Landbouwonderwijs Verschuivingen aan onder wij sfronl
Bakker Bouwman (Oosterland) zwaait om
„DE KLUUT" GAAT DICHT AAN EINDE VAN SCHOOLJAAR
?T.
Renesse heeft Oranje-programma klaar
STREEKNIEUWS
P. A. van der Werf vijf-en-twintig jaar in het drukkersvak
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 27 maart 1973 Nr. 21258
Wie de oorzaken peilt van het
sluiten van de lagere land- en
tuinbouwschool te Zierikzee, komt
tot de conclusie dat veeleer een
strukturele wijziging in de agrari
sche sector hier debet aan is, dan
een louter op pessimisme berusten
de opvatting ten aanzien van de
landbouw in het algemeen.
Dergelijke strukturele wijzigin
gen zijn er in de landbouw meer
geweest. Overschakeling van na
tuurlijke mest op kunstmest is een
voorbeeld en zeker de nog steeds
verder gaande mechanisatie. Wie
herinneringen heeft aan de voor
oorlogse landbouw, met grote
scharen vrouwen en mannen, die
naar de velden trokken, zal maar
nauwelijks kunnen begrijpen, dat
de landbouw in het huidig sta
dium met zo weinig mensen toe
kan.
Afsnijding van een opleidings
mogelijkheid „vlak bij huis" kan
verdrieten, maar het betekent niet
dat de studieweg naar de land
bouw is afgesneden. Er blijven
mogelijkheden - en heel duidelijke
zelfs - in Zeeland bestaan. Men
moet bij de kentering van de tijd
ook nuchter zijn en erkennen, dat
het onmogelijk is een school in
Stand te houden, met een leerlin
genaantal dat ver beneden de
norm ligt.
Wij willen enig verband leggen
tussen de in ieder geval toch ook
verminderde belangstelling voor
het „boerenvak" en de dringende
noodzaak voor de landbouw tot
het leveren van een optimale pro-
duktie. Het is een grandioze mis
vatting - men hoort die wel eens
verkondigen - dat de vaderlandse
landbouw het maar kalmpjes aan
moet doen, omdat de Nederlandse
produktie tenslotte mondiaal ge
zien niet zo groot is. Te venvach
ten echter is dat ook de relatief
kleine produktie steeds belangrij
ker zal worden, juist ook door fak-
toren, die in de (grote) wereld
spelen. Enkele slechte oogsten in
de Sovjet-Unie veroorzaken een
kolossale hap uit de Amerikaanse
graanvoorraden. Hetzelfde geldt
of kan gelden voor India en China.
De Nederlandse landbouw blijft
tegen die achtergrond gezien der
halve uiterst belangrijk. Zuinig
heid op cultuurgrond is geboden,
maar ook de opleidingsmogelijk
heden voor jonge agrariërs dienen
duidelijk te blijven bestaan. Alles
„bij de achterdeur" blijkt echter
een niet meer te verantwoorden
luxe te zijn, ook al door allerlei an
dere faktoren, die nadelig zijn
voor de landbouw en mitsdien de
animo om landbouw te studeren
drukken.
Een goed gecentraliseerden ge-
struktureerd onderwijs op provin
ciaal niveau, zowel op lager als
middelbaar niveau kan verzoenen
met de wetenschap dat - in het
onderhavige geval - de regio een
interessant schooltype kwijt raakt.
Reden voor paniek is er dus niet,
maar - dat zal eën algemeen men
selijk gevoel zijn - we krijgen er
liever een school bij, dan dat er
één teloor gaat.
Maar men mag de zaken niet te
benepen zien, er verandert wel
iets, maar er blijven goede oplei
dingsmogelijkheden en te wensen
ware wel, dat er drukker dan in
het recente verleden gebruik van
zal worden gemaakt. De boer kan
het niet helemaal meer zonder we
tenschappelijke ondergrond, al
doet de praktijkervaring dikwijls
de deur dicht en blijft uiteraard
ook de officiële voorlichting be
staan.
Niettemin is het verdwijnen van
een school als de onderhavige
symptomatisch voor steeds nieu
we verschuivingen aan het agra
rische front en wie zal - met die
voor ogen - de landbouw in het
(magische) jaar 2000 kunnen voor
spellen?
KOPENHAGEN. Onderhandelaars
van werkgevers en werknemers in
Denemarken hebben dinsdag na een
marathonvergadering van negen uur
overeenstemming over een nieuw
arbeidscontract bereikt. Vakbonds
leider Thomas Nielsen zei dat hij de
900.000 bij het verbond aangesloten
leden zal adviseren het stuk goed te
keuren.
OOSTERLAND, 27-3. Vanaf don
derdag 29 maart a.s. gaat bakker J.
Bouwman aan de Sint Joostdijk al
hier het over een andere boeg gooi
en. De zaak wordt geheel vernieuwd
en het ligt in de bedoeling na ge
noemde datum met een geheel ander
sortiment* waren dan tot nu toe het
geval was voor den dag te komen,
te weten met een uitgebreide sorte
ring van chocolade, bonbons, bis
cuits, zoutjes, chips, luxe dozen, alle
soorten drops.
Speciaal nieuw in deze zaak is de
ruime sortering suikervrije en zout
arme artikelen, iets dat voor deze
tijd bijzonder aanslaat, nu er zo veel
dieetpatiënten zijn. Vanzelfsprekend
is er nog de eigen sortering van al
lerhande koekjes, gebak, brood,
kleinbrood, en wat niet al. Ter gele
genheid van de heropening van deze
zaak op donderdag 29 maart a.s.
worden er verschillende artikelen
met belangrijke korting te koop aan
geboden. De handel in kruideniers
waren. die tot op heden altijd een
onderdeel vormde van dit bakkers
bedrijf. geeft de heer Bouwman er
aan. Deze gaat verdwijnen.
ZIERIKZEE, 26-3. De lagere land- en tuinbouwschool
„De Kluut" - één der onderwijsinstellingen van de
Z.L.M. - draait zijn laatste cursus. Is die cursus in de
komende zomer afgesloten, dan gaat de school dicht.
Daarmede kan Schouwen-Duiveland treuren over een
verlies, maar zich troosten met de gedachte dat elders
in het land hetzelfde verschijnsel zich voordoet. Er
vindt een duidelijke centralisatie plaats van het land
en tninbou wonder wijs en dat houdt impliciet in een
vermindering van het aantal scholen.
„De Kluut" - feitelijk nog een nieuw en gaaf gebouw - dateert van 1954;
dat wil zeggen het kerngebouw, waaraan in 1965 een belangrijke uitbreiding
werd gegeven. Bijna twintig jaar dus heeft de Zierikzeesc school gedraaid.
Zij leverde vele tientallen uitstekende eindexamenkandidaten af, maar de
laatste jaren is het nummeriek sukkelen geweest met het leerlingental en
straks is het dus definitief „fini". De directeur van de school de heer
J. Kooiman is met ingang van het komende cursusjaar, benoemd tot leraar
biologie en scheikunde aan de Mavo-afdeling van het „Prof. Zeeman-ly-
Natuurlijk had ook in deze regio
een school als de onderhavige tevo
ren een simpeler gestruktureerde
opleidingsmogelijkheid, in de vorm
van landbouwcursussen, waaraan
ook veel ouderen deelnamen. Die
dingen speelden vóór en in de oor
log; Goes had zijn Landbouwwinter-
school en te Middelburg was er een
christelijke opleiding, die niet meer
bestaat.
Grote man van het landbouwon
derwijs was (wijlen), de heer D.
Eeveleens, een' duidelijke pionier, die
er alles aangelegen was de jeugd
goed gefundeerd landbouwonder
wijs te geven. Niet onbefaamd werd
zijn landbouwschool (dagschool) te
Nieuwerkerk, in de volksmond het
„landbouwkotje" genoemd, hetgeen
veelzeggend was voor de' primitieve
behuizing. De heer Eveleens was di-
rekteur van deze (éénmans)school en
de figuur bestond toen nog dat
slechts enkele dagen aan verschil
lende klassen onderwijs werd gege
ven, naar de formule 5.5.4,3; d.w.z.
vijf dagen voor de eerste klas, vijf
dagen voor de tweedeenz.
Samenvoeging
In 1954 kwam met de totstandko
ming van „De Kluut" hieraan een
einde; de Nieuwerkerkse directeur
verhuisde mee, doceerde zelfs nog
één jaar in de nieuwbouw van 1965.
In 1966 werd de huidige directeur,
de heer J. Kooiman benoemd.
Eerder al - in 1961 - was de toen
malige tuinbouwschool te Haamstede
opgeheven en werd samengevoegd
met de school te Zierikzee, die in de
top van zijn helaas te kortstondige
bloei zo'n 65 leerlingen telde.
De heer Kooiman was tevoren le
raar aan een lagere landbouwschool
te Amstelveen.
Zij het met begrip voor de trend
matige wijzigingen, die zich aan dit
gespecialiseerde onderwïjsfront
vcordcen, constateert de Z.L.M. toch
met. spijt de inkrimping van het "to
taal aantal scholen. Goes en Kapelle
zijn al samengesmolten, met als
schoolcentrum Kapelle. Verdwijnen
gaan. behalve Zierikzee, ook de op
leidingen te Middelburg en Scher-
penisse. Laatstgenoemde volgend
jaar.
RENESSE, 23-3. De Oranjevereni
ging „Juliana" te Renesse hield de
jaarlijkse ledenvergadering.
De opkomst van de leden was ma
tig. Uit het financieel verslag bleek
dat er een klein batig saldo is. Uit de
controle van de financiële beschei
den bleek dat, de verantwoording op
correcte wijze heeft plaats gevonden
waarvoor de heer Hoogerhuis dank
werd gebracht. Bij de bestuursver
kiezing waren periodiek aftredend
mevrouw Kostense en de heren J.
W. de Jonge en J. de Wit. Herbenoe
ming werd door genoemde personen
aanvaard. Mevrouw Priemus-Meyer
had te kennen gegeven wegens druk
ke werkzaamheden ontslag te moe
ten nemen aangezien zij geen werk
zaam aandeel kan leveren in de ak-
tiviteiten van de vereniging. In haar
plaats werd met algemene stemmen
benoemd mevrouw Blom-van Nieu-
wenhuize. Zeelelieweg.
In verband met de voortdurende
stijging van prijzen moest noodzake
lijk besloten worden de contributie
te verhogen van f 2,op f 2.50.
Een voorlopig programma werd
opgesteld wat vermeldt: 's morgens
koraalmuziek vanaf de kerktoren,
kinderspelen en 's middag's optocht,
ringsteken te paard om de grote
wisselbeker. hindernisrijden per
bromfiets fiets en kruiwagenrace.
„Luctor et Emergo" zal gevraagd
worden muzikale medewerking te
verlenen.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
geen getallen om mee te kunnen
werken.
De school gaat deihalve dicht en
voor het, verdere gebruik van het ge
bouw is een regeling getroffen met
de l.t.s. en de huishoudschool „Prin
ses Juliana", die beiden wat graag
de beschikking hebben over de ruim
ten en mogelijkheden van het fraai
gelegen schoolgebouw. Zij het met
spijt voor betrokkenen is de afvloei
ingsregeling van de leraren soepel
verlopen en straks is het dus alle
maal voorbij; jammer, maar duide
lijk onontkoombaar.
De oorzaken
Een voor de hand liggende vraag
in dit kader, geldt de oorzaken. Die
blijken meervoudig te zijn. In de
eerste plaats dient genoemd de sterk
toegenomen mechanisatie, waardoor
.de landbouw toe kan met een klei
ner aantal bedrijfsgenoten. Dan is
er een afname van de bedrijven als
gevolg van een wijziging in hel pa
troon van de vererving. Vroeger
werd een desnoods niet zo groot be
drijf toch vaak opgesplitst in twee-
en. om twee zoons uit één gezin een
kans te geven.
De uit oogpunt van rentabiliteit
benodigde minimale bedrijfsgrootte
belet thans dergelijke splitsingen. De
hoge financiële kosten die een land
bouwbedrijf met zich brengen, vor
men ook een factor en de slechte
landbouwprijzen van de laatste ja
ren. waarbij vooral de fruitteelt het
in het totaalpakket liet afweten.
Specifiek voor de regio Schouwen-
Duiveland is dan nog de wel voor
spelde. maar niet gekomen groei van
de (glas)tuinbouw. Wat de veehou
derij betreft, worden adspirant vee
houders wel afgeschrikt door het in
de praktijk vaak onmogelijk hoge
aantal arbeidsuren.
Eén school
Sanering dus van het onderwijs,
met als resultaat dat voor Zeeland
de school te Kapelle in de toekomst
de enige zal zijn. Met zo'n zestigtal
leerlingen zal - zo verwacht men -
deze school kunnen blijven draaien.
Uiterst merkwaardig verschijnsel
is nog dat in stedelijke agglomeraties
land- en tuinbouwscholen het wel
doen. maar dit steekt in het aange
paste vakkenpakket, dat feitelijk in
houdt een opleiding aanleg- en on
derhoud van tuinen en bloementeelt.
Ook meisjes hebben vaak belangstel
ling voor deze opleiding.
De l.t.s.
Intussen is dus met behoud van de
school te Kapelle de opleidingsmoge
lijkheid voor de land- en tuinbouw
voor Zeeland niet afgesneden, maar
voor 12-jarigen beginnen de afstan
den wel een rol te spelen. In het ka
der van onderwijsadviezen wordt
vanuit de agrarische sector, wel ver
wezen naar de Mavo. maar vooral
naar de l.t.s., omdat een vierjarige
l.l.s.-opleïding toegang geeft tot dé
middelbare landbouwschool na twee
jaar l.t.s. kan men terecht in de
derde klas van een lagere land- en
tuinbouwschool. Er is op de huidige
1.1.- en t-scholen trouwens al veel
techniek in het leerpakket gedaan,
hetgeen natuurlijk samenhangt met
de landbouwmechanisatie.
Snelle teruggang
Overigens is de teruggang wel bij
zonder snel gegaan. In Middelburg
b.v. had men in het jaar 1968: 34
nieuwe aanmeldingen; in 1969: 11 en
in 1970: 2. Voor Zierikzee waren die
cijfers respektievclijk: 17. 12 en 1,
ZIERIKZEE
De A.R.-kiesvereniging
en de formatie
Het bestuur van de A.R. kiesvere
niging „Nederland en Oranje" te
Zierikzee heeft in een schrijven aan
het Centraal comité van de Anti-Re
volutionaire Partij in Den Haag na
drukkelijk adhesie betuigd aan de
oproep van de „gespreksgroep AR
CH-leden"' (ondertekenaars H. Algra
mr. YV. Schakel, en de hoogleraren
Drogendijk, Troost, Veenhof en Ve-
lema c.s.).
Hierin wordt gevraagd bij de on
derhandelingen niet te buigen voor
de programmatische eisen en per
soonlijke wensen van de heer Den
Uyl.
Deze eisen zijn in s'trijd met een
normaal overleg in dc parlementaire
democratie. De confessionele partijen
A.R. en C.H.U. zijn evenals de pro
gressieve partijen gebonden aan het
prcgran.n-a, dat zij de kiezers voor
hielden. Te ver gaande concessies
aan de eisen van een evt. regering
Den Uyl zal tot gevolg hebben een
identiteitsverlies van de christelijke
partijen. Gepleit wordt voor trouw
a?n het beginsel, wat in dit geval
geen verregaand compromis moge
lijk maakt. Een opgedrongen socia
listisch beleid zal geen steun kunnen
vinden bij de meerderheid van leden
en kiezers der A.R. partij.
De reuma-collecte
Door middel van de collecte, ge
houden ten bate van de reumatiek-
bestrijding haalde men in Zierikzee
het mooie bedrag op van f 1701,20.
Alle dames die hun tijd hiervoor
gaven en alle gevers en geefsters
namens het Reuma-fonds heel har
telijk dank.
Ongebruikelijke wedstrijd
In de sporthal „Onderdak' zullen
woensdag a.s. enige niet-alledaagse
wedstrijden plaatsvinden. Er zal nl.
strijd gevoerd worden tussen zaal
voetballers (Stella Boys) en handbal
lers (Delta-Sport). Vóór de pauze zal
er worden gevoetbald, en na de thee
gehandbald. De eind uitslag zal be
paald worden door het optellen van
de scores van de twee wedstrijden.
(Aanvang 20.00 uur).
Vergadering Afd. C.P.B.
De afdeling Schouwen-Duiveland
van de Chr. Plattelandsvrouwen
bond, vergadert op donderdag 29
maart a.s. in het hervormd vereni
gingsgebouw. Op de bijeenkomst
wordt voorlichting gegeven over
diepvriesprodukten, onder het motto:
„De diepvries in opmars".
RENESSE
De reuma-collecte
Voor de onlangs gehouden collecte
ten bate van het Reumafonds werd
te Renesse f 802,57 opgehaald
NUTSSPAARBANK..
Uw ideale geziusbank
U bént [wifUiuVi bü
uw Nutsspaantiank
Buitenlands geld
Reiseheques
KERKWERVE:
Ring. woensdags van 14.00-
15.00 uur.
Boomplantdag
Woensdag 28 maart (tien uur) zul
len leerlingen van de 5e en 6e klas
van de openbare basisschool ,.'t Stae-
pel'of" te Renesse 25 platanen
planten in de berm van de Zeeaster-
weg te Renesse. Dit bomen planten
gebeurt in het kader van de Natio
nale Boomfeestdag 1973. De leerlin
gen die gaan planten hebben tevoren
instructies gekregen door middel van
voorlichtingsmateriaal, dat o.a. be
staat uit foloknipplaten en kleuren
dia's.
BRUINISSE
Vergadering gemeenteraad
De gemeenteraad van Bruinisse zal
vrijdag 30 maart bijeenkomen in
openbare vergadering', waarbij de
volgende agenda aan de orde zal
worden gesteld: Ingekomen stukken,
verslagen gemeenschappelijke rege
lingen, brandbeveiligingsverordening
tariefregeling werken voor derden,
herziening erfpachtscanon gedeelte
haventerrein, Verkeersmaatregelen
Burgemeester Hagelaan en Deestraat
sloop opstallen Molenstraat 7 en 9,
kredietaanvraag voor het opstellen
van een beplantir.gsplan (2e gedeel
te) ter afranding van het bestem
mingsplan West. Verkoop 48 z.g.
tweede woningen, verder voorko
mende zaken, comptabiliteit en rond
vraag.
Jubileum bij „L O"
(Foto: Ziei-ikzeesche Nieuwsbode)
ZIERIKZEE, 26-3. Op vrijdag 50 maart a.s. wordt de heer P. A. van der
Werf te Zierikzee, drukker bij Drukkerij Lakenman Ochlman in de
bloemetjes gezet, in verband met zijn zilveren jubileum. De preciese datum
is al een maandje oud. maar het geviel dat een receptie-combinatie geredelijk
was te maken, met de heer M. W. Janse, die recentelyk zijn 25-jarig jubi
leum herdacht als bezorger van de „Zierikzeesche Nieuwsbode". In de
Mondragon-foycr zullen beide „L. 0"-medewerkers, op genoemde datum
worden gehuldigd.
Het eerste dons op de kin. begon
de heer Van der Werf op 17-jarige
leeftijd als leerling bij Drukkerij De
Vries te Zierikzee, maar kwam een
jaar later in dienst van Lakenman
Ochtman. Deze zwaai betekende
voor Van der Werf ook een over
schakeling naar een ander sector
van de typografie. Van leerling-zet
ter, werd hij leerling drukker. Na
een driejarige opleiding, respektievc
lijk te Middelburg en Roosendaal
behaalde hij het gezellendiploma en
prolongeerde in die funktie zijn
werk bij de stedelijke drukkerij.
Technische ontwikkeling
Zijn opleidingstijd aan de zaak
bracht hij door onder de toenmalige
voorman de heer G. J. Kardol. Col
lega's waren (wijlen) de heer D. van
der Boom en de heer J. Verschuur.
Vijf cn twintig jaar werken in ccn
drukkerij betekent net alleen een
wisseling in het personeelsbestand,
maar ook een confrontatie met dc
technische ontwikkeling.
De jubilaris werkte „op de degel",
op de Heidelberger cylinderpers en
drukte de „Z.N.", destijds nog met
„inleg met de hand", en na 1958 ge
ruime tijd op de nieuwe krantepers.
In verband met een interne reorga
nisatie moest hij daar van afstappen
en thans is hij druk bezig zich in
te schieten op het offset-procedé.
Sportvisserij
In het rampjaar werkte de heer
Van der Werf enkele maanden bij
een drukkerij in Gorcum, maar
keerde terug naar Schouwen-Duive
land, hetgeen ook samenhangt met
zijn grote liefde voor de sporlvisse-
rij. Nog verleden jaar bracht de heer
Van der Werf 32 kabeljauwen op
de wal, waaronder een twintigpon
der. Het gaat hem om de sport en
om de frisse lucht, want - zegt d<?
jubilaris - „uiteindelijk zit ook een
drukker veel binnen" en daar heeft
hij mooi gelijk in.
