I
BEA WINT HET PLEIT
„STAD EN LANDE" MAAKTE EEN BRABANT-EXCURSIE
1
STREEKNIEUWS
D;i
liislr
proeven
f7. t®. I
jjp. t
(Van onze redakteur)
BREDA, 16-6. De oiullieidminneiiden, verenigd in
„Stad en Lande", hebben een dagje Brabant „gedaan"
en dat is gehikt ook, want als men warm als positief
wil vertalen, zal liet helemaal rond tijdens een fasci
nerende zomerexciirsie, die talrijke indrukken her
nieuwde en er nieuwe aan toevoegde. Brabant is buur
land en het is (meer dan) een dagtocht waard. De his
torie heeft ook dit land gestempeld en feitelijk kan
iedereen zo'n toelit na-rijden. Men zit dan gebeiteld
ten aanzien van de interessantste zaken.
Een (heel grote) bus reed het gezelschap in.de morgenuren - via Flakkee -
naar het Brabantse, dat wachtte met grul groen en vriendelijke mensen, die
er ook „goesting" in hadden op deze juni-trip-dag. Het werd een geslaagd
dagje zitten, kijken, luisteren, stappen (en zweten), maar het laatste is bij
zaak.
Made heeft zijn windmolen.
In Made zijn en gelukkig zijn:
dat- lijkt iets op de zonnigste zater
dag van juni, In Made de enige
touwslager ontmoet, die nog in de
weer is niet vlas om er touw van te
maken. Hij hekelt, hij braakt (alle
maal vlastermen) en gaat dan de
baan op (een korte maar voor de toe
risten; maar ik heb ook nog een
grote baan") en de vrouw van de
touwslager staat aan het wiel en
draait, terwijl de slager het touw
door zijn handen laat glijden en zo
meesterlijk het materiaal door de
hande laat schieten, dat- het overal
even dik is en er geen ..klitten" in
blijven steken.
Het draaien is een kwestie de ve
zels in elkaar te laten cirkelen en
dat lukt allemaal.
Dé touwslager - hij doet het al
vijftig jaar - had voor zijn Zierik-
zeese gasten zijn zondagse overhemd
aangetrokken en had de buik be
hangen met vlas, want dat moet een
touwslager voor de pak hebben. Ver
kopen deed hij ook de vriendelijkste
touwslager van Noord-Brabant en
misschien wel van de gehele wereld
en zo bleken op de terugreis vele
Stad en Lande-leden gewapend met
strengen touw, als waren ze naar een
paardekeuring geweest. Een molen
is daar ook in Made, puntgaaf en de
wind is nog echt energiebron.
Willemstad
Tevoren waren de in een (heel
warme) bus gepakte oudheidminnen-
den al in Willemstad geweest. Het
gebied van Willemstad - ooit Ruy-
genhil geheten - werd ingedijkt even
voorbij het midden van de 16e eeuw
en dat was best winst voor Brabant,
want klei kwam bij zand. De markies
van (het Markiezaat) Bergen op
Zoom was op dit pientere idee ge
komen. Hel was Jan van Glymes en
drie zulke Jannen waren al aan hem
vooraf gegaan. De boeren van toen
wilden wel naar die vruchtbare
grond trekken en zo is het daar al
lemaal echt begonnen.
Willemstad is schansen- en ves
tingstad, Historisch begrijpelijk,
want in 1572 al had Dordrecht de
Spanjolen uitgewuifd en „die van
Dordt" wilden wel bruggehoofden
hebben in het dieper liggende ge
bied.
Als vesting ontstond een zeven-
puntige ster en er is een brede
gracht van veertig meter. En de stra-
teeg Maurits noemde de vestingstad
naar zijn vermoorde vader (Delft) en
zo werd hel Willemstad.
Wijsheid opgestoken tijdens deze
reis: Standaar^buiten heeft niets mei
een „standaard" te maken; maar is
ge-evolueerd uit: ,,'t Zand daarbui
ten". Voor we dit allemaal wisten
Kludert gezien. Het heeft (de naam)
iets met „klonter" te rriaken, of in
ieder geval kluit en dat is zo onge
veer hetzelfde. Aktuele mededeling:
hét- Vlaamse renaiss.ance-stadhüis
'staat er nog in' volle glorie: Presen
tje destijds van Maurits, die elf dui
zend pegels neertelde voor dit ju
weeltje en ook de stenen nog be
taalde (f 5000,-).
Zouaven
Uit Oudenbosch vertrokken (na
1860) wel di-ieduizend Zouaven naar
Rome, om de paus te helpen, in zijn
strijd tegen het Italiaanse konink
rijk. Gesneuvelden waren er ook -
dat hoort zo - en te hunner nage
dachtenis staat het Zouavenmonu-
ment op het plein voor de basiliek
van de heiligen Agatha en Barbara,
een imitatie - gelijk bekend - de
St. Pieter te Rome.
Etten - ga in de vakantie eens naar
Etten - heeft enorme trammelant
gehad met de kerk, die het dorp do
mineert, maar niet zo overweldigend
als vroeger, want ooit stond hier 'n
driebeukige hallenkerk (de grootste
van het platteland) maar de Staatse
troepen schoten dit prachtstuk in
1584 in brand. De herbouw werd een
drama en het duurde tot 1821 tot
Etten zijn kerk(je) echt terug had,
maar nog wel met de (een) midden
moot van de oorspronkelijke basiliek
Breda-Oranjestad
„Stad en Lande" heelt in de mid
daguren Breda „gedaan". Breda
Oranjestad en „Haagje van het zui
den" en natuurlijk eigenaresse van
de mcciste laat-gotische Grote Kerk
In zijn huid zitten, nog de Spaanse
kogels en binnen hebben de beelden
stormers ontstellend huis gehouden,
maar het gebouw doorstond het ge
weld der eeuwen en het interieur
heeft nog overvangbare kostbaarhe
den. Het bekendste is de tombe van
graaf Engelbracht II van Nassau en
zijn gemalin Cimburga van Baden.
Reuze doopvont
De Brédase kerk heeft een kope
ren doopvont, zo zwaar, dat voor
verplaatsing een kraan nodig is.
Door de zwaarte is het monumentale
stuk nog aanwezig, want zowel de
Fransen in de vorige eeuw als de
Duitsers in de laatste wereldoorlog
poogden te vergeefs dit kolossale
blok koper weg te slepen. De kerk
heeft ook de grafkelder van de
(Roomse) Oranjes en een fraai Drie
luik van Jan van Scorel.
Het klankkarakter van het orgel is
van grote schoonheid en organisten
uit aller landen drommen samen
rend dit van oorsprong 16e eeuwse
instrument
Ijverig is gepoogd nog fragmenten
van de oude muurschilderingen te
restaureren, maar dit is slechts ten
dele gelukt.
Jenever en zult
Na zoveel ordhe.'".kundige doku-
mentatie in de jaszak, zijn wij dooi
de laaiende hitte van de Baronie-
stad, naar het estaurant „De Arend"
gesneld, waar - kort grVden nog
maar - diepe kolders en gangen wer
den opgegraven, die deel uitmaakten
van een complex, dat in verbinding
stond met „het kasteel", de huidige
Kon. Militaire Akademie. Er was
daar aan pikant soort kruidenjene
ver, als specialiteit van het huis en
een „pilsjen" uit het vat, hetgeen de
dorstigen de uitvinder van het edel
gèrstéhat deed prijzen voor zijn la
vend initiatief. Er was - we willen
Tot slot in de Baroniestad Het Be-
bij de Brabantse foffietai'el èn bij
(heel) donker leibrood smaakt dat
goed. Zo was de verzorging van de
troep uitstekend en vrolijk werd af-
Advertentie
Iedere vrouw kan haar voeten
van 's morgens vroeg tot
's avonds laat fit houden met
gemarceerd naar de K.M.A.. We had
den daar strenge M.P.'s verwacht,
die de toeristen meute zouden op
houden, maar er was een gemoede
lijke man in hemdsmouwen, die met
de hand gebaarde dat we door moch
ten en in het Kasteel werd de Hel
dengalerij bekeken en de Spaanse
medaillons in de muren, herinnering
aan de de vrouw van Hendrik van
Nassau (een Spaanse Medusa), die
hard aan het kasteel liet sleutelen.
Het Begijnhof
Tot slot in de Baroniestad Het Be
gijnhof met de estherische sfeer van
toch wel voorbije - vroomheid en
met nog enkele zeer hoog. bejaarden
begijntjes, die nu', „gewóón" hun
A.O.W. hebben. De prachtige begijn
huisjes worden thans' opgeknapt en
komen beschikbaar voor alleenstaan
de werkende dames, want jonge be-
NUTSSPAARBANK..
Uw ideale gezinsbank
U bent welkom bij
uw Nutsspaarbank
voor
HYPOTHEKEN
op aantrekkelijke
voorwaarden
ZIERIKZEE:
Havmpark 16, dagelijks van
9.00-j6.0j>^hir;
MalfaNbe cAanestraat, woens
dag ^5ab=T(j^50 uur;
West: Zijpestraat, dinsdag 9.00-
10.30 uur.
Begijntje aan het werk in het intieme Bredase hofje.
Auto van de weg af
door overstekende eendjes
Heden (dinsdagmorgen) is een
overstekende bergeend met een aan
tal eendekuikens de aanleiding ge
weest tot een verkeersongeval aan
de Vrccnweg te Renesse. Het onge
luk, waarbij een personenwagen
zwaar beschadigd werdj liep goed af
de bestuurster, mevrouw F.-L. te
Burgh liep slechts enige lichte
schaai'wondjes aan het gezicht op.
De Burghse automobiliste kwam
omstreeks kwart over negen, van
morgen gereden uit de richting
Haamstede toen het jonge eende
goedje zich onverwacht midden op
de weg aandiende. Mevr. F. trachtte
de eendjes te ontwijken, maar raakte
daarbij van de weg ai" reed over het
rijwielpad, belandde in een tuin en
kwam tot stilstaand tegen, een tuin
muur van „De Golfslag De be-
cshadigde auto werd intussen weg
gesleept door de kraanwagen van
garage De Jonge uit Zier ik zee.
DREISCIIOR
De bejaaarden van Dreischor maak
ten hun jaarlijks reisje. Om half tien
werd gestart met 41 personen. Het
uitstapje werd gemaakt, met een bus
van de firma Van Oeveren met als
chauffeur de heer Willemse.
Via de Zeelandbrug arriveerde het
gezelschap in „Camperduin", waar
koffie werd gedronken. Daarna ging
het op Westkapelle aan, waar een
bezoek werd gebracht aan burge
meester en mevrouw Moermond. Zij
werden hartelijk ontvangen en men
kreeg een consumptie aangeboden,
wat bijzonder op prijs werd gesteld.
Hierna werd naar Arnemuiden ge
reden, waar in hotel „Oranjeplaat"
werd gedineerd. Omstreeks drie uur
reed men via Vlissingen naar Mid
delburg, waar Miniatuur Walcheren
werd bezichtigd en waar een con
sumptie werd gebruikt. Daarna nam
de terugreis een aanvang.
De reizigers werden afgehaald dooi
de Band zonder Naam, een aardige
geste, waarvoor mevr. v. d. Werve
dank bracht. In de bus had mevr.
v. d. Werve namens allen chauffeur
Willemse bedankt voor de goede
zorgen op die dag.
In café „De Drie Schapen" werd
nog een broodmaaltijd gebruikt, die
werd aangeboden door de heer Slag
ter, eigenaar van déze zaak. Hij werd
door mevr. v. d. Werve hiervoor har
telijk bedankt. Namens de bejaarden
sprak de heer J. W. Dooge woorden
van dank aan alle bestuursleden van
de bejaardensociëteit, voor alles wat
elke veertien dagen voor hen wordt
gedaan en voor het verzorgèn van
hét uitstapje. Mevr. v. d. Werve sloot
deze dag met allen een prettige va
kantie te wensen hoopte ieder weer
gezond en wel in september te ont
moeten als de „soos" weer begint.
BROUWERSHAVEN
Trekking verloting
Cp zaterdag 23 juni a.s. des mid
dags van 3 tot 5 uur zal de trekking
plaats hebben van de verloting, wel
ke is georganiseerd cjoor de Ned.
Herv. Vrouwenvereniging ISLOK te
Brouwershaven in het Hervormd
Verenigingsgebouw aan de Nieuw-
stad.
Aan deze trekking zijn nog diverse
aardige attracties verbonden zoals
o.a. verkoop van handwerken, het
raden naar een pop, het rad van
avontuur enz.
Tevens zullen er deze dag oliebol
len worden, gebakken, die huis aan
huis aangeboden, zullen worden. De
opbrengst hiervan is bestemd voor
de aanschaf van nieuw avondmaals-
zilver, daar het oude, zoals bekend
in 1970 uit de kerk werd gestolen.
Campagne-opbrengst
Rode Kruis
De campagne-opbrengst van 1973
in de afdeling Brouwershaven be
draagt f 3149.25; dat is f 416,60 méér
als in 1972).
De bijdragen waren als volgt over
de kernen verdeeld: Brouwershaven
f 1307,01; Dreischor f 700,28; Noord-
gouwe f 682,06; Zonnemaire f 459,90.
In Brouwershaven werd bij de
ontvangen giften een bedrag van
f 100,— geteld; De gever of geefster
an deze gift en van alle andere 'even
welkome bedragén, wórden hierbij
hartelijkb edankt.
Tevens degenen die de giften heb
ben ingezameld. Zonder de hulp van
zovelen zou zo'n goede campagne
opbrengst niet mogelijk zijn.
Openluchtavond V.V.V.
De Middenstandsvereniging te
Brouwershaven organiseert in sa
menwerking met VVV op zaterdag
23 juni a.s. een openluchtavond. De
Koninklijke Harmonie „Kust en
Eer" uit Zierikzee zal om 8 uur de
Smalslad vanuit de Poortdijkstraat
binnenmarcheren waarna om 8.15
uur de kinderen hun ballonnen wel
ke zij om kwart voor acht op de
Markt kunnen afhalen en de gehele
dag een kaartje a f 1,- kunnen ver
krijgen bij het VVV kantoor zullen
oplaten. Aan deze wedstrijd zijn
weer prijzen verbonden.
Vanaf half negen zal „Kunst en
Eer" een populair concert in de mu
ziektent verzorgen o.l.v. de heer E.
A. de Looff.
MoEWie schoenen met
geweldige jpasvorm. Allemaal
in èchtTlee
Wij zullen u graag adviseren. I
Verton's Schoenen
Havenplein 13, Zierikzee
Telefoon 2488
Grote Kerk te Breda.
Bregijntjes komen er niet meer maai
de Bredase schonenn zijn nog wel zo
romantisch dat ze in de kapel van de
Begijntjes „over trouwen". Als of
zo uitkwam, een heel eigentijdse
bruidegom en een vreselijke knappe
bruid hadden het plechtige moment
juist achter de rug en samen met .een
stroom familie stapten ze de kerk
uit; maar dat had Stad en Lande -
niet zo georganiseerd.
En o ja, op zaterdagmiddag heeft
Breda een antiekmarkt en men staat
nog wel eens mooi verbaasd te kij
ken wat daar allemaal te koop is en
niet èens duur.
Laat in de middag waren de oud
heid minnendèn weer thuis, moe,
maar het hoofd vol Brabant. Te Bre
da was ér een charmante'gidsè. van
V.V.V. en onderweg deden de heren
J. L. Braber en.J. M. Lokker talrijke
historische dokumentatieve duiten in
het zakje.
KERKWERVE
Geslaagd
Aan de Rijkspedagogische Akade
mie te Middelburg, slaagde voor de
hoofdakte mej. L. Verkuyl, onder
wijzeres aan de openbare basisschool
alhier.
NIEUWERKERK
Geslaagd
Aan de Chr. Pedagogische Akade
mie te Middelburg slaagde dezer
dagen mej. A. J. Steketee voor de
A-akte kleuteronderwijs. Mej. Ste^-
ketee is per 1 augustus a.s. benoemd
aan de kleuterschool te Bruinisse.
SIRJANSLAND
Geslaagd
Aan de Rijkspedagogische Akade
mie te Middelburg, slaagde voor de
hoofdakte de heer J. C. de Feyfer,
leraar aan de l.t.s. te Zierikzee. Hij
slaagde ook voor de (2-jarige) appli-
katiëcursus biologie, eveneens aan
genoemde akademie.
BRUINISSE
Geschenk voor steunpilaar
van de visserij
In de tuin van de heer H. Schot
aan de Dorpsweg te Bruinisse staat
sinds vorige week een enérme bloe-
menbak. Er komt nog een kóperen
plaatje op met het opschrift: „Als
dank voor de krachtige inzet, van uw
persoonlijkheid, voor de Visserijver
eniging Bruinisse."
Dhr. H. Schot, was enkele jaren, se
cretaris van de Bruinisser vereniging
en had zitting in Zevibel, en in di
verse commissies van het bedrijf1
schap. Hij was altijd een afgevaar
digde, waarmee men rekening moest
houden. Ziijn ovérsohakéling op de
palihgvisserij was 'medé oorzaak, dat
aan een en ander wat de mosselsec-
tor betreft een einde kwam. De
vereniging heeft nu zijn waardering
willen uitdrukken, in een blijvend
go^ed zichtbaar aandenken.
Natuur en recreatie
De warme dagen doen weer goed
uitkomen, wat een belangrijke rol de
Grevelingendam en de Krammer-
plaat, waarover de dam is gelegd
spelen in de recreatie van randstad
en Brabant.
Op de zandplaat is het bij opko
mend water goed toeven, vooral om
dat het oostelijk van de dam in de
talrijke geultjes bij eb een prachtig
natuurbad voor de kinderen vormt.
Maar ook langs de kant kan men
prachtig van de natuur genieten en
vissen.
Vooral op het terrein bij het hotel,
dat daarvoor bij de aanleg van de
dam al is gereserveerd (Oostkop) was
het druk.
Bea van Laar keek een beetje be
teuterd naar de haltechcf van het
station, toen deze haar lakoniek
meedeelde, dat er geen fiets was
meegekomen.
„Maar hoe kan datbegon ze
aarzelend, desondanks wetende, dat
haar verweer de fiets toch niet te
voorschijn kon toveren. „Ik was er
zelf bij, dat men de fiets in de baga
gewagen deed."
De spoorman haalde zijn schou
ders op. „Waarschijnlijk vergeten
over te laden, juffrouw," antwoord
de hij rustig. „U bent in Amersfoort
toch ook overgestapt?"
Ze knikte. Nou, niets aan te doen.
Geen fiets bij de hand en het dorp
lag zeven kilometer van het station.
Dat betekende op zijn minst vijf
kwax-tier lopen. Tenminste, als ze
haar bagage hier liet.
Mistroostig keek" ze naar haar
weekendtas en de kleine koffer. De
rest zou later komen met de bode.
„Om hoe laat komt de volgende
„stoptrein?"
„Over twee uur. We hebben hier
een permanente twee-uurdienst."
Ze had dus de keus tussen twee
uur wachten, met het risico, dat de
fiets er dan nog niet was, of lopen
naar haar nieuwe standplaats. Ten
slotte besloot ze tot het laatste. Het
was mooi voorjaarsweer, niet te
warm, dus wat belette haar de be
nenwagen te nemen?
„Moet u ver?" informeerde de
spoorman, nadat hij een overweg
had opengedraaid.
„Elshoven," antwoordde ze, „en
een busdienst is er niet van hier
naar het dorp, wel?"
De man grinnikte. „Jawel, maar
die is net weg. De volgende gaat
over twee uur."
„Nou, als die fiets komt, houdt
hem dan maar vast. Ik kom het ding
morgen of overmorgen wgl halen."
„Komt voor elkaar, juffrouw."
En toen hij zag, dat ze de tas en
de koffer van de grond tilde en aan
stalten maakte om het kleine perron
te verlaten, voegde hij er aan toe:
„U kunt uw bagage desnoods ook
wel hier laten staan."
Ze schudde haar hoofd. „Welnee,
waarom?" Als ik onderweg moe
word, ga ik wel een poosje uitrus
ten".
Even later liep Bea op de smalle
bosweg naar het dorp, waar ze de
volgende dag als onderwijzeres zou
beginnen. Wel, Bea van Laar, daar
ga je dan, naa"r je nieuwe school.
Van de stad naar het dorpEn
wat voor een dorp. had Vreeland,
haar hoofd gezegd. Dat betekende
immers een degradatie? Maar dat
kon haar allemaal niets schelen. Ze
FEUILLETON
DOOR
HENK VAN HEESWIJK
had plotseling genoeg gekregen van
de stad. Van haar onophoudelijke en
ongelijke strijd met het verschrikke
lijke stadsaccent' in de klas, die aan
haar zorgen was toevertrouwd. Van
haar pogingen, die altijd pogingen
waren gebleven, om de kinderen van
de eerste dag af behoorlijk Neder
lands te leren spreken. Natuurlijk
bleef dit niet zonder resultaat. Uit de
boekjes werd netjes gelezen, welis
waar mét het accent, maar het dia
lect bleef buiten de deur van de
klas. Maar zodra de kinderen onder
elkaar waren, begon 'het weer. En
buiten, op de straat: nog erger: Dat
was hun blijkbaar met de paplepel
ingegoten en geen onderwijzeres of
onderwijzer zou het er uit krijgen-.
In een balorige bui had ze op een
avond het krantje ter hand genomen
waarin de opestaande vacatures ver
meld stonden. Willekeurig had ze
een advertentie uitgekozen, zonder
eigenlijk ook maar op te letten, uit
welke plaats de oproep kwam:
„Driemansschool op welvarend
dorp in Gelderland vraagt een on
derwijzeres voor de beide laagste
klassen. Salaris volgens rijksrege
ling
(wordt vervolgd)
