Opzoek
naarh°ge
rente?
U krijgt tot 61% bij
de postspaarbank
Historische geografie Schouwen-Duiveland van 1000-1500
Manifest actiegroep „Oosterschelde open"
HULP VOOR
NOODGEBIEDEN
MC. MOURIR
Krachtige voortzetting „Heel Vietnam"
altijd safe
Veel belangstelling voor nieuw produkt: vloeibare meststoffen
^r&nóboerin
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Donderdag 1 februari 1973 Nr. 21227
Cursus Streekgeschiedenis
Het beveiligde bestaan
De bevolkingstoename waarover
gesproken werd, leidde lol een mas
sale parochiestichting. Binnen een
eeuw (1200-1300) telt Schouwen 23
kerken, Duiveland 3. 5000 inwoners
totaal?
In dezelfde tijd verandert de naam
van het gebied aan weerszijden van
de Schelde van Scaldemariland in
Zeeland. Het bestaan op het nu be
schermde land werd beheerst dooi
de landbouw. Veel „corenlant'In
dit vroege stadium zal de landbouw
zelfvoorzienend zijn geweest met
maar enkele uitvoerprodukten (wol)
pas in later eeuwen worden ook han
delsgewassen verbouwd. Schapen
waren nog steeds belangrijk op de
buitendijkse schorren en in de bin-
nendijkse poelgebieden.
Na een zich tussentijds terugtrek
ken in de Noormannentijd spelen de
Vlaamse abdijen weer een belang
rijke rol bij de inrichting van 'het
land. De wolproduktie voor de kle
ding van de monniken en de zout-
produktie was belangrijk in deze
uithoek. Een groot deel van het be
zit aan schaapsgronden aan de Gou
we is in het begin van de 11e eeuw
afgestoten door de abdij van St. Baaf
te Gent. Ook hier gaat men dan over
van extensieve veeteelt naar zelf-
voorzienende akkerbouw.
Vis
Veel eiwitten zal de bevolking ver
kregen hebben uit vis. De visserij
wordt beoefend vanuit alle kust
plaatsen. Aanvankelijk platvis, maar
voor 1100 was er ook al haringvis
serij op de Vlaamse banken. Wes-
tenschouwen zal een van de eerste
vissersplaatsen geweest zijn. Bom-
menee werd een belangrijke (Hol
landse) haringpladts. Het is bekend
dat Yarmouth in de 13e eeuw een
centrum van haringhandel was waar
ook Zeeuwen kwamen. I.v.m. de vis
serij moet hier iets gezegd worden
over de zoutwinning als typisch
Schouws bedrijf in de middeleeuwen
Het veen werd gestoken en ge
droogd tot durf. De as van deze turf
werd vermengd met zeewater. In
ijzeren pannen in houten zoutketen
kristalliseerde tenslotte het zout uit.
Het veen noemde men derri, men
sprak van darinkdelven. De as heet
te zei en men sprak van zelzout (zout
van zelle t.o. zout van zoute), waarbij
nog niet duidelijk is of het eerstge
noemde van veen gemaakt werd om
dat dit zouter was dan elders in West
Nederland of omdat het zout er een
betere kwaliteit door kreeg.
Buitendijks werd bij eb ook veel
gestoken. Op Bommenee was een
„moerwerek" een kleine bedijking
met een moerdijk om onafhankelijk
van het tij door te werken.
YERSEKE, 31-1. De aktiegroep
„Oosterschelde Open" heeft van de
herdenking van de watersnood in
februari 1953 in een manifest aan de
fraktievoorzitters van de politieke
partijen in de Eerste en Tweede Ka
mer opgeroepen mee te werken aan
de versterking van de dyken in Zee
land.
Van de alom gepropageerde „op
timale veiligheid' is niets terechtge
komen voor de bewoners in dit ge
bied. Als er nu een situatie als in
febuari '53 zou optreden, zouden de
dijken weer breken. En die toestand
blijft bestaan tot minstens 1978, al
dus dit manifest.
„De aktiegroep „Oosterschelde
Open" heeft steeds gepleit voor het
snel beveiligen van dit gebied. Dat
had gekund als men meteen na de
ramp begonnen was met het verzwa
ren en verhogen van de zwakste dij
ken en successievelijk ook de minder
zwakke plekken. Als men dat had
gedaan, hadden de eilandbewoners
nu achter hoge, veilige dijken ge
woond.''
Raadslid neergeslagen
SPAUBEEK, 31-1. De raadsverga
dering van de Zuidlimburgse ge
meente Spaubeek die dinsdagavond
zou plaatsvinden is niet doorgegaan,
doordat een van de raadsleden op
weg naar het gemeentehuis was aan
gevallen en neergeslagen.
Enkele minuten voordat burge
meester mr. J. van Banning de
vergadering zou openen, kwam het
raadslid drs. C. Wouters bloedend
het gemeentehuis binnenstrompe-
len. Het raadslid, sinds midden 1972
directeur van de afdeling financiën
van de gemeente Eindhoven, was
door twee mannen aangevallen. Met.
hoofdwonden en een hersenschud
ding moest hij van het gemeentehuis
naar zijn woning worden overge
bracht.
„Het is nu nog niet te laat om die
nieuwe ramp te voorkomen. Als men
snel zou beginnen met het alsnog
verzwaren en verhogen der dijken
(wat technisch wel degelijk uitvoer
baar is), dan zouden de zwakke
schakels in 1978 al lang een maxi
male beveiliging voor de bevolking
geven.
DEN HAAG, 31-1. Nederland heeft
ruim 200.000 gulden geschonken voor
hulp aan de slachtoffers van de
aardbeving die de hoofdstad van
Nicaragua, Managua, voor een groot
deel heeft verwoest, aldus heeft de
woordvoerder van het ministerie van
buitenlandse zaken meegedeeld.
De Nederlandse regering heeft
100.000 gulden overgemaakt aan de
centrale autoriteiten in Managua,
het Rode Kruis, de Oecumenische
Raad van de Weeldraad van Kerken
en het I.K.O.R. hebben voor 105.000
gulden aan geld cn goederen naar
Nicaragua gezonden.
Het Rode Kruis heeft 1.500 dekens,
6.700 eenheden baby voedsel en zgn.
rampenkist met een totale waarde
van 65.000 gulden ter beschikking
gesteld, het I.K.O.R. heeft voor 25.000
gulden hulp verleend.
Ten behoeve van de slachtoffers
van de vulkaanuitbarsting op IJs
land heeft de regering 30.000 gulden
geschonken.
Het demonstratieverlof
voor onderwijskrachten
DEN HAAG, 31-1. De PvdA-Twee-
de Kamerleden Roels en Laban vin
den dat het verlenen van verlof aan
onderwijzers, onderwijzeressen en
kleuterleidsters om deel te nemen
aan' de demonstraties van ambtena
ren op 6 februari a.s. primair een
zaak is van gemeente- en schoolbe
sturen. JDit blijkt uit vragen aan de
ministers Geertsema (binnenlandse
zaken) en Van Veen (onderwijs).
Zij vragen de ministers of zij de
opdracht aan de Rijksinspecteurs
om geen toestemming voor rooster-
wijziging te geven als deze bedoeld
zou kunnen zijn om aan de demon
stratie deel te nemen, in te trekken.
De kamerleden zien die opdracht als
een poging om het beleid van de be
sturen te doorkruisen.
Doe-het-self
MOSKOU, 31-1. Een jong
gehuwd, paar in Kirisji (Sow-
jet-Uniekocht een meubel
bouwpakket, hees het met veel
moeite naar zijn appartement
op de vierde etage om ten slot
te tot de ontdekking te komen
dat geen van de onderdelen
bij elkaar paste.
De gedupeerden gingen naar
de zaak terug om hun beklag
in te dienen. De eigenaar gaf
hen daarop de adressen van
dertig andere echtparen die
dezelfde dag bouwpaketten
hadden gekocht, plus het ad
vies daar naar de passende de
len te zoeken
Het dagblad Sovjetskaya dat
dit meldt, onthult niet de af
loop.
Dealer voor Sdhauwen-Duiveland
en Goer^e-Dvprtlakkee
Actie hulp oorlogsslachtoffers
SEROOSKERKE, 31-1. Maandag
avond omstreeks IS.15 uur geraakte
een bestelauto, bestuurd door H. B.
uit Rotterdam op de Dummenweg in
een slip. De bestelwagen ging 3 maal
over de kop en kwajn uiteindelijk
terecht op hel lager gelegen gedeelte
tussende beide rijstroken. De auto
werd onherstelbaar beschadigd maar
de bestuurder en de naast hem zit
tende bij-rijder bekwamen geen noe
menswaardig letsel.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode)
DEN HAAG, 31-1. De acht hulp
organisaties die samenwerken in de
nationale actie „Heel Vietnam" heb
ben deze week besloten de
fondsenwerving voor hulpverlening
aan de slachtoffers van de Vietna
mese oorlog met kracht voort te zet
ten. Gironummer 777 in Den Haag
zal daarvoor open blyven. Daarnaast
zullen plaatselijke aktiviteiten, bijv.
via scholen en bedrijven, worden be
vorderd en voortgezet.
De nationale actie richt haar hulp
op heel Vietnam, Laos en Cambodja.
Het medisch comité Nederland-Viet
nam heeft te kennen gegeven dat het
zijn hulpverlening beperkt tot
Noord-Vietnam en de gebieden die
onder controle staan van de voorlo
pige revolutionaire regeringen, zo
zeggen de samenwerkende organisa
ties in een perscommuniqué.
De acht samenwerkende organi
saties menen dat het niet wenselijk
is verder over dit geschil van uit
gangspunt te discussiëren. De na
druk dient te worden gelegd op het
feit, dat voor de hulpverlening zeer
grote sommen moeten worden bij
eengebracht en dat alles dient te
worden vermeden dat daarvoor een
belemmering vormt.
De postspaarbank is altijd vlak bij woning of werk, want op elk
van de 2400 postkantoren kunt u terecht.
Druk bezochte voorlichtingsavond
ZIERIKZEE, 29-1. Maandagavond
vond in het Huis van Nassau te Zie-
rikzee een voorlichtingsavond plaats
betreffende vloeibare meststoffen,
Deze door ongeveer 80 belangstel
lenden bezochte avond werd georga
niseerd door de „Vloeibare Mest
stoffen" b.v. (i.o.). waarin o.a. deel
nemen de Loonbedrijven gebr. Boot
te Haamstede, M. Mol te Schuddc-
beurs en Mol b.v. te Schuddebeurs.
Namens de b.v. werden de aanwezi
gen verwelkomd door de heer M.
Mol, te Nieuwerkerk. die een bij
zonder woord van welkom richtte tot
de spreker van deze avond, de heer
Van Brakel van het C.S.V. uit Den
Haag en de heer Zwart van de
Landbouwvoorlichtingsdienst.
Vloeibare meststoffen staan mo
menteel in het middelpunt van de
belangstelling, het is dan ook een
nieuw produkt. De belangstelling
valt mede te verklaren uit het feit
dat op de meeste landbouwbedrijven
de boer alles alleen moet doen en
dat betekent dat men de gemakke
lijkste manier van werken gaat kie
zen. zo constateerde de heer Van
Brakel in zijn praatje.
De eerste proeven met vloeibare
meststoffen werden ongeveer tien
jaar geleden genomen, waaraan de
laatste drie jaar ook werd deelgeno
men door landbouwers in West-Bra
bant en Groningen. (Vorig jaar onge
veer 800 ha). Met de fabriek, C.S.V.
en Landbouwvoorlichtingsdienst
werd overeengekomen dat men dit
jaar gaat werken met drie mengsels,
en wel: a) 39 0 o N. (stikstof) per 100
ltr.b) 26-26-0 N P (phosfor); c)
30-15-0 N -f P, welke mengsels over
eenkomen met a) kalkamonsalpeter.
b) 23-23-0 en c) 26-14-0. Het zijn hel
dere oplossingen. Voorlopig zal geen
kali worden toegevoegd omdat dit
veel duurder is en moeilijker bindt.
De heer Van Brakel adviseerde
dan ook: kalizout in het najaar of
voorjaar strooien en dan vlak voor
het zaaien of poten N P spuiten.
Bij de wintergranen kan het over
het gewas heen. Na een zachte win
ter kan het opbrengstverhogend
werken.
Het geeft een licht verzurende
werking, dit is te vergelijken met
die van hoog geconcentreerde meng-
meststoffen, bv.: 17-17-17, of 15-12-
24 en K.A.S. 26 V Men zal dus wel
wat moeten bekalken. De werking
is gelijk aan die van de vaste mest
stoffen. Menging met gewasbescher
mingsmiddelen is nog te weinig be
proefd, dus hier is voorzichtigheid
geboden.
Opslag en verwerking
Het is corrosief en tast dus meta
len aan. Het best is te gebruiken:
kunststoffen, roestvrijstaal of coaten.
Het S.G. is 1.3 en 1,4. Gesproken
wordt van kg per liter. Aanvoer
geschiedt per tankauto vanaf fabriek
naar opslagplaats, per 20 ton. Meest
al wordt gewerkt met polyester op
slagtanks van 25.000 liter en trans-
porltanks van 5-7.000 liter.
Het spuiten
Het spuiten dient nauwkeurig en
vakkundig te geschieden, (juiste rij
snelheid en juiste aantal liters per
ha). Men dient te beschikken over
een speciale spuit met grote tankin-
houd i.v.m. vele liters per ha. Ver
der zijn vereist: behoorlijke pomp-
capaciteit, speciale spuitdoppen en
om het goed te doen moet de machi
ne op deze materie zijn aangepast.
Hoofdzakelijk gebruikt men Franse
of Belgische machines want die zijn
het verstgevorderd. Ook in Amerika
wordt veel gewerkt met vloeibare
meststoffen, in Frankrijk bestaat
een groeiende belangstelling. Het
komt vooral aan op de techniek van
het spuiten. Vandaar dat dit werk
vooral bij de loonspuiter thuishoort,
zo constateerde de heer Van Brakel.
Rijsnelheid, juiste dosering, grotere
machines; momenteel zijn er voor dit
doel een drietal speciale machines
aangekocht, met 27 meter spuit-
breedte. Verschillende praktijkproe
ven en spuitmachines werden op
dia's vertoond.
Na de pauze volgde er een discus
sie over de lezing, welke veel positie
ve reacties opleverde.
Vliegtuig stort in zee -
Inzittenden gered
OSLO, 31-1. Alle 33 inzittenden
van een vliegtuig van de Scandina
vian Airways System dat bij Oslo
is verongelukt, zijn gered. Zy zijn
voor behandeling in ziekenhuizen
opgenomen. Geen van hen is er ern
stig aan toe.
De DC-9 die omstreeks half twaalf
van het vliegveld Fornebu zou op
stijgen voor een vlucht naar het
noorden van het land, schoot door
toen de gezagvoerder op het laatste
ogenblik om nog onbekende reden
probeerde te remmen. Het vliegtuig
kwam daarop in de Oslo-fjord te
recht. Doordat het water met ijs was
bedekt, zonk het toestel niet direct
en konden de inzittenden eruit ko
men.
Het is het tweede vliegongeluk in
ruim vijf weken tijd bij het vliegveld
van Oslo. Op 23 december stortte een
Fokker-Fellowship neer, waarbij
veertig mensen omkwamen.
FEUILLETON
DOOR
J. L. POSTHUMUS
„Gaat naar het vetgehalte. De prijs
is redelijk. Ik heb enkel stamboek
vee. Straks, met melktijd kun je je
overtuigen. Alles zwartbont. Ik heb
er één bij van zeven jaar, die vorig
jaar nog ruim achtduizend liter gaf."
voegde ze er met enige trots in haar
stem aan toe.
..Niet slecht. En 't vet?"
..Verleden jaar was hel gemiddel
de vier komma nul twee. Ik ben lid
van de fokvereniging en sta al jaren
bij de eerste tien."
Hij floot door zijn lippen. „Ik heb
er een paar al zo'n beetje bekeken.
Ze zien er glanzend uit."
..Nog thee?"
„Alstublieft."
..Na de thee zal ik je het bedrijf
laten zien."
Hij knikte, aan zijn pijp trekkend.
Een kwartier later liepen ze dooi
de gebouwen en bekeek hij de kip
pen. ..Gemiddeld honderdzestig eie
ren per dag.'' lichtte ze' toe. „De
kippen blijf ik zelf verzorgen. Eens
in de week leeg je de mestplanken.
En er moet nodig gewit worden. De
stallen zijn al schoon. Als we dit
weer houden, kunnen de beesten nog
wel een poosje buiten blijven. Door
gaans haal ik ze half oktober naar
binnen, maar als het weer het toe
laat. laat ik ze nog een poosje in de
wei. Elke dag is meegenomen."
„Allicht. De winter kan nog lang
genoeg zijn."
Om goed vijf uur dreven ze het
vee bij elkaar. Hij bond de koe, wel
ke hij moest melken, met de staart
aan de achterpoten vast, waarna hij
de uiers afveegde, alvorens te gaan
molken. De boerin knikte goedkeu
rend. Enkele ogenblikken later spo
ten de eerste straaltjes in de emmer.
Rustig trok hij aan de spenen en
voelde zich op dit moment gelukkig.
Weer onder een koe te zitten, men
sen, wat heerlijk! De lucht van haar
lijf te ruiken en de zware uiers leeg
te halen. Hij had zin om te fluiten,
maar bedwong zich.
Na het melken reed hij de twee
bussen in een wagentje naar het hek
en zette ze daar neer. Van de boerin
wist hij, dat ze tegen zeven uur ge
haald zouden worden en de lege bus
sen ervoor in de plaats kwamen. Hij
zou dus nog een ritje naar het hek
moeten maken.
De hond bleef hem volgen, zover
hij kon en bleef dan rlistig wachten.
Maar blaffen deed hij niet meer.
Waarschijnlijk had hij er al enigs
zins vrede mee. dat deze vreemde
snuiter heen en weer liep op het elf.
De boerin stond nog buiten, toen
hij terugkeerde. Ze had de beesten
de wei weer ingedreven, waar ze
rustig graasden.
..Voert u nog niet bij?" vroeg de
man, die bij haar bleef staan.
„Vind je het nodig?"
Hij liep een eindje de wei in en
bekeek het glas, zich diep voorover
buigend. Daarna zag hij rond. voor
zover hij de gehele wei kon overzien.
„Ik denk. dat het nog niet hoeft."
was zijn mening. „De kwaliteit lijkt
me goed. Er is elke dag zon. dus het
groeit nog altijd." Hij keek op/,ij
naar de hoog opgetaste berg hooi.
En in de stal wist hij, dat er een gro
te hoeveelheid bijvoer was opgesla
gen. De winter kon met deze zes
beesten en de twee pinken, die elders
liepen te grazen, onbezorgd tegemoet
gezien worden.
Nadat hij zich gewassen had,
maakte de boerin toebereidselen
voor het avondmaal. „Gebakken eie
ren of gekookt?" vroeg ze.
„Ik vind alles. goed. Wat u zelf
neemt."
„Spek of ham?"
„Ik lust allebei."
Terwijl ze zaten, vroeg ze: „Ben je
niet gelovig?" Ze had gezien, dat hij
niet voor het eten had gebeden.
„Van huis uit wel. Mijn vader had
funkties in de kerk, de Hervormde.
Kerkvoogd. We moesten zondags
twee keer naar de kerk. Als kind
wist «k al, dat ik het later niet zou
doen. U kunt me nu buitenkerkelijk
noemen. Is er bezwaar tegen?"
Ze schudde haar hoofd. „Ik ben
ook Hervormd, maar de kerk is me
te ver." Ze wees naar het raam.
„Drie kilometer hier vandaan. En ik
heb geen wagen."
„Nooit paarden gehad?" Hij had
de beide tractors in de schuur gezien.
„Toen m'n man nog leefde. Het
was een* soort statussymbool om één
of twee paarden er op na te houden.
Ik heb er nooit mee om kunnen gaan.
Ik kon ze goed verkopen, dus
Na het eten stak hij zijn pijp weer
aan. terwijl de boerin een sigaret
rookte. Ze zei, terwijl ze de tafel af
ruimde: „Het meeste moeten we zelf
in het dorp halen, want de leveran
ciers komen deze kant niet uit. En
kel de melkrijder en de post. En af
en toe 's morgens vroeg de proefmel-
kers voor de controle. Eens in de
week haalt de verzamelaar de eie
ren op. dal is donderdagsmorgens.
Dan moeten de kisten klaar staan."
„Ik zal er voor zorgen."
(wordt vervolgd)
