duo \\m jr were kwamen vr Joods dniiiiii in ilc vesting KERK EN WERELD Bijzonöepheöen Ronö keest Kersttips zibkikzeesche nieuwsbode Vrijdag 24 december 1971 Nr. 21002 Religieuze beslotenheid maakt plaats'voor kritische houding Rondom het kerstgebeuren, zoals dat in de bijbel wordt verteld en elk jaar opnieuw weer wordt gelezen, komt de naam Herodes tweemaal voor. Eerst als de naam van de wan trouwende koning, die de drie wijzen uit het oosten ontving die hem de weg naar het pas geboren Christuskind kwamen vragen. En ook als de wrede koning die de kindermoord van Bethlehem beval om te voorkomen dat dit pasgeboren kind hem als Koning der Jo den van de troon zou stoten. Deze Herodes behoorde tot het vorstengeslacht dat al 125 jaar veer de geboorte van Christus van zich liet spreken. Tijdens de Romeinse over heersing van het Heilige Land werden zij door de Romeinen gehandhaafd als koningen. De geschiedenis van de Herodes- dynastie valt voor een groot deel samen met de politieke geschiedenis van Palestina in de periode rondom de geboor te van Christus. ii min Ecu vorstengeslacht wordt elk jaar met Kerstmis genoemd De vermaarde Duitse theoloog Dietrich Bonhocffer, die in de oorlog door de Nazi's werd vermoord, heeft eens verkondigd dat geloof de gehoorzaam heid is aan de rechtvaardigheid. Een christendom dat al leen ma ar religieus wil zijn en voorbij gaat aan het onrecht in de samenleving predikt een reli gieuze leugen. Dc kerk moet zich niet opsluiten in een kleine gewijde kring, maar één proberen te zijn met alle mensen. Bonhoeffer wist waarover hij sprak. Hij ervaarde gruwelen van het na- tionaal-socialismc aan den lijve maar moest konstatcren dat vele kerkelijke leiders zich conformeerden aan dc Nazi-machthebber. Bonnhoeffer heeft hiertegen geprotesteerd. Hij was niet de enige die zich heeft verzet tegen verstarring van de kerk en zijn leiders. Niet alleen nu, maar in alle tijden hebben enkelingen of groepen zich afgezet tegen een kerk. die de ongerech tigheid in de samenleving niet fel genoeg bestreed. Kerk staat nu midden in de wereld Wereldse machthebbers hebben de - godsdienst vaak gebruikt -{misbruikt-) om aan hun machtsstreven een christelijk tintje te geven. Maar nimmer brachten zij de'vrede en dc gerechtigheid, die ons ill het Evange lie worden beloofd. Toen gedurende de eerste eeuwen van de christelijke jaartelling het christendom zich onder de bevolking van het machtige Romeinse rijk ver breidde, grepen de keizers deze nieuwe godsdienst aan als een wel kome mogelijkheid om hun macht te bestendigen. Het christendom leek het ideale middel te zijn om weer stand te bieden tegen de ontbinden de krachten, die het bestaan van het Romeinse rijk in toenemende mate bedreigden. Het christendom wordt als het ware de officiële staatsreligie, die de heersende machten in het za del moet houden. Maar de gerechtigheid, die de oude profeten hadden verkondigd en waarvan de eerste christenen hadden gedroomd, zou niet zegevieren. Ook niet. toen de kerk de taak van de oude rijksreligie overnam. Want ook de kerk deinsde niet terug voor on gerechtigheid (de geschiedenis is rijk aan voorbeelden hiervan) en likte maar al te vaak de handen van de wereldse machtshebbers, die re geerden bij de gratie van een kleine, elitaire groep en de rest van het volk onderdrukten. Protesten Potesten tegen een kerk. die haar leidende beginselen verwaarloost door zich in religieuze beslotenheid uf te wenden van het onrecht in do wereld behoren tot de verschijnse len van onze tijd. Maar niet alléén van onze tijd. In feite hebben die protesten altijd geholpen, zolang het christendom bestaat. Zo klonken ook vijftien eeuwen terug al. En dege nen die het felst protesteerden, wa ren de kloosterlingen. De monniken richtten zich dikwijls tegen de ge vestigde orde van staat en kerk. Zij zonderden zich af van dc wereld om direkte aansluiting te zoeken bij Christus, hetgeen in dc gewone we reld niet meer mogelijk was. Er ont stonden ook sekten, die zich keerden tegen de Moederkerk en prompt uit gestoten werden. De kerkhervorming, beginnende met Johannes Hus maar pas later door Luthcr. Calvijn en Zwingli ge realiseerd. was ook oen profesfbe- Kaarsvet op stof kunt u het beste verwijderen door de stof lussen twee lopen grauw papier te leggen en dan mei een warrite bout strijken. Telkens een schone plek ran het papier nemen. Kaarsvet op hout moet worden afgekrabd, maar wel heel voorzichtig Om al dit ongemak rnn plekken door afdruipend knars- vet Ie voorkomen, gebruikt u het beste een bobèche. Dit is een bijna plat metalen of glazen schoteltje met een gat in het midden dat op de kandelaar rtist en waar de kaars precies in past. weging. De kerkhervormers kwamen in opstand tegen de officiële kerk, die de ongerechtigheid in de wereld niet energiek genoeg had bestreden en zich meermalen had laten gebrui ken door de wereldlijke machten. Ma aj- -ai s~ de -b er vox-rningsbe weg i ng zich heeft doorgezet, herhaalt het proces zich. Vaak vervallen de pro testanten in dezelfde patronen, die zij in de rooms-katholieken hadden be streden. Er ontstonden protestantse staatskerken, die het op een ak koordje gooiden met de heersende machten. In Nederland bijvoorbeeld was de Hervormde Kerk lange tijd staats kerk en de Rooms-Katholieken wer den toen op alle mogelijke punten gediskrimineerd. Niet afzijdig Het geloof als gehoorzaamheid aan het gebod van de gerechtigheid en de barmhartigheid? Ook in onze tijd wortd tegen dit gebod voortdu rend gezondigd, ook soms door de kerken. Terwijl vele kerken zich in spannen om de rassëngelijkheid te prediken, blijven de Zuidafrikaanse kerken verkondigen dat de rassen scheiding nu juist Gods Wil is. Toch is er vergeleken met een jaar of vijftig geleden veel veranderd, ze ker ook wat betreft dc houding van de kerken in Nederland. In de jaren 194Ó-1945 hebben de kerken zich niet geconformeerd aan het toenmalige gezag maar integendeel een afwij zende houding aangenomen tegen het nazi-bewind. En in vrijwel alle kerken is nu het besef levendig ge worden. dat de kerk midden in de wereld staat en zich dus ook niet van het wereldgebeuren kan afsluiten. Een christendom dat alleen en uit sluitend religieus kan zijn. heeft geen toekomst meer. De tijd is voor bij dat predikanten en priesters, ge confronteerd met menselijke misère en sociale en politieke misstanden, dc mensen konden afschepen met de belofte dat een zalig Hiernamaals al le aardse ellende en ongerechtigheid wel weer goed zou maken. Binnen de kerkelijke groeperingen heerst overigens nog veel menings verschil over allerlei kwesties. Ak- tueel is bijvoorbeeld dc vraag of de kerk zich afzijdig van de politiek moet houden. Veel menselijk leed cn veel ongerechtigheid wortelt in strukturele problemen, die via poli tieke beslissingen lot een oplossing moeten worden gebracht. Dc vraag welke houding de kerken hier moe ten innemen zal de komende jaren ongetwijfeld nog aan aktualiteil winnen. Een dazen fles. vaas of bokaal vol glinsterende kerstballen en kerstballeljes is een bijzonder aardige kerstversiering. Versier niet alleen uw woonkamer •met demtegroen. Hang ook eens een tak in de gang .of een lak met cru paar gtinsterballen er aan, aan de trapleuning. Een eenvoudige versiering aan dc voordeur is ook weer eens iels anders, 'i Staat vriendelijk en uitnodigend. Week kaarsvet van metaal af in kokend water. Ga vooral niet krabben met een scherp voorwerp. U zult dan zeker kras sen maken. Drama van de Zeloten Daarvóór was echter een periode van strijd geweest. Daaraan herin nert Massada, een burcht en laatste bolwerk van een aantal Joden, die daar hun laatste strijd streden. Een dramatische periode van het Joodse volk - uit wiens midden het Christus kind werd geboren. Het epos van Masada is het verhaal van de onder gang van een groep van 900 Zeloten in die vesting aan de oevers van de Dode Zee. Het is professor Zwi Zwablowsky van de Hebreeuwse universiteit van Jeruzalem die in uitstekend Nedex-- lands zegt; ..Toen deze Zeloten, na jarenlange omzwex-vingen in de woestijn van Judea. achtex-volgd door de Romeinse legerscharen, zich enkele tientallen jaren na de ge boorte van Christus terugtrokken op Masada. de vroegere vesting van He rodes. bleef er na een maandenlang beleg voor hen slechts de keus tus sen slavernij of dood. Ze kozen het laatste". Laatste bolwerk Pus enkele jaren geleden is de wa re omvang van dit dx-ama bekend ge worden uit de vondsten, die de ai*- cheoloog Yigael Yadin in 1963 bij het blootleggen van de resten van Ma sada deed. Yadin beschreef dit gigan tische werk in zijn boek ..Masada. Herodes' burcht en laatste bolwerk der Joden", welk boek onlangs ook in een Nederlandse vertaling ver scheen. Yigael Yadin. onlangs in Ne derland, zegt: ..Talrijke personen, or ganisaties en wetenschappelijke in stellingen namen deel aan de uitge bloeide oiganisatie van de Massada expeditie". In het boek wordt steeds gewag gemaakt van uitgebreide hulp die het Isx-aëlische leger hierbij verleende. Professor Zwablowsky heeft een stu die gemaakt van de strijd die de Ze loten tegen de Romeinen streden. „Die strijd van eeuwen terug is nu Verdediging Het kerstfeest werd niet altijd op 25 december gevierd, maar pas sinds de vierde eeuw. Het staat niet vast dat Christus op 25 december werd geboren. Het kerstfeest werd op 25 december gesteld, ter kerstening van het hei dens feest van de onovex-winnelij- ke zon. Dc helft van onze aarde viert het kerstfeest niet in de Winter, maar In het hartje van de zomer, dat is hét zuidelijk halfrond. Ilrt gebruik van huist is reeds zeer oud. de Romeinen gebruikten het reeds bij de viering van hun fees ten tei ere van de stad Saturnus. Onze kerstboom is geen denneboom, maar c<*n spar. en wel een fijn- spar. Dat jonge meisjes onder de mistletoe gekust mogen worden dateert uit vroegre tijden .toen men geloofde dat dc maretak in bewaring ge geven was aan de godin van do liefde. De kerstboom kwam het eerst in zwang in de Elzas in het begin van de 17de eeuw. Als voorloper van dc kerstboom wor den beschouwd de groen geverfde houten pyramidevormige stellages welke in het midden van de vorige eeuw nog verkocht werden op de kerstmarkt in Berlijn. Dc mistletoe is geen Engelse import, maar dc oernederlandse maretak. In Twente 1» het gebruikelijk om streeks dc kerstdagen op de midwin terhoorns te blazen. Uit Zweden stamt het gebruik kaar sen aan de takken van de kei-st- boom te bevestigen. In 1825 gaf een Duitse tekenaar ge stalte aan 't kerstmannetje. In Zweden worden tijdens dc kerst dagen bokken, gemaak van stro in huis neergezet; terwijl in dat land het ook gebruikelijk is niet alleen kaarsen in de kerstboom te beves tigen. maar ze ook op het hoofd te diagen. In Noord-Amcrika geloven de kinde ren dat het kerstmannetje Sinter klaas heet en met cadeautjes door de schoorsteen binnenkomt. Aan kinderen die op kerstmis gebo ren werden, schreef men volgens het volksgeloof de gave van voor spelling toe. een symbool van Joods heroïsme, van het vechten tot de dood. Het gx-a- ven op Masada is voor veel Israëli sche jongeren een belangrijk mo ment geweest in hun jonge leven. Ze gaan er ook veel naar toe. Het spreekt tot de verbeelding. Ook uit alle delen van de wereld kwamen jongeren toegestroomd om te helpen bij de opgravingen. Niet alleen Jo den. Het lijkt wel alsof velen hebben gewacht op iets, dat de moeite waard was om er ontberingen voor te lijden. En ontberingen waren er. Stof en hitte overdag. Felle koude 's nachts". Militaire operatie Die Masada-expeditie moest wor den vooxhereid als een militaii-e ope ratie. In slechts twee seizoenen moes ten de opgravingen voltooid worden. Aanvoerlijnen moesten worden aan gebracht, wegen gebouwd, water en elektriciteit aangelegd, een kamp worden opgezet en verbonden met een kabelbaan en telefoon. De aan meldingen om hieraan mee te doen waren vele. „Zij allen kwamen! Een grote groep werkers was nodig. Dui zend enuit alle lagen van de maat schappij en over de hele wereld smeekten om het voorrecht onbetaald twee weken zware ax-beid te vemch- ten onder de rneest primitieve om standigheden", zegt professor Zwi Zwablowsky. Velen zijn van mening, dat Israël Masada heeft gemaakt tot een-sym bool van standvastigheid en opoffe- ring. Hoe sterk dit ervaren wordt blijkt wel uit de kreet in het Isx-aël van vandaag: Masada zal niet op nieuw vallen. Laatste uur De Joodse geschieclschx-ijver uit die lijd, Flavius Josephus bericht; „Toen de hele muur in vlammen stond keex-den de Romeinen vei*heugd te rug in hun kamp, vastbesloten bij het aanbreken van de dag de vijand aan te vallen". Die nacht overdacht Eliëzer Ben Jaïr de hopeloze situatie. De alterna tieven wax-en: óvex-gave of dood. Eli ëzer kwam tot de slotsom dat een roemrijke dood te verkiezen viel bo ven een eerloos leven. Het zou van grootheid getuigen het idee te ver werpen om na het vex'lies van de vrijheid te blijven leven. Liever dan slaven van hun belegeraars te wor den sloegen toen de vex-dedigex-s - 960 mannen, vx-ouwen en kinderen - de hand aan zichzelf. Toen de Romeinen de volgende ochtend de hoge rotsen betraden was er alom de stilte van de dood. Ten slotte kwamen er twee vx-ouwen te- voorschijn. Zij hadden als enigen het plan van Eliëzer afgewezen en zich vex-scholen. Wel vertelden zij dat Eliëzer B enJaïr's laatste woorden wax-en: „Kom! Terwijl onze handen nog vrij zijn en een zwaax-d kunnen vasthouden, laten zij een edele dienst tien eeuwen nadat het is voorgeval len- van dit epos. Scherven die als „distributiebonnen' dienst hebben ge daan en scherven die als „lol" heb- bexi gediend. Er is een schoentje op- gegraven en ijzex-en pijlpunten. Hel is huiveringwekkend bewijsmateri- aal dat getuigt van de laatste ui-en van de Zeloten. Men vond kostbare handschriften en zeldzame munten uit de periode van de opstand. In de tijd x-ond kerstmis, waarin de figuur van Herodes steeds weer opnieuw opduikt, is het goed te we ten, dat in zijn laatste vesting, die hij tx-ouweloos verliet, de strijd tegen de Romeinen een heldhaftig eixrde vond. Ds Israëlische ambassadeur in Ne- dei'land zegt „Voor de jonge Isx-aëli's van vandaag is Masada een symbool gewox*den van de vastbeslotenheid van hun natie liever te sterven dan he tland van hun vaderen op te ge ven. Een pelgrimage naar Masada beschouwen zij als een dui'e plicht. Zolang zij leven zal Masada niet op nieuw vallen". En dat Masada ligt in het land waar Christus geboi-en werd. Dat Masada bestond al toen ex- een bevel uitging van keizer Augus tus, dat een ieder geteld moest wor den. Dat Masada bestond al toen de Wat nu is de geschiedenis van Ma sada? Waarom spx*eekt het zo tot de verbeelding van velen? Het is Yigael Yadin zelf die het antwoord op die vragen geeft. „In de eex-ste eeuw van de chris telijke jaartelling was Palestina be zet door de Romeinen In het jaar 66 laaide de vex-zetsstrijd van de Joden weer op. Vier jaar werd vex-bittei-d gevochten en steeds weer moesten de Romeinen nieuwe legioenen naar het land ovex-bx-engen. Eerst in het jaar 70 veroverde Titus de stad Jei-uzalem. Hij liet de' stad plunderen, de tem pel verwoesten en velen van hen, die het overleefd hadden, uit het land vehdrijven. Een uniek afgelegen steunpunt hield stand, Masada. In het jaar 72 besloot Flavius Sil- va, de bevelhebber van het tiende Romeinse legioen, de verzetshaard uit te roeien. Hij max-cheei-de de woestijn door met een legioen en-een aantal hulptroepen, met duizenden krijgsgevangenen die water, hout en proviand moesten sjouwen. De Joden onder bevel van Eliëzer Ben Jaïr, bex-eidden zich voor op een verdedi- ging van de rots. Na een vergeefse poging de vesting te bestormen scha kelde Silva over op een langdurige belegering. Hij liet zijn mensen een aantal kampen - de sporen hiervan zijn nog te zien - en een hele ommu ring aanleggen. In allerijl bouwden de Joodse verdedigei*s een „binnen muur". die bestond uit een dubbele rij houtpalissaden die zij met aarde opvulden. Toen Silva deze muur in brand had geschoten met vuurpijlen had het laatste uur voor Masada ge slagen". verrichten. Laten wij sterven niet als slaven van onze vijanden en laten wij deze wereld vei-laten als vrije mannen samen met onze vx-ouwen en kindex*en". s Documenten Vex-schillende voorwerpen, die op- gegx-aven zijn, getuigen nu - negen- Opgegraven waterkruik uit dc ves ting Masada. herdei's op dc velden waxen cn dat Masada bestond ook al toen de engel zei: Heden is u in de stad van David een Verlosser geboren, Christus de Heer! - W. VAN BROECKHUIJSEN. Vondel dichtte het bekende „O Kerstnacht, schoner dan de dagen. Hoe kan Herodes 't licht verdra gen. Dat in de duisternissen blikt?" Wilt li dc feesttafel dekken met een speciale kerstloper'.' Be kijkt u dan eerst oen uw servies om te zien welke kleur ti het beste kan kiezen. Zal rood wat te fel staan, dan kunt u nog wit of licht groen nemen. Het zelfde geldt als n met placc-mats dekt.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1971 | | pagina 7