SO
^r&nóboerin
De kabeljauwoorlog
en het moeizaam streven naar zeerecht
Hond erdniilj oen
televisiebuizen
C. Wandel en Zn
ZIF.RIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrydag 11 mei 1973 Nr. 21282
BLIK DOOR HET WERELD
Ij
De kabeljauwoorlog tussen Enge
land en IJsland is er een goed voor
beeld van hoe een klein land met
steun van de wereldopinie makke
lijk op kan tegen een forse kern-
■mogendheid. Meer terzake is overi
gens de maritieme sterkte van de
twee landen: tegen de Britse vloot
heeft IJsland niet veel in te bren
gen - twee armzalige scheepjes.
Waar het om gaat is dat IJsland
beslist heeft dat de zee tot vijftig
mijl uit de kust onder IJslandse soe
vereiniteit valt en dat anderen .daar
niet mogen vissen. De noodzaak om
dit besluit te nemen is volgens
Reykjavik dat steeds grotere fa-
brieksschepen de visstand ernstig
verstoren - dat moet worden tegen
gegaan. Nu wordt de IJslandse vis
sersvloot toevallig net uitgebreid
met een paar flinke schepen, die net
als alle andere moderne visserssche
pen voorzien zijn van alle techni
sche apparatuur die in de oorlog
werd ontwikkeld om duikboten te
ontdekken en waarmee nu visscho-
len kunnen worden waargenomen,
die prompt worden opgehaald.
Het beroep op de dierenbescher
ming is dus niet zo heel eerlijk: het
gaat er IJsland om zoveel mogelijk
te kunnen vangen en de konkurren-
tie te dwingen elders te vissen,
waarvoor koelscliepen nodig zijn en
langer gevaren moet worden - kort
om wat de prijs zou verhogen op de
Britse en andere Europese markten.
IJsland denkt hieraan niet ten on
rechte: het land moet alles importe
ren en voof de .tyetaling moet flink
verdiend ivorden aan export en be
halve vis heefö het eiland niet. veel
te bieden.
Beperking*
De strijd begon al twintig jaar ge
leden zonder veel resultaatEen tien
jaar geleden spraken IJsland, Enge
land en Duitsland af dat de grens in
zee wel van vier op twaalf mijl ge
bracht kon ivorden. De grote visver-
bruikers uit dit stuk oceaan zagen
daarvan de redelijkheid wel in, maar
vijftig mijl is ze nu ie gortig. Ze gin
gen naar hel Europese parlement in
Straatsburg en naar het internatio
nale gerechtsAof in Dek Haag.
Dit laatste gaf vis tussenbeslissing
- een uitspraak mtiurt Jiier altijd
lang - te /cemiVn dat IJsland niet
met geweld de mabht binnèqi de vijf-
tigmijlsgrens moest uitoefenden, maar
gaf de anderen ook te verstaan de
vangsten op heCbu'de peil te hand
haven en niet uit te breiden. De
Britten waren zelfs wel tot enige
beperking bereid - tussen haakjes:
met hun 1S0.000 ton waren ze niet
eens zo grote konkurrenten van de
IJslanders, die zoiets van 700.000 ton
vangen. Maar het praten hielp niet:
er zijn zelfs al wat schoten gevallen
in de kabeljamooorlog toen de Brit
se vissers wier netten stukgevaren
Centrale verwarming
centralC-N^flwarming
SAMAN-DEURLOO
Sint Domusstraat 43 - Zierikzee
Telefoon 3260
Fraaie foto van een brokje van de
Afghaanse berg-provincie Paktia,
ivaar schapen en geiten voor de
noodzakelijke inkomsten zorgen. In
dit gebied zijn landboutvonlwikke-
lingsprojeklen aan de gang door toe
passing van nieuwe verbouw- en
mestmethod.es. Met dit werk zijn ex
perts uit de D.B.R. bezig en met goed
succes, zodat Kaboel (de hoofdstad)
in dit verband ook gaa.t. denken aan
andere delen van het nog achter
lijke land.
waren door een IJslandse patrouille
boot deze probeerden te rammen.
Londen kon natuurlijk de zaak
eenvoudig beslissen door de Royal
Navy even de kant van IJsland op te
sturen. Maar dit zou een enorme dei
ning teweeg brengen: een sterke
maritieme natie die misbruik van
haar macht maakt - zoiets als een
volwassene die kindertjes slaat en
schopt. Het is eenvoudig niet meer
te doen in de wereld anno 1973.
Konferentie
De logische oplossing zou natuur
lijk zijn dat er eens algemeen gel
dende afspraken gemaakt werden.
Daarmee is de V.N. trouwens al ja
ren lang doende. Er moet een konfe
rentie over het zeerecht komen,
maar het lukt niet erg met de voor
bereiding. De grote landen met wei
nig voor hun kust en- ook de landen
zonder kust voelen er alles voor de
viermijlgrens te handhaven of tot
hooguit twaalf mijl uit te breiden.
Maar er zijn tal van landen die vre
zen dat juist die grote landen in de
vrije zee de technische mogelijkhe
den hebben,om alles op te halen en
in te pikken wat de moeite'waard
is, terwijl de naburige armere lan
den er niet aan te pas komen.
Op voorhand hebben zo niet al
leen IJsland, maar een twee dozijn
landen al hun grenzen verder in zee
gelegd, andere zijn er mee doende.
Chili bijvoorbeeld en Peru willen
een 200-mijlgrens, zodat vanggebie
den in de Stille Oceaan die nu voor
iedereen - lees in dit geval Japan en
de VS - zijn, exclusief worden voor
de kuststaat. En dan hebben we het
nog niet over olie, mangaanbollen en
ander waardevols dat nu of in de
toekomst uit zee valt op te halen. En
als men deze eisen vergelijkt met
die van de IJslanders dan moet ge
zegd worden, dat deze nog tamelijk
bescheiden zijn.
EINDHOVEN, 10-5. Uit de Philips-
fabriek in Stadskanaal is onlangs de
honderdmiljoenste zwart-wit televi
siebeeldbuis gekomen. Philips is 27
jaar geleden met de fabricage van
deze buizen begonnen. De fabriek in
Stadskanaal is de grootste zwart-wit
beeldbuizenfabriek in Europa, zo
meldt Philips.
Vroeg op misdaadpad
DEN HAAG, 10-5. Vier Haagse
middelbare scholieren van 15 en 16
jaar hebben bekend verantwoorde
lijk te zijn voor veertig tot vijftig
insluipingen, inklimmingen en in
braken waarvan bewoners van de
wijken Morgenstond en Moerwijk in
Den Haag, de plaatste twee maanden
de dupe geworden zijn. De jongelui,
die aangehouden konden worden
door de oplettendheid van twee
zoons van een politieman, maakten
bijna f 10.000 buit en wat goederen,
die links en rechts aan vriendjes
cadeau gedaan werden.
In paniek liet raam uit
ROTTERDAM, 10-5. De 40-jai'ige
straler W. F. Tippens is woensdag
morgen tijdens een brand uit het
raam van zijn woning op de tweede
etage in de Slaghekstraat in Rot
terdam gesprongen. Hij maakte een
val van acht meter. Met ernstig let
sel aan zijn hoofd, linkerarm en met
inwendige kneuzingen is hij in het
Claraziekenhuis opgenomen. De man
had in een paniekreactie gehandeld,
toen de vlam in de pan sloeg, en de
keuken in lichter laai zette. De
brandweer was het vuur, dat ook een
gedeelte van een aangrenzende ka
mer verwoeste, snel meester.
HEUSDEN In het Brabantse stad
je Heusden is de eerste steen gelegd
voor de restauratie van de 16e
eeuwse Veenpoort.
KOUWENBERG
voc
doe-hqï-zétf artikelen
op samtail gebied
Postsfraat 48
tegenover het postkantoor O
Zierikzee
Werkplaats: Meelstraat 46. ff
Wal biedt
de BEELDBUIS?
ZATERDAG 12 MEI
NED. I: Veel ontspanning vandaag
op de buis, met laat op de avond pas
een informatief programma, de ak-
lualileitenr ub riek Brandpunt. Kij
ken naar de KRO-uitzending bete
kent tweemaal een afscheid nemen:
's middags van de scholierenkwis
Klassewerk en in de vooravond van
de werkelijk voortreffelijke serie
„Kunt U mij de weg naar Hameien
vertellen, meneer?". De KRO zet om
vier uur 's middags haar uitzending
in met de avonturen van Wop en
Flop in Wonderland, een alleraar
digst verhaal voor de kleintjes. De
oudere jeugd kan aan zijn trekken
komen met Klassewerk. Het viordt
spannend want welke school mag
zich na deze finale „Klasseioerkkam-
pioen" noemen. Het aardige in de
twaalfde en laatste aflevering van
de serie „Kunt u mij de weg naar
Hameien vertellen, meneer?" is, dat
men twee figuren zal kunnen her
kennen die later op de avond weer
aan het werk zullen zijn in de Be
rend Boudewijn kwis. Berend Bou-
dewijn speelt de weerwolf Wonder
wijn en Pierre van Ostade de magis
ter Philippus. Samen zullen zij een
belangrijk aandeel hebben in de min-\
sentoio. Na het journaal aandacht
voor het prijzenwerk. Allereerst de
derde trekking van de Algefnene
Loterij Nederland en daarna de Be
rend Boudewijn kwis. De Epiloog na. j
de aktualiteitenrubriek Brandpunt,
zal ivorden uitgesproken door bis
schop Bluyssen van Den Bosch.
NED. II: De AVRO zet de kijkers
naar het tweede nel een erg geva
rieerd programma voor: een natuur
film, nuttige wenken, een western
verhaaljazzmuziek en sportgebeur
tenissen. De aflevering van de serie
„Wonderen der natuur", waarmee
om zeven uur wordt geopend, biedt
een uniek verslag over de broedge-
woonten van vogelsoorten in Noord-
Amerika. Daarna tot acht uur in de
rubriek „Onder Andere", nieuivtjes
en tips op velerlei gebied. Sheriff
Sam Cade stapt na het journaal het
scherm op. Het verhaal waarin hij
tet zien is heeft in feite weinig met
cowboys en kruitdamp te maken,
want Sam Cade houdt zich bezig
met een duister zaakje dat zijn oor
sprong heeft in de sportsfeer. De
raadsels waarvoor Cade komt te
staan, lijken in eerste instantie on
oplosbaar. Om tien over negen zet
de AVRO alle registers open voor de
jazz. Men zal mensen aan het werk
kunnen zien die hun sporen op dit
gebied meer dan verdiend hebben.
De laatste drie kwartier van de
zendtijd gaan op aan sportgebeurte
nissen. Natuurlijk ontbreekt het
doelpunt van de maand niet.
ZATERDAG 12 MEI
NED. I: 10.00 Teleac; 16.00 Nieuws:
16.02 Wop en Flip; 16.25 Klassewerk;
1S.45 Ti-ta-tovenaar; 18.55 Nieuws;
19.05 De weg naar Hameien; 20.00
Journaal; 20.20 Alg. Loterij Neder
land; 20.25 De B.B. Kwis; 22.15
Brandpunt; 23.05 Epiloog; 23.10
Nieuivs.
NED. II: 18.45 Ti-ta-tovenaar;
18.55 Nieuws; 19.05 Hel wonder der
natuur: 19.30 Onder andere20.00
Journaal; 20.20 Cade's County; 21.10
Giants of jazz; 22.00 Sportpanorama;
22.45 Nieuws.
ZONDAG 13 MEI
NED. I: Hel eerste net wordt op
deze zondag 's morgens in werking
gesteld voor een uitzending van
Roemeens-Byzantijnse liturgie in de
zendtijd van KRÖIRKK. Het NOS-
programma dat de kijkers 's mid
dags ivordt voorgezet biedt voor elk
wat wils. Na nieuws en journaal
volgt om vijf over drie de NOS-
kiosk met informatie en ontspanning
voor het dele gezin, zoals een optre
den van Ria Valk, aandacht voor de
woning en een portret van een da
mes-showband. Om vier uur volgt
hei'wekelijks televisieconcert. En op
dl die mooie klanken volgt de luide
stem van Frits van Turenhout die
\e voetbaluitslagen komt vertellen.
Het IKOR neemt om vijf uur bezit
van de zender voor het programma
„Zingend Geloven". Nog is het mid
dagprogramma niet afgelopen, want
tot zes uur is vervolgens nog een do
cumentaire te zien over de ruimte
vaart en met name over het Skylab-
project. Over naar het avondpro
gramma, waarvoor de NCRV tekent.
Allereerst om zeven uur geestelijke
muziek en zang in het programma
„Door de wereld klinkt een lied".
Vervolgens om half acht de vijftig
minuten durende documentaire „In
de schaduw van de Himalaya". Een
spectaculair gebeuren, op film vast
gelegd door medewerkers van de
Zwitserse televisie. Na de vijf mimi
ten journaal opnieuw in muzikale
sferen, nu met de kwis „Herkent u
deze melodie?", ivaarin kandidaten
over hun kennis van opera en musi
cal aan de land worden gevoeld door
Kick Stockhuizen. Tussen halftien en
half elf tenslotte nog twee program
ma's van de NCRV. Allereerst van
een jonge Bulgaarse cineast de film
„Om 'n zuiver geweten". Het verhaal
gaat over een houtvester, die de
corrupte ambtenaren in zijn dorp te
lijf gaal. Na deze tragi-komedie ten
slotte nog tien minuten oratorium-
fragmenten uit werken van Mendel
sohn Bartholdy en G. F. Handel.
NED. II: Het zondagavondpro
gramma op hel tweede net is opge
bouwd volgens het bekende recept.
Voor de jeugd om zeven uur een af
levering uit de serie „De geest uit de
gieter". Een worstelwedstrijd en een
leeuwntemm.ersnummer leveren een
plezierig halfuurtje op. Om half acht
maken de jongens van Studio Sport
hun opwachting. Ook om tien over
negen zijn zij er dan weer, dan o.m.
met beelden van de zaalsporten.
Daarvoor echter de rubriek Panora-
nnek met achtergrondinformatie
over akfoele gebeurtenissen, „Bemin
de buren" met de vrolijke gebeurte
nissen van de echtparen Booth en
Reynolds. Na Studio Sport 2 kan
men om half tien terecht bij het pro
gramma „Kort Geding", dat ditmaal
in het tekèqi staat van de schoolexa
mens die op) het oggenblik aan de
gang zijn. Het aardige van deze uit
zending is, dat pleiters en getuigen
bestaan uit scholieren zelf.
ZONDAG 13 MEI
NED. I: 11.00 Eucharistieviering;
14.45 Nieuws; 14.47 Weekjournaal;
15.07 NOS-Kiosk; 16.02 NOS-con-
cert; 16.55 Toto; 17.00 Zingend Ge
loven; 17.30 Skylab; IS.20 Teleac;
18.55 Ti-ta-tovenaar; 19.00 Door de
wereld klinkt een lied: 19.30 In de
schaduw van de Himalaya: 20.20
Piet Kiel dirigeert; 22.30 Humanis
tisch Verbond: 22.40 Nieuws.
NED. II: 18.55 Ti-ta-tovenaar;
19.00 Nieuws; 19.05 De geest uit de
gieter; 19.30 Studio Sport; 20.20 Pa-
noramiek; 20.45 Bemin de buren;
21.10 Studio Sport.; 21.35 Kort Ge
ding: 22.35 Nieuws.
Zondag 13 mei, 16.02, Nederland 1: NOS-Concert. Met een optreden
van de violist Zino Francescalti.
MAANDAG 14 MEI
NED. I: Van de AVRO geen
nieuws vanavond. Alles wat deze
omroep op het scherm brengt, ken
nen de kijkers al. De muzikale Top-
pop van hitvisser Ad Visser opent
om zeven uur de rij programma's en
dat betekent altijd een allerplezie
rigst halfuurtje. Ook amusant is de
„Slripkwis". De stripfiguur die dit
maal in de schijnwerper wordt gezet,
is Walt Disney's creatie Donald
Duck. Na het. journaal verwijlen we
in Peyton Place, waar een xoat ru
moerige toestand heerst. Norman
heeft zijn twijfels over het huwelijk
lussen Rodney en Betty. Dokter
Rossi krijgt weer een ontmoeting
met Marsha Russell, die de grootste
problemen heeft met haar dochter.
En Lew ligt nog steeds met zijn no
de?-, dokter Miles, in de clinch. „Ke
ten des doods" is de titel van de af
levering uit de serie Cannon die om
tien over negen te zien is. Moord en
een chantagezaak geven de detective
Cannon handen vol werk. De secre
taresse van een rijke bankier wordt
om het leven gebrachten hij een.
geldroof ivordt een half miljoen dol
lar gestolen. Maar Cannon klaart het
zaakje ivel. Zodat de kijker om tien
uur met een gerust gevoel zijn aan
dacht kan gaan schenken aan de ak-
tualiteiten die hem door Televizier
magazine worden voorgeschoteld.
NED. II: Een aflevering uit de
Britse serie „De familie Ashton" be
tekent om zeven uur de opening van
het KRO-programma op het tweede
net. De Ashtons zitten nog steeds
midden in de moeilijkheden. Een
boeiende uitzending belooft de docu
mentaire „Rusteloze aarde", na het
journaal van acht uur te worden. De
kijker krijgt in dit programma een
globale indruk van de wereldge
schiedenis via een soort wandeling
door 4600 miljoen jaar lijd. Liefheb
bers van het werk van regisseur en
acteur Vittorio de Sica zullen zeker
niet. vergeten om tien over negen op
het tweede net af te stemmen. De
film „Moïgen Js te laat", die van
avond met De Slca in de hoofdrol op
het scherm vtordt, gebracht, kan bo
gen op/ een reelci onderscheidingen.
De hoofdfiguren zijn de pubers Mi
reille en'Franco die door het toeval,
zij moetentijdens een uitstapje
schuilen voor een hevig onweer, met
elkaar de nacht doorbrengen. De di
rectrice van de school is door het
dolle heen als zij er achter komt. De
Sica speelt de rol van de leraar Lan-
die, die, in tegenstelling tot de direc
trice vol begrip staat tegenover de
schoolkinderen.
MAANDAG 14 MEI
NED. I: IS.45 Ti-ta-tovenaar; 18.55
Nieuws; 19.05 Toppop; 19.30 Strip-
Icwis; 20.00 Journaal; 20.20 Peyton
Place: 21.10 Cannon; 22.00 Televi
zier; 22.50 Journaal; 22.55 Teleac.
NEET. Tl:- T8.45 Ti-ta-tovenaar;
18.55 Nieuws19:05 De familie Ash
ton; 20.00 Journaal: 20.20 Rusteloze
aafde: 21.10 Morgen is het te laat;
22.50 Tele-zet; 22.55 Nieuws23.00
-Teleac.
Advertentie 1
Nieuwerkerk, tel. (01114) 1487
FEUILLETON
DOOR
J. L. POSTHUMUS
58
„Dat woord heb je. Je kunt weten,
dat ik elke vertrouwelijke medede
ling als zodanig zal beschouwen. Het
blijft natuurlijk geheel onder ons".
„Het zal je schokken, Els".
Nu schrikt ze een beetje. „Is het
zó erg Heb je soms in de gevangenis
gezeten?"
Hij glimlachte enige ogenblikken.
„Welnee, ik heb nooit wat met de
politie te maken gehad, als je dat
soms bedoelt."
„Nu ja, het kon immers? Vertel
eerst eens over je huwelijk. Waarom
ging dat stuk?"
Dan begint Kees te praten. Hoe hij
Hettie van den Hoek heeft leren
kennen en dol verliefd was op het
knappe, slanke meisje. fHoe hij on
danks de /waarschuwingen van zijn
ouders toch mét haar trouwde. Hoe
al spoedig moqjlijkheden ontstonden,
omdat- ze,teveel geld uitgaf. Hoe hij
via een gemeentebetrekking als
plantsoenarbeider tenslotte naar een
fabriek ging om meer te verdienen.
En hoe ze altijd neerzag op hem, de
fabrieksarbeider, die niets bereikte-
Hoe hij tenslotte de benen nam. naar
een advokaat ging, hem geld gaf om
de scheiding in orde te maken en
daarna verzeild raakte bij boerin
Tollema. die hem terstond aannam.
„Ik heb het daar goed. Els, heel
goed. De boerin en ik kunnen uitste
kend met elkaar overweg; het werk
heeft mijn liefde. Al was ik knecht,
ik waande me boer. Illusies natuur
lijk, maar je leert ermee leven. Zon
der dat is je leven inhoudloos."
Els Stiekema knikt enkele malen.
Ze weet, dat Christien Tollema we
duwe is, getrouwd was met een veel
oudere man en dat de kinderen uit
diens eerste huwelijk zich afkeerden
van hun vader om zijn tweede
- vrouw, die vroeger dienstbode op het
erf was. Radikaal. Ze begint nu iets
te begrijpen. „En toen, Kees, wat ge
beurde er toen, wat je nu dwars
zit?"
Hij zucht zwaar. „Het is zo moei
lijk het te vertellen, Els, en feitelijk
heb ik niet het recht het bekend te
maken aan derden. Ik voel me een
schooier."
Nogmaals knikt ze. „Dan zal ik het
je vertellen. Kees. De boerin zag op
de duur meer in Kees Hoogendijk
dan een bekwame werkkracht. Ze
zag ook, dat hij een man was en een
tamelijk knappe man. Ze verlangde
steeds heviger naar een bedgenoot.
Misschien verleidde ze je op de een
of andere manier en jij gaf toe. Wat
heel begrijpelijk was, want jij was
ook eenmaal getrouwd en jij wist
waarschijnlijk twee dingen; je eigen
groeiende verlangen naar een vrouw
en het feit, dat Christien Tollema op
haar beurt een man wilde. Jullie
gingen dus samen naar bed, is het
niet?"
Kees Hoogendijk is rood gewor
den. Hoe ter wereld heeft dit meisje
het geraden? Hij kan enkel knikken.
Nog altijd houdt ze zijn hand vast.
Als hij die los wil maken, voelen
haar vingers als ijzeren klemmen.
Omdat ze nog altijd niets zegt, kijkt
hij haar even aan. Hun blikken ont
moeten elkaar. ,.Nu vind je me ze
ker een grote smeerlap, niet?"
Langzaam schudt ze haar hoofd.
„Integendeel. Als je het voor me
verzwegen had, zou ik je een laffe
vent gevonden hebben. Want zoiets
hoor je mij te vertellen. Mag je niet
voor je houden, als er een ander in
je leven is gekomen, die je sympa
thiek vindt. Nee, ik heb bewondering
voor je, dat je het erkent. Waar
schijnlijk ging jij van de veronder
stelling uit; als ze het te weten komt.
smeert ze 'm en kijkt ze me nooit
meer aan. Beste jongen, ik heb niet,
hel recht te oordelen, laat staan ver
oordelen. Ik kan me niet in jouw
positie, zoals die op de boerderij
was, verplaatsen. Daarom ga ik niet
verwijten. Als er niets meer is, wat
je dwars zit, is je lei weer schoon.
Daar ben ik blij om. Je bent ener
zijds een zwakkeling, want je zult
waarschijnlijk wel spoedig bezweken
zijn voor haar charmes. De meeste
mannen zullen naar mijn gedachten
zo gehandeld hebben. Anderzijds ben
je» toch een kerel, want je gaf toe
fout. geweest te zijn. Het bewijst, dat
je karakter bezit. Een man met ka
rakter bewonder ik. Er zijn er tegen
woordig zo weinig. Wat je positie op
de boerderij van mevrouw Tollema
betreft, daar moet ik eens rustig
overnadenken. Je moet terug, maar
je weet de consequenties, he? Je zult
moeten kiezen tussen haar of mij."
Ze kijken elkaar sekondenlang aan
Een diepe zucht slakend, knikt Kees.
..Ik weet het.' antwoordt hij. „De
keus is voor mij eenvoudig, dat zul
je begrijpen. Jij bent het en geen
ander. Op Hettie was ik indertijd
verliefd; dat met de boerin zal wel
het erotische verlangen geweest zijn.
Als je weken en maanden samen op
trekt, aan tafel eet en drinkt, samen
werkt en samen alles bespreekt, dan
word je ongemerkt intiemer met el
kaar. Niet dadelijk in die zin, dat je
verlangt naar meer. Hoe moet ik het
zeggen? Eerst zie je de boerin. Ze is
je werkgeefster; dat dwingt respect
en ontzag af. Die eerste dagen doe je
je uiterste best, want als de boerin
niet te vreden is, weet je dat je na
de proefmaand je boeltje kunt in
pakken en vertrekken. Maar als het
lukt en blijkt, dat de boerin tevre
den over je is, dan komt de rust. De
spanning wijkt, want je weet dan.
dat je het aan kunt.
(wordt vervolgd)
