DE KRING
Chili: Maatregelen tegen „ondermijning"
Den Uyl bereid tot besprekingen
met confessionelen vóór de verkiezingen
Namen slachtoffers verkeersramp
Vijf september 1908 - Zonnemaire vierde opgewekt feest
SANTIAGO, 26-8. De Chileense
minister van binnenlandse zaken
Jaime Suarez heeft vrijdag in een
televisierede vijf maatregelen aan
gekondigd ter bestrijding van „eco
nomische en politieke delicten met
een ondermijnend karakter". De
maatregelen zijn:
Sluiting van het radiostation
„agricultura" (560 km ten zuiden
van Santiago) dat herhaaldelijk tot
ondermijnende daden zou hebben
opgeroepen.
Uitwijzing uit Chili van enige
buitenlanders die zich schuldig heb
ben gemaakt aan smokkel en devie-
zensmokkel en hebben deelgenomen
aan acties die do openbare orde ver
stoorden.
Wijziging van de regels voor het
verblijf van buitenlanders in Chili
om hun activiteiten beter te kunnen
controleren.
Onmiddellijke toepassing van de
wet op staatsveiligheid op de ex
treem-rechtse groep „Vaderland en
vrijheid" en op de paramilitaire bri
gade „Rolando Matus" van de recht
se Nationale Partij. De minister zei
niet wat de gevolgen hiervan zijn.
Instructies aan de politie om alle
preventieve en strafmaatregelen te
nemen die nodig zijn om oproeren en
gewelddaden te voorkomeji.
Stofzuigers
niet altijd veilig
DEN HAAG, 26-8. Ook stofzui
gers zyn niet altijd veilig,deelt de
stichting vergelijkend warenonder
zoek mede. De stichting heeft Steel-
stofzuigers aan een test onderworpen
en is tot de slotsom gekomen, dat
drie van de elf onderzochte stofzui
gers niet in voldoende mate voldoen
aan de eisen van elektrische veilig
heid: Zij vertoonden ernstige fouten
in de isolatie. De stichting heeft hier
op de aandacht gevestigd van het
ministerie van economische zaken.
Accountant
verpleegtehuis
verduisterde een ton
LEEUWARDEN, 26-8. De politie
van Wolvega heeft de 71-jarige ac
countant H. N. van O. uit Wojvega
aangehouden in verband met ver
duistering van ruim een ton ten na
dele van het Gereformeerd Verpleeg
huis te Wolvega. Hij is voor de offi
cier van justitie in Leeuwarden ge
leid.
O. had financiële moeilijkheden en
kon als penningmeester gemakkelijk
over het geld van het tehuis be
schikken. Hij haalde het geld van de
bank met de bedoeling het later te
rug te storten.
De accountant bekende dat hij het
geld in eigen zaak heeft gebruikt.
NEW YORK, 25-8. Een groep be
togers heeft vrijdag enkele uren het
eilandje Belmont in de Newyorkie
East River bezet gehouden en het
herdoopt in „Vrijheidseiland voor de
Russische Joden". Belmont ligt recht
tegenover het gebouw van de Ver.
Naties. De demonstranten wilden
protesteren tegen de speciale belas
ting die de Sowjet Unie oplegt aan
Russische Joden die gestudeerd heb
ben en willen emigreren. Tijdens de
Minister Suarez zei dat deze maat
regelen, die nog door meer decreten
gevolgd zullen worden, beslist nood
zakelijk zijn om een eind te maken
aan „de escalatie door ondermijnen
de groepen die tegen de regering
zijn gekant". Hij herinnerde eraan
dat rechtse elementen de huizen van
drie ministers hadden beschoten en
met stenen bekogeld en dat eerder
deze week in Santiago de noodtoe
stand moest worden afgekondigd na
onlusten.
Suarez zei ook dat de afgelopen
drie dagen in Zuid-Chili drie land
arbeiders zyn doodgeschoten en dat
de moordenaars streng berecht zul
len worden.
Voor tweede keer naar
W.-Duitsland gevlucht
HANNOVER, 26-8. Een 29-jarige
boer is er voor de tweede keer in
geslaagd van Oost- naar West-
Duitsland te vluchten.
Zonder door de Oostduitse grens
politie ontdekt te worden, zwom hij
zaterdag de Elbe over naar West-
Duitsland.
Jaren geleden was hij ook de
grens overgekomen. Toen hij echter
teruggegaan was om zijn vrouw te
halen, arresteerde de Oostduitse pol-
te hem. Hij werd tot een gevangenis
straf van enkele jaren veroordeeld;
Zijn vrouw liet zich van hem schei
den. Na zijn ontslag uit de gevange
nis beraamde hij een nieuwe vlucht
poging die nu met succes is be
kroond.
Munten-expositie
UTRECHT, 26-8. De Verzamelaars
Vereniging Tilburg houdt op zondag
drie september in de Tilburgse stads
schouwburg een muntenbeurs en
muntenexpositie. Volgens de orga
nisatoren wordt een uniek overzicht
gegeven van alle, soms zeer zeld
zame, munten van het Koninkrijk
der Nederlanden. De expositie munt
verder uit door een gorte serie Ro
meinse en Duitse munten en gouden
munten uit Nederland.
Arrestaties
wegens hasj-bezit
ROTTERDAM, 26-8. De Rotter-
damse recherche heeft twee mannen
en een vrouw aangehouden, nadat in
hun auto 275 gram hasjiesj was ge
vonden. De arrestanten zijn de 21-
jarige bankwerker B. V. uit Den
Helder, de 23-jarige ambtenaar M.
G. uit Den Haag en de 19-jarige se
cretaresse I. V. eveneens uit Den
Haag. Later arresteerde de politie
nog de 25-jarige loodgieter P. L. uit
Rotterdam, van wie het drietal de
hasjiesj had gekocht.
bezetting cirkelde een politieheli-
copter boven het eiland.
De Internationale Commissie van
Juristen, de Internationale Liga
voor de Rechten van de Mens, het
Joodse Wereldcongres en vier ande
re organisaties hebben vrijdag een
beroep gedaan op secretaris-gene
raal Waldheim, pogingen in het
werk te stellen de Sowjet-Unie tot
intrekking van de belastingmaatre
gelen te bewegen.
Dronken man
dood in politiecel
AMSTERDAM, 26-8. Een 44-ja-
rige arrestant is in een cel van het
bureau Warmoestraat in Amster
dam overleden. De man was in de
nacht door de bemanning van een
surveillancewagen dronken op het
parkeerterrein in de korte Wester-
dokstraat aangetroffen en ter ont
nuchtering naar het bureau overge
bracht. Later ontdekte men dat hij
was gestorven.
Er zal sectie worden verricht.
Voorlopig neemt de politie aan, dat
alcoholvergiftiging de doodsoorzaak
is.
Dekking hagelschade
in de fruitteelt
DEN HAAG, 26-8. Het OllUvikke-
lings- en Saneringsfonds voor de
landbouw mag de fruittelers blijven
helpen bij het dekken van het risico
van hagelschade. De Europese Com
missie heeft bezwaren hiertegen la
ten vervallen.
Het fonds geeft de bijdrage niet
alleen als de teler een verzekering
tegen hagelschade heeft gesloten,
maar ook als hij door het reserveren
van bedragen zelf zijn risico tracht
te dekken. Vooral tegen die hulp bij
eigen risicodekking gingen de be
zwaren der commissie. Zij is tevre
den gesteld nu de betrokken telers
voortaan zullen moeten aantonen,
dat zij werkelijk een bedrag van
tenminste f 465 per hectare hebben
gereserveerd.
De bijdrage die het fonds geeft
loopt af van f 90 per hectare in 1972
tot f 25 in 1975. Om ervoor in aan
merking te komen moet de teler wel
tenminste twee hectare fruit exploi
teren.
„Kijkdagen" voor
getroffenen windhoos
AMELAND, 26-8. De burgemees
ter van Ameland heeft bericht dat in
verband met de windhoos op het
kampeerterrein Duinoord, vele goe
deren, waaronder kleren, dekens,
kampeeruitrustingen en andere
voorwerpen zijn geborgen en thans
liggen opgeslagen in een loods bij
het kampeerterrein. In het belang
van een vlotte afwikkeling is het
di'ingend gewenst deze goederen
vóór 1 oktober af te halen, zegt de
burgemeester.
Oldsmobile 75 jaar
DEN HAAG, 26-8. Drie kwart
eeuw en 13,5 miljoen personenauto's
scheiden deze twee produkten van
de oudste Amerikaanse automobiel
fabriek: Oldsmobile.
Dit autoconcern, tegenwoordig
deel uitmakend van General Motors,
werd opgericht eind augustus 1897,
een jaar waarin vier auto's werden
geproduceerd.
De fabriek bestaat deze maand dus
75 jaar. Een heuglijk feit, dat intern
zal worden gevierd met de nodige
festiviteiten.
In de loop van zijn bestaan heeft
Oldsmobile zich onderscheiden door
enkele waardevolle, technische nieu
wigheden, zoals het assembleren op
een lopende band, het vernikkelen
(1907), het verchromen (1925), de
eerste in serie gefabriceerde auto
matische versnellingsbak (1939), de
V 8 met hoge compressie (1948) en
de voorwielaandrijving bij een wa
gen met hoog vermogen (1966).
AMSTERDAM, 25-8. „Als wjj
niet de meerderheid halen bij de
verkiezingen, zullen wij zeker aan
bieden om een minderheidskabinet
te vormen. Maar minderheidskabi
netten kunnen op elk gewenst mo
ment ten val worden gebracht. Wij
mikken daarom wel terdege op een
meerderheid". Dit zei oppositieleider
drs. Den Uyl vrijdagavond op een
zeer druk bezochte vergadering van
het gewest Noord-Holland zuid van
de PvdA in Krasnapolsky te Am
sterdam.
In de verkiezingen moet er een
hecht samenwerkingsverband van
PvdA, PPR en D'66 zijn, aldus Den
Uyl. Hij toonde zich opnieuw bereid
tot onderhandelingen met de con
fessionelen om na te gaan of zij be
reid zijn een radikaal program na te
komen. Maar dan moeten zij zich
eerst uitspreken over onze oplossin
gen en daarnaast een beginselvoor
keur voor een blijvende samenwer
king met ons, zo zei Den Uyl, die be-
BREDA, 25-8. De Rijkspolitie te
Breda heeft vrijdagavond om half elf
dc namen van zeven van de dertien
slachtoffers van de verkeersramp
bij Breda bekend gemaakt.
Het zijn de heer J. H. de Vlieger
(65) en zijn vrouw F. W. J. de Vlie-
ger-Frederiks (65) uit Rotterdam, de
22-jarige H. J. Luyken uit Bef kei en
Rodenrijs, de 30-jarige C. A. van
Herwijnen uit Dordrecht, de 50-ja
rige J. van Oort uit 's-Gravendeel
en de 64-jarige mevrouw Z. Berends
-Stegéman uit Apeldoorn. Voorts
kwam om het leven het achtjarig
Franse meisje Jeanette Blondeau uit
Orleans. Haar ouders, bij wie zij in
de auto zat, werden niet levensge
vaarlijk gewond.
De Rijkspolitie heeft ook de beide
omgekomen Amerikanen afkomstig
uit Arverne in de staat New York,
kunnen identificeren. In verband
toogde dat nu niet tegelijk met de
V.V.D. kan worden gesproken.
„Ik sta op het standpunt dat wij
verplicht zijn die bereidheid van be
sprekingen vóór de verkiezingen te
tonen. Er moet worden nagegaan in
hoeverre de confessionele partijen,
de KVP voorop, bereid zijn te ver
anderen".
Medeleven koningin
met getroffenen
verkeersramp
DEN HAAG, 26-8. Koningin Ju-
liana en prins Bernhard hebben
vanuit Porto Ercole in een telegram
aan burgemeester P. J. A. Baetens
hun medeleven betuigd met het leed
van de getroffenen door de ver
keersramp in Prinsenbeek.
met het feit, dat vermoedelijk de
zoon van de Amerikaanse man en
vrouw nog in Nederland verblijft,
worden de namen nog niet vrijgege
ven.
De namen van de vier overige Ne
derlandse slachtoffers luiden: de 37-
jarige J. W. van Ruijven en de 31-
jarige H. M. M. Zuijderwijk, beiden
betonvlechter uit Poeldijk, de 49-
jarige P. Heeren uit Etten-Leur en
zijn 12-jarige zoontje M. Heeren.
Van de 31 gewonden lagen er vrij
dagavond nog veertien in drie zie
kenhuizen te Breda.
Rijkswaterstaat is vrijdagavond
koortsachtig bezig geweest de
schade aan de middenbermbeveili
ging en het wegdek van Rijksweg 16
(Rotetrdam-Breda V. T.) te herstel
len.
AMSTERDAM. Ontgroenen is er niet
meer bij voor de eerstejaarsstuden
ten die lid willen worden van de ge
mengde vereniging „Cirrus", (Vrije
Universiteit). Zoals op de foto te zien
wordt volstaan met een voetwassing.
Bij auto-ongelukken
vier doden
ZUTPHEN, 26-8. Bij een frontale
autobotsing op de Rijksweg Zutphen
-Apeldoorn in de gemeente Voorst
zijn twee personen om het leven ge
komen, de 21-jarige J. Daling uit
Apeldoorn en de 70-jarige mej. J.
G. Duvigneau uit Zutphen.
De oorzaak van het ongeluk is
niet bekend.
WIERINGERMEER, 25-8. Bij fron
tale botsing tussen twee personen
auto's op Rijksweg E-10 bij het via
duct ten zuiden van Wieringerwerf
zijn vrijdagochtend de 45-jarige
heer J. H. Takens uit Enkhuizen en
zijn zestienjarige zoon Harry om
het leven gekomen. Zijn vrouw en
dochtertje werden licht gewond.
Betrokkenen schietpartij
overleden
GRONINGEN, 25-8. Dc 29-jarige
gescheiden mevrouw K. T. Tuime
laar uit Zuidlaren en de 55-jarige
R.L. uit De Molen zijn vrijdagavond
in het academisch ziekenhuis over
leden aan de schotwonden die zij
eerder op de dag hadden opgelopen
bjj een schietpartij.
L., bewaker-portier van militaire
objecten in Oudemolen kwam vrij
dagochtend omstreeks tien uur op
bezoek in de woning van de vrouw
aan de Emmastraat in Zuidlaren en
schoot haar op. de overloop van de
woning met zijn dienstpistool in de
buik, waarna hij zichzelf een kogel
door het hoofd joeg. Aan de hand
van gevonden hulzen stelde de po
litie vast dat de man in totaal vijf
schoten had gelost.
Omtrent het motief van de bewa
ker-portier tast de politie volkomen
in het duister. De families Tuime
laar en L. konden goed met elkaar
opschieten en kwamen geregeld bij
elkaar. Vermoed wordt dat de man
een verhouding met zijn slachtoffer
wilde beginnen en nul op het re
quest had gekregen.
Protesten tegen Russische emigrantenbelasting
(Van een medewerker)
Het is 5 september 1908 en Zonne
maire viert feest omdat Koningin
Wilhelmina nu 10 jaar het land be
stuurt.
Zonnemaire liet in vroeger jaren
geen gelegenheid voorbij gaan om
feest te vieren.
Dc „Zierikzeesche Nieuwsbode"
van dinsdag 8 september 1908 gaf
een juiste weergave over de feeste
lijkheden in het dorp. We lazen o. a.
9.00 uur 's morgens werden de armen
van het dorp extra bedeeld, er wa
ren schietwedstrijden voor de leden
van „Prins Hendrik", ringrijden per
fiets voor dames en heren, mastklim-
men en sprietlopen. 's Avonds trad
het zanggezelschap „Nieuw Leven"
onder leiding van J. H. Letzer op in
de muziektent aan het Breedveld,
terwijl natuurlijk ook „Nut en Uit
spanning" concerteerde op de tent.
De feestcommissie voor die dag be
stond uit: J. Verseput. voorzitter; L.
K. Kluit, socr. penningmeester; D.
Deist, C. P. Blom, J. Bcrman, M. L.
Schilpcroort, H. de Rijke, M. Akker
daas, A. Viergever, J. C. de Wilde en
A. van Houte.
De Nieuwsbode besloot haar re
laas met: „Geen wanklank werd ver
nomen, jong en oud, rijk en arm, was
één in doen één in gevoelen. Zonne
maire, de vele vreemdelingen, die
er heen gekomen waren, kunnen het
getuigen, heeft weer bewezen echt
feest te kunnen vieren.
Drie jongelui - te groot voor ser
vet en te klein voor tafellaken -
maakten een uitzondering. Zij von
den „het leven gedurig wonder
schoon" cn riepen Suzanna aan, vra
gende om een drupje en telkens op
dc ongunstige ogenblikken. Jammer!
Vaandel
Het vaandel van „Nut en Uitspan
ning" wordt gedragen door Leen van
Nieuwenhuijze en daarachter lopen
dc leden van de zangvereniging
„Nieuw-Lcven". Links bij de deur
staat met het witte mutsje op Mien-
tje (Folmcr-)Vis en rechts daarvan
Jaone (Evertse-)van Loozen en haar
zoon Maarten Evertse. In de deur
daarnaast herkennen we Piet van
Felius. Het misje op de voorgrond
met baret op is Janna (de Graaf-)
van Splunter. Verder voor de mu
ziek uit Leen Stoel Jacz.; Jan Kik,
Pieter Berman, Piet Hanse, Piet van
Felius Gzn., Dingeman Telle, Piet
van Ast en Job de Munnik. Links
voor de twee vrouwen met fiets staat
Johannes Keuvelaar en geheel rechts
staat tegen de muur geleund de pe-
tróleumventer Leen van Ast.
Van de muzikanten, die in de stoet
meeliepen loopt links van het vaan
del Jan Verhulst en verder o. a. Dirk
Everwijn, Dr. Adriaan Berman, Gert
Schilpcroort, Mart Akkerdaas, Jan
Braber, Jac. de Rijke en oud-direc
teur H. J. Everwijn. De laatste
draagt een gleufhoed. In het huisje
links woonde destijds Herman Evert
se en daarnaast Piet van Felius. Dan
volgt een schuur cn daarachter
woonde Ko van Ast, van beroep
huisslagter cn vervolgens ontdekken
wc nog het Gereformeerde kerkje.
Wieseveld doet een paar stappen
naderbij en bekijkt het gat in de
muur. „Verrek, wilt u wel geloven,
dat ik dit vandaag voor het eerst zie?
-Nooit geweten, dat daar een kluis
zit".
„O. Nou, ik geloof het niet, meneer
Wieseveld. Mag ik uw sleutelbos?"
Gewillig verstrekt de man het ver
langde. Hooi werf bekijkt de verschil
lende sleutels, maar hij hoeft er geen
enkele te passen om te weten dat de
sleutel, die hij nodig heeft, er niet
aan zit.
„U wilt hem niet geven?" vraagt
hij, dc man aankijkend, terwijl zijn
wenkbrauwen verdacht beginnen te
fronsen.
De ander spreidt zijn handen uit
een. „Dit zijn al mijn sleutels. U kunt
mijn zakken navoelen".
„Niet nodig, Wieseveld, wij vinden
hem wel, al zal ik er de hele kamer
voor moeten afbreken".
Even later zit Wieseveld bij de
hoofdinspecteur, cn Brandelaar. Met
z'n vijven riemen dc mannen het kan
toortje nog eens onderhanden. Niets
wordt overgeslagen. Het duurt twin
tig minuten, tot Hoolwerf in een der
bureauladen een klein deurtje ziet.
Opnieuw komt de sleutelbos van
Wieseveld er aan tc pas. Een der
sleutels doet het cn een klein vakje
is zichtbaar, waarin twee cylindcr-
slotsleuteltjes liggen.
Verheugd over deze vondst loopt
hij naar het gat in de muur cn pro
beert een der sleuteltjes. Het slot
klikt cn een deurtje gaal open. In de
holle is inderdaad een kluisje ge
bouwd ,dat ook op* slot zit. Nu komt
het tweede sleuteltje cr aan te pos.
Drie sekonden later heeft Hoolwerf
de kluis geopend. En dan laat hij een
zacht gefluit horen. Want wat hij
gezocht heeft zit niet in de kluis. Wel
een stapel bankbiljetten, met een
elastiekje cr omheen. Gert gaat er
mee naar het bureau, maakt het
elastiekje los cn begint te tellen, ter
wijl de vier agenten toekijken. Er
zijn biljetten van duizehd cn van
honderd. En een klein aantal van
vijf en twintig en tien. Als hij alles
geteld heeft, komt hij aan een be
drag van ruim tweehonderdduizend
gulden. Bijna een kwart miljoen. En
hoe komt een cafetaria-eigenaar aan
zo'n groot bedrag?
Die vraag wordt hem nogmaals op
het politiebureau gesteld. Want Wie
seveld en Brandelaar heeft men in
eerste instantie maar meegenomen
naar het bureau. De buffetbediende
heeft op advies van de politie voor
de rest van de dag de zaak gesloten
en de meisjes naar huis gestuurd.
Morgen moet hij maar zien, wat hij
doet. En of Wieseveld dan weer te
rug is, daar kan de politie nog geen
antwoord op geven.
Intussen is Manussen ook gearri
veerd. In het vertrek van de hoofd
inspecteur heeft de begroeting plaats
en brengt de Dorringse politiechef
verslag uit van dc huiszoeking. De
geheime ingang is ontdekt. Manus
sen mag best nog- een kijkje gaan
nemen: de buffetbediende heeft het
consigne tot nader order in de zaak
te blijven.
Manussen is zichtbaar teleurge
steld. „Er is dus niets gevonden, wat
ook maar lijkt op wekaminen of nar
cotica?" vraagt hij.
Hoolwerf schudt zijn hoofd. „Niets.
En ik kan je verzekeren, Manussen,
dat wc het hele huis met een fijne
kam hebben doorgehaald. Zelfs de
stofzuiger hebben we uit elkaar ge
nomen, de koffiemachine leeg laten
lopen, dc gashaard onderzocht, dc
ventilatoren, broodroosters, in de
keuken het fornuis, de koel- en diep-
vrieskast.... noem maar op. We
hebben niets overgeslagen. Het enige
wat we gevonden hebben is dat
kluisje cn daarin dat geld. Ruim
tweehonderdduizend pop. En hoe
komt meneer Wieseveld aan al dat
geld? Hij wenst daarvoor geen ver
klaring te geven. Zegt eenvoudig:
52
FEUILLETON
DOOR
FRANK VAN FALCKENOORT
Dat gaat niemand wat aan. Noteer
de nummers van de briefjes van
duizend en hondei'd en ga navx'aag
doen bij de banken, of er soms ook
gestolen biljetten bij zitten. Dan zul
je zien, dat jullie bot vangen. Het is
eerlijk verdiend geld, zegWmeneer.
Maar waarmee dan? Ik maak me
sterk, dat hij in zijn tent nog niet de
helft aan omzet haalt in een heel
jaar. Tweehondex-dduizend pop, of
het maar niks is.
Manussen denkt enige tijd na. „Als
die Wieseveld trammelant gaat ma
ken over deze huiszoeking, krijgen
wc de pers op ons dak en staat het
ex1 voor de officier ook niet zo mooi
op. En zwijg ik nog maar over mezelf
want ik ben degene geweest, die de
officier heeft overgehaald tol het te
kenen van het bevel tot huiszoeking.
Verdraaid, mensen, dit is toch wel
een grote sof. Waar zitten die lui dan,
als ze niet bij Wieseveld een onder
komen hebben?"
Hoolwerf denkt aan het geld. „Ik
heb een theorie en jc moet maar eens
ovexxlenken, of er wat in kan zitten.
Dc heren hebben natuurlijk ergens
hun hoofdkwartier. „Dat kan hier
vlakbij zijn maar ook een paar kilo
meter vex-der. De handel in hun spul
len brengt geld op. Dat geld komt
via velschillende wegen op één cen
traal punt. Dc heien kunnen het in
Nederland niet zo gemakkelijk naar
een bank brengen, want dat is tc ge
vaarlijk. Er is hier weliswaar nog
een gedeeltelijk bankgeheim, maar
zoiets lekt op dc duur toch uit. Ik
neem aan, dat dc heren het geld op
dc een of andere manier naar ccn
bank in het buitenland transporte
ren. Maar om terug tc komen op het
centrale punt. Manussen. zou bet
niet zo kunnen zijn. dat dit bij Wie
seveld gedeponeerd is? En dc heren,
die op gc/.clte lijden komen cn ge
bruik maken van dc derde deur. hem
het geld komen brengen, waarna hij
het in de kluis achter dat schilderij
tje opbergt?"
(wordt vervolgd)
