DE KRING
histoRie van „bru" heRleeft in Boek
met ouöe ansichten
BLIK DOOR HET WERELD
Chili's linkse experiment faalt
handschoenen
Ieren trekken weg
-
WIÊÊIIÊÊÊBÊnMÊ&B/iËBiÊaÊsBËÈ
Chili's experiment met het mar
xisme langs democratische weg
dreigt op alle mogelijke manieren te
verzanden. Niet alleen heeft presi
dent Salvador Allende Gossens vrij
wat steun verloren van de ultra
linkse groeperingen die hem via
verkiezingen zijn ambt hielpen te
veroveren, maar in twee streken van
het land heeft hij nu de noodtoe
stand moeten afkondigen na hevige
rellen, waaraan ongetwijfeld velen
hebben deelgenomen die enthousiast
voor hem kozen maar dit nu waar
schijnlijk niet meer zouden doen.
Allende blijft vasthouden aan zijn
principe dat hij strikt volgens de
grondwet regeert. Dit is inderdaad
zijn uitgangspunt, maar bovendien
is het hem ook wel geraden want het
Chileense leger beschouwt zich als
een hoeder van de grondwet en zou
ongetwijfeld optreden als die werd
geschonden. Het is juist dit ivat de
uiterst-linkse groepen van Allende
heeft vervreemd. Ze erkennen wel
dat hij nationalisaties heeft doorge
voerd en diverse sociale maatregelen
heeft genomen die hen zeer welge
vallig zijn, vooral ook zijn optreden
tegen de buitenlandse, vooral Ame
rikaanse, industrie. Maar ze achten
het nog niet genoeg en ze menen dat
een formule in de grondwet geen be
lemmering mag zijn om het in Chili
maar gelijk helemaal op zijn Cu
baans te gaan doen. Te veel last
heeft Allende overigens van deze
ultra-linkse afgevallen aanhangers
niet, doordat ze ook onderling ver
deeld zijn en heel wat tijd en ener
gie verdoen aan het bestrijden van
elkaar.
Serieuzer moet Allende de onlus
ten nemen in Santiago, de hoofdstad
plus wijde omtrek, en in de zuide
lijke provincie Magellanes. De di-
rekte oorzaak is dat zowel winke
liers als hun klanten protesteren
tegen de schrikbarende prijsstijgin
gen, ook van de eerste levensbehoef
ten In twee weken zijn heel wat prij
zen, zoals die van suiker, melk, meel
e.d., met vijftig procent omhoog ge
gaan. Dit is de kater die volgde op
betrekkelijk kortstondige vreugde.
Schuld afschuiven
Allende begon ermee dat hij lonen
verhoogde, vooral van de minst-ver
dienende Chilenen. Dit stelde hen in
staat dingen te kopen die ze voor
heen nooit konden bekostigen. En
voor de middenstand was het uiter
aard ook plezierig, want de omzetten
stegen behoorlijk door de gestegen
koopkracht. Er werd druk geïmpor
teerd om te kunnen voldoen aan de
plotseling toegenomen vraag naar
diverse artikelen, maar uiteraard
moest dit wel betaald worden met
buitenlandse valuta. En daar begon
het probleem. Er was nog wel wat
vreemd geid\h kas eii door leningen
kwam er nog wel wat meer, maar
het land zelf als geheel verdiende
hoe langer hoe minder in het buiten
land. Door de grotere vraag op de
thuismarkt was er van menig pro-
dukt minder over voor export en de
nationalisatie van industrieën leidde
Lederen /l/lflfo?
handschu - t>
in alle If:/;*
modekleuren A.
DAM 9
LENGKEEK LEDERWAREN ZIERIKZEE
Een felle uitval van de vissersboot
YE 96 op het Rijkspolitievaartuig de
R.P. 18 Deze kleine „zeeslag" speelde
zich zaterdag af op de Oosterschelde
tijdens de door tegen de afsluiting
demonstrerende vissers veelbewogen
Deltawerkentrip van het College van
Provinciale Staten van Zeeland. De
YE 96 voer rechtstreeks in op de
varende rijkspolitie, waarbij enige
verfschade werd aangericht. Overi
gens zorgde de R.P. 18 er voor dat
het „Statenschip"zij het met veel
moeite, de haven van Burghsluis kon
verlaten.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode).
er ook toe dat de winsten daalden,
terwijl bovendien de lasten van die
bedrijven door de hogere lonen toe
genomen waren wat zonder meer
hun exportpositie al niet verbeterde
Er is dus wel meer geld in omloop,
maar er staat geen evenredige toene
ming van produktie tegenover en
het onvermijdelijk gevolg is dat
dingen schaars worden en duur. De
oplossing die Allende ervoor heeft
bedacht is de lonen van de laagst
betaalden nogmaals te verdubbelen.
Dit heeft alleen maar tot resultaat
dat er nog meer geld in omloop
komt, maar niet dat er meer gepro
duceerd of geïmporteerd ivordt - het
is vragen om nieuwe inflationaire
prijsstijgingen en daarmee om nog
ernstigere ontevredenheid, nog hef
tiger onlusten.
Een. afleidingsmanoexivre die de
regering van Allende kan proberen
is de schuld in de schoenen te schui
ven van de Amerikanen, die inder
daad niet erg meewerken om het
marxistisch experiment van Allende
te laten slagen, maar dit kon ook
moeilijk van hen verwacht worden.
Evenmin dat ze met ontwikkelings
hulp extra-scheutig zullen zijn voor
een land dat uitgerekend Ameri
kaanse bedrijven onteigent met niet
zo'n heel bevredigende betaling.
Maar aan de andere kant zal het
voor de Chilenen toch wel moeilijk
zijn ortt te geloven dat daardoor bij
voorbeeld de groenten en het rrteel
schaarser en duurder moeten wor
den - dat kan moeilijk aan anderen
geweten worden dan aan Allende
zelf. Zijn herverkiezing lijkt hoe
langer hoe onwaarschijnlijker, als
hij het al zo lang uithoudt in het
ambt. Maar de pressie zowel op het
leger om de linkse troep op te rui
men als vanuit de linkse hoek om
een radikalere koers in te slaan zul
len wel heviger worden. Rust lijkt
niet in zicht.
Flitsen
uit het buitenland
NEW. YORK. Amerika, dat 31,52
procent bedraagt in de kosten van
de Verenigde Naties, heeft gevraagd
dit percentage te verlagen tot 25.
Andere ryke landen, zoals China, Ja
pan en Australië kunnen best wat
meer betalen, aldus het Amerikaan
se memorandum.
CHARTOEM. De Soedanese steden
Omdurman en Chartoem zijn door
stormen en regens geteisterd.
Naar verluidt zijn bijna 800 wo
ningen in Chartoem verwoest en
ruim 300 zwaar beschadigd. Een
aantal kinderen zou verdronken zijn
en minstens zeven volwassenen
worden vermist.
EIROET. Volgens het Libanese
blad „An Nahar" heeft Syrië de Rus
sen toegestaan Latakia als thuisha
ven te gebruikèn voor hun Middel-
landsé-zeevloot.
BANGKOK. Bij een helicopteron
geluk in Thailand zijn maandag der
tien 'hoge Thailandse officieren om
het - leven gekomen, zo is uit be
trouwbare kringen in Bangkok ver
nomen.
BEIROET. West-Duitsland speelt
volgens het Libanese blad „An Na-
har" een bemiddelende rol in verbe
tering van de betrekkingen tussen
Amerika en Egypte na het vertrek
van de Russische militaire adviseurs
uit laatstgenoemd land.
MOSKOU. De Amerikaanse, com
munistische ex-docent wijsbegeerte
Angela Davis is maandag in Moskou
aangekomen. Ze voorspelde bij haar
aankomst dat de Verenigde Staten
eens communistisch zullen worden.
BANGKOK. Een Thailandse mili
taire helikopter is maandag in de
lucht ontploft. Dertien mensen von
den de dood. Onder de omgekomenen
bevinden zich een devisie-generaal
en nog zes hoge officieren.
De ontploffing wordt geweten aan
een mechanisch defect.
DODELIJKE
ONGELUKKEN
ZOETERMEER. De 59-jarige vee
houder C. W. van Haastert uit Zoe-
termeer is overleden aan de gevol
gen van een verkeersongeval. Op de
Middenweg in zijn woonplaats reed
hij met zijn auto tegen een tegen
ligger, nadat hij een met hooi bela
den vrachtwagen was gepasseerd.
HELLENDOORN. De 50-jarige
mevr. H. Öltihof-Schurink is om het
leven gekomen toen zij met haar
fiets in haar woonplaats Hellendoorn
onvoorzichtig de weg overstak en
werd aangereden door een personen
auto.
ACHTKARSPELEN. Bij een fron
tale autobotsing op de weg tussen
Augustunusga en Gerkesklooster in
Friesland is één van de bestuurders
om het leven gekomen en zijn twee
andere personen zwaar gewond ge
raakt. Het is de 24-jarige onderwij
zer A. J. Broersma uit Kollumer-
zwaag.
DEN HAAG. Maandagavond is op
de Purmerenderweg in de gemeente
Beemster de 29-jarige Roelof Cam-
minga uit Zaandam bij een ver
keersongeval zo ernstig gewond dat
hij later in het stadsziekenhuis in
Purmerend is overleden.
NOORDBROEK. De 21-jarige on
derwijzer Klaas Nieland uit Zuid
broek (Gr.) is maandagavond bij een
verkeersongeluk in Noordbroek om
het leven gekomen. Hij botste met
zijn motor op een tractor met aan
hangwagen die de verkeersweg
overstak op weg naar een inrit van
een boerderij.
TILBURG. De 10-jarige J. van de
Wou uit Tilburg is in een ziekenhuis
overleden. Hij werd in zijn woon
plaats toen hij met zijn fiets vlak
voor een auto wilde oversteken,
aangereden door een auto.
RIJSWIJK. De 69-jarige L. de
Boer uit Rijswijk (Z.H.) was op slag
dood, toen hij op een kruising in de
Sir Winston Churehilllaan in zijn
woonplaats door een vrachtauto
werd overreden.
HOOGEVEEN. De 48-jarige H.
Santing uit Elim (gem. Hoogeveen)
was op slag dood, toen het busje
waarin hij meereed, maandagmid
dag op een kruising in Elim tegen
een auto botste. De bestuurder van
deze auto, die geen voorrang zou
hebben verleend, de 24-jarige H. S.
uit Schuinesloot (gem. Harderberg)
werd in zorgwekkende toestand naar
het ziekenhuis te Hoogeveen ge
bracht.
BELFAST, 28-8. Talrijke Ieren,
moe van het eindeloze geweld in hun
land, zoeken hun heil in emigratie.
Zij volgen het voorbeeld van hun
voorouders, die meer dan een eeuw
geleden, door de hongersnood van
1840 gedwongen wegtrokken naar
verre landen.
Het knallen van de vuurwapens,
het exploderen van bommen en de
angst zelf het slachtoffer te zijn
drijft vele Noordierse gezinnen het
land. uit. Canada en Australië zijn
landen die erg bp hen in trek zijn.
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
UTRECHT. Het bericht, dat de
bus- en treinkaartjes op korte ter
mijn 15 tot 20 procent duurder wor
den, is uit de lucht gegrepen. Dit
heeft het ministerie van verkeer en
waterstaat meegedeeld aan de alge
mene Christelijke Bond van Ver
voerpersoneel.
BELLINGWOLDE. In het Gro
ningse Bellingwolde (gem. Belling-
wedde) is in de nacht de woning van
de familie Katuin, die op vakantie
in West-Duitsland is, afgebrand. De
schade bedraagt f 50.000,
EIBERGEN. In de nacht is in Bel
trum (gem. Eibergen, Gld.), de 29-
jarige heer J. J. Kooijers uit Bel
trum om het leven gekomen toen hij
op de weg van Borculo naar Bel
trum met zijri auto tegen een boom
botste. Het stoffelijk overschot moest
door de brandweer van Eibergen uit
het geheel om de boom gevouwen
autowrak worden gezaagd.
AMSTERDAM. Het kabinet heeft
besloten steun te verlenen aan een
verdere ontwikkeling van het Fok
ker F 28 (Fellowship) project
,Bruinisse, zoals het was" op komst
(Van een medewerker)
ZIERIKZEE. Nog steeds behoort Bruinisse tot één
der mooiste en grootste dorpen van Schouwen-Duive-
land. Het zal de inwoners van dit Oost-Duivelandsc
dorp en vele anderen, die Bru een warm hart toedra
gen, dan ook zeker oprecht deugd doen te vernemen,
dat over een paar maanden een fraai boek gaat ver
schijnen met als titel: „Bruinisse, zoals het was".
Karakteristieke Bruse hoekjes
Hoewel het aantal verzamelaars van oude ansicht
kaarten op Schouwen-Duiveland maar gering is, wordt
vooral door ouderen vaak met een zekere vertedering
naar oude prentbriefkaarten uit het begin van deze
eeuw gekeken. Men ziet vaak groepen mensen op de
kaarten afgebeeld, die blijkbaar altijd wel bij de hand
waren, als de fotograaf zijn plaatjes in de dorpen kwam
schieten. Niet alleen de „gezichten" op de dorpen en
in de stad zijn interessant, maar vooral de mensen, die
er opstaan worden zorgvuldig bestudeerd en in de
meeste gevallen komt men wel aan de weet, wie het
zijn en waar ze gewoond hebben. Wie zich daar vooral
de laatste maanden intensief mee bezig gehouden heeft
is Jan Huibers in Voorburg. Hij is namelijk de samen
steller van „Bruinisse, zoals het wasdat binnen
kort in een beperkte oplage bij Uitgeverij Steengracht
in Zierikzee gaat verschijnen.
De heer Huibers, die al verschillende jaren buiten Brui
nisse woont, weet echter alles van „Bru" af. Hij kent
ieder karakteristiek straatje en plekje, de haven en tal
van markante hoekjes, die er in veel gevallen al niet
eens meer zijn. Oorlog en watersnoodramp hebben die
pe sporen in Bruinisse achtergelaten en juist daarom is
het zo interessant te weten, dat de heer Huibers hon
derden oude afbeeldingen van dit dorp bezit.
Bruinisse, zoals hel was Heel, heel lang
deze hoogaars de haven binnen en er was
aan boord.
geleden kwam
veel personeel
Niet alleen veel oude ansichtkaar
ten maar ook foto's en andere illus
traties. Ook de teksten en typische
Bruse gebruiken, die in het boek zijn
opgetekend, doen het goed en vooral
de ouderen zullen bij het zien van
zoveel oude prentbriefkaarten her
inneringen aan een lang vervlogen
tijd voel opkomen. De jongeren zul
len zich nu gemakkelijker een voor
stelling kunnen maken van dit ver
leden, waarover hun ouders of
grootouders nog zo dikwijls spreken.
Wandeling door Bru en naar Zijpe
De samensteller maakt aan de
hand van bijna 160 afbeeldingen als
het ware een rondwandeling door
oud-Bruinisse maar is daarbij ook
het oude Zijpe niet vergeten. Het
boek geeft een duidelijk fotografisch
beeld van het dagelijks leven in
grootvaders tijd: de tijd, dat licht,
gas en water nog een bijzonderheid
was, het straatbeeld ook in Brui
nisse nog werd bepaald door wande
laars, fietsers en diverse soorten kar
ren en de inwoners nog gekleed gin
gen in lange rokken, op klompen
liepen en de mannen hoge boorden
en petten droegen. Het zou nu te ver
voeren om een volledige opsomming
te geven van al die 160 afbeeldingen
maar één ding is zeker en dat is, dat
de samensteller, die practisch alles
alleen heeft gedaan, honderden fa
milienamen bij de foto's en kaarten
heeft vermeld en in sommige geval
len ook hun beroep.
Na Dreischor, Zierikzee en Schou-
wens Westhoek kan dus ook Bruinis
se binnenkort kennis maken met een
boek in de serie „Zoals het was".
Vooral voor de oudere inwoners van
Bruinisse en hen die er al lang ge
leden weggetrokken zijn, zal de
nieuwe uitgave een prachtige „reis
gids" vormen door het vissersdorp
van weleer.
Binnenkort zullen de inwoners van
Bruinisse op de hoogte worden ge
steld, hoe zy te zijner tyd in het be
zit van het boek kunnen komen. De
uitgave zal gebonden zijn in een
fraaie groenlinnen stempelband,
waarop het gemeentewapen is afge
beeld
Een plaatje uit „Bruiyiisse,
zoals het was". De Oude
straat begin 1900. Een
„eigen uitgave" van J. van
der Wal, uitgever en boek
drukker in Bruinisse.
"-V
De heren dachten na. De hoofdin
specteur meende te moeten opmer
ken: „Tot zover klopt de redenering
van Hoolwerf wel. Maar waar gaat
het heen van Wieseveld vandaan?
En op welke wijze? Als het op een
bank in het buitenland wordt gezet,
dan moet het toch op de een of an
dere manier over de grens worden
gesmokkeld".
Hoolwerf knikte instemmend. „Dat
kan wel eens één van de redenen
zijn, dat de heren hun hoofdkwar-
tier verlegd hebben naar deze con
treien. Hemelsbreed zitten we maar
enkele kilometers van de grens".
Manussen haalde zijn schouders op.
Och, enkele kilometers meer of min
der, wat doet dat er eigenlijk toe.
En dat smokkelen is maar een klein
kunstje. Wie wel eens de grens over
geweest is weet, dat maar heel zel
den gevraagd wordt: hoeveel geld
hebt u bij zich. Dat komt sporadisch
voor. Om nog maar te zwijgen van
visitatie".
„Het kan ook zijn", vervolgde
Hoolwerf, „dat de koeriers - laat ik
de heren van het kaliber kleine Piet
je en lange Toon eens zo mogen noe
men - niet enkel geld brengen, zijn
de de opbrengst van de verhandelde
narcotica. Maar de mensen, die voor
het bedrijf werken, moeten ook le
ven en derhalve op gezette tijden
geld ontvangen. Wieseveld kan daar
om een tweeledige taak hebben: geld
in ontvangst nemen en lonen uitbe
talen".
„En eens in de zoveel tijd hetgeen
overblijft middels weer een ander
dc grens overbrengen naar een bui
tenlandse bank", voegde Manussen
cr aan toe. „Die mogelijkheid bestaat.
Hebben jullie geen boekhouding ge
vonden of iets dergelijks?"
„Er waren verscheidene kasboe
ken. of hoe noem jc die dingen", ant
woordde Hoolwerf. „maar ik heb er
geen vorstand van. Daarvoor moet je
eigenlijk een expert hebben".
Manussen kwam overeind. „Die
hebben wij wel. Enfin, we hebben a
gezegd nu moeten we ook maar b
zeggen. Als ik een mannetje mee kan
krijgen, chef, gaan we nog even naar
die cafetaria en nemen de hele boek
houding in beslag. In Amsterdam zal
ik die na laten kijken".
De hoofdinspecteur keek zijn col
lega aan en antwoordde op kalme
toon: „Dat is geheel voor jouw ver
antwoording. Manussen".
„Die neem ik op me, chef. Als al
les in orde is, hebben ze de hele
boekhouding met een paar dagen
weer terug. Vergezeld van onze ex
cuses. En in het tegenovergestelde
geval zal de fiscale recherche wel
belangstelling hebben, zodat ons be
zoek althans in dit opzicht niet zon
der resultaat zal zijn geweest."
Wieseveld werd die avond nog
eens aan de tand gevoeld over het
geld, maar Hoolwerf werd niets wij
zer over de herkomst, omdat Wiese
veld bij hoog en laag beweerde, dat
het zijn eigen geld was, dat het al
lemaal eerlijk verdiend was en dat
ze er verder geen donder mee te ma
ken hadden. „Of mag een zakenman
niet een paar ton in huis hebben?
Nou?"
„Waarom deed u dan eerst zo ver
baasd, toen wij die kluis ontdekten?
U wist zogenaamd niets van het be
staan ervan af."
„Omdat ik wel moeilijkheden
voorzag, als u dat geld vond," ant
woordde de ondervraagde op geme
lijke toon. „Juliie van de politic zijn
nu eenmaal altijd wantrouwend. Of
niet soms?"
„Daar zijn wel eens redenen voor,"
merkte Hoolwerf op.
„Kan zijn, maar in dit geval ziet
u spoken, die niet bestaan. En met
welke middelen mij ten dienste
m'n advokaal /.al ik overleg plegen
voor deze inval. U zult niet kunnen
53
FEUILLETON
DOOR
FRANK VAN FALCKENOORT
staan om schadevergoeding te eisen
ontkenen, dat de image van mijn
zaak erdoor geschaad zal zijn".
Hoolwerf glimlachte. „Wat een
duur woord, meneer Wieseveld. Hebt
u dat op de cursus voor uw vakdi
ploma geleerd? Apropos, waar hebt
u eigenlijk uw opleiding genoten?
Voorzover ik weet, krijg je tegen
woordig niet eens zo gemakkelijk
een Horeca-vergunning."
„Ik bezit ook een buitenlandse er
kenning, meneer, en die wordt in
Nederland beschouwd als even vol
waardig als de Horeca. Vandaar, dat
ik automatisch in het bezit kwam
van de benodigde papieren, begrijpt
u?"
Hoolwerf begrijpt hem en begrijpt
nog veel meer. Deze Wieseveld is een
uitgekookte. Die waarschijnlijk in
nauwe verbinding staat met zijn su
perieuren. En wie zijn die superieu
ren? Zijn het de grote bazen zelf?
Langzamerhand begint hij wat te be
grijpen van de aktiviteiten en dc
werkmethoden van de bende. De ca
fetaria zal in eerste instantie wel op
gezet zijn als afleidingsmanoeuvre.
Wel, daar zijn de heren dan uitste
kend in geslaagd.
In de loop van de avond zijn Wie
seveld en lange Toon in vrijheid ge
steld. Er is overleg gepleegd met de
officier van justitie, maar deze ziet
geen enkele mogelijkheid om het
tweetal in verzekerde bewaring te
stellen. Laat staan een nacht op tc
sluiten. Formeel is er geen strafbaar
feit geconstateerd. Jullie hebben
niets anders gevonden dan die twee
honderdduizend gulden en als die
man beweert, dat het zijn eigen, eer
lijk, verdiende geld is. moet de po
litie proberen het tegendeel te be
zen. Bewijzen, verstaat u? En zo
lang dat niet het geval is, kunnen
we dit tweetal niet langer in arrest
houden.
(wordt vervolgd)
