AGENDA
Twee ongehuwde moeders
RECORD BUITENLANDS BEZOEK TIJDENS PINKSTEREN vijftig jaar in krankzinnigengesticht
Brand bij chemische fabriek Rozenburg
Onderzoek naar
werkende jongeren
Dertienjarige schiet zijn vader dood
Inspectie Volksgezondheid waarschuwt
voor mogelijke gevaren in buitenland
Man beschadigt Michelangelo's „Piëta"
Veel gevangenissen
gaan dicht
Olieleiding springt
vijf ton stookolie in Westerschelde
Speciale bijstand voor armste landen
Amerikanen bombarderen kracht-centrale
STREEKNIEUWS
Twee-en-een-kwart miljoen loeristen reisden naar ons land
nDlltCltllRV nu Ana*, nltn tiirl 1G91 olloftr-i rnnoftl ii k
DEN HAAG, 22-5. Van zaterdag tot en met Tweede
Pinksterdag heeft een record aantal buitenlanders via
de autowegen een bezoek aan ons land gebracht:
793.000. Deze schatting is afkomstig van bet natio
naal Bureau van Toerisme, dat steekproeven beeft
genomen bij zestien grensdoorlaatposten
Deze schatting beliep voor Pinksteren vorig jaar 760.000 en voor het afge
lopen 1 mei-weekeinde en Pasen 1972 resp. 750.000 en 700.000. Dit betekent,
aldus becyferde het Nationaal Bureau, dat gedurende de tien feestdagen een
getaxeerd aantal van ongeveer twee en een kwart miljoen buitenlandse toe
risten naar ons land zyn gereisd.
De buitenlandse gasten hebben het na de twee lange weekends, die zy dit
jaar al hadden en met de ras naderende zomervakantie in het vooruitzicht
de afgelopen drie dagen kennelyk wel wat zuiniger aan gedaan, want een
belangryk aantal van hen bestond nu uit dagrecreanten
Hoewel bijvoorbeeld zaterdagmor
gen bij Europa's grootste grensdoor-
laatpost Bergh autowég zo'n 17.000
auto's binnen kwamen, hadden de
VVV's, ook in de Randstad Holland,
over het algemeen minder moeil£
met het onderdak brengen van lo-
gieszoekenden dan in de afgelopen
Paas- en 1 mei-weekends, aldus het
N.T.B.
Dit wil overigens niet zeggen, dat
de beroepsaccommodatie in de be
kende toeristische centra niet zeer
goed bezet was. Een aantal VVV's
vooral in het westen, moest ook nu
adressen van partikuliere verhuur
ders inschakelen of naar hotels en
persions elders verwijzen.
den en Finnen dan met Pasen en in
het 1 mei-weekeinde het geval was.
De kust, Amsterdam en de Floria-
de waren uiteraard met de andere
bekende toeristische centra en at-
traktiepunten, ook dit keer „toppers"
Het Nationaal Bureau voor Toeris
me heeft echter, vergeleken met Pa
sen en het 1 mei-weekeinde, een
verheugende grotere spreiding van
het bezoek over het gehele land ge
constateerd.
Attracliepuiiteii
Wat de vaderlandse attractiepun-
ten betreft. De Amsterdamse bloe
mententoonstelling Floriade was een
heel goede eerste met 110.000 (tijdens
het 1 mei-weekeinde was dit getal
100.000). Op de tweede plaats kwam
„De Efteling" in Kaatsheuvel met
65.000 bezoekers (Pinksteren 1971
60.000). Vervolgens Madurodam met
37.000 (vorig jaar 36.500); Schiphol
32.600 (32.000); Avifauna 31.000
(26.000); diergaarde Blijdorp 30.000
(22.000); het Euro recreatiecentrum
30.000 (60.000); Duinrell recreatiecen
trum 30.000; de Scheveningse pier
29.000 (26.500); de Beekse Bergen
28.000 (24.500); de Flevohof 25.500
(33.000), en dan Keukenhof, Lin-
naeushof en Artis, ieder met 20.000
bezoekers (vorig jaar Pinksteren was
Keukenhof gesloten; Linnaeushof en
Artis noteerden toen resp. 12.000 en
23.000 bezoekers).
DEWSBURY, 20-5. Dit jaar zyn
uit een Engels krankzinnigengesticht
twee geestelyk gezonde vrouwen ont
slagen, die daar vyftig jaar geleden
waren opgesloten omdat zy elk een
onwettig kind hadden gekregen. Dit
heeft het hoofd van de sociale dienst
van Dewsbury in Yorkshire, waar
zich het geval heeft afgespeeld, be
kendgemaakt.
Volgens hem hadden destijds de
ouders van de toen 18-jarige en 24-
jarige vrouwen de hulp van de plaat
selijke autoriteiten ingeroepen, toen
bleek dat hun dochters een kind ver
wachtten. Hulpverlening zou in die
Repetitie'
Pinksteren 1972 was traditioneel
door velen uitgekozen als generale
kampeerrepetitie voor de zomerva
kantie Vele campings aan de kust en
in de bos- en watersportgebieden
waren druk tot zeer druk bezet.
De Duitsers waren als vanouds het
talrijkst onder de buitenlandse be
zoekers. Zij werden, op afstand, ge
volgd door de Fransen, Belgen en
geallieerde militaire verlofgangers
uit Duitsland. De grensdoorlaatpos
ten Nieuwe Schans, Denekamp en
Oldenzaal (De Poppe) signaleerden
voorts een drukker bezoek van Zwe-
DEN HAAG, 20-5. Meer dan de
helft van de werkende jongeren
maakte zijn opleiding niet af. Meer
dan een kwart geeft als reden op:
„Ik wilde niet langer op school blij
ven". Dit zegt iets van het onderwijs
maar ook van het milieu.
Gevraagd naar de mening van de
ouders zegt 40 procent van de wer
kende jongeren dat het de ouders
niets kon schelen en nog geen 30
procent van de jongeren weet niet
eens wat de ouders er van denken.
Deze gegevens zijn uit het onder
zoek naar voren gekomen dat stu
denten van de Katholieke Sociale
Academie in Den Haag onder wer
kende jongeren op vormingsinstitu
ten in ons land hebben verricht.
Drukke ,,luilak"-vieriug
in Amsterdam
AMSTERDAM, 20-5. De Amster-
damse politie heeft tussen midder
nacht en zaterdagmorgen zeven uur
261 meldingen van baldadige luilak-
viering binnengekregen.
Het eerste telefoontje kwam al om
zes minuten over twaalf. In totaal
werden 22 personen (alle minderja
rig) aangehouden. Het aantal mel
dingen vorig jaar aan de politie be
droeg 222.
Volgens de politie waren de ver
nielingen dit jaar ook van ernstiger
aard, vooral in west, waar tot laat in
de ochtend nog tegen baldadige jon
gelui moest worden opgetreden. Be
halve vele autowrakken werd ook
een vrijwel nieuwe auto in brand ge
stoken. De brandweer moest 28 keer
ingrijpen.
ROZENBURG, 22-5. By de che
mische fabriek Milchem-Nederland
te Rozenburg is maandagochtend
brand ontstaan in een afdeling
waarin ligtnosulfaat vvoidt gedroogd.
Vier doden
verkeersongeluk
DEN HAAG, 23-5. Een reeks ver
keersongelukken met dodelijke af
loop vormt de schaduwzijde van het
zonnige Pinksterweekeinde. Het erg
ste verkeersongeval deed zich voor
in de Noordhollandse gemeente Zijpe.
Hierbij kwamen vier Amsterdam
mers - W. A. Bekelaar (22), G. J. v. d.
Velde (19), R. van der Hoed (17) en
mej. R. Baars (17) om het leven. De
vier zaten in een auto die op een
kruising in botsing kwam met een
personenwagen die voorrang had.
Een vijfde inzitende van de auto
werd zwaar gewond naar een zieken
huis in Alkmaar overgebracht.
Afvalwaterzuivering
werd ernstig bedreigd
APELDOORN, 20-5. B(j dc afval-
waterzuivering Noordoost-Veluwe in
Apeldoorn heerste vrijdagavond een
aan paniek grenzende bedrijvigheid.
De directeur van het bedrijf, de
43-jarige heer J. van Zelhem, ver
klaarde dat zich bijna een soortge
lijke ramp als enige tijd geleden bij
de rivier de Amer had voorgedaan.
Gebleken was namelijk dat naar
schatting 20- tot 25.000 liter olie -
vermoedelijk motorolie - door onbe
kenden was geloosd op het openbare
riool in Apeldoorn, waardoor de af
valwaterzuivering onklaar dreigde te
geraken.
Door snel en efficiënt ingrypen
kon een dergelykc ramp - zoals men
het zonder omwegen noemde - wor
den voorkomen. Mannen van de
Apeldoornse gemeentereiniging en
van een plaatselijk ploeg- en maai-
bedryf vochten verbeten tegen de
dikke brei, die zich als een koek
vastlegde op de bezinkvyver van de
afvalwaterzuiveringsinstallatie.
Meisje na val in vijver
overleden
DELFT, 22-5. De twee-jarige An-
gelique de Koning uit Delft is zater
dag in een ziekenhuis in haar woon
plaats overleden nadat zij 's middags
om drie uur in een vijver bij de her
tenkamp was gevallen. Haar moeder
ontdekte het kind in het water. Na
dat het meisje op het droge was ge
haald heeft haar vader nog mond-
op-mond beademing toegepast. Bij
aankomst in het ziekenhuis bleek zij
al te zijn overleden.
BRUSSEL, 22-5. Zaterdag, zo is nu
pas bekend geworden, heeft een 13-
jarige jongen in Turnhout zyn vader
dccdgcschotcn. Het dodclyk schot
werd per ongeluk gelost.
Dc jongen was bezig met een
„Long Rifle" vanuit zijn slaapka
merraam op vogels te schieten. Zijn
DEN IIAAG, 20-5. Ook dit jaar
wijst dc geneeskundige hoofdinspec
tie van het staatstoezicht op de
volksgezondheid, nu het vakantie
seizoen begint, op de mogclykc geva
ren die dc gezondheid van reizigers
en toeristen by een vcrblyf in het
buitenland kunnen bedreigen.
Een vouwblad onder de titel:
„Voorkom bij verblijf buitenslands
infcctic7.icktcn, in het bijzonder cho
lera" wordt in een oplage van 100.000
exemplaren verspreid onder de cir
ca vierhonderd reisbureaus en bij
kantoren, die zijn aangesloten bij de
Algemene Nederlandse Vereniging
van Reisbureaus. In kort bestek be-
Enige brandwachten werden on
wel door de benauwde, maar on
schadelijke dampen die vrijkwamen.
Zij moesten met ambulances naar
huis worden gebracht.
Personeel zag plotseling een steek,
vlam uit een bedrijfseenheid schie
ten. Het bleek onbegonnen werk de
brand met eigen middelen te bestrij
den. Weldra namen de brandweren
van Rozenburg, Hoogvliet en Rotter
dam aan het blussingswerk deel. De
oorzaak en de omvang van de schade
zijn nog niet bekend.
Lignosulfaat, een stof waarin glu-
cosezuren en amoniak voorkomen,
wordt gebruikt voor het spoelen en
koelen bij olieboringen.
57-jarige vader kwam de tuin in en
zei hem op te houden met dat ge
vaarlijke spel. „Ga weg, want je ver
jaagt de mussen", riep het zoontje.
Een ogenblik later draaide de Jon
gen, die uit het raam leunde zich om
en op dat moment ging er een schot
af dat de vader recht in het hart
trof, de man was op slag dood.
tijd - 1921 - alleen mogelijk zijn ge
weest door de aanstaande moeders
in een inrichting op te nemen. Zij
waren daar al die tijd gebleven, om
dat zij nergens anders naar toe kon
den.
Zij werden in het gesticht ontdekt
toen werd nagegaan of er patiënten
in de termen vielen om in een be
jaardentehuis te worden opgenomen.
Eén van de twee vrouwen, die nu
beiden in dit tehuis wonen, had ver
klaard dat zij destijds ettelijke brie
ven had geschreven om uit het ge
sticht te komen.
Waar de onwettige kinderen zijn
gebleven, is niet bekend.
Woensdag 24 mei
Nieuwcrkcrk
Gemeentehuis, 8.30 uur, vergadering
gemeenteraad Duiveland.
Vrijdag 26 mei
Zierikzee
Herv. Verenigingsgebouw, 8.00 uur,
jeugdforumavond Oecumenische
werkgroep Zierikzee.
Advertentie
Aanval op wereldberoemd kunstwerk
VATICAANSTAD, 21-5. Een man
heeft zondagochtend een aanval ge
daan op de wereldberoemde Pièta
van Michelangelo in de basiliek van
Sint Picter in Vaticaanstad.
Hij sloeg een arm bf van het mar
meren beeld, voorstellend een we
nende Maria met de van het kruis
genomen Christus.
Het in 1499 door de toen 22-jarige
Michelangelo vervaardigde kunst
werk, het enige dat zijn signatuur
draagt, is een van de grootste kunst
schatten van het Vaticaan.
Behalve een arm is ook het hoofd
van het Mariabeeld door hamersla
gen beschadigd.
Dader gepakt
De dader, een 33-jarige naar Au
stralië geëmigreerde Hongaar sprong
over een hek rond het beeldhouw-
handelt dit vouwblad dc besmetting
met cholera en de gevolgen hiervan,
dc vaccinatie tegen dc ziekte en de
controle bij grensoverschrijding.
De hygiënische wenken zijn niet
alleen van belang met betrekking tot
de cholera, maar zijn ook gericht op
het voorkomen van andere besmette
lijke darmziekten zoals buiktyfus,
paratyfus. dysenterie, kinderverlam
ming en besmettelijke geelzucht in
gebieden waar minder goede hygië
nische toestanden heersen.
Voor reizigers naar de tropen is cr
een brochure „Hoe blijf ik gezond in
dc tropen", te bestellen bij het Ko
ninklijk Instituut voor de Tropen in
Amsterdam.
Grote belangstelling
voor landgoed Warnielo
DIEPENHEIM, 22-5. Bijna 10.000
mensen hebben op tweede Pinkster
dag gebruik gemaakt van de moge
lijkheid om het park en de fraaie
'tuinen van het landgoed Warmelo bij
het Overijsselse Diepenheim, dat
door prins Bernhard was openge
steld, te bezoeken.
Uit alle delen van het land en zelfs
uit Duitsland en Engeland waren be
zoekers gekomen om te genieten van
de fraaie natuur rondom het oude
Diepenheimse kasteel waar wijlen
prinses Armgard, de moeder van
prins Bernhard, van 1952 tot aan
haar overlijden in 1971 woonde.
Elfsteden fietstocht
BOLSWARD, 23-5. De zestigste
elfsteden fietstocht, met 230 kilome
ter de langste toertocht van Neder
land, heeft maandag een record aan
tal deelnemers opgeleverd. Er wer
den meer dan 1500 startkaarten uit
gereikt (bijna het dubbele van vorig
jaar).
De grootste prestatie heeft de oud
ste deelnemer, de 79-jarige G. Stede
houder uit Leeuwarden geleverd, die
na zijn 65 ste jaar met deze sport is
begonnen, heeft ook al dertien maal
de vierdaagse gelopen.
DEN HAAG, 19-5. Omdat het aan
tal gedetineerden in strafinrichtin
gen de afgelopen zeven jaar sterk is
teruggelopen zal in de komende ja
ren een groot aantal gevangenissen
en huizen van bewaring worden ge
sloten, aldus heeft de staatssecreta
ris van justitie, mr. J. H. Grosheide,
vrijdagochtend meegedeeld.
De gevangenis voor langgestraften
in Breda wordt ondergebracht in het
Haagse gevangeniscomplex „Ooster
eiland", in Hoorn wordt gesloten
evenals de gevangenis voor jeugdige
langgestraften in Alkmaar, en de
gevangenis voor kortgestraften in
Hoorn wordt ondergebracht in de
Koepel van Breda.
De huizen van bewaring in Dor
drecht, Zwolle en eventueel Middel
burg worden gesloten, in de huizen
van bewaring in Amsterdam, Gro
ningen, Arnhem en Maastricht wor
den de vrouwenafdelingen buiten
gebruik gesteld. De Koepel in Arn
hem wordt uitsluitend huis van be
waring, en het andere huis van be
waring in Arnhem wordt opgeheven.
Opheffing van dq jeugdafdeling in
het huis van bewaring in Roermond
wordt overwogen.
Ten slotte zal de gevangenis Ban-
kenbos in Veenhuizcn algemeen
worden bestemd voor kortgestraften
met een zg. lopend vonnis.
Trein moest stoppen
voor padvinders
UTRECHT, 22-5. De trein van Ois-
terwijk naar Boxtel heeft zaterdag
middag een noodremming moeten
maken omdat er padvindertjes op de
rails lagen. De jongetjes voerden een
opdracht uit; luisteren of de trein er
al aankwamDc padvinders
schrokken, de reizigers werden flink
door elkaar geschud en de trein kreeg
zeven minuten vertraging.
Mail komt om bij brand
ALKMAAR, 21-5. De 56-jarige
Jaap Koeleman is zondagmorgen bij
een brand op zijn zolderslaapkamer
in de Alkmaarse binnenstad om het
leven gekomen. De brand is vermoe
delijk ontstaan doordat de heer Koe
leman in bed heeft gerookt. De brand
werd 's nachts om vier uur ontdekt.
De familie Korver, bij wie de heer
Koeleman in de kost was, kon zich
bijtijds in veiligheid stellen. De zol
deretage Van de woning brandde ge
heel uit. Het stoffelijk overschot van
de heer Koeleman werd op bed aan
getroffen.
Russische joden
doen beroep op Nixon
MOSKOU, 21-5. Ruim 300 Joodse
Russen hebben president Nixon ver
zocht hen te helpen bij hun pogin
gen naar Israël te kunnen emigre
ren. Het verzoek was vervat in een.
brief die zondag is verspreid onder
de correspondenten in Moskou van
westerse landen.
VLISSINGEN, 20-5. In de Wester
schelde is zaterdagavond vyf ton
stookolie terecht gekomen, nadat
even na negen uur een olieleiding
aan bcord van het 49 ton metende
Engelse schip „Edinburg Klipper"
was gesprongen. Het schip lag in de
Everingcn, een nevenvaarwater van
de Westerschelde, naby Borsscle.
De rijkspolitie te water heeft in
middels proces verbaal opgemaakt
terwijl Rijkswaterstaat begonnen is
om de schade op te nemen. De stook-
Besluit van Unctad:
SANTIAGO, 20-5. De Derde We
reldhandelsconferentie in Santiago
heeft zaterdag met algemene stem
men een plan goedgekeurd voor spe
ciale hulp aan „dc 25 armste landen
ter wereld". Een tweede succes voor
de ontwikkelingslanden vormde dc
unanieme aanvaarding van een re
solutie over speciale maatregelen
voor landen die niet aan zee gelegen
zyn.
Maar een tegenvaller was de uil
slag van de stemming over een
scheepvaartrapport, dat weliswaar
met 74 stemmen voor werd goedge
keurd maar 19 stemmen (van de rij-
SAIGON/HUE, 23-5. Amerikaan,
sc toestellen hebben een bclangrykc
krachtcentrale die de Noordvictna-
mese hoofdstad Hanoi van clcctrici-
tcit voorziet gebombardeerd. Aange
nomen wordt dat dc centrale is ver
nietigd. maar niet bekend is in hoe
verre dc stroomvoorziening van Ha
noi is aangetast.
Verder is in Saigon bekendge
maakt dat de aanval van de Noord-
victnamese troepen op de oude kei
zerstad Hue dinsdagmorgen is uitge
breid. De grootte van de Noordviet-
namese troepenmacht en het aantal
Exclusieve
lederen
geschenken en
bureaugarnituren
werk, dat in een zijkapel van de ba
siliek staat en ging het kunstwerk
met een hamer te lijf. Het was op
dat moment, rond het middaguur,
erg druk in de basiliek. Sommige
mensen verklaarden later dat zij aan
explosies dachten toen de met volle
kracht op het marmer gegeven ha
merslagen als knallen door het kerk
gebouw klonken.
De dader werd onmiddellijk door
bewakers van de basiliek gegrepen.
Hy moest door de bewakers worden
beschermd tegen woedende kerk
gangers die hem ter plaatse wilden
terechtstellen.
Bootje niet vissers
gezonken man vermist
SCHEVENINGEN, 20-5. Drie Duit-
sers zijn zaterdagmiddag voor de
kust even 'ten zuiden van de pier van
Scheveningen in hun polyester boot
je in grote moeilijkheden geraakt.
Het bootje liep vol met water en
zonk gedeeltelijk. Twee hunner wer
den opgepikt door een juist passe
rende reddingboot, maar de derde,
die zwemmend geprobeerd had de
kust te bereiken, wist zijn doel niet
te bereiken. Zoekacties van een heli
copter, een Neptune en een redding
boot bleven zonder resultaat. Aan
genomen wordt, dat de man, de 39-
jarige G. E. Kubale uit Kamplind-
ford, is verdronken.
Gestrand schip op
Oosterschelde
werd vlot getrokken
TERNEUZEN, 21-5. Het motor-
sohip Denso, dat zaterdag bij Bergen
op Zoom op de Oosterschelde vast
liep, is zondagmorgen door sleepbo
ten van de fa. Muller uit Terneuzen
vlot getrokken, nadat scheuren in
het schip waren gedicht. De 550-ton
metende Denso is doorgevaren naar
zijn bestemming Tholen, waar de la
ding mijnsteen voor de aanleg van
het Schelde-Rijnkanaal zal worden
gelost.
olie drijft in de richting van het Vlis-
singse badstrand. Een schoonmaak
ploeg van een bergingsmaatschappij
uit Terneuzen is zaterdagavond op
verzoek van Rijkswaterstaat op de
plaats van het ongeluk gearriveerd.
De vijf ton stookolie was zondag
verdwenen, vermoedelijk naar zee
afgedreven. De „Edinburg Klipper',
mocht zijn weg vervolken. Een
schoonmaakploeg van een bergings
maatschappij behoefde niet aan de
slag te gaan.
ke landen) tegen kreeg bij twee ont
houdingen.
De goedkeuring van het bijstands
plan voor de armste landen werd
door sommige van de 3.000 afge
vaardigden uit 141 landen toege
juicht als „het begin van een nieuw
tijdperk in onze verhouding met de
minst ontwikkelde landen". Het 19
bladzijden tellende rapport over de
groep van 25 zestien Afrikaanse en
acht Aziatische landen plus een La
tijns-Amerikaanse staat - behelst
voorkeursrechten voor financiële
bijstand en toegang tot dc markten,
meer technologische hulp en lagere
vrachtprijzen.
tanks dat aan do aanval deelneemt
is niet bekend.
De krachtcentrale die het doelwit
is geworden van dc Amerikaanse
bombardementen ligt 12 km ten
noordwesten van Hanoi. Volgens mi
litaire waarnemers is de aanval de
eerste van zijn soort op een object
dat niet direct verband houdt met de
Noordvictnamcse oorlogsinspan
ningen beneden dc gedemilita
riseerde zone tegen Zuid-Victnam.
Het bombarderen van de krachtcen
trale volgt na een serie van de meest
intensieve aanvallen die tot nu toe
tegen Noordvietnam zijn geregi
streerd.
CAJOU& DAM 9
LENGKÈEK LEDERWAREN I ZIERIKZEE
ZIERIKZEE
Onsmakelijk gebaar
Onbekenden hebben in de nacht
van vrijdag op zaterdag een lading
rotte vis gestort op de stoep van de
burgemeesterswoning aan de Oude
Haven. Niet gekweld door enige
kennis van zaken brachten ze juist
daar hun onwelriekend presentje,
om te demonstreren tegen de sluiting
van de Oosterschelde. Ongehoord
dat men zich tot dergelijke methoden
laat verlagen om tegen iets te pro
testeren, temeer nog daar juist bur
gemeester De Meester - mede reke
ning houdend met zowel de visie van
Aktiegroepen als van Rijkswatex*-
staat - een genuanceerd standpunt
heeft ingenomen.
WESTERSCHOUWEN
Grote Pinksterdrukte
De Pinksterdrukte in de Westhoek
is groot geweest en duidelijk om
vangrijker dan met Pinksteren 1971.
Sommige parkeerterreinen hadden
een bezetting van meer dan twee
maal de capaciteit. In de doi-pen -
ook al door het „boodschappen doen"
- viel een vol-zomerse aktiviteit
waar te nemen.
ROME. Het Italiaanse passagiers
schip „Achille Laui-o" - de vooi-ma-
lige „Willem Ruys" - heeft bij een
grote brand op een werf in Genua
zware schade opgelopen. Twee per
sonen wei'den licht gewond.
VERGETEN
Iedereen mag dal raar vinden,
maar - dat kwam zo uit - in de vrije
pinksteruren heb ik me verdiept in de
sociale toestand van Zeeland na
1820. Nu, die waren erbarmelijk
slecht als gevolg van de crisis waar
in de landbouw kwam te verkeren.
Dat begon allemaal zo'n beetje rond
1820 en de zwaksten waren natuur
lijk het eerst de dupe. De zwaksten
loaren de landarbeiders, die op
Schouwen-Duivéland, als ze al werk
hadden, in de winter een dagloon
hadden van vijftig cent en in de zo
mer zestig cent, alleen in de mee
krapcultuur lagen de lonen hoger,
maar - het kon niet ongelukkiger sa
menvallen - juist ook in die cultuur
trad een grote crisis in en velen wer
den werkloos.
Er werd gepoogd iets legen de on
houdbare toestand te doen en zo
kreeg bv. Zierikzee een wolkamme-
rij en spinnerij, maar de mannen van
het vrije veld, waren niet zo happig
om in een bedompte fabrieksruimie
te werken. De meesten bleven wo
nen ivaar zy woonden en het aantal
werklozen werd nog groter door de
omvangrijke arbeid van vrouwen en
kinderen. Enfin, de armoede werd zo
algemeen dat het kwam lot omvang
rijke afpersingen, inbraken en
nachtelijke bedelarijen", zoals dr.
P. J. Boinnan schrijft in z\)n „Ge
schiedenis van den Zeeuwschen
Landbouw", een bock dal van 1946
stamt.
Het onveiligste gebied was Zeeuws
Vlaanderen. Ginds maar ook hier wa
ren gciuassen vooral knollen) niet
veilig voor dieven. Dc enige moge
lijkheid in leven te blijven, was een
beroep doen op het armbestuur en de
diakonieën, die steeds groter aantal
len mensen kregen te verzorgen.
Landarbeiders woonden soms met
twee of drie gezinnen, met omvang
rijk kroost, in piepkleine huisjes en
in de ivintermaanden was hel land
volk ondervoed; van jeugdopvoeding
kivam niet veel terecht en (tekenend
cijfer) 9/10 van de Zeeuwse plattc-
landsjeugd rvas omstreeks 1840 prak
tisch analfabeet, omdat, er geen ge
legenheid was onderwijs te volgen.
Een andere crisis, maar niet zo dol
als in het midden van dc 19e eeuw,
viel in dc periode 1878-1S95, vooral
door ongelimiteerde goedkope invoer
van Amerikaanse granen en van
Russische en Argentijnse. De Ionen
waren voor 1800 - zeg maar - gesta
biliseerd op een minimum, maar na
die tijd ging het snel bergafwaarts.
Enfin, men kan een lang verhaal kort
maken. Het is - altijd blijkt hel weer
- onvoorstelbaar wat achter ons ligt
en het waren toch ook allemaal men
sen, die een beetje geluk zochten.
Hun grafstenen, als ze cr ooit zijn
geivccst, zijn al verdwenen of ver
teerd en hun strijd is vergeten.
SCHIEREILANDMAN.
