ERIC DE NOORMAN
GESPREK MET DUITSE THEOLOGE DOROTHEE SOLLE
m
Zeer kleine peren-oogst verwacht
Bijdrageregeling omscholing gewijzigd
Tienduizend-loterij voor de kerkrestauratie te Burgh
KERKNIEUWS
Vaknn.Iie-ontniort.iiig t<> Zierikzee
DÖKiSTHlt SÖLLt
HET GEDEFK 1VATISEERDE GEBED
Dt roorfWjtóielt) vin «t
bttSaal tiwrfs dat
uiljpralteti in tea W<t
ipp#eji: rahaen del j
heiil do*l «cl> btj h« Wddin M.t hop: rtv
kat fwwniflike rodMdugi* j»twd «is »s bat tin prëmJ
kanktet ovti&xi, wer.ktte, fe&Mt* (ch«5.
I HfTCrv.aAR V.\>i HET ALIBI
De overdruk van: „Het gedeprivatiseerde gebed".
ZÏERÏKZEE, 16-7. De figuur van vakantie-huizenverhuur, brengt - evenals
andere vormen van reereatiehuisvesting - uiteraard ook allerlei mensen in
Zierikzee. Onder hen bevindt zich in de maand juli ook de beroemde - en
veel besproken - Duitse theologe Dorothee Sölle uit Keulen. Doel van dit
stukje is uiteraard niet mensen die hard aan rust toe zijn, in de vakantie
lastig te vallen, maar - door bijzondere omstandigheden - waren wij in de
gelegenheid met haar in contact te treden. Enkele opmerkingen hier mogen
niet beschouwd als een interview, maar de ontmoeting vonden wij te merk
waardig om onvermeld te laten.
Zelfs in. de vakantie kruipt het
theologisch, bloed waar het niet gaan.
en Dorothee Sölle - hier met man en
kind - was zeer geïnteresseerd in de-
kerkelijke en godsdienstige verhou
dingen op Schouwen-Duiveland in
het algemeen en Zierikzee in het bij
zonder Daar viel uiteraard wel het
een en ander van te vertellen. Op
vallend moeilijk bleek het ook dit
maal allerlei verschillen in kerkfor-
maties precies duidelijk te maken.
In meiiioriam
ds. S. Greving
(Van 1946-1951 te Zierikzee)
Ds. S. Greving, emeritus 'puedikant
van de Gereformeerde Kerken in
Nederland, die woensdag 11 juli 1973
na een ziekte van ongeveer twee
maanden op bijna 66-jarige leef
tijd te zijnen huize te Westerbörk in
de provincie Drenthe is overleden,
is maandagmiddag 16 juli 1973 op de
begraafplaats Eshof te Haren bij
Groningen begraven, nadat vooraf
in de Gereformeerde kerk van Ha
ren een rouwdienst was gehouden,
waarin voorging ds. A. Nagelkerke,
predikant van de Gereformeerde
Kerk van Haren bij Groningen.
Sweis Greving werd op 5 augustus
1907 te Assen geboren. Hij bezocht
eerst het gereformeerd gymnasium
te Huizum bij Leeuwarden en stu
deerde vervolgens aan de theolo
gische hogeschool van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland te
Kampen, waar hij 12 maart 1934 zijn
kandidaatsexamen aflegde. Nadat de
heer Greving negen dagen later op
21 maart 1934 na praeparatoir exa
men. door de classis Franeker was
beroepbaar verklaard in de Gere
formeerde Kerken in Nederland en
hij van september 1934 tot april 1935
eerst nog een half jaar bij nu wijlen
ds. J. D. Wielenga, toen nog predi
kant van de Gereformeerde Kerk
van Franeker, speciaal voor het cate
chetisch onderwijs werkzaam was
geweest als hulpprediker werd hij
op 29 november 1936 door nu wijlen
ds. R. W, Huizing, toen nog predi
kant van de Gereformeerde Kerk
van IJsselmuiden-Grafhorst, beves
tigd als predikant van de Gerefor
meerde Kerk van Dirkshorn in de
provincie Noord-Holland, welke hij
sinds 1 september 1935 toen reeds
ongeveer vijftien maanden als hulp
prediker had gediend. Op 5 mei 1946
verwisselde de thans overledene de
ze kerk met die van Zierikzee, van
waar hij op 18 maart 1951 naar die
van Wildervank vertrok en op 6
september 1964 werd hij door zijn
ambtsvoorganger, ds. L. Touwen,
aan wie met. ingang van 1 juli 1964
emeritaat was verleend en die thans
als .emei'itus predikant te Ede woon
achtig is. bevestigd als predikant
van. de Gereformeerde Kerk van
Haren bij Groningen, waar hij was
beroepen voor de geestelijke verzor
ging van het sanatorium „Beatrix-
oord" te Haren. Deze zijn vierde en
laatste gemeente diende ds. Greving
tot: 1 september van het vorige jaar
(1972), toen hem op vijfenzestig ja
rige leeftijd emeritaat werd verleend
Na zijn emeritaat vestigde ds. Gre
ving zich metterwoon te Westerbörk
in de provincie Drenthe. In de afge
lopen winter heeft hij een bezoek
gebracht aan zijn kinderen in Zuid-
Afrika.
Duitser won miljoen
aan de roulette
WENEN, 14-7. Een onbekende
Duitser heeft aan de roulettetafel in
het casino van Riezlern in Vorarl-
berg, Oostenrijk, een miljoen schil
ling gewonnen,
Volgens de in Wenen verschijnen
de „Kurier" beschikte de speelzaal
daardoor niet meer over kapitaal en
moest naar de bank.
De Duitser incasseerde zijn winst,
nam een taxi naar Munchen en
vloog van daar naar Monaco, waar
hij ook een gokje wilde wagen.
Riezlern wordt door hem eind juli
weer met een bezoek „vereerd".
Wie bedenkt welke variaties er
b.v. zijn op het thema „gerefor
meerd", zal dit wel begrijpen.
Dorothee Sölle bezocht in Neder
land verschillende kerkelijke confe
renties en ook het werk in het kader
van de Wereldraad van Kerken
bracht haai- hier. Ze kent persoon
lijk o.m. prof Wiersinga, de man die
- met prof Kuitert - enkele nieuwe
theologische gedachten heeft 'ge-
póusseed en -de. vroegere predikant
van Brouwershaven, .thans prof. dr.
Sperna Weiland.
Mevr. Sölle bood ons "een'afschrift
van haaf essay: „Het, gedeprivati
seerde gebed", w.o. hier één citaat:
Politiek bidden
„Heeft het,zin té zeggen: „Vermin
der de uitgaivén voor de bewapening,
Heer, en verhoog in ons land het
budget voor de ontwikkeling?"
Klaarblijkelijk zal. er wel niémand
meer zo naïef op los praten. En toch
zijn veel gangbare kerkelijke gebe
den voor de wede even naïef, recht
streeks. gedaohtenloos en - omdat
zij op een houding van magische ver
wachting steunen - onchristelijk.
Een tweede trap van .politiek bid
den ziet er zo uit dat mén voorzich
tig probeert dé in het gebed gefor
muleerde .wens met de realiteit in
contact te brengen. Men zegt. dan
misschien: „Geef de machtigen in
zicht, Heer, opdat zij de uitgaven
voor de bewapening verminderen en
degenen die honger lijden niet ver
geten!" Maar het is voor mij nog een
vraag .of hier de valse hoop op een
rechtstreeks ingrijpen van de boven
natuurlijke macht al overwonnen is
en of zo'n gebed al' christelijk is.
Want nog altijd wordt in deze be
woordingen de realiteit zelf als iets
dat met het noodlot te maken heeft
opgevat, als iets wat die daarboven
doe. Bij het bot waaraan wij onder
worpen «zijn, past de bovennatuur
lijke, almachtige God. Een verlicht
en steeds helderder wordend begrip
van de realiteit kan met zo'n God
niets beginnen. De realiteit wordt in
zo'n gebed van de tweede, bemiddel
de trap oppervlakkig bereikt; naai
de motieven die de machtigen zou
den kunnen hébben of ook naar hun
belangen 'bij de enorme begroting
Loten voor goed doel
voor de bewapening en het kleine
budget voor de ontwikkeling wordt
niet gevraagd. Wanneer dan nog, zo
als meestal het geval is, het eerste
deel van het gebed, dat tenminste
de ontwikkelingshulp nog in een af
hankelijkheidsverhouding met de be
wapening brengt, wordt weggelaten,
misschien uit angst voor burgerlijke
kerkgangers die door de toenemende
lasten van de bewapening een gevoel
van veiligheid krijgen, misschien
ook omdat men in politiek opzicht
niet weet hoe alles samenhangt of
omdat men deze wetenschap onder
drukt, dan wordt liet in deze vorm
uitgesproken gebed „voor degenen
die honger lijden" niet alleen poli
tiek naïef, maar in de eerste plaats
juist theologisch naïef.
LAND- EN TUINBOUW
Kopersulfaat
in varkensvoer
DEN HAAG, 17-7. In de negen
landen van de Europese Gemeen
schap wordt veelvuldig kopersul
faat aan varkensvoer toegevoegd als
een groeibevorderend middel, aldus
heeft de Europese Commissie, het
dagelijks bestuur van de Europese
Gemeenschap meegedeeld.
Zij zegt dit in antwoord op een
vraag die ir. Vredeling, als lid van
het Europese parlement, had gesteld
ovèr het besluit van de Amerikaanse
Food and Drug Administration, het
toevoegen van kopersulfaat aan var
kensvoer te verbieden om het opho
pen van koper in bodem en water
tegen te gaan.
In de EEG mag maximaal 125 mg"
aan een kilo volledig veevoeder
worden toegevoegd, aldus blijkt uit
het antwoord van de commissie. De
gevolgen van het toevoegen van ko
persul i'aat aan veevoeder voor de
milieuhygiëne worden thans onder
zocht.
SCHEEPVAART
Abida, 13-7 vertr. Yokohama naar
Singapore.
Afga, 16-7 aank. Valparaiso.
Acmaea, 14-7 verw. Belfast.
Area, 14-7 540 m. o.n.o. Mombasa.
Camitia, 14-7 Ounta Cardon naar
Stanlow.
Laarderkerk, 16-7 120 m. wzw Lissa
bon
Passen op de boom
ENSCHEDE, 16-7. Leden van
een actiegroep in Enschede
hebben laten weten zonodig
in de honderdjarige kastanje
boom op de markt te gaan zit
ten om te voorkomen dat deze
wordt omgehakt. De kastanje
boom moet verdwijnen om
plaats te maken voor een ge
bouw. De bewoners bewaken
de boom angstvallig. Ook
,s nachts. Dan zetten zij er het
licht van schijnwerpers op.
ATHENE. De journalisten in At
hene hebben bekendgemaakt dat ze
voor onbepaalde tijd in staking gaan
om kracht bij te zeiten aan salaris
eisan. Ze willen volgens hun federa
tie 35 procent venhoging'.
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
ÖOSTERBEEK. Het museum voor
wildbeheer „Het Nederlands Jacht-
museurn" in kasteel „De Doorwetlv'
in Oosterbeek heeft deze zomer een
expositie tot 1 oktober. Het kasteel
is daarmee voor het eerst na 30 jaar
weer, zij -het gedeeltelijk, voor pu-,
bliek opengesteld. Het eigenlijke
muséum zal volgend jaar worden ge
opend.
RIJEN (N. Br.) De lederwarenfa-
brielc van de heer H. Coremans aan
de Margrietstraat in Rijen (gem.
Gilze en-Rijen) is bijna, geheel door
brand' .verwoest;
ARNHEM. Ongeveer 1.600 kinde
ren uit West-Berlijnzijn op initiatief
van. de Pax-Christi-beweging in Ne
derland aangekomen om ef drie we
ken vakantie té houden-. De kinderen,
afkomstig uit sociaal zwakke gezin,-
nën, zijn onderbfacht bij families in
Twente, de Gelderse Achterhoek, de
Randstad 'en enkele anderedelen
van het-land.
GOUDA; De Internationale Fun-
deringsgróep I.F.G. van Verenigde
Bedrijven Nederhorst heeft belang
rijke opdrachten geboekt in Nigeria,
België en Indonesië. Met de drie
werken is een bedrag gemoeid van
ongeveer f 20 min, aldus Nederhorst.
DÉN HAAG.Alvorens een besluit
te nemen over het Pakistaanse ver
zoek, voorlopige maatregelen te ne
men om de berechting van Paki
staanse krijgsgevangenen te voor
komen, zal het internationaal ge
rechtshof beslissen of het competent
is de zaak tè behandelen. Dit heeft
het hof maandagochtend meege
deeld.
SPORT
DUIVENSPORT
P.V. Duiveland Nieuwerkerk
Wedvlucht van Survilliers (oude
duiven) dd. 14-7-'73. Afstand plm.
303 km. In concours 106 duiven. Ge
lost 6.40 uur. Aankomst eerste duif
11.36 uur, laatste prijswinnende duif
12.36 uur. De uitslag was: C. P. Zar-
dijk 1. 4, 10, 13, 16, 20 ,22, 24, 26; J.
Quist 2, 14 .18; L. J. de Bruine 3, 5,
19; H. P. van Noorden 6, 9, 12. 15, 21;
C. Bal 7; T. M. Dalebout 8, 17, 25;
L. Smalheer 1.1; P. Dooge 23, 27.
ROTTERDAM. De Rotterdamse
politie is op zoek naar de identiteit
van een ongeveer 65-jarige man, die
in restaurant Engels bij het Cen
traal- station in de Maasstad onwel
werd en later in een ziekenhuis
overleed. De man had geen papieren
bij zich, waaruit zijn identiteit kon
worden opgemaakt. Hij was in het
bezit van een treinretour Ede-Wage-
ningcn-Rotterdam.
DEN HAAG. De Nederlandse mi
nister van Defensie, Ir. H. Vredeling
heeft een kennismakingsbezoek ge
bracht aan zijn Franse collega mi
nister Des Armees R. Galley.
SEROOSKERKE. In het (omstre
den) natuurgebied „De Schelphoek"
tè Serooskerke, viert als het mooi
weer is de recreatie hoogtij. Veel
rubberbootjes 'worden in het water
gesignaleerd en zwemmers en zon
nebaders bevolken hel unieke ge
bied.
(Foto: Zierikzeesché Nieuwsbode)
EINDHOVEN. Drie gewapende
mannén hebben een filiaal van de
bank van Brussel in Kerkhoven,
een gehucht vlakbij Lommei in Bel
gië, overvallen en beroofd van b.frs.
286.000.- of wel ruim f 20.000.-.
LAND-. EN TUINBOUW
DEN HAAG,-16-7. De Nederlandse
perenoogst zou dit laar wel eens
meer dan de helft kleiner kunnen
zijn dan vorig jaar.
Eerste taxaties van de fruitteelt--
Consulentschappen van het ministe
rie van landbouw en visserij, door
het centraal bureau voor de stati
stiek tot landelijke cijfers verwerkt,
komen op een totale handelproduktie
van 45 miljoen kilo, tegen 95 mil
joen kilo vorig jaar. Voor appelen
wordt een ongeveer -even grote han-
delsproduktie verwachtals in 1972,
namelijk 400 miljoen kilo.
De cijfers kunnen, naar het. mini
sterie van landbouw er met nadruk
bij meedeelt, nog; slechts beschouwd
worden als een eerste indicatie. Van
een oogstraming, gebaseerd op on
derzoekingen. op bedrijven en perce
len, is nog geen sprake. Zo'n offi
ciële raming komt half augustus en
de uitkomsten ervan kunnen half'
september worden verwacht.
Het bestuur van de Stichting Ontwikkelings- en Saneringsfonds voor de
Landbouw heeft, besloten tot een aantal wijzigingen van de bijdrageregeling
hij omscholing samengaand met beroepsovergang uit de landbouw.
In het kader van deze bijdrageregeling bestaat voor ondernemers, meewer
kende kinderen en werknemers in de land- en tuinbouw de mogelijkheid tot
het verkrijgen van een aanvullende bijdrage van fondswege indien zij ge
bruik maken van één van de omscholingsregelingen van het minsterie van
sociale zaken.
BURGH, 16-7. Voor de restauratie
van de Ned. Hervormde kerk te
Burgh is een loterij volop aan de
-gang. Met deze restauratie is een
bedrag gemoeid van f 225.000,
Toezegging van het rijk 50 procent,
van de gemeente 35 procent en het
wachten is nog op de provincie. Er
moest ondertussen f 100.000,ge
leend worden, wat inhoudt dat daar
een rente over betaald moet worden
van f 8000,en om dit bedrag bij
een te krijgen is een loterij op touw
gezet met 10.000 loten.
Inmiddels zijn er ongeveer 3500 lo
ten verkocht. Hoofdprijs in deze lo
terij is een radio-cassette recorder.
Tweede prijs een vouwfiets, derde
prijs een handstofzuiger en diverse
kleinere prijzen. De gemeenteleden
zitten niet stil en doen hun
best zoveel mogelijk loten te
Ned. Herv. Kerk
Bedankt voor Herkingen en Sorn-
melsdijk (toez.): B. Schroten te Lan-
geral.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen naar Leeuwarden A.
J. G. Dronkeri. te Geesteren en Gel-
selaar, die bedankte voor Hoorn;
naar Delft-AbtswoudeJ. W. Genuït
te Vlissingen. die bedankte voor
Dokkum.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Eemdijk: W. Scherff,
kaïid. te Wittewierum.
De classis Appingedam heeft
praep. geëxamineerd en beroepbaar
verklaard: W. Scherff, kand., Meen-
denweg 10, Wittewierum, post Ten
Boer.
Gereformeerde Gemeenten
Beroepen te Werkendam: C. de
Ridder te Nunspeet.
„Arbeid Adelt" stond enige weken
geleden op de markt te Renesse en
verkocht voor f 574,15. Dit bedrag
werd aangevuld tot f 1000,Bij
verschillende leden in de gemeente
zijn de loten te verkrijgen. Eén
meisje heeft namelijk al kans ge
zien negen boekjes van vijftig loten
te verkopen en is aan haar tiede
boekje begonnen. Het is te hopen
dat meerdere gemeenteleden aan dit
aantal boekjes komt. Tienduizend
loten is erg veel, maar het is voor
een bijzonder goed doel. Het is heel
wat waard deze prachtige kerk in
Burgh gerestam-eerd te bezichtigen.
Tot nu toe was aan de verlening
van deze fondsibijdrage de voorwaar
de verbonden dat het bedrijf van be
trokkene respectievelijk het bedrijf
waarop betrokkene werkzaam was
binnen twee jaren moest worden be
ëindigd.
Thans heeft bet fondsbestuur ech
ter besloten dat de bijdrage ook aan
een agrarische werknemer kan wor
den verleend indien hij ten genoegen
van het bestuur aantoont dat hij om
structurele redenen het landbouw
bedrijf waarop hij werkzaam, is moet
verlaten.
Daarnaast heeft het bestuür een
tweetal wijzigingen aangebracht die
beogen meer gelijkheid te brengen
in de voorwaarden die worden ge
steld in het kader van het met in
gang van 1 november 1972 van
kracht geworden Beëindigingsver-
goedingsbesluit en de omscholings
bijdrageregeling.
Bepaling
Zo is aan de omscholingsbijdrage
regeling de bepaling toegevoegd dat
voor de aanvullende omscholing'sbij-
drag'e van fondswege niet meer in
aanmerking kan komen een onder
nemer, meewerkend kind of agra
rische werknemer die werkzaam is
op een landbouwbedrijf dat wordt
uitgeoefend.
Op percelen, die voor meer dan de
helft een andere bestemming dan
voor de landbouw hebben verkregen
krachtens een. uitbreidingsplan c.q.
dat ter visie is gelegd, vastgesteld of
goedgekeurd
Op percelen, die voor meer dan de
helft in een onteigeningsplan, dat
ter visie is gelegd, als te onteigenen
percelen zijn opgenomen.
Eveneens is de bepaling uit het
Beëindigingsvergoedings besluit toe
gevoegd dat het degene, die een om
scholingsbij drage heef ontvangen
alsmede diens echtgenote of weduwe
verboden is na de beëindiging van
zijn bedrijf (ondernemer) danwel de
voltooiing van de opleiding (meewer
kend kind, werknemer):
Bedrijfsmatig de landbouw uit te
oefenen; i N
In loondienst in 9e ïandHouw
werkzaam te zijn
Aanvragen voor de aanvullende
omscholingsbijdrage van fondswege
moeten worden ingediend bij de
districtbureaubouder van de Stich
ting tot Uitvoering van Landbouw-
maatregelen in wiens werkgebied
aanvrager woonachtig is.
Het offer van Svitjold
24. De valwind heeft het schip gevaarlijk
dicht in de buurt van de rotsen gebracht.
„Stuurboord, aanhouden!" schreeuwt Eric
naar de roerganger en wijst naar de open. zee.
De roerganger heeft het gevaar echter be
grepen en duwt reeds met alle macht tegen
het roer. Schex-p kijkt Eric naar zijn ander
schip. Dit heeft echter reeds eerder het roer'
gewend en vaart nu ook ver uit de kust.
Intussen is de storm in volle kracht opge
komen. Woest beuken de golven tegen de
wanden van het schip en slaan over de schil
den, die aan weerszijden bevestigd zijn. Zó
snel is de storm opgekomen, dat men geen tijd
heeft gehad het zeil te strijken. De Noorman
heeft nu zelf de stuurriem ter hand genomen
en houdt het schip dat door de medogeloze
stormwind wordt voortgejaagd op gevoel in
de koers. De avond valt en nog zakt de storm
niet; ja in de loop van de nacht neemt hij
zelfs nog in kracht toe. Het wordt een bange
nacht; doornat en koud zitten de mannen,
laagneergedoken dicht bijeen. Alleen Eric,
staat en tracht met zijn staalblauwe ogen de
duisternis te doorboren, vechtend voor het
behoud van zijn schip. Pas in' de loop van de
volgende dag wordt het rustiger en durft hij
het roer uil; handen te geven. Hij wankelt op
zijn benen van vermoeienis. Maar nog is het
leed niet geleden.het schip maakt water.
De laatste uren zijn. de mannen voortdurepd.
aan het hozen geweest.. Van het ander schip
is niets meer te zien, de twee schepen zijn
elkaar in de storm volkomen kwijt geraakt.
„Wij moeten snel ergens voor anker gaan,"
denkt Eric bezorgd. „Maar waar?" Hij heeft
geen. flauw idee van waar zij zich op het
ogenblik bevinden. Gelukkig ziet hij op dat
ogenblik in de vallende avond het schijnsel
van een vuur. „Een baken" roept hij opge
lucht.
