«winteRS van toen
Onafhankelijkheidsfeest
gevierd in 1922
M VIER
JAARGETIJDEN
Schouwen-Duiveland
in 1971
ZIEKIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrtfdag 31 december 1971 Nr. 21006
Niet louter juichtonen over
Schouwen-Duiveland op deze dag,
zij het dat stad en regio toch nog
op redelijk bevredigende wijze
door het moeilijke jaar 1971 zijn
heengekomen. Op andere jaren
konden verschillende bedenkelijke
aantekeningen echter voor een
deel achterwege blijven. Thans
moet men ze aanbrengen om het
beeld te schetsen van de situatie
bij het afscheid van het oude en
liet begin van het nieuwe jaar.
Met de landbouw is het nog
lang geen veilige zaak. Een voor
aanstaand landbouwer heeft nog
deze maand op een vergadering
een beetje mismoedig gezegd: „op
het land kun je niet veel meer ver
dienen". Schouwen-Duiveland ech
ter is nog grotendeels agrarisch
getekend en dan komt tegenslag
in deze sector wel flink aan.
De wat trieste tegenstelling:
overvloedige oogst en slechte prij
zen is er in het verleden al meer
geweest. Er is ook nu weer sprake
van en vooral de spekulatieve ge
wassen - aardappelen en uien -
zijn hard tegengevallen: „Zuinig
heid en wijs beleid" zullen nodig
zijn om in de landbouw - we ge
bruiken het beeld hier gemakkelijk
- „het huisje bij het schuurtje" te
houden.
In de fruitteelt zijn er wellicht
symptomen, dat het allerergste
voorbij is, gelet op wat steviger
prijzen later in de afzetperiode,
maar liet is toch de vraag of dit
het jaar van de gebleven kwekers
zal kunnen goed maken.
In tegenstelling hiermede staat
de veeteelt waarbij de omstandig
heden gunstiger waren en menige
ex-veeboer, die zijn bedrijf likwi-
deerde, zal - als zijn persoonlijke
omstandigheden er tenminste naar
zijn - met enige spijt aan zijn des
tijds genomen besluit hebben ge
dacht. Nog merkwaardiger in deze
tijd van neergang is het „herstel
van het ei". In het verleden zaten
de pluimveehouders zo spreek
woordelijk in de foute hoek, dat
de verbetering in deze sector niet
onvermeld mag blijven.
Gunstig was ook het toerisme,
mateloos bevorderd door één van
de droogste jaren van de eeuw.
annex een warme zomer, die het
buitenleven niet weinig stimuleer
de. Hetzelfde toerisme brengt ech
ter ook hier zijn problemen mee:
snelle slijtage van de wegen, wa
ter- en milieuverontreiniging, zor
gen om het behoud van de natuur
gebieden. die steeds meer in druk
ker wordende lokaties komen te
liggen.
Een min-punt helaas voor - met
name - de Bruimsser schelpdieren -
visserij, niet weinig benadeeld
door sluiting van het Brouwersha-
vense Gat, op zich één der opmer
kelijkste gebeurtenissen van het
jaar. „Bru" poogde nog wel dapper
aan de levering te komen, maar
moest het verliezen van anderen,
die nog niet onmiddellijk met het
tere probleem van de afsnijding
werden geeon fronteerd
Er is dus wel bet een en ander
aan de hand op Schouwen-Duive
land, al staan er ook grote 1971-
winstpunten tegenover. Er is druk
aan de infrastruktuur gesleuteld en
dat bleef niet zonder resultaat:
scholen, vakantiehuizen, wonin
gen, rusthuizen, postkantoren en
een bijna voltooid projekt van al
lure: een zwembad/sporthal-com-
binatie. Niet onbelangrijk voor een
streek, waar men zich ooit mas
saler zal vestigen en die dus ook
in dit opzicht werfkracht moet
hebben.
Een roep om minstens meer or
ganisatorische eenheid en grotere
en hechtere samenwerkingsverban
den werd ook vernomen. Gezien
in het licht van bedoelde en te
verwachten ontwikkelingen is dit
ook wel broodnodig.
Moge 1972 - het kan op deze
plaats niet meer dan een wens
zijn - getuige zijn van een zowel
geestelijke als materiële bloei en
moge niet versagen de wil, ook bij
tegenwind, een rechte koers te
houden.
Het meest opmerkelijke van 1971 is
geweest dat na een lange reeks van
natte jaren, dit jaar over heel Ne
derland gemiddeld 137 mm minder
neerslag is gevallen dan normaal. In
De Bilt was dit zelfs 185 mm minder.
Hierdoor is 1971 toegevoegd aan de
groep vijf droogste jaren die tot nu
toe in deze eeuw zijn waargenomen.
Eindelijk weer eens een zonnig jaar
met 51 meer zon-uren dan normaal
in De Bilt gemeten. Verleden jaar
hadden wij 85 uur beneden het ge
middelde.
Vreemd wintertje
Het was een vreemd wintertje, zoals
uit de volgende details blijkt. Een
nieuw record kon in de annalen van
De Bilt worden opgetekend: 16 sep
tember eerste vorstdag en wel 4
graden in Winterswijk. Het noorden
werd verrast met een witte Kerst,
dat gevolgd werd door een vorstpe
riode. die in de Nieuwjaarsnacht met
21 graden C. te Eelde een diepte
punt bereikte. Dit was de koudste
jaarwisseling sinds 1923.
De maand maart maakte een bar
koude entree. Op 7 maart vroor het
in Wageningen bijna 19 graden. Hoe
wel de vorst na de achtste weinig
meer te betekenen had, werd het
toch een veel te koude maand maart.
Veel zon-uren
De zomer, die in 1970 zo bijzonder
zonnig en warm met juni op gang
kwam, kreeg nu een juni die bij
zonder koud en onaangenaam bleef,
tot verdriet van vele vroege vakan
tiegangers. Vooral de periode van 11
tot 20 juni was veel te koud. Op 15
juni werd in De Bilt een maximum
van 9.9 graden C. gemeten. Dat is
na 2 juni 1953 de koudste junidag
van deze eeuw. Juli ging het wat
beter doen. Een record sterk hoge-
drukgebied van 775 mm op 7 juli,
was hier mede de oorzaak van.
De Bilt werd dit jaar verblijd met
249 zon-uren, tegen normaal 199.
Gouden herfst
Over de herfst dit jaar niets dan
goeds. Evenals juli scheen ook sep
tember naar een droogterecord te
streven. Op de 25ste viel de eerste
regenbui. De temperatuur was ech
ter niet zo daverend. De grootste af
wijking was de record vroege vorst-
datum, namelijk 4 graden vorst in
Winterswijk. Voor het eerst weer
waargenomen sinds 120 jaar.
Oktober sprong er uit door de zeer
vele mooie zachte herfstdagen, met
slechts op 8 a 9 dagen wat neerslag,
normaal is dit 20 dagen.
Hoe in 1972?
Een besneeuwd Serooskerke in 1905. Het plaatje heeft al
eerder in do kolommen gestaanmaar past zo volmaakt in
deze serie van witte drie", dat de doublure bij voorbaat
ge-cxcuserrd lijkt. Een verstild winters Schouws dorps
gezichtdestijds met de platcncamera scherp geschoten.
Men denkt bijna aan een schilderij, van een copyistdie
minutieus schilderde naar de natuurmaar in zijn weer
gave toch ren mysterieus clement invoegde. Het is maar
een vergelijking, want dc plaat is gewoon een prentbrief
kaart. 7ij het een die sterke gevoelens oproept aan al die
achterliggende winterseizoenen; de ongrijpbaar vele.
Sneeuw heeft altijd tot de romantische verbeelding van
de mensen en zeker van de fotografen gesprokenal is het
witte wintergoedje" wellicht evenveel verwenst als gepre
zen. Een plaatje hier uit de meeuwrijke winter van 1910:
de Touwbaan te Zierikzee, een bijzonder fraai prentje met
links de berm flankerende, witbepoederde bomen en rechts
clc flank van hei Slingerbos in zijn toenmalige vorm. Links
trouwens als enig gebouw de toenmalige woning van
notaris Korteweg, thans pastorie der Hervormde Gemeen
te. Het plaatje weerspiegelt niet de hardheidmaar de
innigheid van de winter. Een besneeuwde Zierikzeese
laan met een eenzame, in het zwart geklede, wandelaar.
Het spreekt tot de verbeelding op de laatste dag van
alweer een jaar.
Van niet minder kwaliteit is het wlntergezicht van de
Markt te Oosterland. De foto is hoogstwaarschijnlijk in
dezelfde winter genomen, als de bovenste plaat. Midden
op de achtergrond het toenmalige Dorpshuis, dat helaas
nog maar kort geleden is afgebroken. Men ziet op deze
foto wat er mee teloor is gegaan
Door zijn zwart-wit-tekening en zijn prachtige grijs-nuan
cering, heeft deze prentbriefkaart zich geschaard onder
de gelukte toppersvan de toenmalige platcncamera. Dc
jongen met „broertje" in dc slede, is een juweel van een
voorgrondbreker; hel geheel herinnert aan een schilderij
van de Vlaamse primitieven. Nog eens: het spreekt tot dc
verbeelding op de laatste dag van alweer-een jaar.
ZIERIKZEE, 30-12. In 1922 vierde
Schouwen-Duiveland het 350-jarig
onafhankelükheidsfeest. In dit op
zicht mag men er - straks het nieu
we jaar ingaande - vijftig bijtellen
en is 1972 het jaar van de 400-jarige
vaderlandse onafhankelijkheid; 1572-
1922-1972.
Het is wel zeer de vraag of er het
komend jaar „zoveel aangedaan" zal
worden, als in het feestelijk 1922,
toen ook op Schouwen-Duiveland
alle remmen werden losgegooid. Het
feest werd in de maand juni gevierd
en Zierikzee zag een prachtige his
torische optocht, bestaande uit en
kele onderdelen, waaraan de herin
nering bij ouderen nog niet is ver
flauwd. Zo was er een hooggetuigd
16e eeuws oorlogsschip „De Stadt
Zierickzee"; er was een praalwagen
met de legende van Wcstenschou-
wen. Door het roven der „meer
vrouw" bleef alleen de toren bestaan
en die toren vond men dan ook terug
op de wagen, die de stoet van toen
domineerde.
'Aankomst Geuzcnvloot
Tn de optocht tijdens het Geuzen-
feest (met herinnering uiteraard aan
Den Briel), was ook een fraaie praal
wagen van de visserij en nog talrijke
andere. Er was een stoet, die de
aankomst van dc Geuzenvloot ver
beeldde. De herauten kwamen door
de Zuidhavenpoort naar binnen.
Verbeeld was verder de overgave
van de stad door burgemeester Ja
cob Jzn. Boeye aan Dc Rijck. dc ad
miraal der Geuzen.
Een speciale feestcommissie had
het feest voorbereid. Hierin hadden
zitting: mr. A. J. F. Fokker van
Cayenstein van Rengerskerke (bur
gemeester), J. A. Biermasz, J. E. van
den Broek. A. Timmerman Cz., me-
rouw Fokker, en dc heren L. Doc-
lemen. H. H. Heimbacb. J. J. Cock
en J. Ideler.
Vooral de dames hadden het heel
fijn op dit feest. Ze waren (net als in
1949) in fraai historische costuum-
pjes gestoken en hadden - gelet op
de foto - uitbundige pref
