieuw in een wespennest
door op patrouille niet alleen een
verkeerde route ie kiezen maar ook
nog een Russisch uniform, aan te
trekken. Vanavond is ook de rubriek
Koning Klant terug op de buis. In
de eerste uitzending van het nieuwe
seizoen wordt aandacht besteed aan
de consumentenvoorwaarde van de
Consumentenbond en aan de vertra
ging die zich vaak voordoet bij de
leverantie van meubilair. Ook terug
is de rubriek Van Onderen waar
mee de VARA haar uitzending be
sluit. In deze eerste aflevering een
inleiding van een gecombineerd, ra
dio- en tv project dat in de komende
maanden zal worden uitgevoerd.
NED. II: Op het tweede net de
TROS met voor de kleintjes de
Wombels. Daarna mdakt Zorro zijn
opwachting. Voor acht uur ook de
eerste aflevering van Wereld op
wielen, voorlichting voor de auto
mobilist. Na het journaal een afle-
De AVRO-tv brengt op maandag 1
oktober in Top Pop de pop-groep
TEE-SET uit Delft op het scherm.
vering van de serie De familie
Strauss. Johan Strauss jr. boekt de
ene triomf na de andere maar zijn
vader heeft, hij evenwel nog niet
kunnen evenaren. Vooral is hij het
idool van de Weense vrouwen. Als
hy ziek wordt neemt broer Jozef de
leiding van het orkest tijdelijk over.
Met zo'n succes dat hij later eigen
lijk niet meer weg wil. De oplossing
komt als Jozef een aanbieding krijgt
in Rusland. Johan wordt razend ver
liefd op een mooie aristocrate, wier
ouders echter nergens van willen
weten. De Franse zanger Charles
Aznavour is het middelpunt van het
programma Music-all-in. Naast Az
navour treedt ook Don McLean op.
Een slapstick-produktie van de
Zweedse tv is het laatste wat de
TROS te bieden heeft. Vanavond de
laatste uitzending van de juist door
kunstenaars veel bekritiseerde NOS-
serie Kunst in de Knoei.
VRIJDAG 28 SEPTEMBER
NED. I: 10.45 Schooltelevisie;
18.45 Kiri de clown; 18.55 Nieuws;
19J)5 Popzien; 20.00 Journaal; 20.20
Twee onder een kap; 20.50 De brave
soldaat Schweijk; 21.50 Koning
Klant; 22,40 Van onderen; 22.50
Journaal.
NED. II: 18.45 Kiri de clown; 18.55
Nieuws; 19.05 Wombels; 19.10 Zorro;
19.30 Wereld op wielen20.00 Jour
naal; 20.20 De familie Strauss; 21.10
Music-all-in; 22.10 Eén kwestie van
geduld; 22.50 Uit de kunst; 23.25
Journaal.
Den Haag vandaag"
HILVERSUM, 26-9. De parle
mentaire rubriek „Den Haag van
daag" van de NOS-radio zal elke
vrijdag een gesprek bevatten met
premier Den Uyl over onderwerpen,
die in de vergadering van de minis
terraad van die dag aan de orde zijn
gekomen, alsmede over politieke ac
tualiteiten van die week. Den Haag
vandaag is te horen van 19.50 tot
20.00 uur op Hilversum 2, behalve op
vrijdag ook op dinsdag, woensdag en
donderdag.
58
„Joop.riep ze uit. „Jij hier? Hoe
kom jij in Elshoven verzeild?"
„O, ik weet, dat ik een beetje aan
de vroege kant ben, maar die trei
nenloop naar hier is zo eigenaardig
he? Ik dacht: beter te vroeg dan te
laat."
Bea keek hem verwonderd aan.
Toen begreep ze het en zakte ze op
een stoel neer. Ze opende haar mond
en schudde haar hoofd.
„Nee.prevelde ze.
Met een paar stappen was hij bij
haar. „Goeie, Bea, deed ik je schrik
ken Dat was echt m'n bedoeling
niet. Ik wilde je verrassen.."
Ze zat nog steeds sprakeloos op
haar stoel en het eerste, wat in haar
gedachten schoot was: Nu begint de
narigheid opnieuw.
Eindelijk vermande ze zich en
vroeg: „Waarom heb je naar hier
gesolliciteerd?"
Hij haalde lachend de schouders
op. „Och, ik had vernomen, dat je
nog steeds hier was en ik dacht zo:
..Als Bea het er uithouden kan. dan
kan ik dat ook. Bovendien: ik wil ook
wel eens hoofd worden. Ik heb de
hoofdacte en ben bijna dertig jaar.
Mag ik ook eens een kans hebben?"
..Maar waarom juist hier?"
„Snap je dat dan niet, Ben?"
Ze zuchtte en stond op ..Kom maar
met me mee, lammeling, ik moet nog
eten. Hier kunnen we niet blijven
tot half twee. Ik woon vlakbij: tien
minuten lopen."
In haar huisje begon ze bedrijvig
het eten klaar te maken, terwijl Joop
in een stoel bij het raam was gaan
zitten. Hem ben je ontvlucht. Bea,
en hier had je rust. Nu komt hij die
rust weer verstoren.
Tijdens de maaltijd sprak Joop
honderduit. Vertelde van haar vroe
gere school en van zijn familie. Maar
Bea luisterde maar met een half
oor. Toen ze gegeten hadden en hij
had meegeholpen met de afwas, za
ten ze tegenover elkaar en rookten
een sigaret, Bea keek hem met half
dichte ogen aan en zei: „Je hebt hier
geen schijn van kans."
Joop keek haar verschrikt aan.
„Waarom niet, Bea?"
„Omdat ik je hier niet wil hebben,
daarom. Waarom blijf je niet in Am
sterdam? Waarom solliciteer je niet
naar andere scholen. Er zijn er tien
tallen, die onderwijskrachten nodig
hebben, maar Joop de Bie moet uit
gerekend naar Elshoven solliciteren.
Het stomste, wat je doen kunt."
Joop keek haar geamuseerd aan.
„Je zei: omdat ik je hier niet wil
hebben. Bezit jij zoveel invloed bij
het bestuur?"
Bea keek hem van terzijde aan en
«tipte de as van haar sigaret. „Ja, dat
heb ik inderdaad. Ik ben momenteel
waarnemend hoofd."
Hij keek haar verschrikt aan.
„Wat?"
Ze genoot van zijn verbijstering.
„Ja, meneer de Bie, ik ben hier
waarnemend hoofd. En als het aan
mij ligt, word je hier niet benoemd".
Hoofdschuddend staarde hij het
meisje aan. „Dat is niej erg aardig,
Bea," zei hij zacht. „Heb je dan zo'n
'hekel aan me?"
Ze kneep de sigaret uit en stond op
Terwijl ze door de kamer liep, ant
woordde ze: „Dat is het 'm juist.mis-
punt, omdat ik geen hekel aan je
heb. Ik mag je graag, maar ik wil
niet dezelfde toestand hebben als in
Amserdam. Jij hebt drommels goed
begrepen warom ik indertijd weg
ging jongeman. Al .hebben we daar
nooit over gesproken. Hier ben ik
weer mezelf geworden. Hier heb ik
rust gekregen. Ik heb dit dorp leren
FEUILLETON
DOOR
HENK VAN HEESWIJK
liefhebben, de mensen, de kinderen,
met al hun gebreken en fouten. Het
bevalt me hier uitstekend. Waarom
wil je me hier wegjagen?"
„Goeie, Bea, daar is geen sprake
van.
„Dat, kon je weten, Joop de Bie.
Jij en ik samen op een school, dat
gaat niet. Ik ken jouw gevoelens ten
opzidhte van mij en die zullen wel
hetzelfde gebleven zijn. Wel, de mij
ne zijn ook onveranderd. Ik vind je
een aardige vent, maar op een af
stand. Een heel behoorlijke afstand.
Ik ben Baarn nog niet vergeten en
mijn divan hier, die toen in Amster
dam stond, evenmin. Ik geloof, dat
ik duidelijk genoeg ben, nietwaar?
Ik wou, dat ik je haten kon.
Joop de Bie was nu werkelijk ge
schrokken. Langzaam stond hij op en
liep naar de deur. Hij keek een ogen
blik naar het meisje, dat door het
raam naar buiten stond te kijken.
„Dit.dit had ik niet verwacht. Bea.
Ik dacht.ze zal wel blij zijn, als ze
haar vroegere collega weer ziet. En
'het zal een verrassing voor haar
zijn, als ze merkt, dat ik solliciteer
naar de vacature van hoofd. En nu
ditsorry. Bea. dat was niet mijn
bedoeling. Ik ga dan maar weer. Zeg
maar.dat ik er van af zie.
Maar Bea was met eert paar spron
gen bij de deur en ging er met haar
rug voorslaan. „Zo zijn jullie man
nen. he? De weg van de minste
weerstand.. Als ze op hun lange
teentjes getrapt zijn, de beledigde
onschuld spelen. Mooie meneer ben
jij, hoor.Smeer 'm dan maar, held-
op-sokken. en laat mij over aan de
genade van die zelfverzekerde me
neer Wimmers, die denkt, dat hij
zijn benoeming al in de zak heeft.
„Wimmers?"
(wordt vervolgd!
