bracht veel nieuws
Schouwen-Duiveland
met een aantal
opvallende hoogtepunten
ZIER1KZEESCHE NIEUWSBODE Zaterdag 30 december 1072 Nr. 21209
Het markante jaar 1972
(Van onze redakteur)
SCHOUWEN-DUIVELAND, 31-12. Stad en regio slui
ten ook vandaag weer een jaar af; 1972 wordt - om
het eens ouderwets te zeggen - bijgezet in het mauso
leum van de tijd.
Een onbelangrijk jaar was het niet voor dit gebied.
Wie het nieuws van een jaar selekteert, stuit op ver
schillende markante hoogtepunten, die het gevari
eerde beeld accentueren. Daarnaast kunnen ook zor
gen en zorgjes genoteerd, vaak samenhangend met de
landelijk trend van teruggang, dikwijls ook voort
vloeiend uit problemen, die typisch streekgebonden
zijn.
Positiever dan vorige jaren waren in ieder geval de resultaten in de land
en tuinbouw, waar by vooral prijsmatig moet worden gedacht. Het zomerweer
was ronduit slecht, maar - dank zy een droge, zonnige herfst - werd nog
veel goed gemaakt. De prijzen voor de produkten waren beter; voor dit keer
eindelijk ook eens in de fruitteelt. De aardappel - typisch gewas voor
Schouwen-Duiveland - zorgde niet voor een catastrophe zoals die vroeger
wel voorkwam. Winstpunten werden geboekt ten aanzien van de gemeen
schapsvoorzieningen: scholen, openbare gebouwen en wat betreft restau
raties. Er bleven ook duisterheden bestaan, als de Gewestvorming en struk-
turele ontwikkelingen van het Grevelingenbekken. Hoe ook; in de
nieuwsspiegel van 1972 valt heel wat op te merken. Klein en groot nieuws
hebben wij in chronologische volgorde hier gerubriceerd en - hoe de
conclusie ook zijn zal - zeker is dat 1972 een druk jaar was, met tal van
gevarieerde aktiviteiten en gebeurtenissen.
Hoewel geen januariplaatwillen we hier beginnen met de gerestaureerde
St. Lievens Monstertoren, één van de boeiende objecten, die in 1972 de aan
dacht kreeg.
Voor Zierikzee begon januari vro
lijk, want in een tv-programma werd
een „Loflied op Zierikzee" ten ge
hore gebracht. De jeugdsoos „Big S"
te Haamstede ontvouwde de plannen
voor 1972. In „Boeijes Bosch" werd
een wintersamenkomst gehouden van
paarden en landelijke ruiters. De ge
meente Zierikzee keek „begrotelijk"
achterom, maar zag nog niet veel
licht in de financiën, gelet op de ont
wikkeling in het voorafgaande jaar.
Middenschouwen kreeg bericht van
een C.R.M.-subsidie voor meergele-
genheid van visboten te Scharen-
dijke.
De 5e was belangrijk voor Schou
wen-Duiveland. De officiële opening
vond plaats van de vestiging van
CEBECO-Zuidwest, in het voormali
ge gebouw van de waterleidingmaat
schappij aan het Jannewekken te
Zierikzee.
Bruinisse pikte ook een subsidie
mee, nl. voor de aanleg van een
jachthaven. Op de secretarieën der
verschillende gemeenten kwam het
ontwerp Streekplan Schouwen-Dui
veland ter visie. Er zou in de loop
van het laar nog heel wat over te
doen zijn. F 1800 bleek de schuld
drukkend op elke inwoner van Brui
nisse. Na wat rekenen bleek zulks
uit de gemeente-cijfers aan het begin
van het jaar. De winter deed
vreemd, ook op Schouwen-Duive
land. Zo dansten op 6 januari vrolijk
de mugjes, alsof het een vroeg zo
merse dag was. Zierikzee keek terug
op goede cijfers met betrekking tot
de jachthaven. In „De Vlinder" te
Zierikzee werd een expositie gehou
den van „self made"-wandkleden.
Te Bruinisse werd een regionale
duivententoonstelling gehouden. Op
de Laan van St. Hilaire vond een do
delijk ongeluk plaats. De winter
groentent het was veel te „warm")
deden in de Westhoek een slechte
prijs.
Het bijveld van de V.V. „Zonne-
maire" kreeg lichtmasten en Burgh
beleefde een vogeltentoonsteling van
„De Schouwse Zanger".
Kritiek op wegenplan
Met name het Waterschap Schou
wen kwam met ernstige kritiek op
het wegeplan, als neergelegd in het
nieuwe Streekplan Schouwen-Dui
veland. ~De werkzaamheden tot de
aanleg van een transport - en re-
creatiriolering te Haamstede gingen
van start.
De afdeling Brouwershaven van
het Ned. Rode Kruis vierde het tien
jarig jubileum. V.V.V. Brouwersha
ven besloot tot verhoging van de
contributie.
De sluiting van de Grevelingen -
zo bleek in het nieuwe seizoen - had
verminderde inkomsten tot gevolg
voor de Bruinisser mosselvissers.
Te Renesse werd een tweede lo
kaal van de reeds bestaande kleuter
school in gebruik genomen.
G.S. van Zeeland deden een voor
stel voor een bijdrage tot instand
houding van het veer Zijpe-A. J.-
polder, nodig in verband met de om
bouw motorveerboot „Zijpe".
De heer D. de Jonge te Haamstede
opende een ultra moderne slagerij
annex voedingsmarkt.
Bruinissse ging mikken op een
peuterzaal en de afdeling Schouwen-
Duiveland van de C.M.M.C. ging
over in de C.M.C.
Ondergang melkbus
Deze overgang - zo bleek later in
het jaar - bood kans aan z.g.n. melk-
tankers, wier komst de ondergang
inleidde van de melkbus. Te Zierik
zee (was het daar maar bij gebleven)
vond een nachtelijke inbraak bij
Emulsion-Holland aan de Gracht-
weg. „Crescendo" te Dreischor bleek
terug te kunnen zien op een druk en
succesvol jaar.
Te Zonnemaire vond een onaange
naam voetbalincident plaats; een
supporter viel een grensrechter aan
tijdens een wedstrijd. Veel winteren
deed het niet, maar een korte vorst
deed het water van de Oosterschelde
ver terug lopen.
De 19e was een belangrijke dag
voor Zierikzee. Mr. J. van Aartsen
opende officieel het nieuwe rust
huis „Borrcndamme".
Te Zierikzee werd een afdeling
van de Vereniging van Vrienden van
de Hartstichting opgericht.
De Kon. Harmonie „Kunst en
Eer" hield een geslaagd solistencon
cours. Deze muzikale manifestatie
werd gevolgd door een hooggestem
de uitvoering van de Zeeuwse Mu
ziekschool te Zierikzee. De Kon.
Harmonie „Witte van Haemstede"
bleek een goed jaar achter de rug te
hebben. De bejaardensociëteit te
Dreischor vierde het vijftienjarig
bestaan. Het Mosselfonds kwam in
diskussie op een vissersvergadering
te Bruinisse.
Kunstwerken
Kunstwerken voor Rijksweg 57
(drie viadukten (Scharendijke) en
een brug) werden aanbesteed. Ker
kelijk ging op Schouwen-Duiveland
de aktie „Trouw moet blijken" van
start. Een stadgenoot zong het: „Ik
heb mijn hart aan Zierikzee verlo
ren" voor de beeldbuis. Het „Mus-
sengilde te Burgh/Haamstede werd
opgeheven. De Afd. Brouwershaven
van de Plattelands vrouwenbond
hield de jaarvergadering. De Bruse
jeugd van de openbare basisschool
maakte een tv-spel. Het zangkoor
„Nu met Hope" te Burgh gaf een ge
slaagde uitvoering. Het zelfde deden
alle plaatselijke vereniging van
Zonnemaire. De nieuwe openbare
basisschool van Renesse werd ver
rijkt met een ornament. Te Renesse
werd ook weer Stra gevierd.
Bruinisse besloot de jachthaven te
verhuren aan de watersportvereni
ging. De vissersvereniging te Zierik
zee peinsde over mogelijkheden van
kweek" in een gecompartimenteerde
Oosterschelde.
Juist voorafgaand aan het begin
van februari, beleefde Zierikzee een
„parlementaire dag". De vaste com
missie van het ministerie van C.R.M.
bracht een werkbezoek, vooral in
verband met voor Zierikzee bestaan
de saneringsplannen. Uit de begro
ting van Brouwershaven bleek, dat
de financiële positie van de gemeen
te „redelijk" was. Met een speciale
dienst, werd het eeuwfeest herdacht
van de hervormde zondagsschool te
Bruinisse. Westerschouwens burge
meester kon in zijn jaarrede gewa
gen van een goed 1971, waarin be
langrijke besluiten werden genomen.
De burgemeester betreurde het
standpunt van de verschillende ge
meenten in de regio inzake de ge
westvorming, een zaak overigens, die
later in het jaar nog volop in diskus
sie kwam. De raad van Brouwersha
ven hield een diskussie over de bouw
van een we2'kplaats en garage te
Zonnemaire. De Kon. Harmonie
„Kunst en Eer" concerteerde in het
Delta-ziekenhuis te Poortugaal.
Landbouwzorgcn kwamen tot ui
ting op verschillende vergaderingen.
Toen - in februari - „boden alleen
de bieten wat perspektief". Later zou
het allemaal nog wat mee blijken te
vallen.
Brouwershaven peinsde over een
onroerend goed-belasting, maar dat
zou dan pas in 1974 zijn.
Bouwplannen
De Woningbouwvereniging „Beter
Wonen" ontvouwde de bouwplannen
in het kader van het contingent-1972
-1974, wat naar aantal zou neerko
men op 384 woningenn. Bij Bruinisse
ging een gesleepte ponton over
boord, die echter kon worden gebor
gen. Te Zierikzee werd de stomerette
„De Toren" geopend door Pipo de
Clown. Ook in het eerste deel van de
1972-winter bleef het kwakkelen en
de boer zat weer eens met uitzonder
lijke omstandigheden. Een steeds
groeiende behoefte aan drinkwater
op Schouwen-Duiveland (toerisme)
werd geconstateerd en gezocht werd
naar alternatieve voorzieningsmoge
lijkheden.
Ook te Burgh/Haamstede werd
weer Stra gevierd. Voor Schouwen-
Duiveland werd een cursus streek
geschiedenis gehouden. De raad van
Zierikzee behandelde uitvoerig de
begroting 1972. De Boerenleenban
ken van Oosterland en Bruinisse be
sloten te fuseren. De Ver. v. Zieken-
huisverpleging Noordgouwe'Schud-
debeurs kon terugzien op een gunstig
jaar. Duiveland constateerde voor de
toekomstig een te klein woning
bouwprogramma. Wcsterschouwen
kwam met bestemmingsplannen:
Buitengebied-Oost en (nieuw) plan
Zeebad Nieuw Haamstecje.
Woonwagencentrum
Het oude zwembad „De Val" te
Zierikzee werd bestemd voor (klein)
woonwagencentrum. In bungalows te
Haamstede en Renesse vonden in
braken plaats. De Bruinisser mossel
kwekers zonden een noodtelegram
aan de minister.
De „Landarbcidersbond" Bruinisse
vierde het zilveren jubileum. Land-
bouwverenigingen bijeen te Ouwer-
kerk bestudeerden de mogelijkheden
van groenteteelt in volle grond.
De L.R. „Westelijk Schouwen"
kwam gereed met het 1972-program-
ma. Een restaurant zou worden ge
bouwd in het natuurgebied bij de
^trandweg, een netelige zaak, die
„speelde" in de raad van Wester-
schouwen. Het probleem fruitteelt/
recreatie was thema van een belang
rijke Pomona-vergadei'ing te Haam
stede. De Huishoudschool „Prinses
Juliana" hield geslaagde ouderavon
den. In het Grevelingenmeer bleek
nog steeds mosselzaad te vallen.
Uitstekend verliep een C.J.V.-
aktie voor een in te richten jeugd-
camping aan de Kampweg te Renes
se.
De Vogelwacht Schouwen-Duive
land maakte een studie van de na
tuurgebieden in de regio. De Reini
gingsdienst Schouwen-Duiveland
ging een geldlening aan. V.V.V.-Zie-
rikzee klaagde op de algemene ver
gadering over een tekort aan geld
middelen. De jeugdsoos „Zenith" te
Brouwershaven ontwikkelde allerlei
aktiviteiten.
Voor „Mensen in nood" ontwikkel
de Schouwen-Duiveland een grote
kleding-inzamelings-aktie. Door de
achteruitgang in de fruitteelt verlooi
de N.F.O. Schouwen-Duiveland heel
wat leden.
Maritiem museum
Het maritiem museum te Zierikzee
(de exploitatie was een succes in
1972) kreeg in de vorm van het
scheepsmodel van de „Cadsandria"
een fraaie aanwinst. De C.B.T.B. was
in mineur gestemd over de land-
^ouwresultaten 1971. Het bestuur
van de Reinigingsdienst Schouwen-
Duiveland maakte een „beltentocht".
De heer D. Kik te Brouwershaven
opende een moderne brood- en ban-
ketzaak. Het scholencomplex te
Oosterland werd opgeleverd. Een
nieuwe R.T.M.-bus ging te Burgh in
vlammen op.
Op feestelijke wijze werd het zil
veren jubileum herdacht van de
Zierikzeesche Kegelbond. Na een
officiële receptie werd gefeest in de
Concertzaal.
De raad van Duiveland ging diep
in op de gemeentebegroting, o.m. met
uitvoerige algemene beschouwingen.
Noordwelle zag weer een grote druk
te bij de Stra-viering. Te Bruinisse
ging een Welfarecursus van start.
Te Westerschouwen werd de eer
ste fase van het grote rioleringsplan
aanbesteed. Op de jaarvergadering
van Zonnemaire's „Nut en Uitspan
ning" werd gesproken over het in
1973 te vieren honderdjarig bestaan.
De gang van zaken rond het Greve
lingenmeer vond maar weinig waar
dering in de raad van Brouwersha
ven en er werd dan ook ernstige kri
tiek op uitgeoefend. Tot slot van de
Zeeuwse crosscompetitie werd een
wedstrijd- en prestatieloop gehouden
in de duinen van Westerschouwen.
Duiveland wat deprimerend nieuws
uit de mond van de Z.L.M.-voorzit-
ter. De landbouw verkeerde toen
nog in grote onzekerheid over de
prijsvaststelling van gegarandeerde
produkten.
De gemeente Zierikzee was zeer
ontstemd, dat het naast het geld
greep voor werkgelegenheidspro-
jekten voor de provincie Zeeland. Op
de ledenvergadering van de Vereni
ging Technische, School, werd mede
gedeeld dat de procedure voor een
nieuwe school in volle gang is en de
school een nieuwe afdeling krijgt:
algemene bouwtechnieken. Een Zie-
rikzeese garage kreeg een „diagnose
station". De Stichting „Zeeuws
Landschap" hield zich bezig met een
vuilstortplaats op Schouwen-Duive
land.
Gewest vorming
Interessant - maar meer niet -
waren besprekingen over Gewest
vorming, waarbij Schouwen-Duive
land bij „overig Zeeland" zou komen
In het algemeenbleken bij de ge
meentebesturen nogal wat bezwaren
te bestaan tegen de (wettelijkei
plannen tot gewestvorming. Het
Jeugd- en Jongeren Rode Kruis
kwam met een aktie: „Helpen is fijn"
op de kleuter- en basisscholen. In
het Grevelingenmeer werden fuiken-
palen uitgezet. De bejaardensoos te
Sirjansland vierde het 15-jarig be
staan.
Te ieuwerkerk werd - ten bate van
de Ger. Kerk - een geslaagde bazar
gehouden. Aan „De Schutsë' te
Haamstede werd een huishoud
schoolmiddag voor het publiek ge
houden. De technische school te
Zierikzee deed hetzelfde met een
„open dag". Te Zierikzee werd een
woning ontruimd. In de voormalige
zaak Kohschulte aan de Mol vestig
de zich het Herenkledinghuis „Ele
gant". Te Haamstede woedde een
fikse brand in een visbakkerij.
De Wind- en Stormwaarschu-
wingsdienst te Burghsluis - een al
jaren bestaande instelling - werd
opgeheven.
De Jeugdsoos „Big Ste Haamste
de, ontwikkelde allerlei aktiviteiten.
Voor de Kring Schouwen-Duiveland
van de C.B.T.B. sprak de voorzitter
West-Nederland te Zierikzee over de
problemen in de landbouw. Een
eerste aversie rees in de raad van
Middenschouwen tegen de in het
Streekplan gedachte recreatiever-
deelweg. De Hcidemij maakte een
rapport over een regionaal vuilaf-
stortterrein. De gemeente Wester
schouwen kocht het voormalige ho
tel „Witte van Haemstede" aan als
nieuw gemeentehuis. De combi-
school te Oosterland kwam gereed
en de jeugd betrok het nieuwe ge
bouw. De H.S.V. „Oosterschelde"
kreeg toestemming vis uit te zetten
in de Zoete Gracht te Zierikzee. „L.
et E.' te Renesse kreeg een hogere
subsidie.
Tegen ontsluitingsweg
De raad van Westerschouwen
stemde tegen een plan tot het aan
leggen van een ontsluitingsweg dooi
de Domeinen. De Zierikzeese raad
boog zich (ook) driftig over het (her
ziene) Streekplan Schouwen-Duive
land.
Een feit van betekenis was de in
gebruikneming van het nieuwe
R.T.M.-hoofdkantoor te Zierikzee, na
een verhuizing uit Rotterdam.
De Boerenleenbanken van Ooster
land en Bruinisse gingen een fusie
aan. De raad van Westerschouwen
sprak zich uit tegen een weg tussen
de Meeldijk en de Steursdijk. De
Chr. Huishoudschool te Bruinisse
bracht een geschenk voor de „Kin
derdagverblijven" op Schouwen-
Duiveland. De Statenleden ontvingen
een flakon „douchefris met denne-.
geur" i.v.m. de plannen tot aanleg
van een weg door het Domeingebied.
De weg werd weggestemd en dat gaf
vooral de natuurliefhebbers veel
voldoening. Te Zonnemaire werd
een levensmiddelen-annex zuivelbe
drijf geopend. Centra Markt te
Brouwershaven kreeg - na moder
nisering en uitbreiding een winkel
ruimte van 150 m-. De hervormde
mannenvereniging te Haamstede
herdacht het 40-jarig bestaan.
Het bekende café „De Heeren
keet" bij Flaauwers, werd officieel
heropend.
De Nieuwerkerkse zangkoren ga
ven een uitvoering. Te Nieuwerkerk
werd de jeugdsoos „The Fish" ge
opend. De Zierikzeese raad besprak
de aanvraag voor een nieuw te bou
wen chr. school in plan-West. Het
wijkgebouw te Bruinisse kreeg cen
trale verwarming. Te Zierikzee werd
een wedstrijd: zelf-speelgoed-maken
voor de jeugd georganiseerd. Te
Oosterland werd een landbouwcursus
afgesloten.
Vroege lente
Een vroege lente bracht op de
landerijen al dagelijks veel drukte
teweeg Onder fraaie weersomstan
digheden vierde Serooskerke het
Stra-feest. Een Zierikzeese ambte
naar kwam om bij een verkeersonge
val te Rotterdam. Met het doel le
komen tot een protestvergadering
werd een Aktiegroep „Landbouw op
Schouwen-Duiveland" opgericht
Zonnemaire beleefde een combi -
feestavond. Te Zierikzee werd het
fragment van een historische graf
zerk gevonden
Een maartse Westhoek beleefde
toch al een zomerse invasie, als ge
volg van het fraaie weer, dat verder
heel de volgende zomer slecht zou
blijven
Te Westcnschouwen werd hotel
bar „Westenschouwcns Welvaren'
geopend. Smit Sc Bolnes N V. „show
de" een nieuwe mot or-vondst.
Een bijzonder gebeuren in het
Rode Kruis-ziekenhuis was het sla
gen van het Aziatische meisje „Kim"
voor het verpleegstersdiploma Ze
bracht haar studietijd hier door op
kosten van Rotary Nederland. Plan
nen werden bekend over een vakan
tiebungalowpark „Burghstededat
in 1974 zal kunnen worden voltooid.
Een wens van „Sursum Corda" te
Scharendijke was: uniforme kleding.
De veehouders op Schouwen-Duive
land traden toe tot de C.M.C.het
geen het einde betekende van de sa
menwerking tussen de veehouders en
de melkhandelaren.
Volgens plan kreeg Renesse een vernieuwde kleuterschool.
Vijfduizend handtekeningen werden Middelburgaangeboden, ter onder
steuning van de aktie: geen weg door Domeinen.