Commissaris mr. J. van Aartsen
opende nieuwe rusthuis
ZIERIKZEESClIE NIEUWSBODE Donderdag 20 januari 1972 Nr. 21017
De procedure op deze middag in
tussen was een formele. De voorzit
ter van de N.C.H.B., de heer Schee-
rens droeg het nieuwe „Borrendam-
me" over aan de voorzitter van de
Stichting, die als nieuwe feitelijke
bezitter de commissaris verzocht de
officiële opening te willen verrich
ten.
„De bejaarden"
als eerste spreker, de gelegenheid
aangreep enkele opmerkingen te
maken bij het bejaardenbeleid, dat
impliciet inhoudt het vieren van
een stuk gemeenschapswerk ten
dienste van een bepaalde groep,
„de bejaarden", die overigens een
heterogene samenstelling heeft.
De tehuizen, dit tehuis is speciaal
voor degenen, die moeilijk meer een
eigen zelfstandig leven kunnen lei
den, in tegenstelling met b.v. de be
woners van de (68) bejaardenwonin
gen. Hoogbejaarden en degenen die
het zonder' duidelijk gerichte hulp
niet meer aan kunnen, horen thuis
in „Borrendamme". De heer Schee-
rens keerde zich heftig tegen de
genen, die menen dat verzorgingste
huizen als de onderhavige overbodig
of ondoelmatig zouden zijn. Het te
gendeel is - de praktijk leert het -
het geval. Er steekt een prachtig
stuk maatschappelijk werk in vooi
degenen, die het nodig hebben.
Geesteskind
..Het is moeilijk afscheid te nemen
van een gebouw, dat als eigen gees
teskind zijn bestemming heeft gevon
den", aldus de architect van „Bor
rendamme" prof. ir. Pcnnink. die zei
nogal geworsteld te hebben met dit
projekt. Ook in verband met zoveel
mogelijk behoud van het stads-
silhouet, is de „moeilijke weg" naar
een oplossing gekozen. Prof. Pen-
nink zag een mogelijkheid tot inte
grale opname van hef complex in de
stad en wilde zijn reisgezellen op de
lange weg naar de voltooiing dank
zeggen voor hun medewerking.
ZIERIKZEE, 19-1. Zierikzc»' beeft zijn nieuwe rust
huis „Borrendaninie". Het heeft het al enkele maan
den. Wie een dagwandeling maakt langs de Laan van
St. Hilaire kan het zien „liggen". Wie een avondwan
deling maakt ziet het strak carré van verlichte ramen
en weet: daar staat een groot gehonw. Daar staat een
rusthuis.
Zealand's commissaris, mr. J. van Aartsen, stelde het
voor stad en regio ongebruikelijk chique en royale
gebouw, woensdagmiddag in gebruik met de onthul
ling van een wandplaat van „Ziericzee" en Borren
damme, een meesterfoto van een oude gravure, die
goed oogt op een saillante plaats.
Tevoren had de commissaris op geestige wyze de nieuwste belangrijke
aanwinst voor de bejaarden open gepraat tijdens een bijeenkomst in de
Concertzaal, bezet met bewoners van het huis en „les invite's" (de genodig
den) zoals de Fransen altijd zeggen.
De troefkaart voor de commissaris had deze middag een historisch tintje,
want de hoogste Zeeuwse gezagsdrager was in de geschiedenis gedoken en
wist alles van „Borrendamme", eens een plaatsje aan de Schouwse zuidkust,
wat Zierikzee betreft voor de pak, maar uitgewist door het water, erfvijand
nummer één van deze waterrijke gewesten.
„Het is verheugend dat zoveel
Zeeuwen tot hoge ouderdom komen",
zo vervolgde de commissaris, die on
derlijnde dat Zeeland er op het punt
van de voorzieningen voor de be
jaarden, uitsteekt en dat is - vooral
ook nu, met betrekking tot deze
nieuwe voorziening - een gelukwens
waard, voor de bejaarden, voor hel
stichtingsbestuur en het gemeente
bestuur van Zierikzee", de direktie
van „Borrendamme" en het perso
neel".
Gemeentelijke commissie
Tevoren had wethouder C. Bij de
Vaate, voorzitter van het Stichtings
bestuur, in een lange rede alle „fails
et gestes" van het nieuwe rusthuis
de revue laten passeren. Veel daarin
konden wij aantekenen in een vori
ge week gepubliceerd vóór-artikel
over de ontstaanshistorie van „Bor
rendamme". zodat wij hem hier niet
meer geheel op de voet volgen.
Belangrijk moment in de historie
van het stedelijk bejaardenbeleid
was de instelling van een gemeente
lijke commissie in 1953 (toen al) on
der leiding van de ex-wethouder
A. M. den Boer, die zich belastte
met een onderzoek naar de mogelijk
heden „tot de bouw van een pension
huis voor ouden van dagen".
In de commissie hadden vertegen
woordigers zitting van Zierikzee en
de andere gemeenten op Schouwen-
Duiveland. In 1957 werd contact op
genomen met de heer W. Scheerens,
direkteur van de Stichting Neder
landse Centrale voor Huisvesting van
Bejaarden, toenmaals secretaris van
de Nat. Woningraad.
Een stichtingsbestuur werd ge
vormd (9 leden), waarin vijf leden
van de gemeente Zierikzee zitting
hadden; drie van „Beter Wonen" en
één van de N.C.H.B. (de heer R. van
Ommeren).
De architectenkeus viel op prof. ir
P. H. A. Pennink. De aanbesteding
vond plaats in november 1968; een
jaar later ging de eerste paal de
grond in. Het projekt werd toever
trouwd aan de N.V. Dura en het
complex kreeg de naam „Borren
damme".
Dankwoorden
Rcrbt van jurisdiktie
mand toe en wenste hem spoedig
herstel.
Centrale figuur deze-dag was me
vrouw L. de Kok, de direktrice, die
een aan het ongelofelijke grenzende
hoeveelheid werk heeft verzet in de
achterliggende inrichtingsperiode
van het huis, waarvan de eerste be
woners arriveerden op 1 november
1971. Op 3 december waren alle ka
mers bewoond.
De voorzitter zette mevrouw De
Kok figuurlijk in een spotje en bood
haar - onder warm applaus van de
aanwezigen - een gouden sierraad
aan.
„Tot de bewoners: „Zowel in het
tehuis als in het eigen woninkje kan
men samenzijn met velen of weini
gen al naar gelang men verkiest;
men blijft deel uitmaken van de ge
meenschap. Bewoners van „Borren
damme" het ga u goed".
Goede sfeer
Burgemeester Th. H. de Meester
betrad een „kaal veld", zoveel gras
was er voor zijn voeten weggemaaid.
Hij onderstreepte nog eens de ge
meentelijke initiatieven, die - samen
met het aandeel van „Beter Wonen"
werden gekanaliseerd in de stichting
Algemene Bejaardenhuisvesting- en
Verzorging Zierikzee. De lange duur
van de voorbereidingen zag de bur
gemeester niet persé als een nadeel
want het kan de kwaliteit van het
geheel ten goede komen. De inbreng
werd gememoreerd van de gemeen
telijke vertegenwoordigers, de wet
houders, de raadsleden, de woning
bouwvereniging.
De heer De Meester had al een in
druk kunnen krijgen van de goede
sfeer in het tehuis en wist dat me
vrouw De Kok er voor zal zorgen dat
de bewoners zich hier echt thuis
voelen.
De commissaris verrichtte in de
hal de officiële handeling en brachi
daarna een dronk uit op de nieuwe
aanwinst voor stad en regio in aan
wezigheid van b. en w.-colleges van
gemeenten in de regio, direktrices en
bestuursleden van andere rusthui
zen, artsen en talrijke anderen, die
het gewoon „zagen zitten" op deze
opbeurende middag.
In de royale recreatiezaal sprak
namens „Beter Wonen" de heer M.
C. Verheijen, die nog eens enkele
plaatsen in de binnenstad noemde,
waar - er werd eens aan gedacht -
mogelijkerwijs het rusthuis gebouwd
zou kunnen zijn.
Wie een vergelijking trekt met
hetgeen ruimtelijk thans tot stand is
gekomen, zal begrip hebben voor de
onmogelijkheid van de binnensteedse
oplossing.
Namens de woningbouwvereniging
bood hij een fraai aquarium aan,
dat in één der hoeken van de zaai
reeds een plaats heeft gevonden.
Door het bouwbedrijf' N.V. Dura
werd een vlaggeinast aangeboden.
Fotopaneel
De voorzitter van „Deltafoto", de
heer O. Bergsma had een speciale
verrassing, n.l. een fotopaneel van
Zierikzee. Een reeds aanwezig pa
neel werd onthuld door de dames
Coriy Kloet en Ria Flikweert, ter
wijl de heer Bergsma - met toezeg
ging van de completerende foto's -
een plaat aanbood van de witte
brug.
Met het verwijderen van een gordijn,
kwam de Zierikzee-Borrendumme
foto te voorschijn. Zeelands commis
saris J. van Aartsen had het rust
huis „Borrendamme" officieel ge
opend.
Prof. Pennink deed mededeling
van het kunstwerk, dat bij de in
gang van het rusthuis zal worden
geplaatst. Als gemeld is het ontwerp
van een Amsterdamse, die zowel ab-
strakt als figuratief werkt. Laatste
spreker was een vertegenwoordiger
van Electrolux.
De voorzitter de heer Bij de Vaate
- het was een drukke dag voor hem
- beantwoordde de sprekers en
dankte voor de aangeboden geschen
ken.
Deze praat- en (geef)-receptie ken
merkte zich door een ongedwongen
sfeer. Als het typisch mag heten
voor die in het rusthuis in het alge
meen, zal het in „Borrendamme"
„waarachtig wel gaan".
LONDEN. Oud-premier Garfield
Todd en zijn dochter Judith zijn in
het belang van de openbare orde in
..preventieve hechtenis" genomen.
Zij zijn niet aangehouden wegens hun
openlijk kenbaar gemaakte afkeuring
van de vredesregeling met Engeland.
De aanwezigen werden hierna met
bussen vervoerd naar „Borrendam
me", dat er uiteraard netjes opge
poetst bij stond en waar alles en ie
dereen gereed stond voor een gast
vrije ontvangst.
De commissaris aan het woord in de Concertzaal, vlak naast het geschenk
van de bejaardende „Borrendamme'-vlag. die tijdens een dinsdagavond
gehouden plechtigheid werd overhandigd. Dominerend element in het zijden
dundoek is het u-apen van Borrendamme dat nog zal worden ingebordnurd.
De bij de vlag behorende versierselen zijn van goudgalon.
Na diens toespraak een gul dank
woord van de voorzitter aan het
adres van mr Van Aartsen. en in
hem het. provinciaal bestuur en de
commissie van advies G.S. Een
dankwoord ook aan de direktie voor
de Volkshuisvesting en de Bouwnij
verheid in Zeeland en de N.C.H.B.,
voorop de heer Scheerens en diens
medewerkers. Veel waardering aan
het adres van prof Pennink, die on
danks opgelegde versobering in het
ontwerp voor gebouw en woningen
hoge eisen handhaafde. In de dank
werden prof. Pennink's medewerkers
betrokken en het bouwbedrijf N.V.
Dura te Rotterdam. Verder: onder
aannemers, tuinarchitect en de tuin
aannemer. Een speciaal dankwoord
ontving de beeldhouwster Ingeborg
Hobbelman te Amsterdam, die een
(abstrakt) kunstwerk maakt voor de
hoofdingang van het gebouw; een
ontwerp waarvan in de recreatiezaal
van het huis, later aller belangstel
ling trok.
De heer Bij de Vaate had een lan
ge rij „bedankjes". „Beter Wonen"
paste er heel bijzonder in en de
vroegere en zittende bestuursleden
van de stichting, inzonderheid de se
cretaris de heer J. Coumou, die -
door verblijf in het ziekenhuis - de
ze middag niet aanwezig kon zijn.
De voorzitter zegde hem een fruit
Misschicn waren deze specimn van
autoritei tel ij ke scherts symptoma
tisch voor het bijzondere sfeertje
van deze „Borrendamme"-dag, dat
veel later - maar stromen praatwa-
ter waren toen al neergekletterd -
zich onder het genot van een al of
niet pittig drankje, in de rovale re
creatiezaal (men voelt zich een beet
je in Hilton) voortzette.
In 1303 kreeg Zierikzee recht van
jurisdiktie over Borrendamme en dat
was een gunst die alles te maken
had met het moedig gedrag van de
stad, tijdens het Vlaams bcieg. In
1468 bezocht Karei de Stoute Bor
rendamme. maar kwam niet naar
Zierikzee, want daar heerste de
pest.
Nu dan is op specifieke wyze
„Borrendamme" herrezen, een tehuis
met plaats voor 71 alleenstaanden en
9 echtparen. Bfj het totaal-complex
voegen zich 68 bejaardenwoningen
en deze voorziening voldoet echt
wel aan een behoefte, gelet op de
cijfers.
Een schare lieftallige bejaardenverzorgsters was in de weer om te assisteren
bij het laven der gasten en bij de lekkere „hapjens".
Bij het betreden van Mondragon voor de Concertzaal-bijeenkomst kreeg
mevr. Van Aartsen-Stap door een bejaarde inwoonster van Borrendamme
een ruiker bloemen aangeboden. Geheel rechts mevr, L. de Kok, direktrice
van het nieuwe rusthuis.
Koudekerke was er eenmaal ook,
memoreerde de commissaris en Bor
rendamme „dus"; zo belangrijk in de
tweede helft van de 15e eeuw en de
16e eeuw, dat het belastingvrijdom
kreeg. Mr. Van Aartsen: „ik moet er
niet aan denken dat het in Zierikzee
nog zo zou zijn".
In 1297 al wordt Borrendamme
voor het eerst genoemd. Een veer
naar Noord-Beveland werd in leon
gegeven door Graaf Jan I en allen
die in 's graven dienst waren, had
den vrijdom wat betreft de veerta-
rieven en - met enige historische
goochelarij - concludeerde de com
missaris daaruit, dat de vrijdom van
brugtarief voor de commissaris, nog
van dit oude recht afstamt. Zierik-
zees' eerste burger de heer Th. I-I.
de Meester haakte later op deze his
torisch pikante opmerking in, met
de verzuchting wel te wensen, dat
alle burgemeesters van Schouwen-
Duiveland nog in 's graven dienst
waren.
Als het landelijk bejaardenpercen
tage 10 is, bedraagt het voor Schou-
wen-Duiveland 15,3, een flink stuk
boven het landelijk gemiddelde, het
geen trouwens geldt voor geheel
Zeeland.