Zierikzee kreeg sportcentrum
«Onderdak' voor stad en streek
HET VERHAAL VAN EEN PROJEKT
ZIERIKZEE - april - Onder de oppervlakte werd
reeds vaak gesproken en gedacht over de realisering
van bepaalde recreatieve voorzieningen voor Zierik
zee en de regio Schoiiwen-Duiveland. Stilaan rijpte
de gedachte dat uitbreiding van het voorzieningen
pakket belangrijk kon zijn voor de streek.
In maart 1967 verscheen een ingezonden artikel in de Zierikzeesche
Nieuwsbode met de vraag: Komt er in Zierikzee een Cultureel Centrum?
Dit centrum werd zeer breed gezien en zou ook de sport moeten omvatten.
Jaren was men toen reeds bezig aan de herstrukturering van de „Concert
zaal". Degenen die daarmede doende waren dachten ook aan een opzet van
een hernieuwde zaal met de mogelijkheden van de zgn. „mutiple purpose",
meerdere gebruiksmogelijkheden dus. Welnu in 1971 werd het geheel ver
nieuwde gebouw geopend, het geheel omvat een toneelzaal, een artisten-foyer
tevens dienstbaar als „disco-bar", verder nog een grotere foyer. In het
totaal-beeld ontbrak nog de factor sport.
Steeds meer stemmen gingen op om te komen tot de bouw van een
instruktie-bad, in mindere mate werd ook gevraagd om een sporthal.
Naar aanleiding van de gememo
reerde publikaties en de sterker
wordende „stem des volks", werd in
de begrotingsvergadering 1967 van
de Gemeente-raad van Zierikzee ge
pleit voor de bouw van een instruk-/
tiebad.
Een initiatief
van „buiten"
Vreemd genoeg kwam het eerste
initiatief tot de stichting van een
overdekt instruktie-bad uit de ge
meente Bruinisse. Een commissie uit
die burgerij richtte zich in een
schrijven tot de gemeenteraden van
alle gemeenten op Schouwen-Duive-
land, tot de artsen, scholen, ouder
commissies, verenigingen, om met
gezamenlijke inspanning te komen
tot de stichting van een overdekt in
struktie-bad voor de hele regio.
De hele zaak kwam aanvankelijk
in een soort stroomversnelling. In
februari 1968 werd een bijeenkomst
belegd in Restaurant Mondragon te
Zierikzee. Daar werd een uiteenzet
ting gegeven door de heer Van Gel
deren van de Vereniging voor Ne
derlandse Gemeenten over de moge
lijkheden tot realisering van de ge
wenste zwemvoorziening. De gelui
den waren niet negatief geweest, dit
bleek ook uit het „kopje" in de „Zie
rikzeesche Nieuwsbode" naar aanlei
ding van deze vergadering: „Over
dekt zwembad voor Schouwen-Dui
veland haalbare zaak?"
De werkcoinmissie
„Boersma"
Onder voorzitterschap van mr. J.
P. Boersma, de toenmalige burge
meester van Brouwershaven, was in
tussen een werkcommissie gevormd.
Deze commissie wilde zich beijveren
voor de totstandkoming van een re
gionaal zwembad gesitueerd te Zie
rikzee. Er werd veel werk verzet, een
plan ontworpen, zelfs een volledige
dienstregeling opgesteld voor het
schoolzwemmen uit de gehele regio.
wapent zich voor strijd om eigen
"bad! Het resultaat is genoegzaam be
kend. Te Nieuwerkerk werd het in
struktie-bad „Dolfijn", gebouwd.
En hoe men ook over deze zaak den
ken mag, de eerste overdekte zwem-
akkommodatie voor Schouwen-Dui-
veland was een feit. Er zijn dan ook
heel wat regio-bewoners die hebben
geprofiteerd van de aanwezigheid
van dit bad.
De gemeenteraad van Zierikzee
stelde zich op 13 december 1968 ach
ter de plannen van de Commissie
„Boersma". Het vlammetje van de
hoop lichtte weer op.
Dé tijd
van kmimel-akties
Naar aanleiding van een ingezon
den stukje in de Zierikzeesche
Nieuwsbode werd het giro-nummer
van genoemde krant opengesteld
voor giften voor een te bouwen re
gionaal zwembad. Een aktie-groep
van dames lanceerde op 12-12-1968
als eerste aktie: „Statiegeld-flessen
voor zwembad". Oud-papierakties
volgden. Op de giro-rekening van de
krant kwamen inderdaad giften bin
nen. Bewezen was dat het plan be
gon te leven onder de burgerij. De
resultaten van de akties leken, gelet
op de totaalsom die nodig was om
tot de bouw te komen, op de beken
de druppel op de even bekende
gloeiende plaat.
Maar laten we ons niet vergissen,
dit „doordrammen", tegen beter we
ten in is bijzonder belangrijk geble
ken.
Er bleef publiciteit, de bevolking
werd wakker gehouden.
Niet zonder dankbaarheid
brengen we hier het „verhaal"
van de totstandkoming van het
Sportcentrum „Onderdak". Het
is even interessant als uitvoe
rig, maar het laatste leek ons
- gelet op het unieke van het
projekt - volledig verantwoord.
Het overzicht is van de hand
van de secretaris van de Stich
ting Sportcentrum Schouwen-
Duiveland, de man - het mag
hier wel eens onderstreept -
met een bijzonder groot
enthousiasme zijn bijdrage le
verde aan de totstandkoming
van het projekt. De inhoud van
het stuk bewijst hoe moeilijk
het allemaal was om deze voor
stad en streek belangrijke aan
winst van de grond te krijgen
en te realiseren.
Het gevolg was een ontmoedigende
krantekop: Het instruktie-zwembad
gaat vermoedelijk de Schouwse mist
in. De „Zierikzeesche Nieuwsbode"
was iets minder pessimistisch over
de mogelijkheden en berichtte:
„Deur naar realisering van een in-
struktie-zwembad blijft open".
Ook de raad van Zierikzee was
niet gerust bij deze gang van zaken:
„Bij het publiek bestaat de angst dat
't misgaat", zo betoogde het, inmid
dels helaas te vroeg overleden,
raadslid de heer Van Weelden. Ook
de toenmalige wethouder mr. K. A.
Keuning liet zich pessimistisch uit;
hij waarschuwde ervoor vooral geen
al te grote verwachtingen te wekken.
Wel riep hij op voor wat het zwem
badplan betreft aktief te blijven.
De bevolking zocht intussen blijk
baar naar alternatieven, getuige een
ingezonden stukje in de „Zierikzee
sche Nieuwsbode" onder de kreet:
Maak zwembad in de Grote kerk!
Aktie bleef men ook onverdroten
voeren. Met de moed der wanhoop
werd oud papier opgehaald. Op 21
maart 1969 werd een feestavond met
grote verloting gehouden in het
„Huis van Nassau". De toenmalige
burgemeester D. W. Kastelein was
uitgenodigd en de baten waren voor
het zwembad.
Het bleef voorlopig bij ingezon
den stukken en rusteloos werken
achter de schermen door velen. Al
les schijnbaar zonder tot de gewen
ste resultaten te komen. Belangrijk
echter bleef dat er veel zaad was
uitgelegd de vraag was echter zou
het ook kiemkracht hebben?
Het besluit in de raad van Wester-
schouwen op 23-2-1970 schokte de
plannenmakers opnieuw: Westhoek
kiest zijn eigen weg! Streven naar
eigen bad! Plaats: het zgn. „Domi
nees' bosje" te Haamstede. Dit be
tekende het definitief einde voor de
plannen van de commissie „Boers
ma".
Tegenslagen
.Dolfijn'
Een veeg teken was echter dat de
gemeente Duiveland niet was verte
genwoordigd in de commissie. Op 26
februari 1968 kon men dan ook reeds
vernemen in de pers: Nieuwerkerk
Doch, de commissie „Boersma" zou
ervargn' dat de regionale oplossing
nog lang niet bereikt zou zijn. Was
de gemeente Duiveland van stonde
af aan uit de boot gevallen, anderen
zouden volgen.
Bruinisse 17-1-1969: Gemeente ak
koord met bouw zwembad Zierik
zee, echter met uitdrukkelijk voor
behoud: „géén aanvaarding van de
financiële korisekwenties".
Op 27 januari 1969 een nieuwe slag
voor de plannenmakers: De gemeen
te Westerschouwen weigert direkte
steun aan „Zierikzees Bad", gaat ei
gen mogelijkheden eerst na.
Zierikzee ging door
Hoewel de toekomst weinig hoop
vol leek was de gemeenschap van
Zierikzee niet uit het veld te slaan.
Daarbij speelde zeker ook een rol
dat er toch ook nog steeds gemeen
ten waren die „mee wilden doen"
De gemeenten Brouwershaven,
alsook Middenschouwen hadden zich
steeds positief opgesteld. Zelfs in de
tot dan dwarsliggende gemeenten:
Bruinisse en Westerschouwen waren
niet onbelangrijke minderheden, die
mee wilden doen aan de totstandko-
Hier begint het. De foto geeft een
beeld van de royale entree met het
tourniquet.
ming van een regionale voorziening.
Ook in de gemeente Duiveland wer
den nog positieve geluiden verno
men, dit ondanks het feit dat men
een plaatselijke voorziening had ge
realiseerd. Duidelijk was echter ge
worden dat het initiatief nu van de
centrum-gemeenten moest komen.
Was men binnen het gemeente-be
stuur van Zierikzee aan het broeden
op nieuwe plannen, ook de burgerij
bleef diligent.
De Stichting Ondernemers Centra
le te Zierikzee enquêteerde de bur
gerij van Zierikzèe. Waarvoor be
staat de voorkeur: voor het zwem
bad of voor een sporthal. De angst
groeide namelijk, dat nu het zwem
bad de mist in dreigde te gaan, de
nadruk zou komen te vallen op een
sporthal.
Tevens kon men op de enquête-
kaart een bedrag toezegen voor het
beoogde projekt.
En hiermede zijn we dan aange
land in een belangrijke en belissen-
de fase van het sportcentrum-ver
haal.
Openbare „hearing''
De woensdagavond 25 februari
1970 zou een zeer belangrijke avond
blijken te worden. Het gemeentebe
stuur van Zierikzee luisterende naai
de stemmen uit de bevolking, de
mogelijkheden (of onmogelijkheden?)
aftastende, was in kontakt gekomen
met Pellikaan Bouwbedrijf N.V. te
Tilburg. Deze gespecialiseerde firma
toonde aan de vroede vaderen van
Zierikzee een door de firma te Me-
lick-Berkenbosch gebouwde sport-
combinatie: een zwembad/sporthal
combinatie met restaurant! De con
clusie was duidelijk: dat zou de op
lossing zijn, een sportcombi!
Wethouder Keuning lichtte een en
ander toe op de hearing. De heer Bas
Pellikaan was. aanwezig om met le
vensgrote kleurendia's de „wonder-
combi" te tonen.
De „zaal" was enthousiast, duide
lijk werd echter ook uit de bewoor
dingen van de toenmalige burge
meester D. W. Kastelein dat er een
behoorlijke financiële bijdrage uit de
bevolking moest komen om de rea
lisering van een dergeljjk plan eni
ge kans van slagen te geven.
De bouwkosten van het projekt,
toen, zouden 1,9 miljoen bedragen!
Zou dit haalbaar blijken?
De voorzitter van de Stichting On
dernemers Centrale te Zierikzee
deelde de uitslag van de enquête on
der de burgerij mede. In meerder
heid bleek de voorkeur uit te gaan
naar een zwembad. Het plan van de
combi was echter toen nog onbe
kend. Toch was 23 procent der ge-
enquêteerden toen reeds voor de
verwezenlijking van zwembad én
sporthal. Bij deze vluchtige enquête
werd verder reeds voor f 46.000,- aan
toezeggingen gedaan voor de verwe
zenlijking van een overdekte spórt-
voorziening. Het uitgelegde zaad
bleek kiemkracht te hebben.
Aan het slot van de avond werd
een commissie ingesteld uit de bur
gerij die verder zou nagaan in hoe
verre de burgerij van Schouwen-
Duiveland bereid zou zijn deel te ne
men in dit geweldige projekt. Als
eerste leden werden genoteerd me
vrouw De Jonge-Schot, de heren
Dijkstra, Den Reijèr en Vaarzon-Mo-
rel. Later zou de commissie verder
moeten worden uitgebreid, o.a. met
vertegenwoordigers uit de overige
gemeenten.
Een nieuwe commissie dus. Hoe
zou het deze nieuwe loot aan de
sportboom vergaan? Dit was de
angstige vraag die een ieder zich
stelde. Wat er ook van zij, de erva
ringen uit het recente verleden wa
ren zeker niet bemoedigend.
De aktie „Onderdak"
Snel werd de reeds geformeerde
commissie voltallig gemaakt. Hoop
gevend was daarbij dat ook uit de
overige gemeenten van de regio en
thousiaste, bekwame mensen van
„het eerste uur" bereid werden ge
vonden zitting te nemen in de com
missie.
Het werd goed geoordeeld de com
missie rechtspersoonlijkheid te ver
lenen. Er werd dan ook een stichting
in het leven geroepen. Dit geschiedde
door het passeren van een notariële
akte ten overstaan van notaris Kar-
sten te Zierikzee 13-4-1970: De
Stichting „Sportcentrum Schouwen-
Duiveland" was geboren. Het dage
lijks bestuur van de stichting werd
in handen gelegd van de volgende
personen: F. K. Vos, voorzitter; H.
M. v. d. Post, vice-voorzitter; A. P.
den Reijer. secretaris; G. J. Dijkstra,
penningmeester allen te Zierikzee.
In de voorafgaande periode was
reeds druk vergaderd en koortsach
tig gewerkt. Iedereen was er van
Diep en ondiep bad op één plaatje
gesnapt.
overtuigd dat als het doel bereikt
moest worden de in het leven geroe
pen stichting slechts een kort leven
beschoren mocht zijn. Onder de lei
ding van het dagelijks bestuur werd
in een bijzondere teamgeest hard ge
werkt aan de plannen voor een ak
tie.
Bit was ook wel nodig, want bij de
installatie van de commissie op 13-3
-1970 op het stadhuis van Zierikzee
werd door het gemeentebestuur los
jes uit de hand de opdracht meege
geven: Breng f 500.000,- bijeen in de
vorm van burgerzinlening en/of gif
ten, mogelijk kan dan de sportcom-
binatie werkelijkheid worden.
Naar de mening van vele buiten
staanders werd het weer angstig stil
rond de stichting. Zou hét weer het
oude recept worden? De stichting is
er, maar de" zaak bloedt dood?
Niets was minder waar, het be
stuur meende echter dat dit giganti
sche karwei slechts geklaard kon
wórden met een degelijke, moderne
ëjri -efficiente aanpak.
De aktie
Op vrijdagavond 22 mei 1970 werd
de stilte rondotn de stichting „Sport
centrum "Schouwen-Duiveland" ver
broken. De stichting ontvouwde die
avond de plannën en de voorberei
ding was zo gedegen dat in feite die
zelfde avond de aktie werd gestart.
De- start dus in de race om de vijf
ton onder de naam „Onderdak".
Tweehonderd aktie-pamfletten on
der het motto: „Effe doordouwe,
straks bouwè", werden uitgezet on
der de pers en de vertegenwoordi
gers van verenigingen van geheel
Schouwen-Duiveland.
Tevens waren 2500 geadresseerde
enveloppen aanwezig met als inhoud
een brief aan de burgerij van Schou
wen-Duiveland en een inschrijffor
mulier voor de 4 procent Burgerzin
lening.
Al deze adressen zouden bewerkt
worden via het z.g.n. „mond-op-
mond-beademingssysteem'. Weer
klank werd gevonden bij de vereni
gingen, die bereid bleken met hun
leden op stap te gaan onder de bur
gerij. Raamcirculaires met het ont
worpen vignet en sportfiguren kon
den worden meegenomen. De andere
akties werden toegelicht, nogmaals
werden de kleuren-dia's van de
„wonder-combi" getoond. De stem
ming in de zaal was uitstekend, een
tikkeltje verbaasd over de enorme
hoeveelheid werk die reeds door het
bestuur was verzet. Het werd spoe
dig duidelijk die avond: de sympa
thie voor de aktie „Onderdak" was
gewonnen.
Gepland was dat de aktie in zes
maanden tijd afgerond moest wor
den.
Het verloop
Het werden slopende maanden
voor bestuur en medewerkers. Er
waren nog mensen die triest het
hoofd schudden: Vijf ton bijeen
brengen, en dat onder een bevolking
van 23.000 zielen. Dat was gekken
werk, dat was het ook, alleen gek
ken bezeten van het projekt volbren
gen zulk een,gigantische taak!
De eerste klappen bleken vele
daalders waard te zijn. Luttele da
gen na de start van de aktie kon
reeds een markant resultaat worden
bekend gemaakt: 1 juni 1970 was de
stand der aktie f 103.550,-. De eerste
van de „vijf tonnen' was royaal bin
nen!
Talloze prettige reakties op de ak
ties dreven de werklust van alle me
dewerkers op. Er was een informa
tie-centrum verschenen op het Ha
venplein; speciale „Onderdak"-shirts
werden aan de man 'vrouw) ge
bracht, rommelmarkten werden ten
bate van de aktie gehouden; een gro
te loterij met als hoofdprijs een per
sonen-auto bracht'leven in de brou
werij, er werd met deze loten in de
stad en elders geleurd tot vervelens
toe. Er werden stickers verkocht, tal
loze raambiljetten werden opgehan
gen in heel de regio. Een bijzonder
succes werd ook de drive-in-disko-
theek en de beat-avond. Kortom bin
nen enige dagen, was heel Schou
wen-Duiveland „in" voor de aktie
„Onderdak".
Half juni 1970: de tweede ton was
binnen. Intussen waren 628 brieven
uitgezonden aan „Oud-inwoners van
Schouwen-Duiveland" met een ver
zoek om in te schrijven op de bur
gerzinlening. Hartverwarmend werd
hierop gereageerd. Deze groep van
belangstellenden brachten ruim
f 20.000,_ bijeen.
Eind juni 1970: stand der aktie
f 302.900,-. Géén twee ton meer van
het einddoel verwijderd, zouden ze
het halen was de vraag die velen
zich stelden?
Uiteraard liep het met de inschrij
vingen gedurende de vakantie-peri
ode wat minder snel. Een aantal
medewerkers was met vakantie, bo
vendien waren vele mensen op de te
bezoeken adressen eveneens met va
kantie. Direct echter na de vakantie
periode ging de thermometer-stand
weer met sprongen omhoog.
Op 31 augustus 1970 kon een stand
gemeld worden van f 401.961,78. Er
kon de definitief afgeteld gaan wor
den.
Op 3 november 1970 wordt de
laatste, tussenstand bekend gemaakt.
De totaalstand is dan f 487.262,77 en
er moet dus nog slechts f 12.737,23
bijkomen.
Een ieder vroeg zich nu af: Welk
eindbedrag zal aangeboden kunnen
worden op de avond van slotmani
festatie in de juist tot stand gekomen
ballonloods van de Koninklijke
Zeelandia.
Het werd een grandioos slot, de
eindstreep was gehaald, een trotse
voorzitter bood aan een trotse bur
gervader symbolisch het eindbedrag
van de aktie aan: f 503.310,30.
Ook de specifakatie van dit resul
taat willen we nogmaals aan de ver
getelheid ontrukken:
Brouwershaven f 26.000,
Bruinisse f 1.500,
Duiveland f 24.400,
Middenschouwen f 9.500,
Westerschouwen f 23.750,
Zierikzee f 352.950,
Overige inschrijvingen f 23.800,
Opbrengst akties, loterij
en giften f 37.135,30
Toegezegde gifteij f 4.275,
Algeheel totaal
f 503.310,30
We schreven toen 16 november
1970, birpen het half jaar was het
grote, door velen voor onmogelijk
gehouden, karwei geklaard. Uit de
eindstand bleek tevens dat heel de
regio Schouwen-Duiveland heeft
meegedaan om dit fraaie resultaat te
bereiken. Er waren van groot tot
klein in totaal 1123 inschrijvingen op
de burgerzinlening. Bijzonder was
daarbij ook dat op 16 november 1970
reeds geheel onverplicht f 161.100,
was gestort op de lening en voorts
aan giften en andere baten f 36.750,-
„binnen" was.
Immers in de leningsvoorwaarden
was bepaald dat dc storting op de le
ning eerst behoefde te geschieden op
1 juli 1971 of bij het heien van de
„eerste paal", en zover waren we
nog lang niet.
